Sabri Hamiti me poezi për Anton Pashkun në 85 vjetorin e lindjes

ANTON PASHKU

Kur rri në heshtje e vetmi:
Shpalon kujtimet e drurit
Njeh ngjyrën e gjakut në gur
E librin e rrënjëve thur.

Kur gjuha s’është krejt çka kemi;
Provon gjuhën e Nënës, Babës, Dheut
Se gjuha e huaj i mashtron kuptimet
Që vyshken nëpër dy cenzura.

Kur lëviz ngadalë, sigurt:
Gjoksin e hapur, duart paluar
Hapi bie rëndë, sikur të mbijë
Në kokë plisi i bardhë i moshës.

Kujdes për shëndetin e rrënjës:
Të jetë sa më thellë në Tokë
Se degët habiten, përndahen
E fryti pikë në dhé të huaj.

A mbin fara në dhé të huaj?

(Sabri Hamiti, “Trungu ilir”, 1979)

Në redaksinë e botimeve të Rilindjes. Photo credit ©Enver Bylykbashi). /KultPlus.com

‘Kam shumë shpresë’

Kam shumë shpresë
Te Perëndija.
Që të mos jesë
Kshu Shqipëria,
Po të ndritohet
Të lulëzohet.

Pa vjen një ditë
Që të na sjellë
Të madhe dritë
P’ajo të pjellë:
Qytetërinë,
Fatbardhësinë.

Vëllazërija
Edhe bashkimi
E njerëzija
Është shpëtimi,
Lum kush t’arrijnë!
Pa do të vijnë.

Që Shqipërija
Do të ndritohet
Dhe ligësija
Do të mërgohet.
Jak’ e vërtetë!
Pse rri e qetë?

Për Shqipërinë
Ditët e mira
Paskëtaj vinë
Shkoj errësira,
Lum kush të rronjë,
T’a shohë zonjë!

Se Shqipëtari
E gjuh’ e tija
Venë së mbari
Dhe Shqipërija,
Lum kush t’a shohë
Për pakë kohë.

Pa dituritë
Dhe mbrothësija
E mirësitë
Dhe njerëzija
Do të burojnë
Nukë mënojnë. /KultPlus.com

‘Mu zu një mall’

Poezi nga Lasgush Poradeci

Më zu një mall dhe sot,
E s’mund t’a shuaj.
Ri vasha largë-o Zot,
Që kaq po vuaj.

Kalojnë kot më kot
Muaj me muaj.
S’vjen vasha sot as mot,
Pa heq e vuaj.

Nuk vjen, e më s’di dot
Ç’t’i them t’i shkruaj!
Ah! mëndja po më lot
Që s’plas e vuaj!

Në vëndin t’im o Zot,
Jam vetë i huaj.
M’a sill ti vashën sot,
Që kaq po vuaj.

‘Faleminderit’, një ndër poezitë finaliste në konkursin poetik “KultStrofa”

FALEMINDERIT…!

Faleminderit,
o njeri i mirë, o At!
N’perëndim jete, po ma mëson
gjanë ma t’dhimbshme t’jetës:
Gja muti paska qenë
me ndie fort përgjatë jete,
e me mendue,
e me logjikue,
e me derdhë djersë,
e me veprue,
si rrallë njeri!

Paska pas qenë e nevojshme,
me jetue pa mendue,
e me u knaqë,
e me qenë për veten,
tamam shok,
tamam dashni!

Paska pas qenë e nevojshme,
me jetue tuj mos ta ndie,
për askend e për asgja!

Paska pas qenë e nevojshme,
me qenë
paksa prind,
paksa njeri,
por edhe derr ngapak,
ngapak thi i egër,
ngapak ujk,
e nuk di ç’tjetër!

Paska pas qenë e nevojshme,
me qenë i mençun
qysh n’mote t’reja,
e me e ba zap, disi,
ndjenjën e mendjen,
e mos me jetue
tuj mendue,
e tuj u frikue,
e tuj u mundue,
madje, as për Zogjt
e Zemrës tande!…

Hahhhh!
Plakun e shpisë
duheshka ushqye,
veç me shikim t’ambël
e me Fjalë Zemre!

Kur t’ndodhka ramja,
kur bie e plakesh,
e rrudhesh e ligesh,
askush, ma, s’ta futka
për asgja!

Askush, ma,
as pesë para nuk jepka,
për mundin tand,
për djersën tande,
për lodhjen tande,
për pleqninë tande,
për sëmundjen tande,
për gjendjen tande!

