Dialog dhe protestë poetike për kohë tonë

Nga: Mustafë Xhemaili

NJË HYRJE PËR POEZINË E LULZIM TAFËS

Poezia e poetit Lulzim Tafa, nuk ka dal krejt befasisht. Ajo e ka pasur një zhvillim të saj që nga botimi i librit të parë me poezi me titull “Gjaku nuk bëhet ujë”, të botuar nga Rilindja në vitin 1993 duke botuar edhe tri libra të tjerë me poezi deri në vitin 1998, (madje njëra prej tyre me poezi të dramatizuara). Poeti Lulzim Tafa, përnjëherë “heshti”, për 14 vjetë, për t’u rishfaqur në vitin 2012 me librin poetik “I kam dy fjalë”, pastaj edhe me librin “Shtini n’dhé këto fjalë” (2015) dhe me  librin tjetër  “Flirt” (2019). Këtu nuk do të shfletojmë këta libra që përmenda, por dua të theksoj vetëm një mendim të poetit dhe studjuesit të letërsisë, Agim Vinca, kur, duke i krahasur tre libra të poetit Tafa, në hyrjen me rastin e botimit të librit “Shtini n’dhé këto fjalë” thotë: “Nuk është vështirë të vërehet se ky libër, jo vetëm si frymëzim poetik dhe si koncept, por edhe me titullin është në koherencë me dy librat e tij të mëparshëm: Vdekja çon fjalë, (1998) dhe I kam edhe dy fjalë (2012). Në qoftë se titulli i librit, sipas Shopenhauerit, është (duhet të jetë) monogram i përmbajtjes së tij, atëhere mund të thuhet se në këta tre libra të Lulzim Tafës shpaloset që në titull raporti i subjektit lirik me fjalën.”

Poeti Lulzim Tafa, që mund të them se është një koprrac në botimin e librave poetik sepse vetëm pas 5 vitesh sërish i dha në dorë lexuesit një libër të ri me titull RIVALI I ADAMIT, të botuar në këtë vit. Në këtë botim Lulzim Tafa, del me ndryshe para lexuesit dhe kritikës, por ai nuk del nga idea e tij bazike për krijimin e poezisë në traditën dhe vazhdën e librave të tij të botuar deri tash. Them se me RIVALIN E ADAMIT, del më ndryshe sepse këtu del më guximshëm me hapur me poezi që në thelb kanë përmbysjen në mënyrë poetike të miteve dhe zanafillës. Në anën tjetër për t’u shprehur sa më komunikueshëm për lexuesin poeti Tafa, nuk shket asnjëhere nga idea e tij bazike që atij (lexuesit), t’ia përcjellë vazhdën dhe frymën e traditës së pasur që ka përçuar në botimet e mëparshme.

NË LUFTË POETIKE ME GËNJESHTRËN E GJENEZËS

OSE: Rivali i botës së vjetër – dashnori i botës së re

Në librin më të ri poetik, poeti është është përleshur me mitet kryesore që edhe sot e përthekojnë botën, krijimin e njeriut të parë, Adamit (Ademit) që mund të jetë i bardhë apo zi, që Eva (Hava), si dy njerëzit e parë, por i treti është poeti, të cilin “Eva më donte shumë”, sepse “Eh/Miliarda vjeç/I moçëm jam/ – Moc i Adamit/. Duke shprehur se, megjithatë, poeti mbetet i përjetshënm rival i Adamit /Sa për ta bërë xheloiz/Adamin muskuloz/, ani se ai (poeti) ka frikë vetëm nga Zoti i gjithmëshirshëm i cili falë mëkatet: /Se njëherë në Andërr/ e kam dushë /Hazreti Havën/. Dhe pastaj poeti “konstaton” se: /Sot e asaj dite/ Besoj që molla/Ishte pretekst/ Për të na përzënë/ Nga Kopshti/- nga Kopshti i Edenit, pra. Vargjet e cituara janë nga cikli i parë “Zanafillë”.

Poezitë vazhdojnë të shtrihen në mënyrë konceptuale dhe të organizuara, edhe në 7 cikle të tjera. Gjithësej në 8 cikle! Po pse jo në nëntë cikle ose në shtatë cikle, këta numra mitikë nga lashtësia dhe mitologjia jonë?! Unë e shoh këtë mospërfillje të poetit në planin e tij poetik për përmbysjen e miteve. Kjo për mua është në rregull. Kështu mund të veproj vetëm poeti. Dhe vetëm ai mund t’i përmbysë mitet. Në ndonjë analizë tjetër mund të flitet vetëm për titujt e këtyre cikleve pra që fillojnë me Zanafillën, e deri te cikli i fundit “Lisat flejnë në këmbë”. Të gjitha lidhen mjaft mirë mes veti duke krijuar një, ndoshta, ciklin e nëntë, pra duke krijuar një numër modern mitik të kohës sonë.

Sigurisht që poezia nuk mund të ngarkohet me detyra të angazhuara më shumë se sa që duron ajo, ndaj dhe përballë problemeve të shoqërive nëpër botë dhe as të shoqërisë sonë në ditët e sotme, as luftërat aktuale në botë, megjithatë poeti konstaton se “Pushkini ishte më i fortë se Putini” pra historia do të klithë nëpër kohë: Ku Pushkini e ku Putini!

TIPARE TË TJERA TË POEZISË SË LULZIM TAFËS

Këtu dua t’i përmend edhe disa tipare të thekësuara të poezisë së librit RIVALI I ADAMIT.

Befasia e fjalës së gjetur nga poeti Lulzim Tafa, në këtë botim të ri merr një shkëlqim edhe më të ndritshëm se në librat e tjerë. Te ky libër shfaqen mjaft të tilla, si “vorri duhet me pas dritare” edhe titull poezie, ose te poezia “Sa shpejt më harroi nana” një poezi antologjike, një nga më të bukurat që është shkruar për nënën në poezinë shqipe /Nana sot ka ditlindjen/ u bë katër vjeçe/Sa ngadal u rritkan të vdekurit //Ajo tash atje është fëmijë/Prindërit e mbajnë përdore/ Edhe andej si dikur/Këndej./

Ndërsa bukuria e vargut te poeti Lulzim Tafa, shpërfaqet në të shumtën e poezive të këtij vëllimi poetik: /N’lëkurën teme/Ranë//Ranë n’lëkurën teme// Kurrë s’du me t’pa/Ty që t’du/, poezia “Urtë”.

Një tjetër tipar i theksuar, jo vetëm në këtë botim të ri të poetit Tafa, është ironia dhe sarkazma. Ai është mjaft aktiv me poezi që dialogojnë me lexuesin, që është një poezi e protestës në mënyrë poetike në, dhe ndaj kohës sonë. Reagimi poetik është i theksuar madje edhe për problemet e thjeshta ditore që poeti i ngrit në nivel poetik me një lehtësi të çuditshme: /Në rast se shpërthen Virusi i Poetit/ Që hëngri kokën e vet/ Si një Kinez lakuriqin// Atëhere qeveria do të urdhërojë/ që njëshi ta lidh dyshin/ Dyshi ta lidh treshin/ Treshi ta lidhë katërshin./ E kështu me radhë/ Vetëm se këtë herë në bazë/ Të numrit të parë/ Të letërnjoftimit./, nga poezia “Pesimizëm” me motive nga pandemia e CoronaVirusit. Ose /Unë nuk luftoj/ Unë shkruaj/ Poezi antiplumb/, poezia “Lufta”. Apo kur ironizon te poezia “Purgatori”: /Ferrin deri më tani e ka të sigurt/ Vetëm zjarri/ Parajsën vetëm lulet/ Kaq di unë për këtë punë/ Ujë, flakë e shkumë/.

Lulzim Tafa është mjaft “i angazhur” të shapullisë dhe ta godisë me dackë të fortë poetike, ta quajmë kështu, deheroizmin në ditët tona, zbërdhyljes së figurës së luftëtarit për liri, zvenistjes së atdheut. Ciklin e pestë të kësaj përmbledhjeje poetike,  “Tjetër kashelash për Atdheun”, e ka ndër tufën më të sukseshme të poezive te RIVALI I ADAMIT. Me gjuhë të thjesht, varg të shkurtër e konçizë, dhe me një mllef poetik, me ironi e akuzë të goditur, ai arrinë të thotë dhe komunikoj drejpërdejt me të gjithë shtresat e lexuesit. /Pak dallojnë nga heronjtë/ Njëjtë/ N’tela t’sharkisë/ Shpallen// Janë a s’janë/ C’lidhje ka// Burra e gra/ kurrë s’i kisha vra/, poezia “Tradhëtarët”.

Apo poezia “Dita e Pavarësisë”: /Sot është dita/ Kur edhe hajnat/ Dalin nëpër vorre/ Të veshur bukur/ Në erën e parfumit të shenjtë/ Dah atdheu./ Lavdi u qoftë/ heronjve/.

Poezia “Atdheu jem”, shpërfaq më së miri dhembjen e poetit për gjendjen në të cilën e sheh vendin e tij: /Duket si një fëmijë që beson/ Atdheu im naiv./ Tu’ e bë bé rrejshëm/ Shih/ Sa zaif/ Po rri. //Atdheu jem/ Dhembja jem/ Asht e l’kurë/.

Në parathënien e librit RIVALI I ADAMIT, të poetit Lulzim Tafa, kritiku letrar dhe profesori universitar, Rrahman Paçarizi, e fillon duke e zbërthyer poezinë  “Bisedë me hije”, që e përmbyllë këtë vepër poetike, duke e përkufizuar thotë me të drejtë: “Kjo poezi nuk është në fillim të përmbledhjes. Programi filozofik personal i autorit Lulzim Tafa që përmblidhet në këtë poezi, më detyroi ta nxjerr në fillim, për ta nisur me këto vargje e për ta përmbyllur me një poezi tjetër të fuqishme, me një lirikë (Lirika për Lulin është gjithçka, gjithçka.)”.

