“Njeriu ka një kokë, një jetë, një dashuri”

Viti që po lëmë pas mori disa nga figurat më të shquara të artit shqiptarë. Në kujtim të tyre, KultPlus sot do t’i kujtojë përmes veprës që lanë pas.

Data 11 mars 2020 mori nga kjo botë shkrimtarin e dramaturgu shqiptar, Musa Ramadani, i cili vdiq në moshën 76-vjeçare.

Shkrimtar dhe artist i cili për herë të parë në skenën letrare të Kosovës futi poezinë eksperimentale i motivuar nga rrymat postmoderne, atë që më vonë u quajt poezi konkrete e ikonizuar nga shkronjat, tipografia e të cilave krijon formë.

Kjo poezi u nis për herë të parë nga rrymat e artit modern si Dadaizmi dhe me pas Surrealizmi me Guillaume Apollinaire, për t’u bërë pjesë e minimalizmit. “Neurosis” i botuar në vitin 1973 nga Musa Ramadani, është një përmbledhje e poezisë konkrete e mbushur me figura prej shkronjash të cilat konotojnë shenjëzime socio-emocionale të njeriut të asaj kohe.

Shkrimtar dhe artist i cili për herë të parë skenën letrare të Kosovës futi poezinë eksperimentale i motivuar nga rrymat postmoderne, atë që më vonë u quajt poezi konkrete e ikonizuar nga shkronjat, tipografia e të cilave krijon formë. Kjo poezi u nis për herë të parë nga rrymat e artit modern si Dadaizmi dhe me pas Surrealizmi me Guillaume Apollinaire, për t’u bërë pjesë e minimalizmit. “Neurosis” i botuar në vitin 1973 nga Musa Ramadani, është një përmbledhje e poezisë konkrete e mbushur me figura prej shkronjash të cilat konotojnë shenjëzime socio-emocionale të njeriut të asaj kohe. Ky libër është vetëbotuar nga autori sepse nuk është pranuar për botim nga redaksia e atëhershme e botimeve Rilindja.

Ai u lind më 21 Maj të vitit 1943 në Gjilan  nga një familje zejtarësh të cilët kishin një furrë dhe dyqan tekstili në çarshinë e qytetit.

Më 22 dhjetor 1944, Shtabi i Forcave Shqiptare Vullnetare vendosi të sulmojë për marrjen nën kontrollë të Gjilanit nga Administrata e re e Komunistëve Jugosllavë. Në mëngjesin e 23 dhjetorit 1944, forcat e vullnetarëve shqiptarë sulmuan dhe gati arritën ta kthenin kontrollën e gjithë qytetit, përveç ndërtesës së OZNA-s (Shërbimit të Sigurimit Jugosllav) dhe të Këshillit Popullor të Rrethit. Forcat serbo-maqedonase në shenjë hakmarrjeje për sulmin e forcave vullnetare shqiptare mbi Gjilanin, filluan vrasjet masive. Fillimisht rrëmbyen me përdorimin e forcës pa dallim qytetarë të Gjilanit, i nxorën nga shtëpitë, dyqanet, rrugët, i morën dhe i mbyllën në ndërtesën e vjetër të burgut të qytetit.

Familja e Musa Ramdanit  braktisi shtëpinë me një autobus me 16 të plagosur drejt Prizrenit, në të cilin qytet e kaloi fëmijërinë e hershme dhe e kreu klasën e dytë fillore. 

Me t’i vdekur babai, familja u kthye përsëri në vendlindje. Aty mbaroi shkollimin e mesëm. Shkollën e Lartë Pedagogjike (Dega: Gjuhë dhe letërsi Shqipe) e mbaroi në Prizren.

Në fund të vitit 1965 filloi veprimtarinë e tij si gazetar. Ishte korrespodent i rregullt i gazetës “Rilindja” dhe pastaj redaktor i përgjithshëm i Kulturës në gazetën Rilindja.

KultPlus ju sjell sot një ndër poezitë më të mira të Musa Ramadanit.

Njeriu ka një kokë, një jetë, një dashuri

Njeriu ka një kokë
Glob i gjallë për lule e predha
Ku drejtpeshohen hapësira e koha

Mos luani me kokën e tij!

Njeriu ka një jetë
Skenë e mirësive ndaj mëkateve
Pse lindin e vdesin çdo ditë

Mos luani me jetën e tij!

Njeriu ka një dashuri
Fjalë (vallë) e tepërt në histori
Nga ligjërojnë mëkatet e motivet

Mos luani kurrë me dashurinë e tij! / KultPlus.com

Blerina Tërbunja publikon “Sogjetarë të hënës”: Poezitë nuk i shkruaj por i nxjerr nga zemra

Medina Pasoma

Nëpërmjet shkrimit për dashurinë, Blerina Tërbunja është thelluar secilën herë në vete, varg pas vargu ia ka njohur vetes vështrimin, uljen e qëndrimin. Këtë cikël artistik njohjesh, autorja vushtrriase e kurorëzoi me botimin e librit të saj të parë, të cilës i fali emër “Sogjetarë të hënës”, shkruan KultPlus.

