“Në vendin tem gratë vriten nji kah nji, për gra s’lypet gjak”

Nga Ardiana Shala Prishtina

Burrat në vendin tem mledhen në fusha
të pajtimit
me falë gjak. Gjak që e kanë marrë
me gjaknxehtësi.
Përpara ka mjaftu nji besë, nji fjalë e dhanun.
Sot blehet me pare besa. Por gjaku falet.
Pasha Kuranin. E pasha Biblën.
Gjaku falet ku ka burrni.

Gratë në vendin tem mledhen në fusha
të dëshprimit.
Me i nalë faljet e gjakut që i mirret grave.
Gjak që mirret me gjakftohtësi.

Dhe burrat kqyren mes vete e thojnë
çka kanë kto budallica? Për gra s’lypet gjak.
Pra s’ka as çka me u falë ktu.
Gjaku i grave asht hallall.
Gjaku i grave asht ngjyrë që lynë kufijtë e burrnisë.
Pa e derdhë, qysh me dijtë na ndryshe që jena burra?

Në vendim tem burrat mlidhen
në kuvend. Dhe valojnë pecat
në muhabete drejtësish.
Në vendim tem gratë mlidhen
në kuvend. Dhe si dele të zeza
për me mbetë gra
ma së pari bahen kurva
që guxojnë me folë.
Me folë, veç me folë
quhet guxim. E tani prehen
në altar të trimnisë
nji kah nji, krejt ato që folën
prehen të ndame në fjalë e në gjak.
Kush mbijeton bahet burrneshë.

Në vendin tem gratë vriten
nji kah nji. E nji kah nji në vendim tem
për çdo gru të vrame nji kurvë lindet
kur lypë burg për burrin.

Në vendin tem burgu asht për burra.
Ama, kur e vranë gruen, burri bahet burrni.
E burrninë nuk don me e shti në burg asnji burrë.

Në vendin tem gratë vriten
dhe vrasësit nuk shkojnë në burg
se burrat e majnë në dorë
shtetin
dhe me dorë në zemër, besën
që e kanë të shejtë sa peci.

Në vendin tem
burrë lind, e nuk bahesh. / KultPlus.com

Arbër Selmani dhe Vlora Konushevci botohen në revistën e njohur amerikane “Songs of Eretz Poetry Review”

Poezitë e dy autorëve të njohur nga Kosova, Arbër Selmanit dhe Vlora Konushevcit, janë botuar në revistën e njohur amerikane “Songs of Eretz Poetry Review”, misioni i të cilës është të sjellin pak më shumë poezi dhe art të mirë në botë, shkruan KultPlus.

Vlora Konushevci është bërë pjesë e revistës përmes tri poezive të saj në gjuhën angleze: “Fllanzat”, “Kokrra rrushi” dhe “Letër nga karantina”, ndërsa Arbër Selmani me poezinë “Kur vdiq baba”, një poezi e cila po pëlqehet jashtëzakonisht shumë nga lexuesit.

Ajo që i bën poezitë e kësaj reviste unike është se e paraqesin poetin po aq sa poezinë. Secila poezi paraqitet me mendime, çiftëzohet me vepra arti (me përjashtime të rralla si për poezitë konkrete), dhe shoqërohet me bio të poetit, shënime të poetit (nëse poeti dëshiron), nganjëherë edhe një shënim të një redaktuesi.

Revista Letrare “Songs of Eretz Poetry Review”, është krijuar në vitin 2014 në SHBA. Ajo ka publikuar poetë dhe autorë me letra kredenciale mbresëlënëse, duke përfshirë: Poetin Laureat aktual të Shtetit, tre ish-poetë laureat të shtetit, dy ish- poetë laureat lokal, fitues të Çmimit Brams Stoker, fitues të Çmimit Emerson, fitues të Çmimit Pushcart, fitues të Çmimit të Poezisë William Stafford etj.

Shumica e poetëve të botuar në këtë revistë letrare kanë publikuar botime në revista të tjera prestigjioze. Shumë prej tyre gjithashtu janë poetë tashmë me një bagazh të pasur letrar. Ndërkaq të tjerët janë poetë dhe shkrimtarë të ardhshëm, zëri i të cilëve sapo ka filluar të dëgjohet. Kjo revistë letrare përfshinë poetë dhe shkrimtarë nga të gjitha shtetet e ShBA-ve, ndërkaq nga arena ndërkombëtare poetë që kanë kontribuar në “Songs of Eretz Poetry Review”, janë nga: Australia, Kanada, Kina, Anglia, Franca, Greqia, India, Irlanda, Izraeli, Italia, Holanda, Zelanda e Re, Pakistani, Filipinet, Rusia, Skocia, Spanja, Turqia, Vietnami dhe tashmë edhe Kosova. / KultPlus.com

Mbramja asht larg

Poezi nga Martin Camaj

Mbramja asht larg
e ti je atje mbi kodër të blerueme
ku gurzit që bashin zhurmë
i përpiu dheu.

