Etiketë: Polip

Festivalit Ndërkombëtar i Letërsisë “Polip”, mbrëmë përmbylli suksesshëm edicioni e 9-të në menzën “Ramiz Sadiku” ku u lexuan poezi e tregime në gjuhë të ndryshme, shkruan KultPlus.

Në këtë mbrëmje  lexuan Jasna Dimitrijevic nga Serbia, Mariklena Nico nga Shqipëria, Eleni Suela Douxi e cila lexoi në gjuhën shqipe dhe greke, Gerhard Meister nga Zvicra e shumë të tjerë.

Drejtori i qendrës “Multimedia” dhe organizatori i këtij festivali Jeton Neziraj, tha që gjithçka ka shkuar sipas planifikimeve dhe se e veçanta e këtij festivali ishte edhe bashkimi i festivalit “Polip” me festivalin “GranFest” .

“Gjithçka ka shkuar sipas planifikimeve edhe publiku ka qenë sivjet në numër shumë të madh e realisht nuk kemi pritur që të ketë numër kaq të madh dhe më vjen mirë për këtë. E veçanta e këtij festivali ishte edhe bashkimi i dy festivaleve, i kemi dhënë jetë një festivali të ri në kuadër të festivalit “Polip”, pra edicionit të parë të Festivalit Ndërkombëtar të Romanit Grafik “GranFest” tha Neziraj për KultPlus.

E bashkimi i këtyre dy festivaleve sipas tij ka funksionuar jashtëzakonisht mirë. Po ashtu Neziraj mbeti i habitur edhe me interesimin e madh të publikut për të marr pjesë në panelet që janë organizuar në kuadër të këtij festivali.

“Pjesa e paneleve ka shkuar shumë mirë po ashtu edhe interesimi i publikut ka qenë shumë i madh, kjo na habiti se më herët interesimi për panele nuk ka qenë i madh, kësaj radhe kanë ardhur shumë dhe sallat kanë qenë të mbushura”, u shpreh Neziraj për KultPlus.

Pas leximeve, të pranishmit u argëtuan me muzikë live nga grupi “Arshikët e Gjakovës”.

Kujtojmë që gjatë këtij festivali kanë marrë pjesë rreth 40 shkrimtarë e artistë nga rreth 20 shtete të ndryshme të botës. /Gzim Mujaj / KultPlus.com

Edicioni i 9-të Festivali Ndërkombëtar i Letërsisë – polip fillojnë këtë të premte më 10 maj, në Prishtinë, në ora 19:00, në modelariumin e Fakultetit të Arkitekturës.

Këtë vit polip fokusohet në nocionion e ujdisë letrare dhe botëkuptimeve rreth saj si një proces negiciator artistik që u mundëson shkrimtarëve e artistëve ballkanikë që (vetëm) me veprat e tyre të shpërthejnë kufijtë e t’i plasojnë vlerat letrare në pjesët e “zhvilluara” të botës.

Rreth 40 shkrimtarë e artist të stripit e romanit grafik, nga rreth 20 shtete të ndryshme të botës, do të marrin pjesë sivjet në këtë edicion të radhës të festivalit polip dhe në edicionin debutues të Festivalit Ndërkombëtar të Romanit Grafik – GRANFest, i cili poashtu fillon këtë të premte. Ndër mysafirët e shumtë, sivjet do të vijnë edhe: Besnik Mustafaj nga Shqipëria, Sreten Ugricic nga Serbia, Tom Kaczynski nga Amerika, Lindita Ahmeti nga Maqedonia, Tanja Raich nga Austria, Olga Grjasnowa nga Azerbejxhani e shumë të tjerë.

„Procesi i marrëdhënieve është i pandalshëm. Festivali polip sivjet po i mbush dhjetë vjet që nga edicioni i parë në 2010, i organizuar nga dy grupe të pavarura letrare nga Beogradi dhe Prishtina. Ai tashmë i ka tejkaluar kornizat rajonale“, thuhet në editorialin e sivjetshëm të festivalit.

Këtë vit, përveç mbrëmjeve të leximit, polip sjell edhe diskutime mbi letërsinë e artet. Në panelin e parë “Epoka e opinioneve” që mbahet të shtunën do të diskutojnë të ftuarit Melinda Nadj Abonji, Olga Grjasnowa, Besnik Mustafaj e Robert Prosser. Po të njëjtën ditë mbahet edhe paneli i radhës, “Ujdia letrare – Rruga revolucionare” me të ftuarit Veton Surroi e Sreten Ugriciq, me moderator Sasha Iliq.

Në panelin e tretë të dielën do të flitet mbi temën “Informata kreative kundër asaj manipulative” me të ftuarit Fumio Obata, Dave McKean, Sarah Hehir, Ville Ranta, Tom Kaczynski e Marcello Quintanilha, kurse moderohet nga Gani Jakupi.