Frymëzimet e veçanta brenda një periudhe 5 vjeçare ajo i tuboi, duke i bërë ‘konak’ në këtë përmbledhje prej 65 poezive.

“Me ‘’Sogjetarët e hënës’’ një ëndërr e imja, pikërisht në këtë dhjetor mu bë realitet. Prandaj vargu im, besoj që çdo shpirti të trazuar i vishet buzëqeshje në buzë, i shpërthen lot në sy por nganjëherë i bëhet edhe përqafim”, nis rrëfimin e saj autorja e re.

Kohën përgjatë së cilës ajo shkroi poezitë, Blerina e cilëson se e kishte të mbushur me momente të mira dhe “pak të mira”. Mirëpo, të dyja këto pjesë ajo i sheh në një peshore dhe pararendëse për tjetrën.

“Ana e mirë e jetës është vet buzëqeshja e cila ekziston falë anës më pak të mirë të jetës, lotit. Në këtë periudhë të jetës sime e kam nxjerrë vetën për kafe. Ishte takimi më i bukur në jetë dhe më i sikletshëm. E pikërisht ky takim më ka falë poezitë për dashurinë, jetën, ëndrrat, që i kam shkruar me një frymë”, nis rrëfimin e saj Blerinë Tërbunja.

Takimin e shpirtërores së saj me imtësinë e lapsit ajo nuk mund ta quaj vetëm “shkrim” por ka një emërtim më delikat për këtë pjesë të rëndësishme të shprehjes së vetes.

“Poezitë nuk i shkruaj, por i nxjerr nga zemra dhe nuk arrijë me e realizu vetën me kaq plotësi diku tjetër, përveç në lirikë”, thekson Tërbunja.

Pjesëmarrja nëpër festivale të ndryshme letrare dhe çmimet që mori nga to ia shtoi Tërbunjës këmbëngulësinë për t’i dhënë adresë lapsit të saj. Andaj, rilindjes së vetes në çdo poezi i fali emër “Sogjetarë të hënës”, kuptimin e së cilës e shpjegon për KultPlus.

 “Sogjetarët e hënës’’ është zë i femrës, zë i zhveshur nga lëvozhgat paragjykuese të një shoqërie patriarkale, por jo vetëm. Titullin qëllimshëm e kam vendos në numrin shumës, duke i bërë thirrje edhe gjinisë së kundërt për të t’u bërë bashkërojtarë të këtij zëri të botës femërore, madje, gjithmonë duke treguar racionalitet që çiltërsia e këtij zëri t’i ngjaj hënës së pastër, e cila rrezaton njësoj për të gjithë, shfaq njësoj durim për të gjithë”, sqaron Blerinë Tërbunja.

Titulli që frymëzohet nga motivi kryesor i veprës, është një thirrje për ‘ruajtje’ të ëndërrimtarëve të hënës. Ndërkaq kur shfletohet “Sogjetarë të hënës” aty ndjehet aroma e dashurisë e shprehur nëpërmjet dialektit gegë.

“Dialekti gegë, më saktësisht e folura kosovarishte më lë më të lirë. E dashuroj gegnishten dhe mendoj që është variant i dashurisë sepse askund nuk mund të ja thuash më mirë e më ëmbël dashurisë sesa në gegë”, vlerëson autorja nga Vushtrria.

Teksa flet për tematikën kryesore të librit, për dashurinë, Blerina shprehet duke e poetizuar përgjigjen, e që lë një gjurmë të veprës përbrenda intervistës.

“Dashuria është rrugë e vështirë për të arritur te vetja, pasi që unë mendoj se nuk ekziston fare e lehta. Thënë ndryshe, e lehta është e vështira me të cilën ne mësohemi”, thotë Blerina Tërbunja.

Mirëpo, Blerina nuk mbetet me kaq, ajo shprehet edhe më tutje për ndjenjën ‘dashuri’ të cilës ia kushtoj aq shumë vargje në librin e saj të parë.

“Dashuri është të vraposh qiellit pas ëndrrës; është kapërdirje, pra ta ‘hash’ veten thellë për t’i falur të tjerët. Dashuri është ta prekësh me dorë ëndrrën e zjarrtë, pastaj të çelësh zgjandërr, bash si në poezi”, mendon Blerina.

Përveç emërtimit simbolik, edhe kopertina është tejet tërheqëse, teksa shfaqen dy persona, flokët e njërës prej të cilëve lidhet drejtpërdrejtë me tokën. Edhe kombinimi i ngjyrave ka qëllimin e vet, teksa e bardha shpreh praninë dhe e zeza mungesën.

“Ne kemi ardhur nga dheu dhe do shtrihemi një ditë andej nga kemi ardhur. Ne ishim letër e bardhë kur erdhëm, koha shkroi mbi ne dhe po vazhdon të shkruaj, në formë pikash apo vijash. Secila vijë është një përjetim, secila pikë është një mungesë, gati pikë në zemër. E kush më mirë se hëna i ruan shpirtrat e tillë, të rebeluar në mungesë dhe të qetë në prani, të njëri tjetrit?”, shprehet autorja e veprës “Sogjetarë të hënës”.