Ti je atje me të bijën e heshtjes
e me shoqe tjera e mendon për mue.
Unë jam në detin e tingujve
e ndër gjujt e mij ndieva
peshen e tramit tue u ndalue me turr.

Mandej i lshova vendin nji të vjetri
e mes tallazit të krahve thashë:
mbramja asht larg e ti andej lumit.

Heshtja prek qiellin me dorë
E ti atje mbi kodër të blerueme
njeh gjurmët e diellit npër qiell./ KultPlus.com

Dëshirë

Poezi nga Jorgo Bllaci

Më vjen turp të qaj i heshtur,
si një shelg përbri moçalit!
Dua të gjëmoj pareshtur
Porsi lisi maje malit.

Rreth kurorës, shpesëria
Le të mos më cicërojnë
Që prej zgavrave të mia
Shkabat të të vigjëlojnë.

Degët e fuqishme dua
të më tunden nëpër erë
Papushuar përmbi mua
borë e virgjër le të bjerë.

Sipër akujve të ftohtë
do të ngjitem der te retë
S’do më vije keq në ndodhte
të zhuritem nga rrufetë!

Se n’u  dashtë të zhuritem
do zhuritem maje malit
Po s’do qaj e s’do nemitem
i përulur, bri moçalit. / KultPlus.com

“Ne kemi kohë që nuk flasim, por s’jemi ndarë përgjithmonë”


Nga Aleksandër Pushkini

Ne kemi kohë që nuk flasim
Por s’jemi ndarë përgjithmonë
Ne që të dy kërkojmë çastin
Që të harrojmë zënkën tonë.

Ky zemërim prej fëmije
Nuk më lë një çast të qetë
Nga malli i madh i dashurisë
Ti lozonjare më vjen vetë

Kur zemërohesh ti me mua
Edhe më shumë unë të dua
Se dhe më tepër nga shikimi
Të paska hije zemërimi. / KultPlus.com

Dua veç heshtje dhe qetësi

Nga Fadwa Tuqan

Dua veç heshtje dhe qetësi.
Mos më folë për ç’shkoi dhe ç’do të vijë,
mos më folë për të djeshmen
e në të nesërmen mos u hidh.
Ky çast, për mua,
nuk ka as tani, as pastaj
e djeshmja s’ka kuptim
u venit, iku tej, me hijet
e nesërmja e panjohur endet atje tej
e nuk mund të shihet.
A do të jetë ndryshe nga ç’kanë vizatuar
duart në ëndrrat e mia dhe të tuat,
ndryshe nga ç’kemi dëshiruar?
Ky çast, jo tjetër kohë
është një lule që çel në këto duar:
pa fruta dhe pa rrënj
por është veç një lule me bukuri të vetvetishme.
Ta mbajmë me kujdes,
përpara se të na zënë në kurth,
i dashur.

© shqipëroi Maksim Rakipaj / KultPlus.com

‘Prej vetvetes krejt jam ndâ, plotësisht i Joti tash jam bâ’

Poezi nga Rumi

Përktheu: Edin Q. Lohja

Çka ndodh, djalosh, po u bâne ashik si unë –
çdo ditë marrosje, çdo natë vajtim pa fund?
Prej syve nuk të hiqet e Tija shëmbëlltyrë –
dyqind drita në sytë e tuej, prej asaj fytyrë.
Prej tanë miqve ishe shkëputë,
prej dynjasë i kishe la duert:
“Prej vetvetes krejt jam ndâ,
plotësisht i Joti tash jam bâ.
Kur përzihem me kët’ hallk, jam ujë e vaj,
përjashta i bashkuem, përmrenda i ndamë.”
I marrosun bâhesh po i le dëshirat mënjanë,
po s’asht marrosje qi heqimi i gjen derman.
Sikur heqimët për nji dekik kyt dert ta shijojshin,
zinxhirët i kishin këputë, librat do t’i coptojshin.
Boll! Leni tana mbrapa, lyp minierë sheqerit hak!
Banu i tretun në at’ sheqer, si qumshti në kajmak!