E pra, poeti Lulzim Tafa, nuk e ka një poezi të zakonshme, as të komplikuar, as të rimuar, as të pispillosur, as të përjargur, as vajtuese, as të shplarë, as të largët për lexuesin, por e ka një poezi që tashmë e ka edhe vokacion e tij, të gjetur dhe zhvilluar nga talenti poetik me përkushtim të sinçertë për vargun dhe mbretëreshën poezi.

Në anën tjetër, kam përshtypjen se kritika jonë letrare i ka mbetur borxh poetit Lulzim Tafa dhe se, duket që nuk ka guximin e vullnetin e duhur për t’u rrekur me poezinë e këtij autori të përveçëm që ka çelë rrugë dhe shteg të ri të poezisë bashkëhore shqiptare.

Lulzim Tafa, tashmë është bërë njëri ndër emrat më të përfolur e të përkthyer dhe botuar në shumë gjuhë të botës. Ai është i nderuar e i respektuar anekënd  botes letrare.

Urime dhe suksese, miku im poet, Lulzim Tafa, rival i botës së vjetër – dashnor i botës së re.

(Shkrimi im kritik vlerësues që lexova në promovimin e librit RIVALI I ADAMIT të poetit Lulzim Tafa, (botoi Kolegji AAB- Prishtinë 2024), të organizuar nga Klubi Letrar “De Rada” në Edicion e VI-të të Panairit të Librit në Ferizaj.)/ KultPlus.com

Mbrëmje poetike me poetët e Simfonisë

Në restaurantin “Symphony”, të mërkurën më 12 qershor 2024, duke filluar në orën 19:00, do të mbahet edicioni i dytë “Mbrëmje poetike me poetët e Simfonisë”. Mbrëmja poetike, organizohet me rastin 25-vjetorit e Ditës së  Çlirimit të Kosovës.

Vargjet e tyre do t’i lexojnë poetët: Ibrahim Berisha, Milazim Krasniqi, Sali Bashota, Lulzim Tafa, Binak Kelmendi, Osman Gashi, Naime Beqiraj, Aziz Mustafa, Bujar Tafa, Xhevahire Izmaku, Isuf Hoxha, Arben Veselaj. KultPlus.com

Poezia e Zanzotto-s: OGM

Andrea Zanzotto (1921 – 2011), poet, italianist dhe partizan italian, njëri prej poetëve më të rëndësishëm të gjysmës së dytë të shekullit XX.

OGM?

Çfarë krijese qe vallë ajo shkurre

e paanë me flokë aq të gjelbra me gjëmba

shkurre e fshehur me shekuj

me paudhësi të kapërcyera

deri te themelet më të largëta

të skëterrave dimërore –

përdredhjet e saj të tejzave dhe pjerrësia dhe kudogjindshmëria

me gërshëtim joshjeje dhe ngashënjimi –

çfarë dritësie, çfarë esëllsie

çfarë ilaçesh të tërbuara, zilish

(Frankenstein)

emrin e cilit si përherë këmbëngul ta injoroj

psenë sinë

hallakamp sidoqoftë piciake

tureçkë mbushur me dëshira mbizotërimi

e megjithatë ngopur në narcis-autizmin e saj

vetëm në vetvete paralizuar por

shtënë si një mijë mëntesha në akt

në djegie aq të rregullt të gjelbër?

Në sa lloje djegiesh konvulsionesh

që e shtyjnë gjithë botën përreth

dhe zgavrat skëterrore

drejt një të ardhmeje një përmbysjeje pa kthim?

KHANI I MADH i drurëve-bimëve

bir i Swedenborgut dhe i Mabuse dhe i C.

o kombinim kimerik

i vegjetalitetit dhe seksualietesh

të shtrembëra, a mos je tamam

bija kryelartë* e KHANIT të madh të CATAIT

së cilës duhet t’i kërkojmë dashurinë romake

kushedi kur, në çfarë mënyre?

/Marrë nga Andrea Zanzotto, Tutte le poesie, Mondadori, 2020/Përkthimi: Gazeta Express/ KultPlus.com

Poezia

Octavio Paz

Përse kraharorin sërish ma prek?
Dhe vjen në heshtje fshehtas e armatosur,
porsi luftëtarët që përvidhen në qytetin e fjetur;
gjuhën ma djeg me buzët e tua, oktapod,
dhe m’i ngjall furishëm harbimet,
e këtë ankth të pafundmë
që ndez flakë gjithçka që prek
dhe gjithçkaje ia ngjiz
lakminë e mugët.
Bota epet dhe shkrihet
Si metali në zjarr.
Ndër rrënojat e mia, ngrihem unë,
Vetmitar, lakuriq, i shkretë,
Mbi shkrepin madhështor të heshtjes,
si ndonjë luftëtar i vetmuar
përballë bujtësve të padukshëm.
E vërtetë kaq përvëluese,
përse më nxit vallë?
Të vërtetën tënde s’e honeps dot,
as pyetjen tënde të pakuptimtë.
Përse vallë kjo luftë shterpë?
Njeriu është krijesë e paaftë për të të ngërthyer,
lakmi që veç etja shlyen,
flakë që përpin gjithë buzët,
shpirt që nuk gjallon në asnjë formë
e çdo formë prapëseprapë përcëllon
me zjarrin e fshehtë të pashuar.
Megjithatë ti ngulmon, lot qesëndisës,
brenda meje ngre perandorinë tënde djerrinë.
Lartësohesh nga humnerat e mia,
nga qendra e paemër e qenies time,
ushtri, baticë detare.
Rritesh, më mbyt etja jote,
Dëbon zgjedha jote,
gjithçka që nuk epet
ndaj tërbimit të shpatës tënde.
Veç ti jeton brenda meje,
Ti, lëndë e furishme e paëmërtueshme,
lakmi nëntokësore, përçartëse.
Kraharorin ma godasin shajnitë e tua,
zgjohesh nga prekjet e mia,
ballin ma ngrin
dhe sytë m’i bën profetikë.
Përkap botën dhe të prek ty,
lëndë e paprekshme,
njësim i shpirtit dhe trupit tim,
e kundroj kacafytjen që luftoj
dhe dasmën time tokësore.
Sytë m’i mjegullojnë pamjet e kundërta,
E sakaq këto pamje mohohen
nga të tjera syresh, më kuptimplota,
belbëzim përvëlues,
ujëra që mbyten nga terrim uji të dendur.
Në errësirën e vet të lagësht, jetë dhe vdekje,
prehje dhe lëvizje, janë e njëjta gjë.
Ngulmon, ngadhënjyese,
ngase unë gjalloj vetëm falë gjallimit tënd,
dhe goja e gjuha ime qenë ravijëzuar
veç për të shprehur frymën tënde
dhe rrokjet e tua të fshehta, fjalë
e paprekshme dhe despotike,
thelb i shpirtit tim.
Je thjesht një ëndërr,
Por krejt bota ëndrron ngërthyer brenda teje
dhe heshtja e saj gjen shprehje në fjalët e tua.
Kur has kraharorin tënd
Unë kam cekur skajin elektrizues të vetë jetës,
mugëtirën e përgjakur
ku puqen goja mizore e dashuruar,
akoma e etur për të rrënuar gjithçka që dashuron
dhe për ta jetuar sërish gjithçka që ka shkatërruar,
me botën e pandjeshme
e gjithmonë të njëjtë me vetveten,
ngaqë asnjëherë nuk ka ditur të ndalet
as ta humbasë kohën me çfarë ka ngjizur.
Merrmë në vetminë tënde,
shpjermë në ëndrrat e tua,
merrmë, nëna ime,
zgjomë tërësisht,
lejoma fanitjen e ëndrrës tënde,
me vaj m’i njom sytë,
për ta njohur veten time, kur të të njoh ty.

Përktheu nga spanjishtja: Elvi Sidheri. / KultPlus.com

Sonte mbahet ceremonia e konkursit mbarëkombëtar të poezisë ‘KultStrofa’

Festa për poetët shqiptarë erdhi. Konkursi mbarëkombëtar i poezisë “KultStrofa” po bën përgatitjet e përfundimtre për të sjell mbrëmjen finale ku edhe do të shpërblehen fituesit e këtij edicioni.

Sonte, hijeshia e fjalës dhe ngrohtësia e poezisë do të bashkohen në një valë emocionesh në KultPlus Caffe Gallery.

Kuruar me kujdes dhe pasion nga gazeta online për art dhe kulturë “KultPlus”, në këtë mbrëmje finale, drita e fjalës do të ndezët në orën 19:00, kur poetët do të nderohen me çmime të veçanta për poezitë e tyre.

Edhe këtë vit, premtohet një edicion i veçantë, i mbushur me emocione të larmishme.

Organizatorja e këtij konkursi, Ardianë Pajaziti, ka njoftuar se mbrëmja finale e konkursit “KultStrofa” do të mbahet sonte, më datë 10 dhjetor, në ora 19:00 në KultPlus Caffe Gallery.

Juria profesionale e këtij edicioni e përbërë nga Agim Vinca, kryetar jurie, Beti Njuma dhe Shpat Deda do të jenë prezentë në mbrëmjen finale dhe do t’i ndajnë çmimet për fituesit. Juria tashmë ka përzgjedhur dhjetë poezi- finalistë dhe më pas juria profesionale do të shpall edhe tre çmimet kryesore të konkursit, çmimin e parë, të dytë dhe të tretë.

Të gjithë ju konkurrentë dhe dashamirë të artit të fjalës, jeni të ftuar në këtë mbrëmje finale ku do të ndajmë momente të mrekullueshme bashkë dhe do të përqafojmë poezitë e këtij edicioni të konkursit “KultStrofa”.

