Dy nga figurat më të mëdha të artit dhe letërsisë shqiptare aktori Timo Flloko dhe shkrimtari Ismail Kadare janë shfaqur krah njëri-tjetrit.
Ata shihen të ulur në një kafene në kryeqytet dhe aktori nis të interpretojë vargjet e poezisë së Kadaresë, “Mall”. Shkrimtari shihet teksa e dëgjon me vëmendje.
Poezia ‘Mall’
“Ca pika shiu ranë mbi qelq. Për ty unë befas ndjeva mall. Jetojmë të dy në një qytet, Dhe rrallë shihemi, sa rrallë.
Edhe m’u duk pak e çuditshme Si erdh kjo vjeshtë, ky mëngjes. Qiejt e ngrysur pa lejlekë Dhe shirat pa ylberë në mes.
Dhe thënia e vjetër e Heraklitit Seç m’u kujtua sot për dreq Të gjallët janë bashkë në botë, Kurse të fjeturit janë veç.
Në ç’ëndërr kemi rënë kaq keq, Që dot s’po zgjohemi ne vallë? Ca pika shiu ranë mbi qelq Dhe unë për ty seç ndjeva mall” / KultPlus.com
Porsi kanga e zogut t’verës, qi vallzon n’blerim të prillit; porsi i ambli flladi i erës, qi lmon gjit e drandofillit; porsi vala e bregut t’detit, porsi gjâma e rrfès zhgjetare, porsi ushtima e nji tërmetit, ngjashtu â’ gjuha e jonë shqyptare. Ah! po; â’ e ambël fjala e sajë, porsi gjumi m’nji kërthi, porsi drita plot uzdajë, porsi gazi i pamashtri; edhè ndihet tue kumbue; porsi fleta e Kerubinit, ka’i bien qiellvet tue flutrue n’t’zjarrtat valle t’amëshimit. Pra, mallkue njai bir Shqyptari, qi këtë gjuhë të Perëndis’, trashigim, që na la i Pari, trashigim s’ia len ai fmis; edhe atij iu thaftë, po, goja, që përbuzë këtë gjuhë hyjnore; qi n’gjuhë t’huej, kur s’asht nevoja, flet e t’veten e lèn mbas dore. Në gjuhë shqype nanat tona qi prej djepit na kanë thânun, se asht një Zot, qi do ta dona; njatë, qi jetën na ka dhânun; edhe shqyp na thanë se Zoti për shqyptarë Shqypninë e fali, se sa t’enden stina e moti, do ta gzojn kta djalë mbas djali. Shqyp na vete, po pik’ mâ para, n’agim t’jetës kur kemi shkue, tue ndjekë flutra nëpër ara, shqyp mâ s’pari kemi kndue: kemi kndue, po armët besnike, qi flakue kanë n’dorë t’shqyptarëvet, kah kanë dekë kta për dhè të’t’Parvet. Në këtë gjuhë edhe njai Leka, qi’i rruzllim mbretnin s’i a, xûni, në këtë gjuhë edhe Kastriota u pat folë njatyne ushtrive, qi sa t’drisë e diellit rrota, kanë me kênë ndera e trimnive. Pra, shqyptarë çdo fès qi t’jini, gegë e toskë, malci e qyteta, gjuhën t’uej kurr mos ta lini, mos ta lini sa t’jetë jeta, por për tê gjithmonë punoni; pse, sa t’mbani gjuhën t’uej, fisi juej, vendi e zakoni kanë me u mbajtë larg kambës s’huej, Nper gjuhë shqype bota mbarë ka me ju njohtë se ç’fis ju kini, ka me ju njohtë për shqyptarë; trimi n’za, sikurse jini. Prandaj, pra, n’e doni fisin, mali, bregu edhe Malcija prej njaj goje sod t’brohrisim: Me gjuhë t’veten rrnoftë Shqypnia! / KultPlus.com
Unë, biri yt, Kosovë t’i njoh dëshirat e heshtura, t’i njoh ëndrrat, erërat e fjetura me shekuj, t’i njoh vuatjet, gëzimet, vdekjet, t’i njoh lindjet e bardha, caqet e tuka të kulluara; ta di gjakun që të vlon në gji, dallgën kur të rrahë netëve t’pagjumta e të shpërthej do si vullkan:- më mirë se kushdo tjetër të njoh, Kosovë. Unë biri yt./ KultPlus.com
Mos fajëso kurrë askënd, për asgjë, sepse, thellë-thellë, ke bërë me jetën tënde krejt çka ke dashur.