E ku mbet ma,
e ku mbet ma,
me t’u gjetë dikush,
me t’ndejtë ngat,
e me t’ushqye,
e me t’gëzue
me nji shikim t’ambël,
a me nji fjalë zemre,
a me t’dhanë,
s’paku, nji gotë ujë,
a nji  krah mbështetjeje,
n’Perëndimin e Vonë
t’Ditës e t’Jetës!!!…

Poezi e shkruar nga Shazim Mehmeti, njëra nga poezitë finaliste në konkursin mbarëkombëtar të poezisë ‘KultStrofa’, organizuar nga gazeta online për kulturë KultPlus./KultPlus.com

Poezia e Liridon Mulaj, njëra nga poezitë finaliste në konkursin e poezisë “KultStrofa”

Me le t’i flas sonte,
veç dy fjale,
ndoshta i huazoj prej poetëve
të mëdhenj
a prej psalmeve biblike ,
ma të bukurat kangë.
Prej atyne qi iu kapërthyen shpirtit
prej lindjes deri në dekë,
tuj mos ba kompromis me çastet e
rëndomta të jetës,
me peshën e saj mbytëse
e kryqin e randë që kalb shpinat e
kërrusuna të njerëzimit.
Veç dy fjalë,
punë sekondash
aq sa zgjat mishi i puthitun ne mish,
analogji e randomtë e puthjes,
Aq sa zgjat pendesa jonë
ndaj mëkatit e Zotit.
( Zoti asht i joni edhe pse ne
s’ditëm me kenë të tijtë)
Du me i thanë veç dy fjalë
për atë çka iku e ma s’vjen,
njëjtë si vegimet e nadjes
që përziehen me andrrat ma të bukura,
e na përshfaqen në thik të pragut
të ditës,
njatëherë kur duhet me u çu e lumtuninë
me e kërkue në zgjandrra
( zor boll e di , paj njeriu rron për nji lumtuni krejt të vogël)
Dy fjalë për ne që bashkuam shpinoret
e u shtyem me vrik drejt kaheve të kundërta,
Keshtu e ndertuem veten,
njani – tjetrin
botën tonë
e kështu e shuajtëm gacën e parë të zjarrit
që kurrë s’mori hov.
Me këtë stof të murrmë
e veshëm substancen e bërthamës sonë
tuj dashtë, pa dashje
e krejt pa dashje, tuj urrye
Dhe lejuem friken,
pezmin,
dhimbjet,
ngerdheshjet
ta ndërtojnë kështjellën mbrenda nesh.
Mure e mure të nalta që,
s’na lanë as nji rreze dielli me depertue në anë,
por veç syprina terri të ftohtë mbulue me heshtje.
Nëse s’ia kam dalë me fol, e kam heshtë si gur
Tash për krejt këtë pikëllim,
Deshta me i thanë veç dy fjalë,
n’se dikush ia mbrrin me
e njoft vajin tem.
Asht kanga jeme tashma,
amaneti jem…

Poezi e shkruar nga Liridon Mulaj, njëra nga poezitë finaliste në konkursin mbarëkombëtar të poezisë ‘KultStrofa’, organizuar nga gazeta online për kulturë KultPlus./KultPlus.com

‘Liria’, poezia tjetër finaliste në konkursin e poezisë “KultStrofa”

Liria

Letra n’shishe, detit,
s’kapërcen dot valën e parë.
Poseidoni ka ba bè, Rrushe,
mesazhi te ti mos me ardhë.
Shtringatë m’i shtringatë,
regjun ishujve plot ranë.
Kam me i marr’ kambët e erës,
peshë me e qu nji botë të tanë.
Ira e shishes prej jashtë, letrës nuk i ban dam.
Se zhylli qi udha ta hedhë me kashtë,
s’e zhyt mrenën e lamë.
Liria vjen me shishe;
Liria vjen me copa;
Liria vjen me copa letre;
Ajo ashtë fjalë
qi vjen me afishe,
ashtë
zemra e kallun e nji thjeshtre.
Se s’ashtë i lir’ ai qi diamantë mban nën jastak,
e as ai qi bubat i vlojnë nën shtrat.
S’ashtë i lir’ kush ec mb’shtetun në parmak,
as ai qi ashtë i mbushun shtat.
Liria ashtë diku n’mes, shpirt.
Diku n’mes ashtë liria,
n’mes kamb’ve t’tua
e kamb’ve t’mia.