Xhelāl ed-Dīn Rūmī, Dīvān-i Shems-i Tabrīzī, gazeli 244. / KultPlus.com

23 shkurti

Poezi nga Ali Podrimja

Tërë ditën
Ditën e 23 shkurtit
Rrobat më të shkurtra ndoshta
Për ditëlindjen e pesëmbëdhjetë
Bankënotën e fundit Petritit
Në Murin e Kujtesës edhe një gërvishtje
Konferenca e Rambujesë i takon të kaluarës apo
Flini të rënët e mi
Ka me u zgjue zëri i Dheut
Jashtë rrethit të vdekjes
Petriti fillon të 16-tat nesër
Unë vazhdoj të grindem me zotëra
Ç’ditë e shkurtër
Më e shkurtër se shkurtkeqja.

Ulpianë, 23 shkurt 1999KultPlus.com

Unë, bija jote Kosovë

Nga Vlora Konushevci

Unë, bija jote Kosovë t’i njoh tokat djerrë,
t’i njoh shtëpitë e zbrazuna, shpresat shtjerrë,
t’i njoh britmat e krimbat që dheun kalb ta kanë,
t’i njoh gratë që shpirtin gjallë ta mbajnë;
ta di lemerinë e nanave që errësu e ka diellin,
dhimtat që rrafshu e kanë bregun,
varret ku lulëkuqet çelin
ma mirë se kushdo tjetër të njoh, Kosovë.
Unë bija jote. / KultPlus.com

‘Sikur zemra ime të ishte gjallë, do të dridhej si thupra në uji sa herë që të më dilje përballë’

Poezi nga Arbër Jashari

Sikur zemra ime te ishte gjallë
Do të dridhej si thupra në uji
Sa herë që të më dilje përballë  

Copa copë-copë  do të thyhej
Nga fjalët tua, mjaltë.
Krijesë e rrallë.

Sikur zemra ime të ishte gjallë
Do të shtangej në vend
Sapo ta dëgjonte  emrin tënd

E nga shikimi yt
do të shpërthente  flakë,
si baroti në zjarr

Sikur zëra ime te ishe gjallë
Pa dyshim ajo do të donte vetëm ty
Po ç’ ti bësh që zemra ime ka mbetur
Vetëm një copë mish i zi
Një copë mish i egër. / KultPlus.com

Vlora Konushevci boton ‘Lavdi vetes’: Ia dedikoj sakrificës e punës shekullore të grave

Xhemile Hysenaj

‘Lavdi vetes’, një vëllim poetik i ndarë në katër cikle e që për herë të parë vjen nga Vlora Konushevci si një thirrje e përkrahje për të gjitha gratë, në shenjë mirënjohjeje ndaj sakrificës e punës shekullore të tyre, të cilat rrallë kush i duartroket. Një vëllim poetik që qysh në poezinë e parë të merr pas vetes e nuk të lëshon për asnjë moment. Konushevci për KultPlus ka shpalosur më detajisht raportin e saj me poezinë e me letërsinë në përgjithësi.

KultPlus: Ky është libri juaj i parë, na flisni më shumë rreth temës që trajtohet në, pse pikërisht ndahet në katër cikle dhe sa kohë ju ka marrur realizimi i tij?

Libri ndahet në katër cikle: Lavdi Vetes, Lavdi Dashnisë, Lavdi Mësimeve dhe Lavdi Jetës, ngase kujtoj që këto janë katër shtyllat kryesore të cilat përthekojnë gjithçka që jeta merr dhe jep për këto katër dekada të jetës sime.

Realizimi teknik ka marr pak më shumë kohë se sa që unë kisha dashur, por janë gjëra që eventualisht marrin një epilog dhe e rëndësishme është që përfundimisht e pa dritën ky libër dhe tani do ta bëjë rrugëtimin e vet.

KultPlus: Sa e konsideroni të rëndësishëm botimin e këtij vëllimi poetik?

Unë me krijimtari dhe me përkthim merrem prej dy dekadash. Përkthimin letrar e bëjë me dashurinë më të madhe.

Për secilin krijues, botimi i një libri është rëndësishëm, sepse paraqet rezultatin e një tundimi artistik që merr formë me poezinë. Gjithsesi, rëndësinë e përcakton edhe më shumë lexuesi. Libri duhet ta bëj rrugën e vetë në komunikim me lexuesin, të cilit unë së paku nga ana ime jam përpjekur t’i dalë hakut. Këto poezi nuk janë vetëm përjetim i imi, gjithsesi që ka universalizëm në to, ndaj lexuesit në mos krejt, mund ta gjejnë një copë vete aty.