Historia e këtij konkursi ka ngjyra të veçanta, me emra të njohur si fitues ndër vite: Ragip Sylaj, Arjola Zadrima, Merita Berdica, Gentiana Bajrami Atashi dhe Zhaneta Barxhaj, të cilët kanë shtuar një kapitull të ri në pasurinë e poezisë shqiptare.

Konkursi mbarëkombëtar i poezisë “KultStrofa”, këtë vit mbështetet nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Frutomania, Ujë Rugove dhe Veraria Labi . / KultPlus.com

Më 10 dhjetor, ceremonia e konkursit mbarëkombëtar të poezisë ‘KultStrofa’

Festa për poetët shqiptarë po afron. Konkursi mbarëkombëtar i poezisë “KultStrofa” po bën përgatitjet e fundit për të sjell mbrëmjen finale ku edhe do të shpërblehen fituesit e këtij edicioni.

Në mbrëmjen e 10 dhjetorit, hijeshia e fjalës dhe ngrohtësia e poezisë do të bashkohen në një valë emocionesh në KultPlus Caffe Gallery.

Kuruar me kujdes dhe pasion nga gazeta online për art dhe kulturë “KultPlus”, në këtë mbrëmje finale, drita e fjalës do të ndezët në orën 19:00, kur poetët do të nderohen me çmime të veçanta për poezitë e tyre.

Edhe këtë vit, premtohet një edicion i veçantë, i mbushur me emocione të larmishme.

Organizatorja e këtij konkursi, Ardianë Pajaziti, ka bërë të ditur se mbrëmja finale e konkursit “KultStrofa” do të mbahet më datë 10 dhjetor, në ora 19:00 në KultPlus Caffe Gallery.

Juria profesionale e këtij edicioni e përbërë nga Agim Vinca, kryetar jurie, Beti Njuma dhe Shpat Deda do të jenë prezentë në mbrëmjen finale dhe do t’i ndajnë çmimet për fituesit. Juria tashmë ka përzgjedhur dhjetë poezi- finalistë dhe më pas juria profesionale do të shpall edhe tre çmimet kryesore të konkursit, çmimin e parë, të dytë dhe të tretë.

Të gjithë ju konkurrentë dhe dashamirë të artit të fjalës, jeni të ftuar në këtë mbrëmje finale ku do të ndajmë momente të mrekullueshme bashkë dhe do të përqafojmë poezitë e këtij edicioni të konkursit “KultStrofa”.

Historia e këtij konkursi ka ngjyra të veçanta, me emra të njohur si fitues ndër vite: Ragip Sylaj, Arjola Zadrima, Merita Berdica, Gentiana Bajrami Atashi dhe Zhaneta Barxhaj, të cilët kanë shtuar një kapitull të ri në pasurinë e poezisë shqiptare.

Konkursi mbarëkombëtar i poezisë “KultStrofa”, këtë vit mbështetet nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Frutomania, Ujë Rugove dhe Veraria Labi . / KultPlus.com

Vetëm edhe 4 ditë deri në mbyllje të konkursit mbarëkombëtar të poezisë ‘KultStrofa”

Kanë mbetur vetëm edhe 4 ditë deri në mbyllje të konkursit mbarëkombëtar të poezisë “KultStrofa”, konkurs ky i hapur për të gjithë poetët.

Ky konkurs ka një histori të pasur me kontributet e jashtëzakonshme të poetëve, të cilët janë nderuar me një ceremoni të veçantë, organizuar nga gazeta online për art dhe kulturë  “KultPlus” tash e gjashtë vite.

Por këtë vit, premtohet një edicion i veçantë, i mbushur me emocione të larmishme.

Juria profesionale e këtij edicioni ka një përbërje të veçantë, duke përfshirë shkrimtarë, gazetarë dhe tekstshkrues të këngëve, me qëllim të një laramanie sa i përket shijeve.

Juria përbëhet nga: Agim Vinca, kryetar jurie, Beti Njuma dhe Shpat Deda.

Organizatorja e këtij konkursi, Ardianë Pajaziti, ka bërë të ditur se konkursi është i hapur për të gjithë poetët, duke përfshirë edhe talentët e rijnë. Pajaziti gjithashtu ka treguar se kandidatët mund të aplikojnë me një poezi të pabotuar, duke e dërguar në adresën [email protected], duke përdorur subjektin “Për konkursin e poezisë ‘KultStrofa’. Afati i fundit për aplikim është data 26 nëntor 2023, ora 23:59.

Asnjë aplikim nuk pranohet nëpërmjet formave të tjera. Juria profesionale do të përzgjedhë dhjetë poezi- finalistë, të cilët edhe do të jenë të ftuar në ceremoninë kryesore, dhe më pas juria profesionale do të shpall edhe tre çmimet kryesore të konkursit, çmimin e parë, të dytë dhe të tretë.

Kujtojmë që fituesi i konkursit të parë ishte poeti i njohur Ragip Sylaj. Pas tij, vazhduam rrugën me krijimtarinë e poetëve të tjerë si: Arjola Zadrima, Merita Berdica, Gentiana Bajrami Atashi dhe Zhaneta Barxhaj. / KultPlus.com

Poezia ‘Poçari’ e interpretuar mjeshtërisht nga aktorja Margarita Xhepa (Video)

Poezia “Poçari” e  aktorit të madh shqiptar Dritëro Agollit, është një ndër poezitë më të njohura shqipe, e cila publikut shqiptar i është sjellë edhe në formë kënge nga këngëtari Selami Kolonja. Një interpretim mahnitës e sjell edhe ylli i kinematografisë shqiptare Margarita Xhepa, shkruan KultPlus.

Poezia “Poçari”, e Dritëro Agollit, ndër rreshta jep mesazhin e mallit të shqiptarit të dëbuar nga trojet e tij, prej armiqëve të kohës. Shkarja nga dora e vazos-poçit ndryshon rrjedhën e historisë, duke shpërthyer në lot mallëngjyes për gjuhën e nënës, nga e cila fati i kishte ndarë padrejtësisht. Këtë e tregon më së miri vargu “Fjala shipe s’blihet në pazar, në dyqan ka kohë që se kam ndjerë”.

KultPlus ju sjellë tekstin e plotë të kësaj poezie.

Vajta në Stamboll të bëj pazar,
për kujtim të ble një vazo balte:
– Paqe dhe selam, usta poçar,
Vazon më të mirë po e pate
Paqe dhe selam, usta poçar!

Vazoja nga dora shkau e ra
Dhe m’u bë njëzet e pesë copë,
Më erdhi rrotull deti Marmara
Dhe m’u hap dyqani turk si gropë,
Më erdhi rrotull deti Marmara.

Pa më shau poçari keq turqisht,
Unë e shava shqip e mend i rashë;
Për çudi poçari nuk u ligsht,
Veç dy lot në sytë e kuq i pashë,
Për çudi poçari nuk u ligsht!

Mos u çmend ky turk, ky musliman?
Unë e shaj, ai me duar në qafë!
Poçe tjetër mori në dyqan
Dhe më tha: ” Më shaj, për besë, prapë!”
Poçe tjetër mori në dyqan.

Psheretiu si unë: ” Jam shqiptar,
Shqip, vëlla, ti shamë dhe një herë,
Fjala shqipe s’blihet në pazar,
Në dyqan ka vjet që s’e kam ndjerë,
Fjala shqipe s’blihet në pazar!”

Ikën nga dyqani burra e gra,
Unë e një poçar e tjetër s’kishte,
Vazot frynte deti Marmara,
Vazove poçari shqip u fliste,
Vazot mbushte deti Marmara./KultPlus.com

Vargjet e poetit të madh shqiptar Dritëro Agollit tashmë janë ngulitur edhe në këngë të Ilir Shaqirit e Selami Kolonjës, kurse me një emocion të jashtëzakonshëm e sjell edhe aktorja e madhe shqiptare, Margarita Xhepa, shkruan KultPlus.

Poezia “Poçari”, është shkruar vite më parë nga poeti i njohur shqiptar Dritëro Agolli. “Fjala shqipe s’blihet në Pazar”, është një nga fjalitë e fuqishme të kësaj poezie që tregon rëndësinë e gjuhës për një mërgimtar. Kjo poezi tregon se si në një dyqan në Stamboll, një vazo e thyer nxjerrë një sharje në gjuhën shqipe, e që e shuan mallin e poçarit shqiptar për të dëgjuar qoftë edhe një sharje në këtë gjuhë.

KultPlus ju sjellë tekstin e plotë të kësaj poezie.

Vajta në Stamboll të bëj pazar,
për kujtim të ble një vazo balte:
– Paqe dhe selam, usta poçar,
Vazon më të mirë po e pate
Paqe dhe selam, usta poçar!

Vazoja nga dora shkau e ra
Dhe m’u bë njëzet e pesë copë,
Më erdhi rrotull deti Marmara
Dhe m’u hap dyqani turk si gropë,
Më erdhi rrotull deti Marmara.

Pa më shau poçari keq turqisht,
Unë e shava shqip e mend i rashë;
Për çudi poçari nuk u ligsht,
Veç dy lot në sytë e kuq i pashë,
Për çudi poçari nuk u ligsht!

Mos u çmend ky turk, ky musliman?
Unë e shaj, ai me duar në qafë!
Poçe tjetër mori në dyqan
Dhe më tha: ” Më shaj, për besë, prapë!”
Poçe tjetër mori në dyqan.

Psheretiu si unë: ” Jam shqiptar,
Shqip, vëlla, ti shamë dhe një herë,
Fjala shqipe s’blihet në pazar,
Në dyqan ka vjet që s’e kam ndjerë,
Fjala shqipe s’blihet në pazar!”