Poezi e shkruar nga Nikas Kaça, njëra nga poezitë finaliste në konkursin mbarëkombëtar të poezisë ‘KultStrofa’, organizuar nga gazeta online për kulturë KultPlus./KultPlus.com

‘Zbresim Shkallëve’, njëra nga poezitë finaliste në konkursin e poezisë “KultStrofa”

ZBRESIM SHKALLËVE

Zbresim shkallët teposhtë
në heshtje
nga kati i shtatë
Me bisht syni i shikojmë
supet e njani tjetrit
dhe siluetën e portreteve
të ngrysuna nën dritën
e paktë

Një kat më poshtë bajmë

një ngatërrim të hapave

dhe gati përfundojmë
në përqafim të trembun
E sforcojmë ecjen vertikale

dhe shikimin e rreptë

derisa shkelim të pestin

dhe të katërtin kat
si dy armiq të rastësishëm

E shtrëngon çantën
tuj m’pa si një rrëmbyes
Kurse unë me qëllim
nuk e shpejtoj hapin
Arrimë tek i dyti
tashmë të militarizuem

në mospërfillje

Zhurma e takeve t’ua
e tradhëtojnë heshtjen
e zemrave dhe shpeshtojnë
frymëmarrjen
Për herë të parë
e shoh ngjyrën e syve
të kaltër

Në përdhese
gjithçka fashitet
tokëzohen ndjenjat
e trazueme
dhe kujtimet se dikur
të kisha njohur mirë
Por tash maska
e moshës na kishte
tjetërsue

Ti vazhdon ma tutje
e bindur se shpëtove
nga një vardisës
i mundshëm
i bezdisshëm

Kurse unë vazhdova
për në bodrum
tek fletoret e moçme
të kërkoj përshkrimin
tim 
për portretin tand
në rini

Poezi e shkruar nga Afrim Demiri, njëra nga poezitë finaliste në konkursin mbarëkombëtar të poezisë ‘KultStrofa’, organizuar nga gazeta online për kulturë KultPlus./KultPlus.com

‘Marrja e shpisë’, poezia e tretë fituese në konkursin e poezisë “KultStrofa”

Marrja e shpisë

Kur thonjtë e dorës tem t’vogël janë mbush me dhe t’u lujt “tezesh” n’mahallë
Kur dollapat janë mbush me kukullat e mia të bleme te “Shitoret e Kinezve” te Qafa
E kur fustanin e synetisë e kam mbajt vesh 2 muj ditë rresht,
Nuk jam kanë veç fëmijë i vogël, jam kanë marrja e shpisë.
Kur ent’ i kam la me shumë vullnet
E kur zani jem s’asht kanë si i djemve t’tjerë
E n’mahallë kur çik-o-djalë m’kanë thirre
Nuk jam kanë veç fëmijë i vogël, jam kanë marrja e shpisë.
Kur shoqnia jem asht’ kanë veç me çika
E ecja jem s’asht’ kanë fort burrnore
E as kur me sha nuk kam dijt’.
Nuk jam kanë veç fëmijë i vogël, jam kanë marrja e shpisë.
Kur krejt shkolla “pederr” më ka thirre
E kur jam depilu për herë të parë
Kur për çika s’kam fol me moshatarë
S’jam kanë veç adoleshent, jam kanë marrja e shpisë.
Kur nji djalë për herë t’parë e kam puth
Kur ereksion prej nji mashkulli kam pasë
E kur në za kam kajt t’u ju lut perenisë me m’shëru
S’jam kanë veç adoleshent, jam kanë marrja e shpisë.
Kur kamerat e televizioneve në paradë t’krenarisë m’kanë fokusu
E kur krejt akraballaku e kanë pa
S’jam kanë ma gzimi i familjes, jam kanë marrja e shpisë.
Kur veten e kam pranu si homoseksual
E krenar jam ndje
Kur ftyra m’asht gjakos veç për këtë fakt
S’jam kanë ma sugari i fisit, jam kanë marrja e shpisë
Kur t’shpisë e kanë kuptu që gruja të cilën edhe në ninulla ma kanë përmend
Asht’ burrë, e të njëjtën lumtuni ma jep
E kur botës i kam kallxu sa krenar me veten jam
S’jam kanë ma i tyne, jam kanë marrja e shpisë.
Prej që jam ba me dijt’
Jam kanë marrja e shpisë.
Edhe sot jam, Marrja e shpisë, pa shpi.

Poezi e shkruar nga Agon Rexhepi, fitues i çmimit të tretë në konkursin mbarëkombëtar të poezisë ‘KultStrofa’, organizuar nga gazeta online për kulturë KultPlus./KultPlus.com

May be an image of 2 people, people standing and indoor

‘Paraja njerin’ e mundon, e bije ndë balt’ e rrëzon’

Poezi nga Hasan Zyko Kamberi

Për para njeriu hyn ndë rrusht
për para rrihetë me grusht
për para hapte edhe pusht
ja di kimenë parasë…

Për para njeriu çan denë,
për para ngre muhabenë, 
për para e humb xhenenë,
ja di kimenë parasë…

Paraja të bën të rrihesh,
paraja të bën të fshihesh,
paraja t’ep sedrë e ngrihesh,
ja di kimenë parasë…

Paraja njerin’ e mundon, 
e bije ndë balt’ e rrëzon,
e bën qeraxhi, e dërgon,
ja di kimenë parasë…

Po s’ka gjë të gjallë
që të mos ia ketë mallë,
turli ensaf’ e bakallë,
ja di kimenë parasë.