Pranoje vështirësinë e të përmiresuarit të vetes dhe të kurajës për ta ndryshuar atë. Triumfi i njeriut të vërtetë buron nga hiri i gabimeve të tij.
Mos u anko kurrë për vetminë tënde, apo për fatin tënd, përballu kryelartë dhe pranoje. Në një mënyrë apo në një tjetër, është pasojë e veprimeve të tua dhe e bindjes se ti gjithnjë duhet të fitosh.
Mos u hidhëro me dështimin tënd, as mos fajëso dikë tjetër, pranoje bash tash, ose do të vazhdosh të shfajësohesh si një fëmijë. Kujto se çdo çast është i mirë për të filluar dhe asnjë s’është aq i tmerrshëm sa për t’u dorëzuar.
Mos harro se shkak i të tashmes sate është e shkuara jote, ashtu siç e tashmja do të jetë shkak i të ardhmes sate. Mëso nga të guximshmit, nga të fortët, nga ata që nuk e pranojnë destinin, nga ai që do të jetojë pavarësisht gjithçkaje. Mendo më pak për problemet e tua e më shumë për punën tënde, dhe problemet e tua, pa i eliminuar, do të vdesin.
Mëso të lindësh nga dhimbja, të jesh më i madh se ajo, më i madh se pengesat. Shihu në pasqyrën e vetes dhe do të jesh i lirë e i fuqishëm dhe do të pushosh së qeni kukull e rrethanave, sepse veç ti je fati yt.
Ngrihu dhe shihe diellin në mëngjes dhe frymoje dritën e agimit. Ti je pjesë e forcës së jetës sate, zgjohu tash, lufto, ec, ji i vendosur dhe do të triumfosh në jetë. Mos mendo kurrë për fatin tënd, sepse fati është pretekst i të dështuarve. / KultPlus.com
Poezi nga Khalil Gibran – (Do not love half lovers) Përktheu: Guri K. Buza
Mos dashuro të gjysmë dashuruar Mos zbavit gjysmë shokë Mos shijo vepra të të gjysmë talentuarve Mos jeto një gjysmë jete dhe mos vdiq një gjysmë vdekje Nëse zgjedh heshtjen, atëherë ji i heshtur Kur të flasësh, vazhdo deri sa ta përfundosh Mos e hesht veten për të thënë diçka Dhe mos fol për të qenë i heshtur Nëse e pranon, atëherë shprehe troç Mos e mbulo Nëse e refuzon, atëherë të jesh i qartë se një refuzim i dyshimtë nuk është veçse një pranim i dobët Mos prano një gjysmë zgjidhje Mos beso në gjysmë të vërteta Mos ëndërro një gjysmë ëndrre Mos fantazo për gjysmë shpresa Gjysmë gote nuk do të ta shuaj etjen Gjysmë vakti nuk do të të ngop Gjysmë rruge nuk do të të shpie gjëkundi Gjysmë ideje do të të lërë pa rezultat Gjysma jote tjetër nuk është ajo që e dashuron Je ti në një kohë tjetër por në të njëjtën hapësirë Je ti, kur ti nuk je Gjysmë jete është një jetë që s’e ke jetuar Një fjalë që nuk e ke thënë Një buzëqeshje që e ke vonuar Një dashuri që nuk e ke pasur Një shoqëri që nuk e ke njohur Të zgjatesh dhe të mos arrish Të punosh dhe të mos punosh Të marrësh pjesë vetëm që të mungosh Çfarë të bën të huaj tek më të afërtit e tu dhe ata të huaj tek ti Gjysma është veçse një moment paaftësie por ti je i aftë se ti nuk je një gjysmë qenie Je një tërësi që ekziston ta jetosh një jetë jo një gjysmë jete. / KultPlus.com
“Mjegulli i dashurisë” është një ndër poezitë më të bukura kushtuar dashurisë nga poeti i njohur shqiptar Dritëro Agolli. Në këtë poezi, autori trajton afërsinë dhe largësinë, të dyja me emocionet e veta në njëlidhje. Largësia nxit mallin, ndërsa afërsia shton emocionet. Të dyja e trembin autorin, edhe pse shprehet vetëm për largësinë se e tremb, kurse për afërsinë shprehet se “i bëhet çark”, pasi afërsia i shton më shumë ndjenjat dhe emocionet.