Blerina konceptin e qëllimit të librit të saj e ndërlidh me natyrën njerëzore, e cila është përherë në kërkim të diçkaje të re, e që ndër të tjerash e kërkon edhe veten e tij.

“Përderisa jemi qenie në kërkim, nuk ekziston as e vërteta, ndryshe deri sot do e kishim gjetë. Madje e njëjta e vërtet është njëkohësisht e pavërtetë, përveç Zotit”, mendon Tërbunja.

Shkrimtarja e re beson se “jeta nuk ekziston, është aty vetëm sa ne i falim kuptim”.

“Dashuria, optimizmi, shpresa janë ato që duhet të shoqërojnë njeriun. Edhe kur njeriu dëshpërohet me jetën, ky nuk është fundi i tregimit të tij. Ky çast, është një përjetim, një mësim, një jetë e jetuar”, tregohet optimiste autorja e “Sogjetarë të hënës”.

Në planet e saj të ardhshme, Blerina Tërbunja të parën e vë leximin, si një ‘mjet’ për t’u zhvilluar edhe më shumë në shkrim. Ndër të tjera, autorja e re synon edhe të jetësojë skena në teatër. / KultPlus.com



Stacion i trenit

Poezi nga Nerimane Kamberi

Më në fund
Sot doli dielli
Shtyju, shqyu mjegullën
E rëndë
Të këtyre ditë dimri.
Dimër ky? I çuditshëm.
Mbrëmë në shëtitjet e mia të vetmuar
Më doli stacioni i trenit
Ashtu siç doli dielli
Befasishëm
Në mes të ndërtesave të larta.
Stacioni i lamtumirëve, i pritjeve,
I lotëve të fshira me një shami ku ke qendisur inicialet e tua,
I puthjeve të fshira me të njejtën shami
Stacioni i vogël I historive të mëdha
Histori të njerëzve si ti e si unë.
Stacioni i trenave për Bllacë.
Moj çikë, kthjellu!
Është kohë festash!
Mendoje Orient-Expressin
Dhe thesaret e njëmijë e një netëve të Stambollit
Mendoje Transiberiani
Me peizazhet të akulltë e madhështorë
E poezinë e Renë Char.
Struku në batanijen e kuqe aty te zjarri.
Treni kaloi. / KultPlus.com


“Politikanët kurrë nuk e lënë hajninë për ditën e nesërme”

Poezi nga Xhevdet Bajraj

LIRIA… IX

Politikanët kurrë nuk e lënë hajninë
për ditën e nesërme
por vjedhin sot
ditën e nesërme ia kanë lënë popullit
E kanë kuptuar shejtanët
bastardët e atdheut
se fjalorit drejtshkrimor i mungon ajo pjesa
ku shpjegohet se e nesërmja
kurrë nuk vjen / KultPlus.com

Ky vend është nji shportë e madhe e bërllogut

Poezi nga Aulonë Kadriu

Nuk e di sa guxoj
Të them që ky vend është
Një shportë bërllogu
E madhe.
Nuk e di a guxoj
Të shprehem lirshëm,
Dhe prandaj ky vend është shportë e madhe e bërllogut.
Të pariciklueshëm.
Pra, kur roja te spitali;
T’i qet trutë;
Kur alarmi i policisë lëshohet
Prej eskortave të dreqit e t’birit
Dhe ti ndihesh e mashtruar që ua lëshove udhën:
Hajnave;
Kur shitet me pare jeta
Dhe vdekja vjen falas;
Kur m’i lanë xhamat e kerrit nji vajzë e mërdhirë;
Dhe unë i gjej 20 cent për t’ia dhënë;
Pas lutjeve e lutjeve që mos të m’i lajë xhamat e mallkuar
Se s’kam çka shoh përveç bërllogut;
Dhe prapë i marr 20 cent të mutit për ta mbështetur me gjasë një bandë
mafioze;
Kur një qen endacak rrmin tokën,
tek shenja e prishur e kampusit universitar;
Që prishet bashkë me universitetin përditë;
Kur nji plak me dorën shtrirë ma jep fatin e tij, më sheh në sy dhe pa fjalë më thotë se kjo botë është një shportë e madhe e bërllogut;
Kur një patriot
Më thotë që vendin duhet ta duash përkundër erës së fëlliqur
Kur një doktore më bërtet
Se i thashë zonjë, e jo doktoreshë
dhe më smun; edhe njëherë më smun me mëri.
Kur vrasja e gruas është ‘aksident’
në një vend, ku veç liria është aksidentale;
kur një poet i harruar vjen me valixhe librash në dorë;
Duke kërkuar me dhunë kujtesë e njohje;
Kur një rraqkë han mut për gjithçka dhe gjithkënd
e ne e këqyrim, e na dhimbet; veç na dhimbet asgjë më shumë;
kur pshurri n’to dhe dikush ma gërryen veshin
duke m’thënë që gjanat s’janë aq keq sa duken;
them a jam verbu komplet;
a përnjimend;
ky vend është nji shportë e madhe e bërllogut.