Ikën nga dyqani burra e gra,
Unë e një poçar e tjetër s’kishte,
Vazot frynte deti Marmara,
Vazove poçari shqip u fliste,
Vazot mbushte deti Marmara./KultPlus.com

Poezia shqipe dhe ajo holandeze bashkohen nga ‘Vajza e së hënës’

Në Qendrën Kombëtare të Librit e Leximit u bë prezantimi i antologjisë “Vajza e së hënës”. Libri është një përmbledhje poetike në tri gjuhë: shqip, holandisht e anglisht.

Poezitë e përfshira në këtë antologji janë të autorëve shqiptarë dhe atyre holandezë. “Girl of Monday” sjell si risi këtë bashkim artistik mes Shqipërisë e Holandës.

Libri lindi si një ide e poetes shqiptaro-holandeze Albana Shala, e cila gjatë periudhës së pandemisë (2021) bëri bashkë të gjithë këta poetë, duke komunikuar vazhdimit me ta online, derisa “Vajza e së hënës” filloi të merrte formë. Poetja Albana Shala ka përzgjedhur dhe përkthyer poezitë dhe gjithashtu e botoi përmes shtëpisë botuese Carabela Books, e cila është ngritur si nismë e poetes dhe miqve të saj holandezë.

Në promovimin që QKLL i bëri librit, ishin të pranishëm disa prej poetëve holandezë të përfshirë në antologji si edhe ambasadori i Holandës në Tiranë, Reinout Vos.

“Poetët na bëjnë t’i njohim më lehtë kulturat”, u shpreh ambasadori Vos, në takim.

Kjo përmbledhje mbetet një përpjekje për të takuar e bashkuar përfaqësues të dy kulturave e popujve dhe dy letërsive shqip dhe holandisht. Poezia shqipe në këtë botim është krijimtari e mbledhur nga të gjitha trevat ku banojnë shqiptarë. Aty gjenden poezi të poetëve nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia etj./atsh/KultPlus.com

Takimi poetik “Poezia bashkëkohore arbëreshe” me gjimnazet e Tiranës

 Qendra e Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët (QSPA) në bashkëpunim me Teatrin Metropol dhe me dy shkollat e mesme të Tiranës, “Ismail Qemali” dhe “Qemal Stafa” sollën takimin poetik “Poezia bashkëkohore arbëreshe”.

Aktiviteti u zhvillua në sallën “Shkespir” të Teatrit të Metropolit.

Ky takim poetik synoi transmetimin tek brezat e rinj të trashëgimisë shpirtërore arbëreshe, si pjesë e rëndësishme e kulturës sonë kombëtare.

Aktiviteti pati në fokus poezinë bashkëkohore arbëreshe, ku ishin përzgjedhur për interpretim poezi prej 22 poetëve më të rëndësishëm të arealit arbëresh në ditët e sotme.

Vënia në skenë e këtyre poezive, është faza përmbyllëse e projektit të nisur tre muaj më parë në këto dy shkolla të kryeqytetit. Në fazën e parë të projektit, u zhvilluan leksione të hapura mbi kulturën arbëreshe, të cilat ndikuan në informimin e mëtejshëm të nxënësve mbi këtë letërsi.

Sot ishin protagonistë vetë nxënësit, duke sjellë atmosferën poetike të emrave më të spikatur të poezisë arbëreshe. Së shpejti, Qendra e Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët do ta shtrijë këtë projekt edhe në shkolla të tjera shqiptare./atsh/KultPlus.com

Vjersha “E kujtoj mësuesin” merr tjetër kuptim, shkrimtari Agim Vinca e siguron fotografinë e mësuesit pas kaq shumë vitesh

Jeta Zymberi

“E kujtoj mësuesin”, një ndër vjershat më të njohura të letërsisë shqipe, ka marrë jehonë për shkak të vargjeve të fuqishme që i përçon, ku drama e shpërnguljes së shqiptarëve në Turqi, dashuria e nxënësit për mësuesin dhe figura e mësuesit, janë thurur aq bukur bashkë saqë kjo vjershë vazhdon të emocionojë gjeneratë pas gjenerate, por ditëve të fundit ajo ka arritur në një adresë interesante dhe aspak të pritshme nga shkrimtari, shkruan KultPlus.

Autori Agim Vinca i cili këto vargje i shkroi në vitin 1971, tek tash, pas 50 viteve është kontaktuar nga Mustafa Akgöl, i biri i mësuesit Sadik Mehmeti për të cilin rast KultPlus ju informoi para pak ditësh (LINKU).

Mustafa Akgöl përmes KultPlus arriti të kontaktojë me shkrimtarin Vinca ku pas disa emailave të shkëmbyera, Vinca arriti të sigurojë edhe një fotografi të mësuesit të cilën aq shumë e donte e në këtë formë të rifreskojë figurën e tij e ta ruaj përgjithmonë edhe në formë fizike.

Në intervistën, Vinca ishte shprehur: KultPlus e ka shpërndarë poezinë dhe një ditë Ardianë Pajaziti, (drejtoresha e KultPlus) më merr në telefon dhe më tha që kam një lajm interesant. Më tregoi që djali i mësuesit e ka parë poezinë në KultPlus dhe ka kërkuar një kontakt timin. Pastaj më ka dërguar email. Kur pranova emailin ishte vërtetë interesant! Edhe unë i kam shkruar, i dërgova letrën edhe në shqip sepse ai shqiptar është edhe pse sigurisht gjuhën e ka humbur. Gjithashtu ja dërgova edhe poezinë prej tekstit shkollorë me komente dhe fotografinë time, dhe do t’i kërkoj një fotografi të mësuesit sepse nuk kam. Kam të klasave tjera por jo të klasës së parë. Imazhin e tij e kam, e ruaj, ishte i pashëm dhe sillej mirë, por e dua ta kem edhe një fotografi”,  dhe nuk vonoi më shumë se dy ditë që Vincës t’i arrij fotografia në email.

KultPlus ju sjell letrën tjetër që Vinca ka pranuar nga i biri i mësuesit bashkë me fotografitë e bashkangjitura.

I nderuar Prof. Vinca,

Faleminderit për përgjigjen tuaj. Unë me të vërtetë u përpoqa të arrij të dhënat tuaja të kontaktit dhe dërgova shumë emaile për t’ju kontaktuar. Faleminderit KultPlus që më dhanë adresën tuaj të emailit.

Kur isha në Strugë dhe kuptova se i kishe shkruar një poezi babait tim, më la shumë përshtypje. Po ju dërgoj të bashkangjitura fotot e babait tim (foto familjare në 1978 – foto në 1957 dhe Dosja e Shkollës sime të Babait). Unë do të ndaj edhe disa foto të tjera. Fatkeqësisht, pas shkollës ju nuk e takuat më babanë tim, sepse babai im vdiq në vitin 2010, për shkak të kancerit. Ai ishte 75 vjeç.

Shpresoj t’ju shoh këtu ose në një vend tjetër dhe për të dëgjuar më shumë nga ju. Nëse vini në Stamboll, do të jem i nderuar të ju kem mysafir.

Do të jem mirënjohës nëse më dërgoni 1 ose 2 copë libra me firmë (mund t’i marr përmes internetit, por është e rëndësishme të jenë të nënshkruara nga ju.) / KultPlus.com

Poezia e Asdrenit kushtuar Kosovës dhe Çamërisë, botuar në gazetën, ‘Tomori’ në vitin 1941

Poezia e Asdrenit, poetit të madh kombëtar, kushtuar Kosovës dhe Çamërisë është botuar në gazetën “Tomori” më 28 nëntor 1941, në 29-vjetorin e shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë.

Në gazetën “Tomori” poezia është titulluar: “Shqipëria e Madhe”

Mir’ se erdhe midis nesh, o e bukura Kosovë!

Mir’ se erdhe motër, po të them dhe përsëri,

Mbas vuajtjeve  dëshmove gjatas që dhe provë

Të hysh hirplotë në gjinjt e Mëmës Shqipëri.

Me vrer në buzë prisje të gjeje pak ndihmë e dritë

Ta ngrehësh vehten prej njëj territ të pafund,

Me flijime pa numër  dhënë ditë për ditë,

Të ngopej bisha, sot përdhe, pa shpirt që u mund…

Me vargje trupin lidhur, kombi më gjakpirës

Pak frymë për të marrë vehten nuk të linte,

Të çorri faqe e sy me thonjt e tij grirës,

Me drapër gjith po korrte pleq dhe të rinj.

Dhe zëri t’ ishte shuar, lotët e syve tharë

Në fshamë e mbytur dhe në vojtje pambarim,

Ndër aq vjet s’pe një ditë pak të mbarë:

E zhveshur edhe e zbathur pa pikë përdëllim!

Një copë truall nuk të linte për jetesë

As bukë për fëmijët s’kishe për ushqim,

Dëshirë e tija: farë e jotja të mos të mbesë:

Në dhe të huaj larg të shporte me qëllim!

Mundime tmerri që s’tregohen dot me fjalë

Grabitje me pahir te gjësë pa pushim,

Në trollin tënd ai të kishte si një halë,

Çdo çast për ty s’mendonte veçse për shkatërim!

Sa burra nuk e derdhën gjakun kot së koti,

Për një të drejtë shpirt që dhanë me një plumb,

Mëshirë s’gjenin as kur binin pika loti,

Shtëpin’ e plengun zjarri kur ua bënte hi e shkrumb!

Kish heshtur kënga pleqërishte dhe dasmore

Lahutë-e fyell derthnin tingull vajtimtar,

Me drojë dilte bjeshkës vajza malësore,

Kurrkujt si qeshte buza, në aq tym e zjarr!…

Dhe ti e shetrenjta Çamëri si trime e rallë

Dikur që të ngjallej  greku pate falur gjak,

Si mirënjohje flijimi  prite plumb në ballë;

Pa faj dhe miq dëshmorë  ranë keq në lak!

Mirë se erdhe pranë Mëmës, vajzë-e dëshiruar

Plot mall o bijë e shumëvojtur Çamëri,

Në gjinjt’ e saj të ngrohtë drejt në kraharuar

Gjith po të priste pa durim me dhempshuri.