KultPlus: Si e shihni zhvillimin e letërsisë dhe artit në përgjithësi në Kosovë, a ka shkrimtarë që premtojnë, cilët janë ata sipas jush?

Si një vend në i dalë nga lufta e në tranzicion maratonik, si një vend qe sapo ka hyrë në adoleshencë, mendoj se janë: muzika, filmi, letërsia e sporti, ato të cilat ia kanë përmirësu dhr afirmu imazhin vendit tonë në arenën ndërkombëtare. Sa i përket artit letrar në veçanti besoj se Kosova ka shumë krijues nga brezi i vjetër, e sidomos nga brezi i ri që janë në nivel me krijuesit e vendeve që kanë një traditë letrare. Një mangësi që duhet përmendur me këtë rast është fakti se Kosovës i mungon Fondi i Përkthimit Letrar, i cili kishte ndihmuar përkthimin e shkrimtarëve e poetëve tanë në mënyra që bota të njihet me shpirtin e madh krijues të këtij vendi.

KultPlus: Na flisni për dallimin në mes grave dhe burrave që bëjnë letërsi, nëse konsideroni se ekziston një dallim i tillë?

Letërsia, cilado gjini e saj është më mirë të shijohet, duke e abstahuar autorin apo autoren e në veçanti gjininë. Nga ana tjetër do të thoja se ndjeshmëria e narracionit, bota shpirtërore dhe stili i komunikimit i grave krijuese për mua si lexuese grua është më i bukur në kuptim të bashkëndjesisë dhe empatisë me të ngjashmen

KultPlus: Secili shkrimtar/e ka muzën e vet, në momente bllokimi ku e gjeni ju inspirimin, në çështje sociale, apo personale?

Arti i krijimit letrar është akt vetmitar dhe nuk bëhet dhunshëm. Poezia të vjen vet dhe natyrshëm ndoshta në momentet më të papërshtatshme p.sh. teksa pret te dentisti, ose në radhë për të paguar faturat. Mbase, krijuesit janë më të vëmendshëm ndaj fenomeneve që i rrethojnë, qoftë ngjarjet e ditës, qoftë një aromë e njohur apo nje bërthame molle në tokë të cilat pastaj ta ndezin një shkëndijë që shpesh herë lidhet edhe me ndonjë përvojë personale.

KultPlus: Cili është mesazhi që tentoni të përçoni përmes ‘Lavdi vetes’ dhe sa mendoni se do të arrini të përçoni këtë mesazh?

Këtu dua ta sqaroj pak veç titullin i cili është ngucakeq me qëllim. Fjala “lavdi”, përdoret kur shpreh mirënjohje ndaj ndonjë akti të lartë. Tek ne kryesisht përdoret për të nderuar heronjtë, por në këtë rast me “vetes”, lavdinë ia dedikoj jo Vlorës, por gjinisë sime në shenjë mirënjohjeje ndaj sakrificës e punës shekullore të grave, të cilës rrallë kush i duartroket. Në libër është edhe poezia me të njëjtin titull që i referohet verzioneve të vetvetes, të cilat nuk ekzistojnë më tutje, pra lavdi edhe për to. E poezinë secili e shijon, e përjeton dhe e interpreton në mënyrën e vet, këtë ua lë lexuesve pa dashur t’ua imponoj një mendim të caktuar e specifik.

KultPlus: Çfarë konsideroni ju të jetë roli i letërsisë në Kosovë dhe cili mendoni se do të duhej të ishte roli i një shkrimtari/e?

Roli i letërsisë dhe lëvruesve të saj është i madh në kultivimin e vlerave letrare, kulturore dhe atyre historike. Një shkrimtar/e reflekton mbi shoqërinë dhe botën e tij/saj, por në të njëjtën kohë frymëzon dhe udhëzon lexuesin. Ndikimi i letërsisë në shoqëri është i pamohueshëm sepse paraqet një lloj pasqyre për atë shoqëri dhe i mundëson lexuesit ta njoh më mirë botën. Në anën tjetër i mundëson lexuesit të shoh se si funksionon shoqëria në një periudhë të caktuar apo vend të caktuar, konstruktet shoqërore, politike etj. E në fund të ditës letërsia është ajo që e ruan gjuhën e çdo civilizimi.

