Nënë, thuamë, bombën a do ta hedhin?
Nënë, thuamë, këtë këngë a do e pëlqejnë?
Thuamë, nënë, a do të më shkërmoqin?
Oh, nënë, më thuaj a duhet murin ta ndërtoj?
Nënë, thuamë, a duhet të garoj për president?
Qeverisë a duhet t’i besoj, nënë?
Pa më thuaj moj nënë, a do të më pushkatojnë?
Apo e gjithë kjo s’është veçse humbje kohe?
Vogëlushi im, të qash nuk bën assesi, gjithë makthet tua e jotja nënë do t’i largojë tani, edhe frikën gjithashtu dhe do të të mbajë në krah, këtu. Nëna në krahun e saj do të të mbajë, të fluturosh nuk do të të lejojë, por t’ia thuash këngës ajo do të të lejojë. Nëna gjithmonë do të të mbajë të sigurtë dhe të ngrohtë…
Oh, i vogli im, vogëlushi im, oh,
natyrisht që nëna do të të ndihmojë
atë mur ta ndërtosh.
Nënë, thuamë, e gjithë kjo a është e mirë për mua? Nënë, thuamë, mos është tërë kjo e rrezikshme? Oh, nënë, kjo vogëlushin tënd a do ta dërmojë? Dhe, oh nënë, zemrën atij a do t’ia copëtojë?…
Eja tani vogëlush, thaji ata lotë, ëma jote gjithë të dashurat e tua do t’i kontrollojë asnjë të përdalë afër teje nuk do ta lejojë, nëna do të të pres gjersa të kthehesh, nëna gjithmonë do ta dijë se ku ke qenë, ty djalo, ajo gjithmonë do të të mbajë të shëndetshëm…
Oh, djali im i vogël, vogëlushi im,
po, ti gjithmonë për mua vogëlushi im do të mbetesh.
Unë e humbas kontrollin sepse je ti vogëlushe, po, e humbas tërësisht kontrollin kur ti më sodit ashtu. Seç ka diçka në sytë e tu që më flet sonte, nuk jam më fëmijë, jeta i hapi dyert për mua, një jetë krejt e re mbushur me emocione…
Kontrollin e humbas kur afër teje jam vogëlushe,
oh, mos më shih ashtu në atë mënyrë
sepse e kam vështirë të rezistoj,
kjo që reflekton në sytë e tu
a është vallë dashuri në shikim të parë?
Thjesht jeta dëshiron që ti ta dish,
krejt sekretet e saj t’i kuptosh
porsi një lule teksa e sheh që rritet…
Gjithçka është shkruar brenda zemrës tënde…
Ti dhe unë e kemi një ëndërr,
ta gjejmë një vend ku mund të fshihemi
dhe dashurinë njëri-tjetrit t’ia shfaqim.
Ti dhe unë jemi krijuar
njëri-tjetrin ta duam sot e përgjithmonë…
Koha qëndron dhe kalon edhe kur ditët e pafajshme shkrihen në net, unë të dua vogëlushe, do të të dua gjithmonë, betohem se do të jem këtu për ty deri në ditën kur do të ikë në amshim…
Unë e ti kemi një ëndërr, dashurinë tonë për ta gjetur në një vend ku jemi vetëm unë e ti ku nuk na sheh askush, jemi krijuar që ta duam njëri-tjetrin sot e përgjithmonë… /KultPlus.com
Unë biri yt, Kosovë, t’i njoh dëshirat e heshtura, t’i njoh ëndrrat, erërat e fjetura me shekuj, t’i njoh vuajtjet, gëzimet, vdekjet, t’i njoh lindjet e bardha, caqet e tua të kallura; ta di gjakun që të vlon në gji, dallgën kur të rrahë netëve të pagjumta, e të shpërthejë do si vullkan, më mirë se kushdo tjetër të njoh, Kosovë, Unë, biri yt.