Dy bija të përmallshme, Gurë të paçmuar

Si dy florinj të ndritshëm derdhur bukuri,

Mi ball të Shqipërisë, Mëmës së-adhuruar,

Si hyj po ndritni, ju, Kosovë e  Çamëri!

Dy zotër të pashpirt me të egër se dy bisha

Mbë nj’anë serbi, fis i poshtër gjakatar

Ndaj tjetrës greku dhelpër, vrasës gënjeshtar;

Dy faqezes pa Perëndi, me kryqe-e kisha!

Me shufra dhe shuplaka, grykës dhe tërkuza,

Për ‘ta ju s’ishit veç një farë bagëti,

Ata me tallje, juve ju përcilte buza:

Po kthenje fjalë, ca më keq, si mjerë ti!

Por Ora-e fundit, Ora e tmerrit e shpërblesës

Çdo faj me të përdhunë bërë që s`e fal

Pluhur dhe hi u-bënë shkelësit e Besës

Rrufe mërije Zoti rrymën që s’ia ndal!…

Dikur Dodona plakë parathoshte Fatin

Që çdo shpirtlik e çojnë Hyjit drejt në Ferr

Dhe sot po gjith ata mizorët më të ngratin

E marrin shpagën prej njëj gjyqit që të therr!

Kur më të dobtin don e shkel me të përdhunë

Ndeh dorë lakmimtare me padrejtësi

Më shpejt a von të pret po gjith ajo furtunë

Që s’le pa mos përmbysur çdo paudhësi!

Ju me vullnet të fortin tuaj s’u-përkulët

Çdo sulm të bishës e përballtë me guxim,

Se vetëm kombet jetë-skllavë dhe shpirt-ulët

Durojnë zgjedhën qafës, pa një murmurim.

Mbërdhe përfare ranë hekurat e rënda

Përjetë-u shduk tirania që s’durohej dot

Sot flamuri kuq-zi ndeh flatrat siç i kënda

Mbi viset ku Shqiponjat motit qenë zot!

Sot Djell i ri ju ngrohn me rreze çlirimtare

Sot zgjedha e rëndë-e robërisë mori fund

Mëngjezi-i ndritshëm njaj prandvere shkëlqimtare

Mbi tokën t’uaj po përhapet me sa mund;

Sot ndër qytetet dhe katundet gazi ndjehet

Vëllazërimi-i tërë Kombit  plot hare

Me këngë dhe kremtime populli dëfrehet

Fatlum  për atë se lindi Jetë krejt e re!

Çdo Vatër e Kosovës  dhe e Çamërisë

Le të tërhidhet me vallzime të pafre

Se Terri perëndoj, arthi Drita e Lirisë

Mbi malet tona po shëndris një qiell pa re.

Që tash, o burra djem, ju mbetet juve barra

T’i bëni ballë çdo rrezikut që ju del,

Të shohë vendi i ynë ditë më të mbara

Me vrrull t’a mbroni, këmbë-armiku kur e shkel!

Me krenari vazhdoni trimërinë e motshme

Qysh nga të Parët tanë mbetur trashëgim

Hovplot forcoheni me diturit’ e sotshme

Mos merrni Fenë parasysh për një Bashkim.

Si burra plot vullnet kësaj fatlume radhe

Të bëhemi me ndihmën e të Madhit – Zot,

Një Komb i fortë në një Shqipëri të Madhe

Që mundi i aq Dëshmorëve të mos vejë kot.

Fatosavet dhe Prijsavet u-qofshim falë

Me ne, dy kombe miq, që derdhën gjak bujar

Nër luftra ngadhnjimtare zot që kanë dalë

Kurorë Nderi plot shkëlqim për çdo luftar!

 Ushtrive të lavdishme Mike dhe Mbrojtare

Me krahun e pathyershim vetëtimtar

Q ëu-shëmb  armiku më mos ngrehë krye fare:

Nderime-e Mirënjohjen t’onën, shqiptar!

Asdreni

(“Tomori” 28 nëntor 1941). /KultPlus.com

‘Kënga e pranverës’, poezia e Yllka Domit që u botua në New York Times

Yllka u vra bashkë me disa bashkëluftëtarë dhe ushtria serbe, për të fshehur gjurmët, trupin e Yllkës bashkë me trupat e tjerë të vrarë, i dërguan në një varrezë masive në Batajnicë, për t’u gjetur e rivarrosur më 23 dhjetor 2003 në Kodrën e Çabratit, në Gjakovë.

Në kohën kur ajo u vra, ishte në vitin e fundit të shkollës së mesme “Mazllom Këpuska” dhe nuk arriti ta përjetonte diplomimin e saj. Por, Yllka ishte shumë më tepër se kaq. Ajo ishte poete që premtonte të sillte një frymë të re në poezinë shqiptare.

Në vijim, KultPlus ju sjell poezinë ”Kënga e pranverës”, poezi kjo e cila ishte botuar edhe në New York Times Magazine” nga Chris Stephen.

Nuk do të jemi bashkë,
jetërave tona po u afrohet fundi.
Nuk do të njihemi,
bashkë nuk do të takohemi,
do të derdh lot,
duhet ta dish se nuk ka shpresë më për mua,
e kam dashur shpirtin tënd më tepër se veten.
Shkrova për ty kujtimin
që të mund të gjesh prehje.
/ KultPlus.com

Poezia e Din Mehmetit

Nga: Albanikë Ymeri

Nëse letërsia është projektim individual i jetës dhe botëkuptimeve ndaj saj, atëherë vepra letrare është reflektim i ideve dhe mendimeve autoriale, të paraqitura në një formë të caktuar poetike. Si e tillë, vepra letrare prezanton individualitete dhe origjinalitete të veçanta krijuese, të cilat përbëjnë botën e shkrimeve letrare. Edhe në letërsinë shqipe kemi krijime të tilla, origjinale dhe moderne në secilën formë. Një vend të rëndësishëm në mesin e letrave shqipe zë edhe krijimtaria poetike e Din Mehmetit (1929 – 2010).

Përmes veprave të tij :“Në krahët e shkrepave”, “Rini diellore”, “Dridhjet e dritës”, “Heshtja e kallur”, “Ora”, “Ikje nga vdekja”, “Fatin tim nuk e nënshkruaj”, “As në tokë as në qiell” do të shpalosim veçoritë tematike, simbolike dhe figurative, elemente të cilat do t’i trajtojmë të përmbledhura, përgjatë këtyre vëllimeve në fjalë.

Poezia e Din Mehmetit, përshkohet nga një subjktiviteti i thellë shpirtëror, i cili artikulohet si këngë e vajit, durimit dhe mallit për të kaluarën historike dhe personale, për të paarritshmen, dashurinë, lirinë dhe njeriun. Prandaj, në çdo poezi, edhe kur konteksti ndryshon, uni i tij lirik është aty, i pranishëm gjithmonë për të komunikuar me lexuesin e tij.

Si krijime artistike poezitë e Mehmetit, shquhen për dendësinë e madhe kuptimore, për përdorimin e simboleve të shumta dhe të gjuhës figurative. Prandaj për kuptimin e saj, duhet të nisemi nga këto karakteristika, të cilat janë indentifikues për poezinë e këtij shkrimtari.

Që në sprovat e para krijuese, krye tema e poezive të Mehmetit, është, malli për vendlindjen, për jetën fëmijërore dhe njerëzit e saj. Ky është ambienti ideal i bukurisë dhe lumturisë, i cili ka arritur gjithmonë, në çdo kohë, për ta frymëzuar poetin.
Për këtë mundemi të përmendim një varg të poezive, por po ndalemi tek poezia “Në rrezet e katundit tim” në përmbledhjen e parë “Në krahët e shkrepave”, ku kujtojmë vargjet:

“Katundi im syhapun mali – gjak i dejve t’mij
O, ti djepin e drunit ma ruen diku,
N’fytin e çerdhes së përgjakun, shum herë n’bregore,
Ku thekshëm rreh dielli i zemrës së nanës
Mbas gjurmave t’mija n’blozhmen e shkambores” .

apo poezinë “Rruga” ku shprehet malli për familjen ose poezinë “Tregmi”, ku përshkruhet jeta e malësorëve.

Kur jemi tek tema atdhetare, Din Mehmeti, përdorë një mori simbolesh. Përmes tyre, ai shpalos dashurinë, krenarinë ose vuajtjen për popullit e tij, fatin e të cilit asnjëherë nuk e nënshkroi. Ndër këto simbole më të shquarat janë, simboli i kullës, kështjellës, pylllit, që janë simbolikë e qëndresës dhe lashtësisë kombëtare:
“Nëse doni të dini cila është dashuria ime, le të flasë kulla ime e shpuar…”; “Erdhën ekspertët dhe e nënshtruan pyllin në hartë / ia kërkuan zemrën ec e nxirre atë nga shkëmbinjtë”.