Lavdi vetes

Arkitektura e vetes asht plot
hije e maska që i lamë mbas,
simbas Jungut. Për të rilind në prill
si perëndeshë e pranverës me Pashkët.

Hijen e parë e kam lanë
në albumin e fotografive të shkollës
së mesme, bashkë me dashninë
e zhgënjimin e nji çike të përhumbun.

Lavdi!

Hija e dytë më ka ra shpejt, kohë
sakrilegjesh kur çdo gja e shejtë u kthy
përmbys, shkollat u banë shtëpi
e shtëpia nën tytën
e automatikëve mbeti shkret.

Lavdi!

Hija e tretë ishte ma kambëngulëse
e fortë guaskë me sy fantazme të nji lufte civile.
E provoi shijen e mashtrimit të Trojës
e kuptoi që dashnia asht ma e fortë se deka
shpërtheu si flutur krahëhapun
.

Lavdi!

Nuk lindim tabula rasa, trashëgojmë
instikte e modele të paraardhësve tanë,
simbas Jungut. Vargu i gjatë i grave të fisit
më buzëqesh n’secilin hap!

Tana paraardhëseve,
tana hijeve të vetes
rilindjeve, rilidhjeve,
shtëpisë së tanësisë së qenies
lavdi!

KultPlus: Cila është vepra apo periudha letrare tek e cila e gjeni veten më shumë, apo që ka pasur më shumë ndikim në formimin tuaj si shkrimtare?

Veten e gjej në periudhën aktuale, ngase i përkas këtij brezi por frymëzimin më të madh e kam pasur në vazhdimësi nga Rilindasit tanë dhe nga periudha e romantizmit në Britani të madhe. Si e bija e një shkrimtari, padyshim që ka diçka në poezitë e mija nga babi. Mbase, delli krijues edhe mund të bartet!

KultPlus: Na flisni për rolin që gruaja ka apo do të duhej të kishte në artin apo më saktësisht në letërsinë që zhvillohet në Kosovë?

Viteve të fundit kur fillova të interesohem për shtëpitë botuese shpejt e kuptova që shumica e tyre preferojnë të botojnë autorë të mëdhenj, kryesisht burra, ndërkaq për një poete të re që aspiron të zhvillohet tutje, ambienti është mjaft dekurajues. Prandaj e krijova platformën “Poetetshqiptare”, si përgjigje ndaj kësaj qasje tradicionale në kontekstin e kulturës kosovare.

Unë besoj se është thelbësore për shoqërinë tonë që të ripërcaktojë rolet gjinore, ngase duke e njohur anën shpirtërore dhe krijuese të grave, duke i parë ato si subjekte thelbësore që kontribuojnë në këtë shoqëri do ta krijojmë shoqëri më humane. Vargjet e poeteve shqiptare janë thirrje e fuqishme për ndryshime shoqërore, duke pasur gratë në qendër, në të gjitha dimensionet e saj. Ato mishërojnë guximin dhe dëshirën për ndryshime në mënyrë që ta forcojnë shoqërinë. Prandaj, besoj që sa më shumë t’i njohim vlerat e grave dhe vajzave, aq më shumë shoqëri konkurruese do të kemi. Thjesht, ngase barazia gjinore përbën kodin kulturor të shoqërisë bashkëkohore.

KultPlus; A do të presim libra të tjerë nga ju, nëse po, a mendoni të debutoni edhe në prozë apo vetëm në poezi?

Poezia është shtëpia ime, pas kësaj edhe përkthimi letrar. Këtë vit besoj se do të publikohet edhe një antologji me poetët e Ballkanit, përfshirë Kosovën të cilat i kam përkthyer, e pastaj siç thoshte babi jem i ndjerë: “Tu pa tu ba”.

KultPlus: Cili është mesazhi juaj për ata që pretendojnë të krijojnë letërsi?