(Poezia nuk është në versionin e saj të plotë) /KultPlus.com

Gjithmonë do gjenden dy sy gruaje që mbysin gjithkund dhimbjen tënde

Poezi nga Evgenij Jevtushenko

Gjithmonë do gjendet një dorë gruaje,
Që vjen të perkedhel me ëmbëlsi.
Me dashurinë e butë të vëllait,
Të qetëson kur s’ke dashuri.

Gjithmonë do gjendet një sup gruaje,
Ku ti mbështet kokën mendjelehtë.
Dhe, duke marrë frymë me zjarr,
Ajo të beson ëndrrën e vet.

Gjithmonë do gjenden dy sy gruaje,
Që mbysin gjithkund dhimbjen tënde.
Dhe, nëse të mbetet pakëz vuajtje,
Ata, të paktën, të shohin me dhembje.

Por ka dhe të tilla duar gruaje,
Që të sjellin mrekullinë.
Dhe kur të prekin ballin e lodhur,
Ke gjetur fatin, përjetësinë.

Por ka dhe të tilla supe gruaje,
Që do të duheshin përgjithmonë.
Që ti në to veç një natë u mbështete,
Gabimin e kuptove shumë vonë.

Por ka dhe të tillë sy gruaje,
Që të shohin me pikëllim gjithnjë.
Dhe mbeten për ty, sytë e shpirtit,
Deri në çastin kur ti s’je më.

Por ty, kundër dëshirës tende,
Të duken pak ato duar dhelëse.
Të duken pak supet dhe sytë,
Dhe i tradhton në ndjenja dehëse.

Dhe ja,
Ato hakmarrëse ngrihen kundër teje:
Tradhtar! – të thotë shiu nëpër lotë:
Tradhtar! – Era të përplaset në fytyrë:
Tradhtar! – pylli të thotë.

Dhe ti, me shpirt të penduar,
Ndjen turp dhe vetes kurrë s’ia fal.
Vetëm ato duar që ke tradhtuar,
Të falin gjithçka, thjesht pa fjalë.

Dhe vetëm ato supe të lodhura,
Të falin dhe janë gati të falin gjithmonë.
Dhe vetëm ata sy të trishtuar,
Të falin atë që as vetes s’ia lejon. /KultPlus.com

Këndon një zog

Shkruan Dritëro Agolli

KËNDON NJË ZOG

Këndon një zog në gjeth të shtogut,
Po një njeri e ndjek ta vrasë,
Se rrugës gjyshi i lig i zogut
E paska fyer me një glasë.

Magjepset bota nga kjo këngë,
I thotë zogut: ‹‹ Paç uratë ››,
Veç një njeri s`harron një brengë
Dhe mban në shpirt mëri të gjatë.

Ai nën shtog qëndron i strukur
Dhe ha mërzitur thonjtë e trashë:
‹‹ Vërtet këndon bilbili bukur,
Por gjyshi i tij ka bërë glasë. /KultPlus.com

Poezia e Arbër Selmanit botohet në revistën greke ‘TEFLON’

Poezia e Arbër Selamanit është përkthyer në gjuhën greke, duke u njohur kështu puna e tij edhe në nivel ndërkombëtar, shkruan KultPlus.

Përmes një njoftimi në “Facebook”, Selmani ka thënë se ndjehet tepër i lumtur që poezia e tij “I urrej këta deputetë” është përkthyer edhe në gjuhën greke prej përkthyeses Eleana Zhako.

Kjo poezi është në numrin e 26-të të revistës greke “TEFLON”, derisa autori tregon se këtë poezi e pati dërguar në njërin prej konkurseve të poezisë në Kosovë, por nuk e patën pranuar.

“Faleminderit Eleanës dhe Eli Krasniqit, të cilat mundësuan që poezia e re shqipe, kjo e imja edhe e disa poetëve tjerë që ‘bërtasin’ shqip, me qenë pjesë e këtij botimi të rëndësishëm grek”, thuhet mes tjerash në shkrimin e Selmanit.

KultPlus ua sjellë edhe poezinë “I urrej këta deputetë” në gjuhën shqipe: /KultPlus.com

May be an image of text

Letërkëmbimi i George Sand dhe Alfred de Musset

Këto letra cilësohen shumë të vështira në përkthim, dhe asnjëherë nuk janë përkthyer në shqip. Loja e fjalëve në frangjisht e bën shumë të vështirë përkthimin.

Nëse letra lexohet e plotë, në dukje, jep përshtypjen e një letre dashurie, por nëse lexojmë vetëm rreshtat me bold, del letër e mirëfilltë erotike. 