Të du pse je ti Asnjëherë andrru s`e kam Me jetu pa të pas ngat Në mes neve është një oqean I kthjelltë e i kaltër si na E kur e gëlltit diellin e fut n`bark
Të du Se kur qesh unë, i gëzuem je ti E kur qaj, i trishtuem je Të du, se kurrë nuk e di deri n`fund kush je Asnjiherë s`kam dashtë me ditë Këtë betejë t`humbun e kam pas Të du Se kjo fjalë ka kuptim me ty I ka rezistu çdo hipokrizie ngatë saj
Të du Se dashnia i pengon njerëzve Tuten se me dashtë asht me u ndi i vogël E kurrë s`u tuta mu ni e tillë
Të du Se ti më ke mësu qysh asht me dashtë Ma ke mësu nji rrugë t`cilën se kam shiju tu nga sa ç`kam mujtë E me ecë ditë kurrë s`kam
Të du Se kur kam ra përtokë, ti mi ke njeh yjet M`ke thanë qoje kryet e shihe veten qysh po shndrit Si nur i bukurisë
Të du Se ma ke thjeshtu jetën Mi ke tretë dilemat E m`ke dhanë puthje të panumërta
Të du Se njerëzia pak e përdorin këtë fjalë, prandaj besojnë në religjion Të du Sepse me dashtë nuk asht veç një akt Asht esencë…
E dashura ime,
në mes të urrejtjes
zbulova brenda vetes një
dashuri të pathyeshme.
Mes lotëve zbulova brenda vetes një buzëqeshje të
pathyeshme.
Mes kaosit zbulova brenda vetes një qetësi të pathyeshme.
Në mes të dimrit kam kuptuar, më në fund, se brenda vetes kam një behar të
pathyeshëm.
Dhe kjo më bën të lumtur.
Sepse kjo vërteton se s’ka rëndësi se sa ashpër
më kundërvihet bota
ngase brenda vetes
kam diç më të fortë,
diç më të mirë që sakaq
më shtyn të shkoj përpara.
Immanuel Kant, kunguesi i “Kritikës së arsyes së kulluar” në mendimin filozofik, mëtuesi i postulatit: “Qielli me yje mbi mua, ligji moral në mua”
Mbi jetën e Immnauel Kant
Immanuel Kant (1724 — 1804)
ishte një filozof i madh gjerman dhe një ndër filozofët më të shquar. Vepra e
tij “Kritikë e arsyes së kulluar” shënon pikë-kthesën qendrore në historinë e
filozofisë dhe fillimin e filozofisë moderne. Lindi në vitin 1724 në
Kënigsberg, Prusi (sot Kaliningrad, Rusi) si fëmija i katërt nga nëntë fëmijë. Ai
e kaloi gjithë jetën e tij në qytetin e tij të lindjes, aso kohe kryeqytet i
Prusisë Lindore. Kanti ishte një nxënës i mirë, megjithëse jo i shkëlqyer. Ai u
rrit në një shtëpi pietiste, një Lëvizje pas Luteriane që dallohej për një
përkushtim të fortë, dhe një lexim të hollësishëm të Biblës. Për pasojë, Kanti
mori një edukim të ashpër dhe të rreptë, ndëshkues dhe disiplinor gjë që e
ndihmoi atë në mësimin fetar, të latinishtes, dhe rreth shkencave dhe
matematikës. Kanti ishte i pari i cili predikoi dhe hodhi hipotezën se planetët
formoheshin nga mjegullnaja grimcash dhe pluhuri, kundrejt idesë teologjike
fetare, e cila ishte akoma ideja dominante në kohën e kur ai jetoi, se planetet
janë të krijuar nga fuqia hyjnore. Ai gjithashtu do të predikonte për
ekzistencën e galaktikave të tjera përveç galaktikës tonë.
Filozofia e Kantit pati një
ndikim të jashtëzakonshëm në mendimin perëndimor. Gjatë jetës së tij, mendimi i
tij pati një vëmendje të madhe, shumica kritikë, megjithëse ai pati një ndikim
pozitiv të Fishte, Shelingu, Hegeli dhe Novalisi gjatë viteve 1780 dhe 1790. Nga
studimet e rëndësishme të periudhës parakritike është interesante sidomos vepra
e Emanuel Kantit “Historia e përgjithshme e natyrës dhe teoria e qiellit”, në
të cilën paraqiti hipotezën e njohur të tij mbi krijimin e botës nga thërrmijat
materiale të panumërta kaotike që bashkohen atje ku ekziston forca më e madhe e
tërheqëse. Sistemi ynë diellor është, ndërkaq, vetëm një pjesë e universumit,
thotë Immanuel Kant. Duke dalluar në këtë studim të madhërishmen dhe të
bukurën, Kanti konsideronte se e madhërishmja duhet gjithmonë të jetë e madhe,
ndërsa e bukura mund të jetë edhe e vogël. Immanuel Kant vdiq ne 12 Shkurt,
1804, ndërkohë që shumë nga veprat e tij i gjejmë dhe sot, e janë ende të
vlefshme.