Paneli i fundit “Paralelni polis – një koncept disident që e ndjek të tashmen” mbahet poashtu të dielën dhe diskuton me të ftuarit Alida Bremer, Lena Dorn, Marek Šindelka e Shkëlzen Maliqi, kurse moderohet nga Matteo Colombin.

Ndërsa të shtunën, nga ora 20:00, mbahet një „Homazh për Bekim Lumin“, në të cilin, aktorë kosovar do të lexojnë për herë të parë poezitë ende të pabotuara të regjisorit tashmë të ndjerë Bekim Lumi.

polip e GRANFest këtë edicion kanë organizuar edhe programin plotësues në Prishtinë, Prizren e Graçanicë ku do të organizohen orë leximi, ekspozita të novelës grafike e

sesione diskutimi mbi letërsinë e krijimtarinë letrare.

Për të informata më të detajuara dhe programin e plotë ju lutem vizitoni linkun: http://qendra.org/1696/ KultPlus.com

Festivali Ndërkombëtar i Letërsisë POLIP mbrëmë mbylli rrugëtimin e edicionit të 8-të. Përgjatë tri ditëve këtë festival e karakterizuan aktivitete të ndryshme të cilat në fokus kishin letërsinë. Aktivitetet e këtij festivali kishin një moto të veçantë e tejet kuptimplotë “Republika e Lirë e Letërsisë”.

Paneli i fundit që diskutoi në Qendrën “Multimedia”, përbëhej nga Antoine Jaccoud nga Zvicra, Zora Del Buono nga Zvicra, Matteo Colombi nga Gjermania, Manjola Nasi nga Shqipëria dhe Clemens Meyer nga Gjermania. Ky panel u moderua nga Alida Bremer nga Kroacia.

“Lindja e fashizmit nga fryma e poezisë”, ishte edhe tema bosht për të cilën panelistët do të diskutonin. “A duhet poetët të involvohen në politikë”, ishte pyetja kryesore e moderatores. Me këtë rasti Alida Bremer si shembull tipik e përfshiu Gabriele D’Annunzio të cilin e ka karakterizuar jeta poetike dhe letrare e më pas ajo politike. Ai nga një figurë letrare ishte shndërruar në një hero të luftës. Në një shembull të ngjashëm ajo përmendi edhe Friedrich Nietzsche. Idetë e D’Annunzios e kishin influencuar edhe fashizmin italian të Benito Mussolinit, dhe për këtë arsye ai e quan një “racist poetik”.

Antoine Jaccoud nga Zvicra e mori si shembull Eduard Limonov- një poet, shkrimtar rus i cili kishte një dëshirë të fortë për të qenë një poet radikal.

“Ai kishte disa ambicie pak të “frikshme”, duke shkruar dhe jetuar me të njëjtat ideale, në kërkim të radikalitetit ai ishte i njëjtë në poezi, shkrime dhe në jetën e tij, duke i lidhur edhe me veprimet mizore dhe kriminale. Ai emigroi në Amerikë e Paris. Në Paris atë e donin mjaft shumë, ai ishte provokativ. Më pas ai krijoi Partinë Nacionale Bolshevike”, u shpreh Joccoud gjatë diskutimit.
Zora Del Buono po ashtu nga Zvicra ngriti çështjen se nuk kanë gjetur asnjë grua shkrimtare në të kaluarën e cila ka menduar që është gjeniale, siq është shembulli i Virginia Woolf që kishte mjaft sfida rreth vetes.

“Ndoshta ky mendimi për të krijuar një “botë më të mirë”, apo një “utopi”, është një gjë që u përkiste burrave. Duhet besuar më shumë në krijimin e një “personi më të mirë” dhe kjo ndodh ndoshta për shkakun se gratë lindin dhe ndjenjë dhimbjen”, u shpreh Del Buono.

Manjola Nasi nga Shqipëria po ashtu tregoi për atë se çfarë trajton në librat e saj dhe shfaqi pikëpamjet e saj.

“Nuk dua të gjeneralizoj, dua vetëm të bëj krahasime mes asaj çfarë ka ndodhur, të bëj krahasimin me të kaluarën dhe tani. Të shohim se çfarë janë ngjashmëritë, e gjithashtu të shohim edhe rolin që poetët mund të kenë në këto rrethana. Me ideologji ata mundohen të ndikojnë t’i aplikojnë efektet e tyre në shkalla të ndryshme”, u shpreh Nasi.