Letra e George Sand

I shtrenjti im

Me shumë emocion dua t’ju them se kam

kuptuar në mbrëmjen e kaluar se kishit

një dëshirë të epshme për

të kërcyer me mua. E ruaj në kujtesë puthjen tuaj plot

dashuri dhe do të doja që kjo të tregohet

si provë që më bën të dëshirueshme

edhe nga ju. Jam gati t’ju tregoj

joshjen time pa kurrfarë interesi a llogarie,

pjeshkën time; edhe nëse doni gjithashtu të më shihni

shpirtin tim lakuriq pa shumë mundim

krejt të zhveshur, ejani për një vizitë.

Do të bisedojmë, sinqerisht, si miq.

Do t’ju bind se jam femër

e sinqertë, e aftë për t’ju kënaqur,

shumë e thellë, por edhe e ndjeshme

në miqësi. E thënë troç, prova më e mirë është

ajo për të cilën ju mund të ëndërroni si

shpirt i lirë që jeni. Merreni me mend se jeta në vetmi është si

kalli misri që zgjatet, forcohet e hera-herës

i lodhshëm. Kur e mendoj kështu, shpirti

më dhemb. Nxitoni pra dhe ejani

që të harroj vetminë dhe një kurë dashurie

mua të ma bëni.

Përgjigjja e Musset

Kur para jush, si një hyjni, ju përulem,

doni që për një çast t’ju dukem dikush tjetër?

Ju keni prekur ndjenjat e një zemre,

Krijuesi i bëri vetëm për t’ju adhuruar.

Unë, i dalldisur nga dashuria, me këtë penë në kllapi, dua

ta bëj si në këtë letër, atë që ngurroj të shpreh.

Me shumë kujdes, po të lexoni në këto vargje fjalët e para,

Ju do të kuptoni ilaçin e dhimbjeve të mia.

Përgjigjja e Sand

Këtë vardisje tuaj nuk e quaj kurrsesi,

natë ma bën emrin e në shpirt më kall neveri.

/KultPlus.com
Përktheu: Ergisa BEBJA

Letërkëmbimi i dashurisë së George Sand dhe Alfred de Musset ⋆ Revista  letrare

‘Melodi e këputun’, poezia e Migjenit që rrëfen dhimbjet më të mëdha të një gruaje

Poezi e shkruar nga Millosh Gjergj Nikolla

Melodi e këputun – lot i kjartë nga syni
i një grues së dashun…
andje e përplasun,
xhevahir i tretun,
një andërr e shkelun,
buzë e paputhun
në melodin e këputun.

Nga vaji i heshtun shkunden supat e zhveshun,
verbojnë nga zbardhimi…
e ther, ther hidhnimi
për çastet e rrëshqitun,
për fatin e ikun,
për gëzimin e humbun
në melodin e këputun.

Brrylat ndër gjujë të mpshtetun, ftyrë në shplakë e fundosun:
Qan grueja e pikllueme
me zemër të piskueme
(një kitarë e gjymtun,
za kange i mbytun
në buzë nga dhimb’ e puthun
në melodin e këputun).

Hesht njeriu pran grues që qan e turpnueme…
syni i venitet
në të loti vërvitet,
diçka nxjerr nga xhepi
grues ia lë – dhe së shpejti
e len gruen e humbun
në melodin e këputun.

Por kur vjen ndoj tjetër, epshi kapërthehet,
gjaqet turbullohen,
përzihen, përvlohen,
çohen peshë, tërbohen
… e vetëm ndëgjohen
ahtët e molisun
në melodin e grisun. / KultPlus.com

Ata po festojnë

Poezi nga Nerimane Kamberi

Ata po festojnë,
edhe ne do të festojmë, edhe unë
patjetër, se jeta vazhdon,
rapë do t’i lyej buzët me kuq,
thonë që më rri mirë,
Tash veç sytë i kam të kuq,
nga lotët që nuk po mund t’i ndali
dhe kur fryma po më zihet nga dhimbja
po dal e po sillem verdallë nëpër shesh,
as dritat nuk po më bëjnë përshtypje.
Valoni u zgjua nga koma,
deri sa shkove pyete për të,
nuk e ka ditur që ke vdekur, nanë,
ka qajt.
Edhe unë dua të zgjohem,
e të shoh që gjithë kjo ishte vetëm një ëndërr e keqe,
e se do të vish të festojmë bashkë,
si gjithmonë. /KultPlus.com