Disa nga thëniet më të njohura të Imanuel Kantit që përbejnë veprimtarinë e tij:
1. Me ligj, njeriu është fajtor nëse shkel të drejtat e të
tjerëve. Me etikë, ai është fajtor qoftë edhe vetëm kur e mendon këtë.
2. Shkenca është dije e organizuar. Urtësia është jetë e
organizuar.
3. Mendimet pa përmbajtje janë boshe, intuita pa koncept
është e verbër.
4. M’u desh të eleminoja dijen, me qëllim që t’i bëja vend
besimit.
5. Lumturia nuk është një ideal i arsyes, por i
imagjinatës.
6. Moraliteti nuk është doktrina se si ne e bëjmë veten të
lumtur, por se si mund ta bëjmë veten që ta meritojë lumturinë.
7. Prano gjithmonë se individët njerëzorë janë qëllime,
dhe mos i përdor si mjete për qëllimin tend.
8. Jetoje jetën sikur çdo akt i yti, do të shndërrohej në
një ligj universal.
9. Nuk është e domosdoshme që ndërkohë që jetoj, të jetoj
i lumtur; por është e domosdoshme që sa kohë që jetoj, ta bëj me nder.
10. E gjithë dija jonë nis me shqisat, vazhdon me kuptimin
dhe përfundon me arsyen. Nuk ka asgjë më të lartë se sa arsyeja.
11. Me një gënjeshtër, njeriu e asgjëson dinjitetin e tij
si njeri.
12. Mosmirënjohja është esenca e poshtërsisë.
13. Vetëm i ndriçuari nuk ka frikë nga hijet!
14. Shiko nga afër. E bukura mund të jetë e vogël.
15. Vdekja e dogmës është lindja e moralitetit.
16. Nuk ka njeri me virtyt aq të madh, sa të jetë i sigurt
prej tundimit.
17. E madhja dhe e vetmja dobi e shembujve është se ata
rafinojnë gjykimin.
18. Kush është mizor ndaj kafshëve ,është po aq i pandjeshëm
edhe ndaj njerëzve.
19. Arsyetimi i kthjellët është në vetvete praktik dhe i
jep njeriut një ligj universal, që ne e quajmë ligji moral.
20. Askush nuk ka të drejtë të më mësojë, si do të jem i lumtur./KultPlus
Qitë dhambët përjashta, por si lata t’prehta Zgavërr kërrçikët e plasarit shtanguem, Kosën pështetun përmbi kocka t’ngrehta T’cepit t’shpulpuem, Atje n’moje t’mjerueme t’rruzullit, Zymtë e me i hije t’trishtueme, t’përmnershme Lshue krahëve’ i havër t’zezë, si re thellimit, Rrin Deka e tmerrshme. Prej avisit t’humnerëve t’zgavrueme Kthellët në rrashtë të thatë, plot mizori, Të hapët tërthoren e natyrës s’krijueme Kundron në mni, E idhtë asa’ i kërcënohet. Nji t’përqethët Acar, at botë, natyrës i shkon, n’për tejza, Amull të cilët mbrendë ia ngurron të njethët E jetës ndër fejza. Me u zbe nisë rrezja shi n’krue t’vet shkëlqyeshëm Bres dryshku njeshet, n’atë shauret mbi rrota Së moknes s’rrokullis e boshtit rryeshëm I vjen rreth bota. Felgruemun njerzit nën tjara struken; Për nën kunora pshtimin ato lypin! Depërtojnë retë e nalt kah qiella zhduken; N’andrra t’dheut zdrypin. Por kot. Mizore ajo kosë t’vet ka sjellë, Shungllon thellimi për nën kupë t’Empirit; Gjarpër rrufeja lvitet nëpër qiell E nën kambë të nierit. Kthellë shpërthe gjini i tokës. Tue bulurue Gugson vullkani zhari, flakë e shkndija; Tallaz m’tallaz nis deti me gjimue, Ulëron stuhia. E para dekës, atë herë, bijnë rob e mbreta; Shkrehen mbretni, qytet kulm rroposen; Shuhen krenija, po, dhe shkimet jeta Ka’ ajo sjell kosën. T’poshtrat me t’eprat vise pshtiellen n’vaj, E mnert kah kosa cepit t’dekës