“Mjegulli i dashurisë”
Kur ikja larg, drejt teje vija Kur vija afër, ikja larg Për dreq më trembte largësia Dhe afërsia bëhej çark.
As e kuptoja si të desha një mjegull pus një çmenduri, si një poet që shkruan vjersha dhe ndez një shkrepëse dhe i bën hi
dhe ndoshta kjo ish dashuria e çakërdisur kuturu… për dreq më trembte largësia dhe afërsia gjithashtu. /KultPlus.com
Poezi nga Gabriel García Márquez Përktheu: Albert Bikaj
Të udhëtosh do të thotë të largohesh nga shtëpia, të lësh pas shokët të tentosh të fluturosh; të fluturosh duke mësuar drejtime të tjera duke kaluar nëpër shtigje Do të thotë tentim për të ndryshuar. Të udhëtosh do të thotë të vishesh si i çmendur të thuash “nuk më intereson”, do të thotë deshirë për tu rikthyer. Rikthim duke vlerësuar imsirat Teksa shijon një gotë, do të thotë deshirë për të filluar.
Të udhëtosh do të thotë të ndihesh si poet, Të shkruash një letër, të dëshirosh një përqafim. Të përqafojnë kur të mbërrish pran portës Duke mallëngjyer qetësinë do të thotë të lëjosh që të puthesh.
Të udhëtosh do të thotë të bëhesh tokësor të njohësh njerëz të tjerë t’ia fillosh nga e para. Të shtrishë dorën, të mësosh nga i forti, [do të thotë] të ndihesh i vetmuar.
Të udhëtosh do të thotë të largohesh nga shtëpia, të vishesh si i çmendur Duke thënë çdogjë e asgjë në një kartolinë. Do të thotë të flesh në një shtrat tjetër, të ndjesh se koha është e shkurtër, të udhëtosh do të thotë të kthehesh pas. /KultPlus.com
Sa të rënda janë ditët. Në asnjë zjarr nuk mund të ngrohem, nuk më qesh asnjë diell çdo gjë është bosh
çdo gjë është e akullt e pa mëshirë madje edhe të shtrenjtt yje të qarta më shikojnë pa ngushëllim, qysh kur kam kuptuar në zemrën time, që edhe dashuria mund të vdesë. / KultPlus.com
Pse kthehem përsëri te këto fletë? I dashur, mos më pyesje më mirë, S’kam ç’them, me të vërtetë, po kam dëshirë Ta mbash në dorë letrën time, vetë.
Meqë s’vij dot, kjo letër le të jetë Prej zemrës sime ç’është me e dlirë, Gëzim, rënkim e shpresë e dëshirë; Gjithçka që s’pat fillim e fund e s’do ketë.
Sot dëshiroja fort mos të ta thoja Se në dëshira, ëndrra dhe mendime Besnikja zemër kthen e vje te ti.
Kështu dikur qëndroja e të shikoja Dhe s’flisja dot. Ç’të thoshte goja ime? E gjitha isha si në mrekulli. /KultPlus.com
Mund të imagjinoj çfarë të dua Por ty nuk mund të të imagjinoj Nëpër telat e një kitare mbase Je melodia qe unë kerkoj Melodia e shpirtit, thellë në krijim Frymëzimi i një ëndrre pa mbarim.
Mbase je vetë frymëzim Melodia e një shpirti që mban jetën… në vallëzim Realitet? Mbase… Po realitet je, sepse ndryshe ska kuptim.
Realiteti nuk imagjinohet Ashtu si edhe ti … nuk mund të fshihesh nëpër ëndërra Nëpër errësira ëndrrash të pa vërteta Sepse ashtu si realiteti, ti je vetë jeta!