Si simbol tjetër nënvizojmë edhe simbolin e këngës, që është i përsëritur vazhdimisht nga vëllimi në vëllim, për tu njëjtësuar kështu me trashëgiminë kulturore shqiptare, e përcjellur brez pas brezi: “Por, të lutem ruaje ëndrrën e kësaj toke jetime, Gazin e kësaj çerdhe ku linde… / Këngë e shtrejtë, Ti je ofshamë e shpirtit…”

Këto simbole janë të shpërfaqura në poezi të ndryshme, por ndër to theksojmë edhe poezitë si “Kanga”, “Intime”, “As vdekje kurrë”, “Toka e këngës së zjarrtë”, “Pylli në hartë”, “Dialoge me kullat” ejt. Mirëpo në poezinë “Kosovë zog i diellit”, në përmbledhjen poetike “Ikje nga vdekja” si duket autori ka bashkuar të gjitha këto simbole, për të ngritur në piedestal dashurinë dhe krenarinë për atdheun:

“Të dua kur qeshi kur qaj
Kur ngrihem kur zbres
Kur eçtohem kur kam uri
Kur dashuroj kur çmendem” (2- 306)

Një tjetër motiv i poezive të Mehmetit është edhe dashuria ndaj njeriut dhe njerëzores në përgjithësi, poezi të cilat mundemi t’i quajmë sociale. Në këtë tematikë përmendim poezitë si “Njeriu”, “Kanga e zezakut”, “Luftë televizive”, “Ne bukuri”, “E kërkoj njeriun” etj. Ndoshta ky është njëri nga misionet e poezive të Din Mehmetit, reflektim i të cilit janë edhe vargjet e poezisë ” N’kambsore e vargut tim”:

“Dil vargu im!
Merri dhimbjet e mija t’bredhuna
N’për hijet e rrugëve të ndrydhuna me gëzime e lot..
Zemrën ta fala si fëmi, Do të qeshi dhe qaj për ty, Njeri…”

Mirëpo, kjo dashuri bëhet më e madhe për njeriun shqiptar, i cili asnjëherë nuk njohu përkuljen para armikut dhe vështërsive. Një poezi tipike e kësaj natyre është poezia “Krismë është emri im”, në të cilën, autori, paraqet fatin e kobshëm të popullit tonë, që e ka ndjekur gjatë gjithë historisë:
“Merre tupanin, bir
E dil në kodër të fshtatit, më tha babai
Në kodrën e humbjeve dhe qëndresave tona…”

“Këtu do të qëndrojmë
Edhe sikur të rrënohet mbi ne murana e qiellit
Se më lehtë është të vdesish ku të njohin,
Ku të përcjellin i madh e i vogël deri te varri …”

Kjo dashuri zbërthehet edhe më shumë përmes portretizimeve të gjalla që poeti i bën dashurisë prindërore, të nënës dhe babait për fëmijët, largimit të shokut, të dashurisë rinore, dhe ndaj vashës malësore. Poezi të tilla janë: “Kushtue babës”, “Syt që shkrepin dashni”, “Lutje”, “Letër s’kam për ty”, “Kanga e thjeshtë”, “Mallkimi i gjakut”, “Zogza e Dukagjinit”, “Malsores”, “Tue soditë”, “Portreti i një gruaje”, “Pa ty”, “Darkë do të ha me mitet” , etj. Në këtë mënyrë poeti ka arritur që karakterin e njeriut tonë të e zbërthejë në aspektin social, por edhe në atë psikologjik.

Një pjesë e poezive i kushtohet krijimit të saj, meqë në këtë rast kuptojmë rëndësinë e poetit dhe krijimeve poetike. Prandaj poezia e Mehmetit, nuk është vetëm poezi, ajo është këngë e përjetësisë, e unit shpirtëror dhe kolektiv, është ringjallje në lindjet e reja. Nëse i referohemi vargjeve të tij, poezia, është një pasqyrë që krijon hartën e re të botës me gjakun e poetit. Të tilla janë poezitë si “Me lini të digjem”, “Pakëz në ëndërr pakëz në zhgjendër”, “Këndo ose vdis pa klithmë”, “Poezia”, “Pa titull”, “Autoportret”, “Ajo kohën e gjen vetë”, “Kurrsesi të ndërroj formë”, etj.

Në këtë tërësi vëllimore poetike, hasim edhe poezi me nuanca filozofike, të cilat shfaqen si poezi meditative për melankolinë e jetës, për të parritshmen, për të kaluarën që nuk kthehet, për luftën në mes të keqës dhe të mirës, për shpresat e humbura dhe krenarinë e zhveshur. Ndër to theksojmë poezitë si “Vetmija”, “Rrjedhjet”, “Në kadin e shpresës”, “Dje sot nesër”, “S’më le koha të bëhem kohë”, “Koha mbetet kohë”, “Edhe drita”, “Fanari”, “Vdekja e dritës”, “Rruga e drejtë”, “Antishah”, “Mjegull është”, “Pikëllim”, etj.

Kjo është, pra gama e madhe tematike e poezive të Din Mehmetit, të cilat realizohen përmes një gjuhe të pavarur poetike. Sigurisht, që kjo arrihet, duke u mbështetur në një llojshmëri simbolesh, të cilat ndryshohen sipas kontekstit, dhe kështu marrin një funksion të veçantë brenda veprës.
Kësisoj, kuptojmë sesa e rëndësishme është përdorimi fikurativ i fjalës, për poezitë e Din Mehmetit. Amalgamë fikurash, nga të cilat, mund të përmendim përdorimin e metaforës, që përveç funksionit stilistik bartë edhe funksionin semantik (ndonjëherë përdorimi i tepërt i saj humb vlerën e poezisë). Gjithashtu hasim përdorimin e ironisë, antitezave, krahasimeve, etj. Ajo çka e karakterizon edhe më tepër poezinë e Mehemtit, është, jokanonizimi i vargut apo strofave të poezive. Ndërsa në stil, poezia e tij është e ndikuar nga poezia popullore, prandaj, jo vetëm në shprehje, por edhe si strukturë, vargu i tij del herë-herë prozaik.
Derisa simbolet këngë, tokë, pyll, kullë ishin simbole të poezisë atdhetare, simbolet diell, dritë, shi, tym, erë, fërfëllëzë, rreze, kuq dhe zi, ishin simbole figurative, të cilat kishin kuptime të veçanta dhe jo parësore. Gjithashtu, duhet theksuar se gjatë leximit, poezia e tij, nuk të rrëmben me muzikalitetin e saj, pasi që melodia ritmike, nuk është e rëndësishme për poetin aq sa është e rëndësishme thellësia kuptimore që poezia duhet të bart. Prandaj, atë e përshkon një frymë nostalgjike e dhimbjeve të pakompenzueshme me asgjë tjetër, përveçse me poezinë.

Një interpretim i tillë për të indentifikuar karakteristikat themelore të poezisë të Din Mehmetit, jo vetëm që është njohje për poezinë bashkëkohore shqipe në tërësi, por në të njëjtën kohë zhvillohet edhe mendimi vlerësues për krijimet poetike në pëgjithësi.


[1]  Mehmeti, Din: Në krahët e shkrepave, Drenusha, Prishtinë 2009, fq. 33

[2] Mehmeti, Din: Ikje nga vdekja, Drenusha, Prishtinë, 2009, fq. 306

[3] Mehmeti, Din: Në krahët e shkrepave, Drenusha, Prishtinë, 2009, fq.117

4 Mehmeti, Din: Dridhjet e dritës, Drenusha, Prishtinë, 2009, fq.117

Poezia e Bekim Lumit kushtuar nënës

Poezinë “Of Nanë” Bekim Lumi e shkroi në vitin 1996 në Shqipëri.

Siç ka treguar ai: “Në një nga ato netët e mallit e të mërzisë, gjatë studimeve në Tiranë, kur, për shkak se Nanën nuk e kisha pa për disa vjet, dojsha me i kërkue falje për shumëçka të thanun e të pathanun”.

Of Nanë

Of Nanë
Pashë Zotin m’fal Nanloke
Edhe k’saj here
Si rr’fe prej qielle
Dhimtën e kresë mbi ty e shkarkova

Of Nanë
Pashë Zotin m’fal Nanloke
Edhe k’saj here
Si ilaç për nerva
Emnin tand ndër dhambë e kafshova

Of Nanë
Pashë Zotin m’fal Nanloke
Edhe k’saj here
Si saç i skuqun mbi mrumet e grujta
Zjarminë e ballit sipri ty ta hodha

Of Nanë
Pashë Zotin m’fal Nanloke
Edhe k’saj here
Si barrën e druve përmi shpinë
Tana borxhet e mallin e brengat ty t’i ngarkova

Of Nanë
Pashë Zotin m’fal Nanloke
Edhe k’saj here
Si bojaxhi i keq që jam
Flok’t me gëlqere t’bardhë mërzie t’i ngjyrosa

Of Nanë
Pashë Zotin m’fal Nanloke
Edhe k’saj here
Si mbi jastëk andrrash
Kryet e lodhun n’prehnin tand e mb’shteta

Of Nanë
Pashë Zotin
Pashë Ty
Pashë Babën
Pashë Mue
M’fal
Si mëkatar i keq që jam
Po t’lutem shumë
M’fal
Për dhembjet
Për sëmundjet
Për nervat
Për zjarminë
Për brengat
Për borxhet
Për mallin
Për mërzinë
Për ofshamat e djeshme të sodme të nesërme
M’fal
Njimijë herë m’fal
Of Nanë
Of Nanë
Of Nanë
Of Nanë. /KultPlus.com

U mbajt edicioni i dytë i Manifestimit Letrar Ndërkombëtar “Shtigje poetike”

Shoqata për kulturë dhe art “Tradita”, përkatësisht Klubi letrar “Metafora”, më 21 mars – Ditën Botërore të Poezisë e organizoi edicionin e dytë të manifestimit letrar ndërkombëtar “Shtigje poetike”.
Ky aktivitet letrar u mbajt në Galerinë e Arteve Pamore në Tetovë dhe në të morën pjesë poetë, shkrimtarë, studentë të Universitetit të Tetovës dhe artdashës nga qyteti i Tetovës e më gjerë.

Kryetari i Shoqatës për kulturë dhe art “Tradita”, Selam Sulejmani, në fjalën e tij u shpreh se përmes MLN “Shtigje poetike”, i shprehim nderimin tonë poezisë nga që e meriton në kohën tonë dhe në të gjitha kohërat, për të vërtetën e saj për të ndikuar në zgjuarsinë dhe mendjet e njerëzve.