Ata që pretendojnë të krijojnë letërsi dua të besoj që nuk ka forcë që i ndal, sepse është një thirrje e brendshme, e cila s’mund të heshtet. Në anën tjetër “fati është perëndi e egër”, prandaj uroj që të mos ndalen as para pengesave të vogla e as atyre të mëdha, sepse letërsia ka vend për të gjithë e kurrë nuk bëhet tepër! / KultPlus.com

Po t’ishte zoti feminist, kisha me besu

Poezi nga Eli Krasniqi

zotin e paç me veti më thotë nana
po unë hyjnitë moti i kam lanë
e pashë që nuk asht zoti
asht burri në tokë
që e krijoi zotin për me më shtypë mue

ku me gjetë një zot që nuk ka gjini
që nuk e shtron pushtetin mbi mue
si një burrë seksist
si një burrë me ego
që kërkon veç atë me adhuru

ose, si një grue burrneshë, që patriarkun e ka përbrendësu
më thotë ‘imani i grues asht shtaga’
më thotë ‘mos e qit kambën mbi kambë se sundon te baba’
më thotë ki frikë zotin e burrin

a ka zot që nuk më vjen si burrë patriark

po t’ishte zoti feminist
kisha me besu.

(botuar fillimisht në ‘Shota.al’) / KultPlus.com

PO T’ISHTE ZOTI FEMINIST

“Dashuro një burrë që të puth papritur”

Poezi nga Ilire Zajmi

Leksion

Dashuro një burrë që me mëngjes e kupton si ndihesh
në drekë me buzëgaz të pret e në mbrëmje s ‘harron kush je
dashuro një burrë që frymon për ty
je vegim i tij i parë e i fundit
dashuro një burrë që të puth papritur
një burrë të hareshëm që nuk e njeh trishtimin
dashuro një burrë që respekton lirinë tënde
vlerëson zgjedhjet e tua
dashuro një burrë që të pranon
ashtu siç je, e brishtë e guximshme unike
dashuro një burrë që e ka kuptuar
që gjithçka që e rrethon je ti
e nëse nuk e gjen atëherë dashuro jetën
se vlen të dashurosh çfarëdo burri. / KultPlus.com

‘Nën gushë du me t’puth, aty du me e pushu synin e pafjetun’

Poezi nga Xhejlane Tërbunja:

Du me t’puth nën gushë.
Nën gushë du me t’puth.
Aty du me e pushu synin e pafjetun,
faqen e papërk’dhelun.

Du me t’puth nën mjekër.
Nën mjekër du me t’puth.
Aty du me t’marrë erë,
kokën n’gjoksin tand qetësisht me e mb’shtetun.

Du me t’puth veç ty.
Veç ty me t’puth du.
Me t’u var në buzë,
si qershi e pjekun. / KultPlus.com

‘Edhe këtë mëngjes u zgjova, m’u përplas mungesa jote në shtrat dhe ndarja jonë’


Poezia “Edhe këtë mëngjes u zgjova” nga Nazim Hikmet:

Edhe këtë mëngjes u zgjova
dhe muri, perdja, xhamat, plastika, druri
ranë mbi mua në masë
dhe drita e argjendtë e nxirë e llambës

më ra sipër edhe një biletë tramvaji
dhe e verdha e murit dhe tre rreshta shkrimi
dhe dhoma e hotelit dhe ky vend armik
dhe gjysma e ëndrrës së rënë u shua
nga kjo anë
m’u përplas sipër balli i bardhë i kohës
kujtimet më të hershme dhe mungesa jote  në shtrat
dhe ndarja jonë dhe ajo që jemi
U zgjova edhe këtë mëngjes dhe të dashuroj. / KultPlus.com

Përktheu: Faslli Haliti

Vuejtja

Poezi nga Migjeni

Ka do dit
që po shof fare mirë
se si nga vuejtja syt po më madhohen,
nepër ball dhe ftyrë rrudhat po më shtohen
e si buzqeshja m’asht e hidhun…
… dhe po ndij
se si mëngjeset e mia
nuk janë ma mëngjese hovi e pune,
as ndërtimi, por të shtymt dita më ditë
e një jete që s’durohet.

Dalngadalë po shof
si jeta një nga një
secilin ndjesi
me tradhti
po ma vulos
dhe s’po më mbetë asgja
që me u nda
si shej gëzimi,
përpara
nuk e dishe, ojetë,
se kaq i tmerrtë
asht grushti i yt
që mbyt
pa mëshirë.
Por kot
në pasqyrë po shof
se si nga vuejtja syt po më madhohen
nëpër ballë dhe në ftyrë rrudhat po më shtohen,
dhe shpejt do të bahem
flamur i vjetruem
i rreckuem
ndërluftat e jetës. / KultPlus.com