dhjetor 2019. / KultPlus.com

Te shkallët

Poezi nga Nerimane Kamberi

I shtyve me këmbë, me maje të këpucës
Kujtimet,
U rrokullisen deri poshtë shkallëve
Deri aty ku dikur putheshit.
U sollen si nje top bore
Qe rritet dhe rrafshon fshatin,
Si një top fëmijesh
Që kalon gardhin e oborrit
Gjatë lojës,
Vazhdon rrugën
Nëpër xhade
Deri te hekururdha
Apo ajo që ishte dikur
Se edhe ajo ka mbetur kujtim.
Nga lart shikon kujtimet që rrokullisen
Atje shihet rruga e gjatë, e pafund,
Mund të jenë Champs-Elysées
Mund të jenë..
Vetem pak imagjinate të duhet
Veç pak t’i mbyllesh sytë.
Por nuk donë t’i mbyllesh
Do t’i shohesh kujtimet derisa të përplasen diku,
te dyqani i rrobaqepëses apo i funeraleve
E tash kthen shpindën
E qetësuar.
Edhe ca metra të kanë mbetur deri në shtëpi. / KultPlus.com

“Grua, ma ke nxirë jetën dhe jetën ta kam nxirë”

Poezi nga Petrit Ruka

“Gruaja”

Grua ma ke nxirë jetën dhe jetën ta kam nxirë,
Jemi sharë në dritë dhe jemi puthur në errësirë,
Kemi vendosur të ndahemi dhe kemi thënë: e po mirë!
Dhe prapë jemi puthur ashtu si për lamtumirë.
Kemi gënjyer njeri-tjetrin, kemi bërtitur s’të dua,
Kemi pështyrë mbi proverbin që qënkeshim mish e thua,
Kemi mburrur kontratat që bëjnë në Amerikë.
Kemi thënë njëmijë herë; u mbush kupa dhe pikë!

Pastaj jemi përqafuar, “e po unë isha në gjumë”

Jam futur në mishin tënd siç futet në shkretëtirë një lumë,

Jemi sëmurur dhe fshehurazi i jemi lutur qiellit,
Na është holluar shpirti nga frika si fija e perit.
Dhe prapë jemi zënë sa janë tundur tepsitë,
Kemi ndarë dyshekun me vijë, (ah, vijë e florinjtë,)
Po në errësirë, kufirin e kemi shkelur si barbarë
Me dredhi ballkanike që as OKB-ja s’ka parë.
Grua, ma ke nxirë jetën dhe jetën ta kam nxirë,
Ma ke pirë gjithë vrerin dhe helmin ta kam pirë,
Po ja që s’bëjmë dot pa këtë helm të mallkuar
Mos pushofsh kurrë, moj luftë dhe qofsh e bekuar! / KultPlus.com

Prush n’gji

Poezi nga Xhevat Latifi

(Sërish me nanën)
Nana, vonë binte me fjetë
mbulonte fëmijte e më pas babës, i vinte dhe xhup.
Te e vona shkrifte flokët
E para fytyrë në mëngjes që shihja ishte nana:
-Zgjohu me shkue n’shkollë, mos vono!
Kështu kaluen shumë vjet
Nana mbulonte çdo zhurmë, çdo mungesë, mbulonte fëmijët edhe nga frika
Dhe nga nji shtet që vriste e hahej me botën se ishte i drejtë.
Nji ditë në gjykatën e Gjilanit,
nana përgjigjej për armën që kurrë s’e pamë,
ishte sajesë regjimi!
Nanë,- a frigohesh i thashë,
për me mund frikën time!
Nuk frikohet Nana!-dhe mbylli butë derën e gjykatës së pakuptimtë!
Çfarë arme ishte mbulesa e nanës
sall flakrat e nositit- gji i thellë…
*
Pas luftës nanës i ra nuri i paqes,
sërish binte vonë duke mbuluar fëmijët,
tash në katër anët e botës!
Pa shkuar kurrë në shkollë dinte përmendsh kohën
si matet në meridiane kohore
E ndante pensionin e pleqërisë me nipa dhe mbesa
luante lojën “një ty, një mua”
Gjersa një ditë drita ju ndal në qerpik!
*
Nanën kurrë s’e kam kuptuar pse aq shpejt ndizte zjarrin,
Nji ffyyyyy dhe zjarri bëhej murlan
Prushi i zjarrit t’nans m’vjen tash n’gji
Kur unë mbuloj fëmijët në dhomë,
a nga larg, nëpër qoshet e botës.
Zjarri i nanës gjithmonë rri ndezur! / KultPlus.com