të shkulet; Kah m’kërdhokla londit kërçiku i saj Shekulli përlulet. Vetëm s’përkulet para Dekës njai trimi, N’zemër t’cilit nuk randojnë punë t’liga, E që s’e ndalë ku atë ta lypë perlimi (detyra) As paja as friga. Për nën mburojë t’ndërgjegjes s’vet t’kullueme; Atje n’kufi t’Atdheut ase n’truell T’elterit shenjtë, pa u tutë, ai dekës s’shëmtueme I rrin kundruell. Përpara tijë shkon moti t’uj u endun: Vjen fati i nierit tu u terrnue pa da; Tash mreten n’burg, tash shkartha n’fron t’përmendun Kanë për t’u pa. Por, ngulë ai synin n’ideal t’naltueshëm, Si’ i kep, qi vala smundet n’det m’e e lkundun, Sido qit t’dajë ndeshtrasha e dheut t’mjerueshëm, Ngelë n’vend pa u tundun. Jo po: as n’flakë t’armëve nuk veton ai sye, As buzës humnerës nuk i dridhet themra: Sheklli, po, mbarë me pasë për t’u shpërthye S’i ban lak zemra. Rekton mbarë jeta për nën fyell t’kërçik’e Të dekës s’shëmtueme, s’përmnerëshme mizore: Vetëm BURRNIJA – një BURRNI çelike Asaj i rrshet dore.
Dora hapet, Mbyllet. Dora Kap, Lëshon, Jep dhe merr, Vë dhe heq pranga, Lidh dhe zgjidh zinxhirë, Vë dhe heq litarin, Godet dhe përkëdhel, Ngul dhe shkul, Ngre dhe shemb; Mbiell dhe korr, Hap e mbyll dyer. Dora lan Dora lyen; Dora lan dorën, E majta lan të djathtën, E djathta të majtën, Të dyja lajnë njera – tjetrën; Dora Është flori, Dora është topuz; Ndan dhe bashkon Dora, pykë, Ndan dhe çan. Dora pajton, Dora bëhet grusht, Bëhet pëllëmbë, qëllon, Të lë pesë gishta në faqe Dora përkëdhel; Dor flet me gishta, Flet pa gramatikë, Pasintaksë, Pa morfologji, Pa gabime ortografike, ortoepike, Dora bën dhe çbën çdo gjë. Dora Autore e çdo vepre, Autore e çdo ndërtimi, Autore e çdo konstruksioni, Autore e çdo shembjeje, shkatërrimi, Dora firmos lindjet dhe vdekjet, Dora Fut dhe nxjerr, Mbërthen e zbërthen, Ndez dhe shuan; Gris Dhe arnon, Ngjit Dhe shqit, Qep dhe shqep, Zbardh dhe nxin. Njeriu s’bën dot pa duar. Vetëm Zoti bën dhe çbën.
Të bëhet tha Zoti!
Dhe u bë. U bë dita, nata Qielli, dielli, hëna, Yjet. U bë toka dhe ujërat, U bënë erërat, breshëri, vetëtima, rrufeja… U bënë kafshët, shpendët, Hidrikët , reptilët, mikroorganizmat, viruset. Edhe çudibërësi i përrallës i thotë mbretit si një zot virtual: Unë e shëroj djalin tënd madhëri. Nëse më gjendet një kostum Që të mos jetë prerë me gërshërë, Të mos jetë qepur Me gjilpërë, Të mos ketë asnjë pullë.
Unë dhe ti Jemi piktura e një qielli t’kaltër e poezia që grish amshimin Unë dhe ti jemi skaji i Moirave që na lënë si darkën e fundit Unë dhe ti jemi fryma e vetme e dy palë buzëve që mbretërinë e kanë t’bashkuar Unë dhe ti jemi përrallat e vërteta t’paramenduara veç si prehje fëmijesh Unë dhe ti jemi shpirti i lirë i valëvitur erë n’kërkim t’tjetrit Unë dhe ti jemi magjepsja kur qesh skaj i buzës e syri kaplohet n’shkëlqim Unë dhe ti jemi flaka që shuhet veç kur duam ne Unë dhe ti jemi malli kur merr hov si meteor Unë dhe ti jemi yjet sa herë ndeshen shikimet tona e përflaket galaksia Unë dhe ti jemi Uni(versi) Gjithçkaja e mëhershme e pyetjeve Unë dhe ti jemi eklipse përqafimesh që shkrihen mallshëm E bëhen NJË
Sa pak këndojmë për gratë tona!