“Në ditën e saj me përmasa botërore, besoj nuk do ta teproja nëse them se poezia është e domosdoshme në këtë botë moderne, në të cilën, ne jemi të pllakosur nga frika dhe trazimi. Poetët kanë shpirt prometean, zbresin në paradhomën e ferrit dhe sërish ngjiten në yje. Për mision kanë zhbërjen e territ, të ferrit dhe të tmerrit. Metaforat e vargut të tyre ngërthejnë në vete zjarrin hyjnor, këtë dritë të amshueshme të njerëzimit’’, theksoi Selam Sulejmani.

Me tej ai shtoi se, ta shijosh poezinë që i takon një gjuhe tjetër, do të thotë të shijosh mirëkuptimin e atij populli që i takon ajo gjuhë, një mirëkuptim që nuk e marrim dot ndryshe. “Të merresh me kulturë, në kushtet dhe rrethanat ballkanike, mbase është sfida më serioze për një individ, grup njerëzish, pse jo edhe për një shoqëri të caktuar. Mirëpo, këto vështirësi bëhen më të lehta, më të përballueshme kur gëzon mbështetjen e artdashësve që kontribuojnë për interesin e përgjithshëm. Ndaj, Ju shprehim falënderimin dhe mirënjohjen tonë restorant Arrës – Tetovë, Ministrisë së Kulturës, Universitetit të Tetovës, Galerisë së Arteve Pamore, Komunës së Tetovës dhe sipërmarrjes shqiptare për pajisje kompjuterike “STR KOMPJUTERS”, që na mbështesin në aktivitetet, që ne i realizojmë për publikun e qytetit tonë dhe jo vetëm”, deklaroi kryetari i Shoqatës për kulturë dhe art “Tradita”. Për Ditën Botërore të Poezisë, zhvillimet e përgjithshme letrare dhe krijimtarinë në tërësi, para pjesëmarrësve referatin e saj e paraqiti profesoresha e Letërsisë Shqipe, Mr. Sc. Vjollcë Berisha. “Të gjithë ne që jemi mësuar të zhgaravisim mbi një copë letër, duke u munduar të shtrydhim deri në pikën e fundit ndjeshmërinë tonë dhe aftësinë për të thithur të dukshmen e të padukshmen në botë, jemi tërësisht të lidhur me litarët e dyshimit nëse poezia është ende e mundshme në kohën e komunikimit masiv e në kohën e informacioneve krejtësisht të pafiltruara që mëtojnë ta stërmbushin kujtesën e ta trashin shijen tonë estetike.

Në të gjitha epokat e njerëzimit, buzë secilit ndryshim a secilës tendencë për një prurje të re, janë gjetur reflektime të këtilla që dridhen nga frika e fundit të poezisë më shumë se nga mendimet mbi apokalipsin dhe gjithnjë pas tyre, si përgjigje lakonike, ka gdhirë pohimi ricosian se “sa është e pashtershme jeta, po aq është e pashtershme edhe poezia.” Mungesa e vëmendjes së përgjithshme ndaj këtij arti të veçantë, zvogëlimi i atij publiku elitar që e thith me një frymë poezinë, përmbysja e vlerave të mirëfillta poetike, mosvëmendja e merituar, vërshimi i pseudopoezisë dhe humbja e garës së poezisë ndaj këtij fenomeni efemer, janë vetëm disa nga krizat që i kalon arti në epokën tonë.
Ajo që e thellon dilemën se a do të jetë në gjendje poezia të mbijetojë në universin e komunikimit masiv, është pikërisht frika nga tjetërsimi i natyrës njerëzore, nga zvogëlimi i ndjeshmërisë krijuese, nga erozioni shpirtëror i kombeve etj”, deklaroi, Mr. Sc. Vjollcë Berisha.

Poetët pjesëmarrës, si: Bujar Plloshtani – poet, Xhelal Zejneli, publicist dhe profesor në Gjimnazin e Tetovës, Ejup Ajdini, poet dhe profesor në Fakultetin Filologjik të UT-së, Vjollcë Berisha, poete dhe profesoreshë në Fakultetin Filologjik të UT-së, Xhemazije Rizvani, krijuese dhe profesoreshë në Kolegjin ,,Wilson” në Tetovë, Sllavica Dabevska Kirovska – poete, Daim Iljazi – poet, Kasam Shaqirvela – poet, Fajona Geci, poete dhe gazetare, Zylbehar Zylbehari – profesor i Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe, Nadire Ismaili – poete, Ekrem Ajruli – poet, Bardhyl Zaimi, poet dhe gazetar, Sadije Aliti – poete, Behare Neziri- poete, Kaltrinë Sadiki, absolvente e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe në Fakultetin Filologjik të UT-së dhe Erblina Islami, absolvente e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze në Fakultetin Filologjik të UT-së, në këtë manifestim letrar recituan poezi në gjuhë të ndryshme të krijuesve shqiptarë dhe të huaj, ndërsa Shkëlzen Pajaziti, Teuta Emini dhe Berat Shahini e realizuan pjesën artistike. Në edicionin e dytë të manifestimit letrar ndërkombëtar ,,Shtigje poetike”, përpos poetëve, morën pjesë edhe shumë personalitete të tjera të jetës akademike, intelektualë, veprimtarë të artit dhe kulturës shqiptare./KultPlus.com

Poezia e Paolo Giovios për Gjergj Kastriotin

Francesco Tajani, në veprën e tij “Le Istorie Albanesi”, botuar në Salerno në 1886, ka përkthyer nga latinishtja në italisht, në faqen n° 124, poezinë e Paolo Giovio-s për Gjergj Kastriotin, të cilën e gjejmë në faqen n° 147 të veprës me titull “Elogia virorum bellica virtute illustrium”, botuar në 1575 nga Pietro Perna.

Aurenc Bebja, ka përshtatur këtë poezi në shqip dhe e ka sjellë për lexuesin, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania” :

Gjergj, brenda varrit tënd mbyllet
Rrënimi i turqve dhe mbrojtja e Epirit;
Kockat e tua pa kundërshtim,
Në shumë vende u shpërndanë dhe përhapën.

Pjesët e trupit që duhet të qëndronin të mbyllura,
Për të mos u ndjerë më të fyera nga armiku,
Ashtu nga emri yt u lind lavdia e zjarrtë,
Sa në një mijë pjesë u thyen dhe shkëmbyen.

Sepse duke u larguar nga kjo botë,
Trupi yt u copëtua nga armiqtë e tu,
sikur për tu ndjerë të rëndësishëm.

Dhe virtyti për tu dhënë jetë të tjerëve,
vjen nga ti, ashtu i njëjti,
të dha famë dhe nder.

Giovio – Jeta e njerëzve të shquar

Hapet thirrja për konkursin e poezisë “KultStrofa”

Konkursi mbarëkombëtar i poezisë “KultStrofa”, hapë thirrjen për edicionin e dytë të këtij konkursi.

Konkursi është i hapur për të gjithë poetët, duke përfshirë edhe të rinjtë. Organizatorët kanë bërë të ditur se në këtë konkurs mund të aplikojnë të gjithë të interesuarit me vetëm nga një poezi, poezia duhet të jetë e pabotuar dhe duhet të dërgohet me emër dhe mbiemër, në adresën [email protected], me subjektin “Për konkursin e poezisë “KultStrofa”. Nuk pranohet asnjë poezi që vjen nëpërmjet formave tjera.

Dhjetë poezitë më të mira do të përzgjidhen nga juria profesionale, kurse nga dhjetë poezitë, më pas do të zgjidhen tri poezitë më të mira, të cilat edhe do të shpërblehen nga organizatori.

“KultStrofa”, organizohet nga gazeta online për kulturë dhe art www.kultplus.com, kurse sponsor gjeneral i këtij edicioni është ProCreditBank.

Thirrja do të jetë e hapur deri më 20 janar. /KultPlus.com

Mos më shiko shtrembër!

Poezia e cila fitoi vendin e tretë në edicionin e parë të konkursit “KultStrofa”. Kjo poezi është shkruar nga Edis Galushi.

Ftohtësia tani është bërë arti i ri i dekoruar me vetmi.
Të ngrohtit ma morën, erën e keqe ma hedhën në fytyrë pa shikuar dy herë.
Dhimbja më zgjon çdo mëngjes në vend të melodisë së jetës.
Era më është bërë shok i pandarë, ndërsa jeta, për mua nuk ka nota.

Kisha një emër, por edhe atë ma morën.
Erdhën gjeneralët, gjykatësit, policët, ushtarët…
Më thirrën me emra të cilat as sot e kësaj dite nuk po i njoh.
Ma shlyen emrin dhe më detyruan që pa sy ta gjej mirësinë.

Mos me shiko shtrembër!
Vuajtja, urrejtja dhe lufta janë prodhim njerëzor,
lumturia, jeta dhe emri janë gjërat me të cilat ne lindim.
Per atë, mos më shiko shtrembër!
Ma kthe lumturinë, jetën dhe emrin tim
Mos më shiko shtrembër!

Të fshehtat e Migjenit, lidhja e përfolur me kushërirën dhe poezia që i dedikoi asaj

Dokumente, letërkëmbime, një poezi dhe disa fotografi të Migjenit, të pabotuara kurrë më parë, janë përfshirë në botimin e fundit “Migjeni –Vepra”. Ky botim, sjell të tjera anë të fshehta, nga jeta e poetit, të cilin e detyruan t’i japë lamtumirën kësaj bote, që në moshën 27- vjeçare. Në këtë libër, veç veprës së plotë të tij, janë përfshirë edhe mjaft detaje të tjera nga jeta.