Nëse ti je…

Poezi nga Elizabeta Qarri

Nëse ti je shiu, dua të lagem e të ndjej vërshimin tënd
mbi trupin tim të squllur.
Nëse ti je nata, dua të tretem e përhumbem
në largësitë e yjeve plot magji.
Nëse ti je dielli, dua të ngroh trupin që më dridhet
saherë ti shfaqesh pranë.
Nëse ti je era, dua të ndjej puhizën tënde
mbi gjinjtë e mi të harlisur.
Nëse ti je uji, dua t’më shuash etjen
e buzëve të thara.
Nëse ti je qielli, bardhësive të shtratit tënd
dua të të pres.
Nëse ti je deti, dua të zhytem e të prek thellësitë
e botës tënde.
Nëse ti je lumturia, dua të jem flaka që zjarrin
tënd se shuan kurrë.
Nëse ti je durimi,dua pranë teje të dorëzohem e
të të them sa shumë e jotja jam.
Nëse ti je ëndrra, dua nga gjumi të mos
zgjohem kurrë.
Nëse ti je dehja, dua të jem epshi e dashuria
që shpirtërat tanë i bën të gjallë. / KultPlus.com

Liria

Poezi nga Xhevdet Bajraj

Pesë orë e ka bartur
mbi shpinë
dritaren e shtëpisë së fshatit
kur arriti në qytet
e vendosi në shtëpinë e re
i gëzuar hyri në dhomë
dhe po shikonte nëpër dritare
nuk e kuptonte
pse nuk e shihte peizazhin e fshatit
ishte e njëjta dritare
nëpër të cilën kishte shikuar
tërë jetën
Pas nëntë muajve
vdiq nga trishtimi. / KultPlus.com

Nuse domethënë…

Poezi nga Sibel Halimi

Nëse mund t’i ikësh një kuptimi

Nuse
domethënë
me i mbyll sytë
me e dashtë tokën
me i qëndrua pip drejtë
jetës së papërsosun
me i thanë lamtumirë
një epoke të turbullt
me dilemat që një kuptim
është e vetmja ekzistencë
me fle përjetësisht në të bardhën
mashtrim. / KultPlus.com

“Për Shqyptarë do t’ jét Shqypnija; kush ua prekë, ai kjoftë mallkue”

Poezi nga Gjergj Fishta:

Porsi fleta e Ejllit t’ Zotit

Po rrehë Flamuri i Shqypnis,

E thrret t’ bijt e Kastrijotit

Me mbledhë tok nder çetë t’ ushtris.

Bini, Toskë, ju, bini Gegë!

Si dy rrfé, qi shkojn tue djegë!

A ngadhnyesë a t’ gjith deshmorë!

Trima, mbrendë! Me dorë! Me dorë!

Per mbas Flamrit t’ vet Shqyptari,

Kur rrokë armët per t’ drejta t’ veta,

Atje lufta ndezet zhari,

Atje anmiku vehet m’ t’ leta.

Bini, Toskë!….

Mbi njatë Flamur Perendija

Me dorë t’ vet Ai e ka shkrue:

“Per Shqyptarë do t’ jét Shqypnija;

Kush ua prekë, ai kjoftë mallkue!”

Bini, Toskë!….

Shka? A thue ‘i mend se atë tokë t’ bekueme,

Qi vetë Zoti na ka dhanun,

Sod me e shkelë kamba e poshtnueme

E nji t’ huej’t na kem m’ i a lanun?

Bini, Toskë!….

Ah; jo, kurr. Njiqind herë para

Kem’ me u shkri me gra, me fmi!

Kem’ me mbetë kortarë nder ara,

Se me shkelë lamë t’ huej’n n’ Shqypni.

Bini, Toskë!…

M’ kambë, Sokola të Shqypnis!

Flamri ynë, qé, n’ ajr po shtiellet

Si pol veshet t’ Perendis,

Kah na ban hije prej qiellet.

Bini, Toskë!….

Ma mirë dekë me u shue nen hije

T’ Flamrit t’onë në fushë t’ mejdanit,

Se me rrnue nji jetë robnije

Per nen sukuj t’ huejë t’ Balkanit.

Bini, Toskë!….

Armët e Besen na i njeh bota;

Trima n’ zâ kem’ pasun t’ Parët,

Luften né na e msoi Kastrjota:

Kè, thue, frigë do t’ kenë Shqyptarët?!

Bini, Toskë!…

Urra! Djelm, eh ‘u u dhashtë e mbara!

Sod a kurr, me dekë p’r Atdhé!

Flamri i ynë, qé, u nis perpara:

Ndimo, Zot, per Atmè e Fé!

Bini, Toskë!…. / KultPlus.com

‘Mall i kam t’rrahunat e zemrës, kur kokën pushoj n’gjoksin tand’

Poezi nga Xhejlane Tërbunja

Zanin me ta ni,

mall kam.

Dorën tane tu e shëtit flokut tem

naltë e poshtë, mall.

Mall ,

me m’pa n’sy kalimthi.

Mall,

me e ngul shikimin n’sytë e tu.

Mall i kam t’rrahunat e zemrës

kur kokën pushoj n’gjoksin tand.

Kamb’t e mija përherë t’mbërdhime

me m’i ngroh natën kur flej ,

kam mall.

Kur andrra t’trishta shoh,

me m’fol ambël, kam mall.

Kur çohem prej gjumit

me t’pa përballë , mall . / KultPlus.com

E përhitura

Poezi nga Vlora Konushevci

Sa dëshira të heshtuna i ke? Sa të shtypuna a të shkëmbyeme si salvetat dikur në kuti bonbonjerash!  Sa prej tyne as vetes s’guxon me ja tregu,
ato që i sheh në andërr e çohesh tue u përfalë, zotin lutë me t’ruejt!