Në qoftë ky njeri

Poezi nga Primo Levi
Përktheu Aida Baro

Ju që jetoni të sigurt
Në shtëpitë tuaja të vakëta,
Ju, që kur ktheheni në shtëpi mbrëmjeve
Gjeni ushqim të ngrohtë e fytyra miqësore:
Shqyrtoni në qoftë burrë ky
Që punon në baltë
Që nuk njeh prehje
Që lufton për gjysm’ buke
Që vdes nga një “po” a një “jo”.
Shqyrtoni në qoftë grua kjo,
Pa flokë e pa emër
Pa fije force për të kujtuar
Të zbrazur sytë e bosh prehri
Si një bretkosë dimrit.
Vritni mendjen se kështu ka ndodhur:
Ju urdhëroj me këto fjalë.
Gdhendini në zemrat tuaja
kur rrini në shtëpi kur shkoni udhës,
kur shtriheni kur ngriheni;
Përsërituani fëmijëve tuaj.
O ju shoft’ vatra,
ju zëntë sëmundja,
bijtë tuaj mos ju pafshin me sy. / KultPlus.com

‘Kur ikja larg drejt teje vija, kur vija afër ikja larg’

Poezi nga Dritëro Agolli

Kur ikja larg drejt teje vija
kur vija afër ikja larg
për dreq më trembte largësia
dhe afërsia bëhej çark

As e kuptoja si të desha
një mjegull pus një çmenduri
si një poet që shkruan vjersha
dhe ndez një shkrepse dhe i bën hi

Dhe ndoshta kjo ish dashuria
e çakërdisur kuturu
për dreq më trembte largësia
dhe afërsa gjithashtu / KultPlus.com

“Fort po shndrit e pak po nxeh, kjo e vërteta përmbi dhé!”

Nga Ndoc Gjetja

Ndoc Gjetja – Gjergj Fishtws

Fort po shndrit e pak po nxeh
kjo e vërteta përmbi dhé!

Në politikën e gjithë krajlive
filli i lëmshit është lidhë nyje,
janë bërë një rrahja e puthja,
janë bërë një paqja e lufta,
janë bërë një tregu e miqësia,
janë bërë një burgu e liria,
janë bërë një gjoksi e shpina,
janë bërë një stomaku e zemra
në zgavër të gjoksit ka hyrë dhelpra
që e lot bishtin te buzëqeshja…

Shqipnia u kthye në Dreqistan
me plehra, smog e duf partish
në sofër të Atmes janë shtruar rrafshit
Palokë Cucat me tërë keqanat
që hanë e pinë me pare të pista
e Dedë Gjon Lulat lëpijnë pjatat…

Për ta gjetur të vërtetën
duhet sot t’i kthesh përmbys
disa mijë vargmale letrash
e çdo fjalë ta thyesh si arrën
mos ka brenda varrin tonë.
Por ballë për ballë me dhelpërinë
na mos vdekshim me gungë në shpinë!
Ani se, ani se. / KultPlus.com

Dimni



Poezi nga Ndre Mjeda

Nëpër fusha e nëpër male
Fryn murlani me stuhi
O murlan, njat frymën ndale
Ndal ti, o akull, mos më ngri.
Mos ma ngrini këtë pikë gjak!
-Struku, struku, i shkreti plak.
Po del dimni me kosë në dorë,
Gjeth e bar i ka kositë;
Qet ballkoni pjalm e borë,
E plak-shkreta, tue mërdhitë,
I thotë vedit me za pak:
-Struku, struku, i shkreti plak. / KultPlus.com

“Një njeri te porta strehohej dhe thoshte emrin tënd, Barbara”

Poezi nga Zhak Prever:
Barbara

Mban mend Barbara
Atë ditë në Brest binte shi pa pra
Ti ecje e buzëqeshur
E gëzuar e ndritur e qullur
Nëpër shi
Mban mend Barbara
Në Brest binte shi pa pra
Të takova në rrugën e Siamit
Ti qeshje
Qeshja dhe unë
Mban mend Barbara
Ti që s’të njihja jo
Ti që s’më njihje jo
Kujtoje atë ditë
Një njeri te porta strehohej
Dhe thoshte emrin tënd
Barbara
Ti vrapove kah ai nëpër shi
Dhe iu hodhe në përqafim
Kujtoje këtë Barbara
Nëse të them ti mos u hidhëro
Se ti i them çdokujt që e dua
Çka që s’e kam parë kurrë më parë
Mban mend Barbara
Mos harro
Atë shi të ëmbël dhe fatlum
Mbi fytyrën tënde fatlume
Mbi atë qytet fatlum
Atë shi mbi det
Mbi arsenal
Mbi anijen nga Usani
Oh Barbara
Lufta ç’marri
Ç’u bë me ty tani
Në këtë shi hekuri
Zjarri gjaku e çeliku
E ai që t’shtrëngonte n’krahëror
Mallshëm
Ka vdekur ka humbur apo ende gjallon
Oh Barbara
Në Brest bie shi pa pra
Siç binte dikur
Por nuk është njësoj
Se çdo gjë është e shkretë
Shi dhembjesh të tmerrshme hata
Oh jo dhe rrebesh
Hekuri e çeliku gjaku
Vjen nga retë
Që treten si qentë
Që humbin
Në rrjedhën e përroskës në Brest
Venë të kalben diku
Larg shumë larg nga Bresti
Nga i cili s’mbeti gjë.