Për gratë
E bukura e të mira,
Që na përkëdhelin me duar të njoma
Kur kthehemi nga rrugë të vështira.
Gabohemi shumë,
Kur flasim e grijmë
Rreth gotës me birrë,
Rreth gotës me verë,
Se gratë tona e humbën freskinë
Se ishin të këndshme njëherë…
Jo, jo, s’humbet hijeshia e tyre, Mjafton të qëndrojnë pak në pasqyrë Dhe të duken prapë të njoma. E si të mos këndojmë, Poetë, Për ato që kanë ditur në jetë Të lindin kreshnikë e peri, Jo në maternitet e në shtëpi Po edhe në korie e në arë, Duke prerë dru E duke hedhur farë?!
Poeti shkodran Frederik Rreshpja, kontaktet e para me lexuesit i pati me përmbledhjen poetike „Rapsodi shqiptare“ në vitin 1967, dhe më pas me përmbledhjen tjetër të vitit 1972 „Në këtë qytet“ ku spikat lirizmi dhe figuracioni i pasur. Që herët, u përfaqësua nëpër antologji të ndryshme por e denoncoi regjimi i kohës, dhe kështu e hoqi nga programi. Rreshpja, ishte cak i regjimit të asaj kohe, i cili largoi tekstet e tij nga shkollat. Megjithkëtë, poezia e Rreshpjes është mjaft e pasur, me imagjinatë të fuqishme e koncept të pjekur artistik; Rreshpja ishte tërësisht i lirë për të bërë art të vërtetë. Vepra e tij fiton dimensione lirike, intime, refleksive, estetike e metafizike.
Sa i përket gjuhës, Rreshpja, në vëllimin e tij të parë përdor atë gegërishte, ndërsa më pas shkruan në gjuhën standarde. Duke qenë se vepra e Rreshpjes, shtrihet në dy periudha kohore me sisteme të ndryshme politike e sociale, dimensioni i lirisë së krijimit, është faktor mjaft i rëndësishëm në ligjërimin e tij poetik. Rreshpja në mënyrë të shkathët e zhvendos fokusin duke i dhënë nerv e spontanitet poezisë; lëviz e përshpejtohet ritmi, dhe nga një artikulim me ton të shtrirë, kalon në tonalitet të lartë që shfaqet nëpërmjet një sintetizmi artistik.
Poezia “Jemi ne”, e cila u fut nëpër
tekste shkollore, fillon me pyetje retorike “Kush jemi ne?” që poeti vetëpërgjigjet
me metafora entuziaste;
Jemi
buzëqeshje e lirshme që u mungonte kohnave;
Jemi
filizat e pranverës së ardhme.
Mbimë
Pas krismave partizan, mbas gjëmimesh
Udhëve
të jetës Udhëve
të
atdheut.
Poezia është e populluar me metafora e simbole, me ngarkesë emocionale e
estesike, me mbartje kuptimore direkte për brezin e ri. Pyetja retorike „Kush
jemi ne?“, e përcjellur nga metafora foljore
Jemi, ka një forcë, e cila shkakton efekt ngulmues, e përveç kësaj kjo
metaforë përcjellë artistikisht idenë e lindjes së një shoqërie të re a të
njeriut të ri.
Në vijim të kësaj gjendje ideologjike, është edhe poezia „Udha“, e cila ngrihet mbi simbolin e
udhës që shënjon një vijë nga e cila ecin njerëzit, mjetet, kulturat e idetë. Në
kuptimin e dytë, pasqyrohet një idealitet e përfytyrim i një të ardhmeje.
Një tjetër poezi e Rreshpjes, që titullohet „Mëngjezi“, shfaqet
semantikisht si arketip i shpresës, i një
fillimi të ri, që ka brenda dritë e dëlirësi.
Partizani
i vjetër që kthehesha nga zbori thotë ai; dhe,
Sot
unë hapa mëngjezin, …
Diellin
e madh e solla unë.