Ne jetimët e Iliridës

Poezi nga Çun Lajçi 

Ne jetimët e Iliridës

Daradani
Ne bijtë tu, t’Vilajetit tand t’vjetër
Kërçovë Dibër Gostivar që harrua na ke
andrra kishim me i marrë nuset me duvakun e kuq
n’odat tua t’gurit
tupanat me i shkye tue i rreh e kambët me i thye tue kcye
“Dy tupana n’derë të kulles” me knua Grykës Kaçanikut
zani me shkua para nesh fushës Pollogut
Radika m’u çua n’kamë me i shalua atllarët
koburet me i zbrazë me thirrë
dilni po vinë krushqit me Teutën dardane
Ilirida po bahet nanë me nipa Drenice
e kangës me ia thanë Tre-Zajazi
e tokës me i shkua gjamë

Dardani!
ne bijtë tu t’Pellagonisë
t’harruem prej teje e nanëmadhes Shqipni
bukën hangër e kemi hambareve tua
kokat mbushë i kemi dije, e zemrat atdhedashuni
me fjetë qejf kemi pasë n’konakun e Buletinve
n’rranzë t’Çyçavicës me marrë Shota
veshun n’tierqit galana
Azema me rritë n’Iliridë me kobure dardane
Pse i le jetimë Kosovë, bimët tua t’vilajetit t’vjetër
që andërr kishim fushatve tua me vdekë

Pse na harrove Dardani! /KultPlus.com

Guri

Poezi nga: Dritëro Agolli.

Në fshatin tim prej vitesh s’kisha qenë
Dhe malli më kish djegur e zhuritur,
Atje më dukej hëna tjetër hënë
Siç thosh dikur Naimi mendjendritur.

Në çezmë ndala t’ia dëgjoja fjalët,
Që vetëm unë i merrja vesh aq mirë;
Por shkela në një gur të rrumbullakët
Dhe gjurin e dërmova në errësirë.

E mora gurin në pëllëmbë qetë
Dhe thashë i lodhur, zhytur në mendime:
“Për pak të shava keq, o gur i shkretë,
Sikur mos ishe nga vendlindja ime!”/ KultPlus.com

Kur Mekuli i shkruante gruas: Ti hymn i përjetshëm i përtërimjes, i gëzimit njerëzor, i vet jetës

Poezi nga Esad Mekuli

Perdja e robnisë

Ti nuk je krijesë e përbuzun, e mbrapsht.
Jo, as rob, as djall nuk je!
Ti nuk je mallkim për njerëzimin.

Je pjesë e pandashme pa të cilën nuk mund të mendohet jeta e njeriut – pa të cilën ajo nuk mundet me qenë…
Femën, ti hymn i përjetshëm i përtërimjes, i gëzimit njerëzor, i vet jetës!

Ti bashkëluftare në rrugët për qëllimet e nalta njerëzore,
për mbërrijtjen e lumnisë së të gjithë njerëzve,
mbarë njerëzimit!

Esad Mekuli
Prishtinë
1949
 / KultPlus.com

Dashunija ndaj prindëve

Poezi nga Ndre Mjeda

Me sy çilun afër djepit,
Me kujdes e me dashtni,
Për vaj tem tue hjekun zi,
Tue shëndue kur m’shifshi n’shend.

Babe e nanë sa keni derdhë
Mbi shteg tem e hirë e dritë;
Ah, sa mirë m’keni gatitë
Për çdo kohë e për çdo vend.

Ju ma ndez’t nji flakë në zemër
Për punë t’nalta e për lumni
Për ju pra, o prind’t e mi,
Mend e zemra më lakmon. / KultPlus.com

Vjeshta

Poezi nga Asdreni

U zhduk vapa, shkoi vera,
dhe bilbili më s’këndon.
erdhi vjeshta me të tjera,
syri ynë që i shikon.

Teret koha, hapen retë,
ngjyra plumbi përsëri,
duket prapë tjetër jetë,
që natyra ndërron tashti.

Era fryn, fletët bien,
pemët zhvishen si nga mot,
mali, fusha më s’ka hijen,
që e kishin gjer’ në sot.

Bukurite janë zhdukur,
shiu e bryma zuri vend,
bari lulet kopshti i bukur,
u ndryshuan në cdo kënd.

Por e mirë është vjeshta,
sepse bujku gjithmon’ punon,
për të vjelur sot ka vreshta,
nesër arat po lëron.

Njerëzit në cdo anë,
posa ngrihen në mëngjes,
nëpër fusha cdo gjë kanë,
rendin, mbledhin me kujdes.

Pra me punë gjith’ të rrojmë,
se vec puna ne na vlen,
sepse ndryshe s’trashëgojmë,
verën tjetër që po vjen. /KultPlus.com

Sot më 11 dhjetor 1947, vdiq Aleksandër Stavre Drenova (Asdreni)

Më 11 prill 1872 në Drenovë të Korçës lindi Aleksandër Stavre Drenova, i mirënjohur si ASDRENI, poeti shqiptar, rilindasi, përkthyesi, shkrimtari dhe autori i poezisë e cila më vonë u bë himni kombëtar i Shqipërisë, shkruan KultPlus.