Sa herë e ke sabotu lumturinë tande, je rrudhë si livore lisi
e ke mashtru fëmijën se ajo lodër s’asht në shitje
burrin se je e dërmume për seks
veten se dëshirat tua presin si deka!

Në zanin tand ndigjoj dyert që mbyllen e dashtun, peshimin milimetrik
të dëshirave por ashtu peshohen veç shpenzimet në fund të janarit.
Dinjiteti copëtohet edhe tue ja ndal zanin lumturisë*.

Nuk je perëndi, je veç njeri prej mishi e gjaku
Olimpi asht i rezervuem për legjenda
të çmenduna edhe ato, veç mite kot.

Nuk çohet jeta teheve, e dashtun, asht ditë e bukur me u çmend sot!
Me i vu cak qiellit e me çjerrë në dysh currik përpjetë
prej gazit, jo prej vajit,
atdheu jonë asht gjuha e dashtun, idenë e pritjes me nda 
n’midis si bukën, e të përhiturën sundimtare
me ba! 

*Mos qesh shumë se të del idhnim, urtësi popullore , në mjekësi 
nihet si fobi prej lumturisë, tregues i çrregullimit mendor – ankthit. / KultPlus.com

‘Koha është të duhemi’

Poezia “Dashuria” e poetit të madh, Ali Podrimja:

Koha është të duhemi,

të kesh besim në mua kur të them: Trime,

të kem besim në ty kur më thua: Trim.

Për kokën time kryeneçe shumë kurthe ngrite,

shumë e pushkët mbushi babai yt, fisi yt,

një mijë e një të zeza kurdise ku do t’ma zije pritën.

E nën një kulm banonim,

nga frëngjia me ditë më peshove,

me ditë lexoja Shekspirin në hijen e Kullës,

se mos do të takoj te kroni i shpresave.

Ma ruaj syrin, dashuria ime,

ma ruaj shpinën nga dielli, nga acari!

Kam frikë se ma therin syrin cubat e territ,

kam frikë se më vrasin pas shpine të pabesët.

Dashuria ime, ma zgjat dorën ta kapërcejmë këtë ujë të madh,

i huaj s’jam as vij nga tokë e vdekshme.

Në fund të livadhit të kositur a po sheh:

ai kali i bardhë është yni tash e përgjithmonë.

Më shikon drejt në sy, lëri zënkat, fjalët, sharjet.

Unë do të sjell Lulen nga zemra e bjeshkës,

do ta ndez llambën në kullë,

do ta hedh farën në tokën e re.

Kur të desha, çoje dashuri pas shtatë katundeve

e të rënat të forta i kishe.

Kur më deshe, çoja dashuri me një grua të marrë

e mëhalla jehonte nga shpifjet.

Na iku jeta, trime, si s’menduam pak edhe për vete.

Koha është të duhemi. / KultPlus.com

Ma gjeni një gru që s’di ç’asht dhuna

Poezi nga Valbonë Bajrami

Ma gjeni një gru n’vendin tem që nuk i ka jetu

një nga njëzet e tetë strofat e Sylvia Plath

njëzet e tetë ditë t’përsërituna

derisa jeta t’i sprovon nandë shpirta e ndalon ciklin

me marr guxim me lëshu za

krejt n’liri

ma gjeni një të vetme pa zemërim

që e ka pa jetën në dritë syni

e s’di se ç’asht’ dhuna

-fizike, mendore, materiale-

një ma gjeni, që ka thye mite

s’përputhet me traditat

se ç’asht’ gru e mirë, e ndershme

sipas hireve që tjetër kush i ka thurë për mu e ty

ma gjeni një të vetme për lapidar

me kujtu, me i frymëzu

të nandë shpirtat buzë vdekjes

ma gjeni një

një të vetme

një për be që nuk asht’ zonja Lazarus. / KultPlus.com

E kam vendosur burrin në shitje

Poezi nga Arbër Selmani

Kam vendosur që më në fund ta bëj gjumin siç duhet.

E kam vendosur burrin në shitje

nuk flas me të

sytë nuk na puthen

duart refuzojnë të preken

fotelja e tij dhe e imja nuk janë shoqe

macja ime e urren macen e tij

u lodha sa i pangishëm është ky njeri.

Burri im është në shitje.

fjalët ‘tenxhere’, ‘fshisë e rrymës’ dhe ‘të dua’, nuk i njeh

nuk i flet

nuk ia mësuan

as prindërit e as mësuesit,

as profetët, luciferët, as engjëjt e as hoxhallarët.

Më përpara futem në zjarrin e shporetit

se të vazhdoj me të.

Dua të ndahem.

Lahemi në dy banjo të ndryshme

dhomën e ditës, me barrikadë në mes

e kemi ndarë gati në dhjetë pjesë.

Fëmijët e mi i urrejnë fëmijët e tij.

Burri im është për shitje

pash hatrin e Zotit, veç merreni, pa pritje.