Mesazhi është retorik. Partizani, i identifikuar me „Unin“ e poetit është
heroi lirik, si misionar i idesë së përparimit dhe ky lloj entuziazmi çon drejt
afirmimit të këtij realiteti. Simbolika, i jep një lloj konotacioni drejt një
teskti plot entuziazëm poetik.
Në këtë strofë, vërejmë ndërtimin sipas konceptit të përjetimit;
Perdet
e errta të reve lëkundeshin në lindje,
Dhe
dielli i madh – ja ndjeva hapat,
Afrohej
t’u vinte flakën reve.
Nëpër vargjet e Rreshpjes hasim në një lloj vetmie, me elementet e saj si; malli,
pritja, trishtimi, mbyllja në vete, kur gjithçka i nënshtrohet ideologjitetit
dhe vëzhgimi estetik për jetën e të bukurën i trajtojn parimet e realizmit socialist.
Te poezia “Te liqejtë malorë”,
hasim në një substancë me dramaticitet lëvizjesh, ngjyrash e tingujsh;
U ngrit agimi që nga
honi i ujnave,
Mbi retë e rënda,
Që enden në hapsinën e
heshtur të liqenit.
Shënjohet agimi nga dita e re, lindja e saj, me lëvizje kontastuese
vertikale. Ndodh diçka e pazakontë; një përplasje si apokalips, siç është
lindja e ditës së re, e cila përcillet me vuajtje e dhimbje. Heshtja e liqenit
ndjehet sikur heshtja e vetmisë së tij, që ka ndalur në përgjimin e tingujve,
zhurmave, gjëmimeve e përplasjeve.
Si përfundim, tipologjia tematike e Rreshpjes ishte në logjikë tematike përgjatë
Realizmit socialist; motive të kufizuara që çonin drejt artit të porositur, por
që në thelb kishte një censurë të pushtetit. Në thelb të strukturimit të
poezive, Rreshpja, përdor me efikasitet imazhin si element surrealist.
Pas viteve ’90, lexuesi i poezisë së Rreshpjes u shumua, po kështu i mbeti besnik veprës së tij. Tek poezia e tij, kërkohej realizimi estetiko-poetik: befasia e vargut, lirizmi i brishtë, ndjeshmëria e figurativiteti i thellë e spontan. Qasja ndaj ideologjisë, e ideve të reja – kishin në qendër barazinë sociale.
Në një realitet të ri, pas viteve 90, poeti ka një prekje më të gjerë tematike. Liria, dhe mungesa e kufizimeve të regjimit, i dhanë hapësirë dhe dimensione të reja artit të tij poetik, i cili u përvijua me tipare e elemente bashkëkohore, me sistem konceptual që i përafrohet atij modernist dhe post-modernist. Kjo poezi, cilësisht e evoluar në format e shprehjes, mëton drejt të panjohurave të qenies – me mjetet e gjuhës poetike, e plotëson dhe realizon arealin tipologjik të poezisë së tij, por gjithashtu profilizon dhe spikat individualitetin e tij poetik. /KultPlus.com
I paformësuar, ngjyrë gri ishte guri i fundit,
i gjuajtur nga tokat e shenjta,
nga duar të çara prej përuljeve në dhe,
që s’pati fatin të godasë asgjë përpos dheut.
Vejushë që humbi shikimin në lindjen e parë,
Askush nuk e kontestoi diagnozën latine të shkruar nga mjeku i ri për abortin.
As shpenzimet e dështimit s’kishte kush t’i mbuloj.
Protagonisti s’pati fatin të lindë.
Fati do të të punojë në herën tjetër,
e fatit mos i punofsh kurrë.
Ajo vazhdon duarkryq nënqiellin e parashiut,
para shkallëve të shtëpisë të mbështet
fatin në Zot.
Lutjet që pëshpëriteshin me ton mëshire,
mbetën të aprovohen në të ardhmen.
Antagonisti iku të thith tjera gjokse femrash.
Iku duke u zgërdhyer fushave deri te rruga më e afërt.
Rrugë që të shpien më shpejtë në rrugicat e pasqyreve,
ku shpirtrat mbanin kremtën e netëve të ngjizjes
në kërkim të protagonistit të ri.
Kjo u konfirmua nga sytë e atyre që s’kishin fatin të humbin shikimin në abort,
ngaqë kishin fatin të paguajnë ilaçe më të mirë.
Derisa mbledhja rërë të ndërtoi,
kështjellën prej rëre sërish.
Gjeta të pafomësuarin,
gurin gri.