Skënder Luarasi mblodhi gjithë jetën e Migjenit, “Vargjet e Lira” të këtij poeti të madh (ku janë përfshirë “Kangët e mjerimit ”, “Kangët e përndimit”, “Kangë në vete”, “Kangët e rinisë” dhe “Kangët e fundit), e krahas tyre mblodhi dhe “Novelat e qytetit të Veriut”( ku përfshihen edhe shkrimet e fundit të tij, si dhe shënime të ndryshme nga leximet, dokumente, letra të Migjenit, dërguar miqve dhe të afërmëve të tij, etj).
E së fundi, përgatiti dhe kronologjinë e jetës dhe të veprimtarisë së Millosh Gjergj Nikollës – Migjenit (1911-1938), botimet në gjuhë të huaja të veprës së tij. Një pasthënie e shkruar nga e mbesa e poetit, (Angjelina Ceka (Luarasi) vajza e motrës së tij të dashur Olga) mbyll fletët e librit i cili u përgatit nga ndërmarrja botuese “Cetis Tirana”.

Të njohurat e të panjohurat

Millosh Gjergj Nikolla – Migjeni, Angjelina i kishte parë sa e sa herë dorëshkrimet dhe botimet e të atit të saj (i cili ka qenë studiuesi që i ka hyrë deri në hollësi veprës së Migjenit). Kishte marrë në duar botimet e veprave të plotë të Migjenit.
Vendosi të botonte të katërtin e radhës. Siç edhe shpjegon në pasthënien e këtij botimi të ri, Angjelina pohon se ky libër përmbledh botimin bazë të përgatitur dhe redaktuar nga Skënder Luarasi,si dhe letërkëmbimet me miq e të afërm si dhe mjaft foto, letra e dokumente të pabotuara më parë. Një libër i tillë që i ka munguar gjatë bibliotekës shqiptare është përgatitur me shumë kujdes.
Është dashur shumë kohë për të sjellë imazhin përfundimtar të tij. Veç materialeve e veprës së Migjenit, botuar edhe më parë, janë bërë hulumtime edhe përtej kufirit të Shqipërisë ku gjenden të afërm dhe miq të Migjenit.
Nga e vetmja vajzë xhaxhai e Migjenit (86 vjeç) e cila jeton sot në Zagreb janë marrë fotografi të reja të Migjenit. Po ashtu janë bërë kërkime për materiale të reja edhe në shtëpinë muze “Migjeni”, ku janë marrë letra të pabotuara të së dashurës së tij. Përmes atyre letrave mëson diçka për vdekjen e Migjenit.
Ato letra, Bojka ( kështu quhej vajza shkodrane, që kish zaptuar zemrën e poetit) ia dërgonte motrës së tij Olgës, e cila ishte e vetmja pjesëtare e familjes që iu gjend pranë asaj, pas vdekjes së Migjenit.

Kjo letër është botuar edhe në këtë libër e sipas Angjelinës ka vlera të veçanta se mbi të gjitha tregon edhe nivelin kulturor të këtyre vajzave, në ato kohë. Po ashtu, një tjetër dorëshkrim që vjen për herë të parë në duart e lexuesve është edhe një faksimile e dorëshkrimit origjinal të poezisë “Malli rinuer”.
Letrat e Migjenit…

Në këto faqe ndodhen përjetimet e poetit, dhimbjet, meraku dhe malli i tij, për miqtë më të afërt , motrat dhe njerëzit e tjerë të familjes. Ndër këto letra gjen radhë të shkruara për Skënder Luarasin në të cilat rrëfen mbi përgtitjen e botimit të vargjeve të para të tij.

Në të tjera letra ai i është drejtuar mikut të tij të ngushtë, Teufik Gjylit, motrës Cvetka, burrit të Lenkës (motrës së madhe), Llazar Jovanit e motrës tjetër, Jovankës. Vendin më të rëndësishëm në këtë libër e zënë letrat e shkruara nga e dashura e tij Bojka, letra këto që ajo ia shkruante motrës së Migjenit Olga, ( e cila ishte edhe mikja më e ngushtë e saj).
Ndër rreshtat e atyre letrave, Bojka ka shprehur dhimbjen për humbjn e njeriut të saj më të dashur. Fraza të mbushura me dhimbje e keqardhje, mall e brenga, rrëfejnë për një dashuri mjaft të pastër e të veçantë mes poetit dhe Bojkës.

90- vjetori që s’u kujtua

Ky botim i plotë i veprës së Migjenit ishte përgatitur për t’u botuar që në 90 -vjetorin e lindjes së tij. Por mes heshtjes dhe kaosit të jetës kulturore në Shqipëri, përvjetori i veçantë i Migjenit, u harrua. Përveçse në Pukë, dhe në një mbrëmje performance, organizuar nga studentët e Akademisë së Arteve, në Tiranë, askush nuk u kujtua ta nderonte Migjenin e madh e të organizonte diçka për nder të këtij përvjetori.
E që nga ajo kohë deri para pak muajsh kur Ministria e Kulturës Rinisë dhe Spoteve e mundësoi shtypshkrimin e këtij libri në Slloveni, nga familja e Migjenit janë bërë përpjekjet maksimale për të sjellë një botim sa më dinjitoz.
Origjina e shtrembëruar e Migjenit

Mbesa e poetit, Angjelina, është mjaft e prekur nga gjithçka dashakeqe që është thënë kundër Migjenit këto dhjetë vitet e fundit. Ajo i ka ndjekur me shumë kujdes të gjithë artikujt e shkruar në shtypin e këtyre kohëve.
Madje veç dëshpërimit, ajo ka provuar edhe një ndjenjë fyerjeje të fortë ndaj figurës “së cënuar” të dajës së saj të dashur. Në pasthënien e këtij libri, ajo thekson se “Këto vite në shtypin shqiptar janë bërë edhe shpifjet më të ulëta për Migjenin.
Është shkruar se nuk ishte shqiptar dhe se familja e tij kishte origjinë sllave, duke injoruar kështu faktet e paraqitura në biografinë e Skënder Luarasit, që dëshmojnë gjakun shqiptar të poetit nga familja dibrane e Nikollave dhe ajo Shkodrane e Kokoshëve”.

Kështu shpjegon Angjelina, ndërsa rrëfen se gjyshi i tij vinte nga Nikollat e Dibrës. Më tej ajo shpjegon se emrat me tingëllim sllav, duke përfshirë edhe atë të pagëzimit të Migjenit dhe të motrave të tij, nuk dëshmojnë më shumë se sa përkatësinë në komunitetin ortodoks të Shkodrës , të ndikuar në atë kohë nga kisha fqinje malazeze”.
Pra sipas saj asnjë prej këtyre pretendimeve të ngritura në shtyp nuk qëndrojnë. Origjina e tij është krejtësisht e pastër shqiptare

Dashuri e përfolur…

Dashuria e tij me vajzën shkodrane Bojka ka qenë një dashuri mjaft e veçantë Mes tij dhe Bojkës, kishin lindur ndjenja jo vetëm të forta por edhe shumë fisnike.
Ato që e dëshmojnë më shumë se çdo gjë tjetër këtë janë letrat e të dashurës së tij, Bojka. Por kjo dashuri mes tyre është përfolur mjaft ndër shkrimet e këtyre viteve të fundit. “Mjaft dashakeqe ka qenë edhe përpjekja e bërë në shtyp për të përdhosur dashurinë e vetme të Migjenit si një lidhje incesti, nëpërmjet sajimit të një përafrie gjaku midis Migjenit dhe Bojka Nikollës”- thotë Angjelina.

Dhe e gjithë kjo është bërë duke u nisur nga mbiemri i njëllojtë i tyre. Veçse e vërteta nuk qëndron kështu. “Në të vërtetë Kola, i ati i Bojkës, kishte ardhur në moshë të rritur në Shkodër, nga komuniteti ortodoks i i Kavajës dhe nuk kishte asnjë lidhje gjaku me Nikollë Dibranin, gjyshin e Migjenit, të ardhur nga komuniteti ortodoks shqiptar i Rekës së Dibrës shumë kohë më parë”- shpjegon ajo, duke shtuar se “lidhja e Migjenit me Bojkën ka qenë aq fisnike sa mund të merret si shembull për rininë e sotme.

Sa dhimbje forcë e kulturë përmbajnë letrat e mikes së tij Bojka, ndërkohë që Migjeni e përjetësoi atë në poezinë Z.B”,- shkruan Angjelina në pasthënien e librit. A. Peçi

(Kjo është poezia e botuar në këtë libër në formën e një faksimilje, ku paraqiten vargjet e marra direkt nga dorëshkrimi i poetit)

Malli rinuer

“Valët muzikore flutrojnë nga prendimi
Shkrepen e përtrihen
Për muret e dhomës s’eme
Edhe mandaj dridhen
Mbrenda në zemrën t’eme
Dhe zgjojnë ndijesina që mblue ka hini
Ndijesitë e mija me valët muzikore
Shkëmbejnë puthje të nxehta
Posi dy dashnorë
E pamëshirë shëgjeta
Më ther në krahnor
Edhe më merr malli për jetë ma gazmore
Malli rinuer për jetë ma shkrumbuese
Flen pa fat në mue
Një tingull pendimi
Asht ngushëllim për mue
Kur më mbështjell mashtrimi
Me melankolinë e vet aq trishtuese
Tingujt miqëdashës që në dhomën t’eme
Më tregojnë rythmin
E një dansit të largët
Më kujtojnë përqafimet
E çifteve të shkathët
Që sjellen lirshëm nëpër dërrasa të gdhenme

Si s’të desha pak më shumë

Poezi e shkruar nga Fatos Arapi.

Unë e desha përtej vdekjes,
Ashtu dashurova unë
Edhe prap s’ia fal dot vetes:
S’i s’e desha pak më shumë…
Pak më shumë ku shpirti thyhet,
T’i them ndarjes: – Prit, ca pak…
Të gënjejmë mallin që s’shuhet,
Kujtimin të gënjejmë pak.
Përtej vdekjes, përtej botëve,
Atje ku nis “ca pak” tjetër,-
Asaj që më rri mes Zotave:
“Si s’të desha pak më tepër…”.