Matteo Colombi i cili kishte studiuar në Itali tha se historia për regjionin e Triestes që ishte pjesë e mbretërisë hazburge e që ishte multietnike pasi që kishte italian, slloven, kroat dhe ata kishin të drejta specifike kishin shkolla, teatro dhe institutet e tyre dhe i gjithë ky regjion u bë italian pas Luftës së Parë Botërore.

“Fashizmi kishte një qëndrim imperialist që për njerëzit italian të regjionit ishte shumë i mirë”, u shpreh Colombi.

Këtë vit rreth tridhjetë shkrimtarë të njohur të letërsisë botërore kanë qenë pjesë e festivalit më të madh kushtuar letërsisë në Kosovë. Ndërsa edicioni i 8-të i “Polipi”-it ishte i veçantë edhe për faktin se për dallim nga vitet e tjera festivali përveç aktiviteteve të tij në Prishtinë u shtri edhe në Prizren dhe Ferizaj./ KultPlus.com

Alberina Haxhijaj

Diskutimi i radhës që solli edicioni i 8-të i Festivalit Ndërkombëtar të Letërsisë POLIP, solli në qendër gjuhën. Në këtë drejtim, pyetja kryesore e këtij paneli ishte se në çfarë mënyre ndikon gjuha në shkëputje apo si ndikojnë politikat gjuhësore në rrugët e shkëputjes, shkruan KultPlus.

Diskutim i moderuar nga Lura Limani bëri së bashku shkrimtarët: Gonza Özmen, Bashkim Shehu, Alida Bremer, Ardian Vehbiu dhe Shkumbin Brestovci. Shkrimtarët që ishin pjesëmarrës në këtë diskutim u munduan që përmes praktikave në vendet ku ata jetojnë të sjellin shembuj të ndryshëm.

Fjalën së pari e mori shkrimtarja Gonza Özmen nga Turqia e cila tregoi se politikat shtetërore kanë ndikim shumë të madh në gjuhë. Sipas saj kjo më së shumti vërehet edhe në përkthimet që u bëhen teksteve. Kështu ajo solli rastin sesi “Liza në Botën e Çudirave”, ishte shndërrua në mashkull duke marrë emrin Ali. Gjithë kjo pasi që konteksti kulturor nuk lejonte që një vajzë të bredhë vendeve të panjohura vetëm, qoftë kjo edhe ëndërr.

Kështu shkrimtarja Gonza Özmen , has në vështirësi që të blejë libra për vogëlushen gjersa edhe shkrimet e saj censurohen për shkak të përkthimit jo të duhur. Ajo tregoi rastin sesi shkrimi i saj që fliste për abuzimet me fëmijët ishte ndryshuar kur ishte përkthyer në gjermanishte, duke e bërë atë një shkrim që fliste për një dashur të sinqertë dhe pa asnjë pretendim prapa saj. Ndërsa vazhdoi të flasë tutje për spastrimin që po i ndodhë gjuhës në Turqi.

“Shumicën e kohës jam duke lexuar tekste krahasimtare ku vërehen këto ndryshime në gjuhë. Ata mendojnë ta bëjnë pastrimin e gjuhën duke larguar fjalët arabike dhe otomane mirëpo këto fjalë kanë identitetin dhe jetën e tyre edhe zëri i tyre është ndryshme dhe përdorimi i fjalëve të tjera ndryshojnë edhe kuptimin e tekstit”, tha ajo.

Një spastrim të tillë ka përjetuar edhe gjuha shqipe është shprehur shkrimtari Ardian Vehbiu. Sipas tij njëjtë ka ndodhur edhe më gjuhën shqipe, gjatë lëvizjes që ishte kundër Perandorisë Osmane, ku fjalët që konsideroheshin si fjalë turke u larguan mirëpo ato nuk ishin fjalë turke por arabe dhe persiane.

“Edhe në Shqipëri e kemi pasur këtë në regjimin komunistë. Ky spastrim gjuhësor është i njëjtë sikur spastrimi etnik. Spastrimi etnik i largon njerëzit ndërsa me gjuhë i largon fjalët. Kjo lëvizje edhe sot e kësaj ditë vazhdon të ndodhë edhe në Shqipëri pasi që është duke u bërë prej njerëzve që nuk janë ekspert të gjuhës dhe thonë se kjo është fjalë turke, apo çfarëdo dhe duhet ta largojmë. Kjo është qesharake, budallaki dhe e varfërojnë gjuhën dhe shkrimtarët nuk mund të japin më të mirën e tyre, të asaj që dëshirojnë që të shprehin”, tha ai.