S’ishte vetëm,
kishte grumbuj gurësh të njëjtë në qëllim
të ndryshëm në formë.
Mora njërin,
desha t’i thyej pasqyrat e para që më shohin,
t’i argëtoj pleqtë dhe fëmijët,
guri u thye, pasqyret jo.
Njerëzit u bënë bashkë.
Grumbuj dheu.
Copëza guri ranë mbi ta.
pasqyret mbetën siç ishin.
Fati do më punojë herën tjeter, e unë fatit mos i punofsha kurrë.
Ecja dhe ecnim drejt grykës
me sy bërë sa të kaut
me lot ndër sy e me lodhje trupi e dërrmim
rrëzohu e çohu e lëndohu
herë nana
herë gjyshja
herë motrat e herë unë
dhe pos nesh
edhe të tjerë mbanin në duar
foshnja
fëmijë
gra
pleq
edhe ndonjë qese me
ndonjë copë bukë e kripë e djathë
një loke
skaj rruge
e kërrusur dhe e lodhur
ishte ulur në një guri dhe me kule të mëndafshta
kishte mbështjellë një foshnje
dhe qante që nënën asaj ia kishin vrarë
ata që na vinin pas
me armë dhe artileri
dhe me egërsi
milici dhe ushtri serbe e gjithë fusha mbushur ishte
mbushur me ta ishte edhe i gjithë mali
edhe ato pak rreze dielli na kishin zënë me avionë
shpresë kishim vetëm te Zoti
se NATO s’shihej askund
o sa e keqe ishte dita që u bë natë papritur
nga tymi i djegies së shatorëve, traktorëve, veturave
era stërvinë vinte në gjithë grykën sa nga kafshët e mbytura
sa nga njerëzit e therur e të vrarë e të lënë mbi dhe
donin të më vrisnin edhe mua milicët
ma drejtuan 47-shin dhe vetëm një herë më thanë “Stoj”
menjëherë u çova nga shtrati si nga varri
i bërë akull
me luftën në mendje dhe trup
(Luftën e Kosovës, ndër të tjera, e kam përjetuar edhe në grykë të fshatit Vuçak të Drenasit. Edhe sot, pas kaq vjetësh të përfundimit të luftës, atë e kam përbrenda dhe e kujtoj më shpesh në këtë kohë që kam nisur t’i shkruaj poezitë dhe tregimet për luftën)./KultPlus.com
do të doja sot t’u bie të gjitha
këmbanave
t’i ndal veturat kalimtarët t’i ngrij në vend
do të doja që televizori të
shfaqë
vetëm filma bardhezi
radio të emitojë vetëm Grande Messe des Morts
do të doja që zëdhënës të
vendosur nëpër sheshe
të recitojnë ditë shifra emra toponime të sakta
pas 6 250 njerëzish të harruar
të pushkatuar të varur thyer rrashtash me kondak
të mbytur në ujë
16 487 njerëz të burgosur
të ngarkuar ngusht si kafshë nëpër kamionë
në rrugët drejt kënetave të Maliqit
1605 që u ulën pak të pushojnë
mbështetur në telaferra në qerpiç kasollash
e aty e dhanë grahmën e fundit
me sytë hapur
miliona urithë që lindën jetuan
vdiqën
nën kthetra të bishës
do të doja që në çdo shtëpi
shqiptare
të shfaqet një vajtuese
t’i shkulë flokët t’i grisë faqet gjak
t’i thërrasë të gjithë emrat e
harruar
në shtjella të erës
e të vdekurit t’i dëgjojnë emrat
e vet
te gropat e Dajtit te varrezat në Burrel në Spaç
nën stadiumin Qemal Stafa
e të mos na hedhin më mynxat e
atet e veta
të na lënë ta pastrojmë çdo
strehë prej tyre
çdo tjegull çdo tullë çdo tra nga Fabrika e Shijakut
do të doja të këndoj majekrahu
nga çdo cep i Shqipërisë – asaj të vërtetës –
ashtu si ka bërë gjithmonë fisi im
për të pastruar ajrin
të bëhen të gjallët me të gjallë
e të vdekurit me të vdekur përsëri
Oseku: Këtë poezi e kam shkruar në ditëlindjen e diktatorit Enver Hoxha. Them se i shkon mirë ditës ndërkombëtare për kujtim të gjenocidit. / KultPlus.com