Perktheu: Rexhep Ismajli. / KultPlus.com

“Melodi e këputun”, poezia e Migjenit që rrëfen dhimbjet më të mëdha të një gruaje

Poezi e shkruar nga Millosh Gjergj Nikolla

Melodi e këputun – lot i kjartë nga syni
i një grues së dashun…
andje e përplasun,
xhevahir i tretun,
një andërr e shkelun,
buzë e paputhun
në melodin e këputun.

Nga vaji i heshtun shkunden supat e zhveshun,
verbojnë nga zbardhimi…
e ther, ther hidhnimi
për çastet e rrëshqitun,
për fatin e ikun,
për gëzimin e humbun
në melodin e këputun.

Brrylat ndër gjujë të mpshtetun, ftyrë në shplakë e fundosun:
Qan grueja e pikllueme
me zemër të piskueme
(një kitarë e gjymtun,
za kange i mbytun
në buzë nga dhimb’ e puthun
në melodin e këputun).

Hesht njeriu pran grues që qan e turpnueme…
syni i venitet
në të loti vërvitet,
diçka nxjerr nga xhepi
grues ia lë – dhe së shpejti
e len gruen e humbun
në melodin e këputun.

Por kur vjen ndoj tjetër, epshi kapërthehet,
gjaqet turbullohen,
përzihen, përvlohen,
çohen peshë, tërbohen
… e vetëm ndëgjohen
ahtët e molisun
në melodin e grisun. / KultPlus.com

‘Qe, ndoshta edhe ajo rrin si unë e humbun’

Anton Pashku: Poema simfonike, 1958

Qe, ndoshta edhe ajo rrin si unë e humbun
ne shkretinën e paanë të vetmis.
Rrin dhe rrënkon e flet me gjuhën e heshtjes…
Nji barkë u nis prej limanit, atëherë kur deti ishte
plot valë.
Stuhi! Stuhi…

N’at barkë lundronte nji zemër, zemër …
Stuhi…Barka hepohet, barka anohet…
Barka dhe vala…
Ej, oj…Zemra mbi barkë…
Stuhi…

Vala mbi barkë e zemër…
Oj…Zemra u fundos…
Ej, mbi det nji deshirë…
Ah…Valet e muerën… / KultPlus.com

“Dashuria si lufta ka kushtrim, të ndjek pas për pendimin që s’e the kurrë”

Poezi nga Sadete Tërnava Osmani

FJALËT S’KE PSE I PESHON TANI

Mjafton ta dish se jeta shpesh është tempull lutjesh
Një vend ku qahet për trupin e shpirtin
Për bregoret pa emër dhe për dashurinë e djegur si llambë
Mund të falesh për këngët dhe heshtjet e mia
Askush përveç teje nuk do t’i dëgjojë krahët e pëllumbit
Kur të lutesh për letrën me degë ulliri
Ulu gjunjësh e nxiti detërat ta nxjerrin frymën me hov
Lutu bora ta shkrijë e fryjë Drinin
Mëkatet të t’i lajë

Nga malet që digjen natën sytë e mi ke për t’i parë
Fjalët s’ke pse i peshon tani
Gjithçka ka ikur me baltën e vjeshtës
Bërtit dhe fitoje davanë me veten
Kujtohu se edhe dashuria si lufta ka kushtrim
Të ndjek pas për pendimin që s’e the kurrë
As si djalë e as si burrë

Tash nga ky tempull flake zemërimin
Atë ego prej t ‘padituri vëre në kapistër
Kur mësuar të kesh se pjerrtësitë s’janë për të gjithë
Alpinistët e dashurisë një maje mund edhe të ta falin
Ik atje dhe mbaje vath në vesh
Mëkatarin e fodullin unë s’e honeps / KultPlus.com