Mund të ënderroj çfarë të dua Por ty jo! Mund të krijoj çfarë të dua Por ty jo! Sepse ti je vetë frymëzimi I çdo ndjenje që kam në shpirt Nëpër terre ëndrrash ti je drit’! /KultPlus.com
Ka kohë që yjet s’ulen përmbi tokë, ka kohë që njerëzit s’rrijnë me krye përpjetë tue pritë me u ra ndër dhambë kafshat’e shkretë – dhe vjershat janë lirue: pesë groshë një okë…
Me duer ndër xhepa poetët trokë shetisin rrugve t’errta, krejt të qetë; askush s’i nget, askush s’po don me i pyetë ç’ka kanë në zemër e ç’ka kanë në kokë…
Urdhno, zotni, pak dritë n’mos daç errsinë! Pesë groshë një okë . – Nji andërr e tanë rinije! Tridhet vjet – e tridhet okë dashnije! Urdhno, zotni, nji kangë për njerëzinë! Pesë grosh nji okë – nji jetë e tanë dlirsije! Tridhet vjet – e tridhet okë marrije!… /KultPlus.com
Kush e di në më ka parë ajo ndonjëherë kështu, kush e di në më ka parë ndonjëherë njeri, kaq përtokë, kaq të ftohtë në këtë kënd. Por era kujtoi se unë isha gur dhe trupin tim donte të shpërbënte.
Po të mundja të të takoja, kushedi në do mund të takohemi ndonjëherë, unë do të di të sqarohem me ty.
Por klubet e hapur dhe të mbyllur, rrugët netëve dhe ditëve, stacionet pa njerëz, lagjet e tëra me banorët e tyre, dritat, telefonat, hapat dhe ky kënd, nuk dinë gjë, se ku je ti.
Dhe kur era kërkon të shkatërrojë më kërkon te porta e shtëpisë tënde.
Unë ia përsëris edhe erës, po qe se do mundem të të takoj, po qe se ti më shfaqesh, unë do të di të sqarohem me ty. /KultPlus.com
Duhet guxim i madh për të jetuar në kujtesën e të tjerëve Miku im i shtrenjtë Dhembjen e kam këmishë të përditshme Me cigare të lira në xhepin e saj Dhe një biletë autobusi që kurrë nuk e shfrytëzova Për në Bellacërkë
Duhet guxim i madh të jetosh nëpër ëndrrat e të tjerëve
Miku im i vrarë Unë shpesh dehem me raki e dhembje Kafeneve të Mexico City-t Dhe fle si i vdekur Mbi ujërat e zeza të poezisë që i shkruan jeta
Kosova çeli si vezë shqiponje Pa ty Liria erdhi si fëmijë me vaj e me qyrra Dhe ende pret pranë nevojtores së historisë Të përfundojë lufta mes krimbave për kolltuqet e mbushura me pasthirrmat e atyre që nuk janë më /KultPlus.com
Qe, ndoshta edhe ajo rrin si unë e humbun ne shkretinën e paanë të vetmis. Rrin dhe rrënkon e flet me gjuhën e heshtjes… Nji barkë u nis prej limanit, atëherë kur deti ishte plot valë. Stuhi! Stuhi…
N’at barkë lundronte nji zemër, zemër … Stuhi…Barka hepohet, barka anohet… Barka dhe vala… Ej, oj…Zemra mbi barkë… Stuhi…
Vala mbi barkë e zemër… Oj…Zemra u fundos… Ej, mbi det nji deshirë… Ah…Valet e muerën… /KultPlus.com
Ndër këto dhoma të errëta ku kaloj ditë të rënda, endem rretheqark për të gjetur dritaret. – Kur të çelë një dritare, do të kem ngushëllim. – Por dritaret nuk gjenden, ose nuk mundem t’i gjej. Dhe ndoshta më mirë të mos i gjej. Ndoshta drita ka për të qenë një tirani e re. Kushedi ç’gjëra të reja do zbulojë. /KultPlus.com
Poezi nga William Ernest Henley. Përkthyer në burg nga Visar Zhiti.
Jashtë natës që më mbulon mua E zezë si ferri deri në polet, Zotat, cilëndo, t’i falenderoj dua Për shpirtin tim që nuk lodhet. Nën kthetrat-tmerr të rrethanave S’u drodha dhe nuk klitha, oh! Fati me rënie të çomangave M’i përgjaku kryet, s’i ula, jo. Kudo na ndjek ankth’ i hijeve Në baltë lotësh, ashtu të shëmbur. Por mua kërcënim i viteve Gjithnjë më gjen të pa trëmbur. I rëndë qoftë çdo dënim Dhe le t’mos hapet porta dot, Zotërues jam i fatit tim, I shpirtit tim jam unë Zot./ KultPlus.com