Asdreni është autor i Himnit të flamurit, që është edhe Himni Kombëtar, zyrtar për të gjithë shqiptarët.

Aleksandër Stavre lindi më 11 prill 1872 në Drenovë në një familje të varfër fshatare. I mbetur jetim u detyrua të braktiste shkollën e mesme dhe të mërgonte në Rumani më 1889. Bëri punë të ndryshme dhe kaloi një jetë me shtrëngime. Mori pjesë gjallërisht në përpjekjet e kolonisë së shqiptarëve të Bukureshtit në luftën për çlirimin kombëtar dhe u shqua si veprimtar i saj. Nisi të shkruante poezi dhe publicistikë nga fillimi i shek. XX. Në krijimet e para poetike, të cilat i përmblodhi në librin “Rreze dielli” (1904), Asdreni vijoi traditat e poezisë së Naim Frashërit, lartësoi dashurinë për atdheun, nxiti bashkatdhetarët të rreshtoheshin në luftën për çlirim nga zgjedha turke. Vepra më e rëndësishme e Asdrenit, “Ëndrra e lotë” (1912) shquhet për pasurinë e motiveve, frymën demokratike dhe nivelin e denjë artistik. Në krijimet e këtij vëllimi poeti demaskoi ashpër pushtuesit e huaj, i këndoi heroizmit të masave popullore në kryengritjet e armatosura të viteve 1911-1912, fshikulloi parinë frikacake dhe oportuniste, e cila iu resht detyrës ndaj atdheut («Zëri i kryengritësve», «Krerëve tradhëtorë», «Çpërblimi»). Te ky vëllim u përcaktuan tiparet themelore të krijimtarisë së Asdrenit: fryma luftarake, karakteri demokratik, interesimi për problemet shoqërore, notat e ligjërimit të gjallë. Ajo shënoi një hap në kalimin nga romantizmi te realizmi në letërsinë shqiptare. Në krijimtarinë e Asdrenit motivi i luftës për çlirim kombëtar u ndërthur me idenë e luftës shoqërore, në shumë vjersha gjeti pasqyrim pakënaqësia e njeriut të thjeshtë ndaj shoqërisë borgjeze të kohës.

Ngjarjet që pasuan shembjen e shtetit të lirë kombëtar shkaktuan tek poeti një dëshpërim të thellë, që u shpreh në krijimet e periudhës 1914-1920 («Shqipëria më 1914» etj.). Në gjysmën e parë të vitit 20, nën ndikimin e lëvizjes demokratike, poezia e Asdrenit përjeton një hov të ri. Në një sërë veprash të kësaj kohe poeti shprehu aspiratat e masave popullore për drejtësi shoqërore. Në heroin e poemës “Burri i dheut” (1920), Asdreni mishëroi përfaqësuesin e vegjëlisë që derdhi gjakun më 1920 për dëbimin e pushtuesve italianë dhe për një të ardhme më të mirë. Në këtë periudhë poeti shkroi një radhë vjershash të rëndësishme. si «Hymni i festës», «Fisnikët e Shqipërisë», «Republika shqiptare», në të cilat demaskoi forcat e vjetra shoqërore dhe antipatriotike, që përvetësuan frytet e sakrificave të masave popullore në luftën për çlirim dhe nisën të sundojnë vendin sipas interesave të tyre. Dështimi i Revolucionit Demokratikoborgjez të Qershorit 1924 e forcoi frymën e pesimizmit dhe të fatalizmit në krijimtarinë e Asdrenit (Psallme murgu, 1930, dhe një varg krijimesh poetike të viteve 30). Herë-herë poeti u përpoq të çlirohej nga ndikimet moderniste: në poemën «Trashëgimi» (1935) kritikoi qeverinë për krizën ekonomike e cila në atë kohë kishte përfshirë thuajse mbarë rruzullin. Vëllimin e vet të katërt Kambana e Krujës nuk e botoi dot me gjallje. Në vjershat e viteve të fundit të jetës përshëndeti ngadhënjimin e revolucionit popullor në Shqipëri.