17 palë çorape

45 tipe të këmishave

3 shishe të rakisë së dardhës

gojën të jargitur me sharje e ofendime

ksanaks çdo 12 orë

me migrenë qysh prej natës së parë që patëm seks,

burrë me mungesë të vitaminës D.

Merreni,

ose hedhjani Diellit.

Unë kam ambicie, kam andrra

dhe ja, pa mendu, burrin e kam vendosë në shitje.

Ai di shkrim e lexim, nuk di gëzim,

kurrë në jetë nuk ka hekurosur

asnjëherë nuk ka blerë as miell, as sheqer, as vaj.

Pos vajit që ma dha.

Në dy ballkone, jetojmë të ndarë

ai shqetësohet ditën, unë natën

ai e ha mëngjesin kur unë e përfundoj darkën

edhe tepsitë tona janë të ndara.

Mes britmave, kërkon të bëjmë fëmijë

unë tjerë fëmijë me të jo, jo për këtë jetë.

Oborrin e gjelbër e kemi shndërruar në dy zyre me xhama,

unë e urrej nënën e tij, ai e urren nënën time.

Burri im është në shitje,

është trupmadh, hiç fitimtar

nuk na goditen as idetë, as grushtat,

as fetë

ai në lutjet e tij, unë në lutjet e mia kundër tij.

Më të palara i ka fjalët se të brendshmet.

Më të pista i ka ndjenjat se duart.

Kam vendosur që më në fund ta bëj gjumin siç duhet.

E kam vendosur burrin në shitje. / KultPlus.com

Akt nga drama e jetës

Fjolla Hajrizaj

Qentë lehin natën

Kaq më mjafton të mendoj

Një poezie t’i jap jetë në natë

Qentë lehin natën e unë

Për kohën e pazakontë

Tek tuk për dhembjet e huqjet e mia

Për jetën e dalë binaresh

Për botën e çthurun krejt

Për vetminë e urinë e tyre mendoj

Mes vete mbase luajnë qentë

E unë përveç hallkave që më janë këputë

Për fatin e tyre në dimër mendoj

Për fatin e ndonjë njeriu që mund ta kenë gjah

Pagjumësia më lë çdo andërr në gjysmë

Por qentë lehin e veten dot nuk e ndihmoj

Mendoj, mendoj, mendoj

Pse në dramën e jetës gjithçka u prish?

Në vend të mrekullisë,

Me histori përbindëshash ngushëllohem

Ka më  keq se soji njeri veten e rrej

Nuk besoj e as nuk pres, thjesht lehin qentë

Në dramën e jetës gjithçka u prish! / KultPlus.com

Anton Berishaj: Sibel Halimi modelimin poetik e realizon mbi racionalitetin e sensuales dhe sensualitetin e racionales

Recension nga Anton Berishaj për veprën poetike ‘’Me ekzistu është vetë kuptimi’’ të autores Sibel Halimi.

SHKRIMI GRUENISHT APO ÉCRITURE FEMININE

Diskursi poetik i Sibel Halimit është një diskurs polivalent që në origjinën e vet duket sikur mbështetet dhe i rimodelon topikat themelore të écriture feminine dhe mbi një nga postulatet themelore të këtij shkrimi – se krijimtaria femërore buron nga trupi, se është një emanacion specifik i korporalitetit femëror:

          Trupi është dëshmia e vetme

          Ani  se të helmuar me ekzistencën e shpirtit e mendjes…

Ky “shkrim i trupit” në të vërtetë përfaqëson atë që Kristeva do ta quante chora semiotike apo thelbin e produktivitetit shenjëzues dhe kuptimor, si atributin më të rëndësishëm të tekstit letrar, pra edhe të poezisë së saj. Ky trup i gjallë n’lëvizje i tejkalon kufijtë e vet diskretë, sepse në procesin kreativ të krijimit (“nxjerrjes”) të lirisë shndërrohet në një entitet absolut:

                    Rrënjët

të mos më përcaktojnë pronësi

Do të ngre qoftë edhe dollinë e fundit

për postulatin tënd

të pa ba zá

Heshtur nën tokën tënde drithërima

lëvizjesh tektonike

drejt trupit tënd absolut

Te ky strofoid gjejmë tiparet themelore të diskursit dhe universit poetik të Halimit – jo vetëm rezonancat e këtij diskursi me diskursin post/feminist  (dhe konceptin e famshëm të shpronësimit të Judith Butler), por edhe erosin e veçantë të tekstualitetit të saj.