Veprat letrare të ASDRENIT janë:

“Rreze dielli”, “Himni i Flamurit”, “Ëndrra e lotë”, “Zëri i kryengritësve”, “Krerëve tradhëtorë”, “Shpërblimi”, “Shqipëria më 1914, “Burri i dheut”, “Himni i festës”, “Fisnikët e Shqipërisë”, “Republika shqiptare”, “Trashëgimi”, “Kambana e Krujës”, “Poezi të Zgjedhura”. /KultPlus.com

Maduja

Poezi nga Arbër Selmani


Nuk njoh burrë tjetër si Maduja.
I madh në plotninë e tij, i rrëmbyeshëm
I vrulltë, shpejtësi që nuk kontrollohet, i zjarrtë,
Ma rroku belin me gishtat furtunë,
Pak i kaftë, i kafshuar prej valëve të detit
I kristaltë, pa flokë,
Nuk është koha të thyhet ky trup i bëftë.
Nuk njoh burrë tjetër që më ka puthur me aq triumf,
sa Maduja.
Natën vonë, më përtypi si të isha ansambël këpurdhash
Ky Madu, me epshin e tij dru,
Si asnjë tjetër.
Me një gojë me shije bambusi, i errët, në momente i dritshëm
I vë gaz flakës ku më ka gjuajtur me sa forcë ka.
Ai,
Maduja.
Nuk njoh burrë tjetër që më ka çmuar me aq kujdes,
sa Maduja.
I guximshëm, puthi trupin tim me saktësi matematike,
Me dy duar si të ishin tetë, a dhjetë, më dha jetë,
Maduja,
I trandur, i futur në vaskën e bukurisë, i lëmuar
Lëng frutash po shijoja, pa blerë asnjë në dyqan
Trupi i kockuar bukur i Madusë
Shtog, Shegë, Kokos, Shafran.
Nuk njoh burrë tjetër me shpirt të hekurtë e të njomë,
sa Maduja.
I pashëm sa s’ka, një plagë e rinisë në fundin e barkut, burrë murrlan
I jashtëzakonshëm, nisa të lehja si kafshë,
Maduja, ky mësues biologjike e fizike
Ma la mbi këmbë mua kiminë e tij të përjetshme,
Le të ndalen dritat e të gjitha stadiumeve pa dashnorë,
I imi Madu,
E përthekoj, pij tërë natën ujëvarën e tij, mbetet mbret me kurorë.
Nuk njoh burrë tjetër që më bën të shtangem, të mpihem,
Si Maduja.
I përpiktë, i rrebelshëm, lehtazi m’i ra thikë zemrës,
Një rezervuar i mbushur me kënaqësi, një maje mali që flladitë
Nuk ka si Maduja im,
Nuk ka mundësi të ketë një të dytë
Që më zhytë, që ma humbë kthjelltësinë, që më kredhë mes gjoksit
Ante i botës sime.
Me Madunë, bëj be në atë natë
Më krijoi për së dyti, ma largoi etiketën ‘i ngratë’.
Atë natë, vdekja do të më ishte e sheqertë,
fushë e blertë,
Si emri yt
Madu. /KultPlus.com

‘Sot nuk ka kuptim më shtypja e aparatit, pa fotograf…’

Poezi nga Arbër Selmani

Sot sikur më është ngulë një thikë në trup.
se,
kur vdes një fotograf, e mendoni dot
sa shkrepjet vdesin
sa fokuset, sa buzëqeshjet, sa imazhi, sa mirazhi
sa dritë e bardhë e balancuar
aty këtu ecjet, shatërvanet, kodrat, përqafimet,
fiken ditët kur ky djalë jetoi, shuhen projektet,
rrudhen fytyrat e krejt atyre që ai i akullësoi
i ndaloi, i jetësoi, i ngriu,
në krejt këto fotografi.

se dreqi ta hajë
le të bëhen këto fotografi
krejt bardhë e zi, pa pikë ngjyre
pardje e pashë për herë të fundit atë nur fytyre
çka i duhet shkëlqimi këtij qyteti,
kur në fotografi vdesin njerëzit, vdes Hana, vdes Deti
sot edhe Ahmedi.
vdesin festivalet, vdesin martesat, fejesat, ditëlindjet
pritjet
mbledhitë shoqërore në Brezovicë, kamerat, një dashuri e munguar,
shkronjat janë të tepërta, se ai djalë pati pak fjalë
por pati duar, pati jetë,
me fotografi, pa fjalë bëjeni atë epitaf,
sot nuk ka kuptim më shtypja e aparatit, pa fotograf. / KultPlus.com

Shumë të kam dashur por

Poezi nga Teodor Keko

Në Selanik anijet mbërrijnë,
në port unë mbeta far i gjallë.
Pashë mijëra njerëz, ndoshta miliona,
veç ty ama, kërkund s’të pashë.

Në Selanik avionët mbërrijnë,
në pistë unë pija lotin tim.
Pashë mijëra njerëz, ndoshta miliona,
veç ty s’të gjeta n’udhëkalim.

Atëherë u mbylla në vetvete
me shumë whisky e n’akull pak.
Në darkë i dehur po mendoja:
Shumë të kam dashur, por s’është gjithçka… / KultPlus.com