          Sibel Halimi modelimin poetik e realizon mbi racionalitetin e sensuales dhe sensualitetin e racionales dhe nga këtu subjektivizimi semiotik ‘femëror’ shkon përtej opozicionit binar të subjektit “femëror” dhe subjektit “mashkullor” – pra edhe përtej paradigmës feministe. / KultPlus.com

Në Rockuzinë bar

Nga Xhevdet Bajraj

Saranda Bogujevcit

Isha në Rockuzinë bar
me një mik të mirë
(ende dua të besoj
që e kam mik të mirë)
i cili po përpiqej ta shkruante
historinë e re të Kosovës
Dëgjohej muzikë me të cilën isha rritur
birra ishte e ftohtë ashtu si e do Zoti
rrugët e qytetit ishin përplot me njerëz
dielli i muzgut në Prishtinë
me forcat e fundit që i kishin mbetur
vazhdonte të buzëqeshë
Kur me pyeti miku
a po e njeh këtë vajzën e ulur pranë teje
mbeta i habitur
Është Saranda Bogujevci
e mbijetuara e masakrës së Besianës
Oh Zot
e mbaja mend vajzën
që i humbi katërmbëdhjetë anëtarë të familjes
vajzën e vogël
trupin e së cilës e kishin përshkuar
plot gjashtëmbëdhjetë plumba
por që kishin refuzuar
t’ia shuajnë jetën
Mbeta i ngrirë
duke e shikuar
gojëhapur
dhe e dëgjova veten
duke e pyetur mikun
A guxoj ta prek me gisht Sarandën
ajo buzëqeshi
ende pa ma kthyer përgjigjen
miku i habitur
e zgjata dorën dhe e preka në krahë
tmerrin
luftën
fluturimin e plumbave
granatave
lëvizjet e thikave
mbi civilë
I preka edhe sorrat e majmura
gjatë luftës
dhe si me pahir
edhe këto të majmura pasluftës

“Nga libri që do të botohet një ditë” / KultPlus.com

Leonora Bruçaj Keka sjell veprën poetike ‘’Inner voice of silence’’

Poetja Leonora Bruçaj Keka ka sjellur në gjuhën angleze veprën ‘’Inner voice of silence’’, shkruan KultPlus.

Libri i parë me poezi i autores u përkthye nga Elvi Sidheri, ndërkaq botimin e morri përsipër ‘’Lena Graphics’’.

‘’Pas shumë vitesh punë dhe një pauze relativisht të gjatë, sot nxora nga shtypi librin tim të parë me poezi të përkthyer në gjuhën angleze, të titulluar “Inner voice of silence”, ka shkruar në profilin e saj Bruçaj Keka.

Ajo ka theksuar se ky përkthim erdhi nga insistimi i miqve të huaj të autores për ta lexuar.

‘’Ky libër me poezi vjen si kërkesë e shumë miqve dhe studentëve të mi joshqipfolës, të cilët kanë kërkuar që ta lexojnë krijimtarinë time letrare’’, ka shtuar ajo.

Libri poetik ‘’Inner voice of silence’’ i dedikohet djalit të shkrimtares. / KultPlus.com

Milazim Krasniqi: Do të jetojmë ne dëshmia e tmerrit, më pak për veten, më shumë për ju

Vjollca Berisha është një qytetare e Suharekës, e cila i mbijetoj masakrës së marsit të vitit 1999 në këtë qytet. Nga vendi ku po vraheshin pesëdhjetë civilë shqiptarë, shumica e të cilëve gra e fëmijë, ajo shpëtoi duke kërcyer nga kamioni që po bartte pesëdhjetë kufomat e asaj masakre drejt Serbisë, ku autoritetet serbe i patën fshehur kufomat. Këtë e bëri bashkë me të birin Gramozin dhe kunatën Shyhreten, shkruan KultPlus.

Profesori universitar Milazim Krasniqi këtë përballje me vdekje të Vjollcës e ka kthyer në varg poetik, duke e sjellur për publikun një shkrim tejet të ndjeshëm, e që më shumë se emocion ka realitet përbrenda saj.

KultPlus ju sjell poezinë e Krasniqit me emrin ‘’Udhëtimi i Vjollca Berishës’’:

UDHËTIMI I VJOLLCA BERISHËS

Nuk e di ku jam, a është ky udhëtim

Gozhduar në këtë arkivol fluturues

Apo mos është ky një aterrim

Drejt thellësive të ferrit shkrumbues

Nuk di në jam në qiell a jam në tokë

Mes të vdekurve jam, po për besë

Ka të hedhur mbi mua, ka edhe pa kokë

I njoh edhe këta që janë në mes

Janë njerëzit e dashur, njerëzit e mi

Qenkan të pajetë, po të gjithë

Ç’na ka ndodhur, o Perëndi

Pse nuk arrij as të klith!?

Kush na ka shkulur si një rrënjë

E na ka bërë kufoma?

Po të pavarrosur pse na lënë?

Pse na shoqëron fadroma?

Oh e gjallë mes të vdekurish jam

Dhe nuk di nga t’ia mbaj

Ah, im bir, Gramozi, qenka gjallë

A ta gëzohem, a të qaj?

Ja, e mora në prehër, nga tmerri

Mezi e njoh, i tëri i gjakosur

Si ta nxjerr jashtë këtij ferri

Jashtë kësaj makine të xhindosur

Ndihmona, të lutem, o Zot

Tashmë vetëm Ty të kemi

Kërcyem si me flatra, jemi në tokë

Dhe të dytë gjallë jemi

Zbritëm nga makina e ferrit

Ecim përpara, pa e ditur për ku

Do të jetojmë ne dëshmia e tmerrit

Më pak për veten, më shumë për ju. / KultPlus.com