Tutje Bashkim Shehu diskutoi për situatën gjuhësore në Spanjë dhe Katalonjë, gjersa Alida Bremer bisedoi për gjuhën serbe dhe atë kroate. Për tendencat për ti paraqitur ato si një të vetme, serbo-kroate gjersa theksoi se kjo ka ardhur si pasojë e propagandës së madhe që është bërë më parë pikërisht për shkak të përfitimeve politike. Tutje shkrimtari Shkumbin Brestovci bisedoi për dëmin që i ka shkaktuar gjuhës shqipe diskutimi për dialektin gegë dhe toskë, duke mos diskutuar për çështjen kryesore, e që sipas tij është kufizimi i mënyrës sesi flasim.

“Jemi munduar që të spastrojmë gjuhën shqipe dhe i kemi larguar fjalët e huaja kurse tani nuk i kemi fjalorë që i përbënë këto fjalë, që na i sqaron. Pra, ne duhet ti kërkojmë fjalët e caktuar në fjalorë të gjuhëve të tjera edhe pse vet i përdorim”, tha ai duke shtuar se tani për të rinjtë standardi dhe dallimet në mes të dialekteve nuk po kanë shumë rëndësi.

Diskutimi përfundoi duke shtuar se çdo kufizim i cili i bëhet gjuhës është i dëmshëm dhe kjo dëmton sidomos shkrimtarët të cilët nuk mund të japim maksimumin e tyre në shkrime nëse fjalë të caktuar ju ndalohen. Këtë e theksoi edhe shkrimtari Ardian Vehbiu, i cili tha se si shembull i tillë mund të shërbejë edhe lidhorja dhe rasti i saj në Kosovë.

“Lidhoren unë nuk mundem ta përdorë pasi që nuk është pjesë e shprehjeve të mia mirëpo njoh shumë njerëz, shkrimtarë të cilët kanë nevojë që ta përdorin, prandaj bëjeni këtë. E di që ka shtëpi botuese të cilat mbase nuk dëshirojnë që të publikojnë veprat e juaja mirëpo këmbëngulni, le të shërbeje kjo si eksperiment dhe të shohim sesi do të ecën”, tha ai.

Sot në kuadër të POLIP do të mbahet diskutimi i radhës “The Birth of Fascism From the Spirit of Poetry” me panelistët: Antoine Jaccoud , Zora Del Buono, Matteo Colombi, Manjola Nasi dhe Clemens Meyer. Në ora 16:00 në Qendrën Multimedia në Prishtinë./ KultPlus.com

Alberina Haxhijaj

Festivali Ndërkombëtar i Letërsisë POLIP, solli të shtunën diskutimin “Ndërtimi i Shoqërisë Radikale Progresive: Një Revolucion i Grave në Rojava”, duke nxitur të pranishmit të mendojnë përtej konceptit të shtetit kombëtar dhe duke sjellë në qendër gratë dhe barazinë, shkruan KultPlus.

“A është e mundur që një shoqëri të jetë demokratike dhe vërtet e barabartë pa çlirimin e grave nga sistemi shtypës i rendit patriarkal?”, ka qenë njëra ndër pyetjet e zhvilluar në debatin që solli Agron Tufa, Ann Cotton, Tinka Kurti, Laura Huerga dhe Elona Pira, moderuar nga Svetlana Rakočević.

Ekziston një eksperiment që po zhvillohet në Lindjen e Mesme, duke i dhënë përgjigje kësaj pyetje dhe të tjera, e që vë barazinë e grave në qendër të këtij procesi. Konfederalizmi Demokratik, ndërtuar në Rojava në Siri veriore, e që propozon një model unik zgjidhjeje për konfliktet themelore të Lindjes së Mesme.

Model i bazuar në pluralizmin etnik dhe kulturor, aktualisht po ndërtohet me rolin udhëheqës të grave. Formuluar nga Abdullah Ocalan, udhëheqësi i burgosur i PKK, kjo është një formë e socializmit libertarian që përqendrohet në drejtësinë sociale dhe mjedisore, me gratë në zemër të luftës kundër të gjitha formave të shfrytëzimit (patriarkatit, kapitalizmit dhe shtetit).

Kështu në këtë diskutim që u mbajt në Qendrën Multimedia u shqyrtuan mundësit se si forcat progresive në Ballkan mund të mësojnë nga eksperimenti radikal Rojava dhe revolucioni i grave që po ndodhin atje.

Tinka Kurti tha se ngjarjet sikur ajo në Rojava provokojnë debat dhe diskutim publik pasi që janë shumë të rëndësishme në disa aspekte duke përfshirë edhe atë feminist, barazinë në mes të burrave dhe grave.

“Siç duket gratë atje e kanë të qartë se çështja e barazisë nuk është një çështje dytësore që mund të pres pasi të zgjidhen çështje të tjera që janë në agjenda. Siç duket atje e kanë të qartë se çështja e barazisë duhet të jetë një çështje e vazhdueshme dhe është mjaftueshme, urgjente edhe në një luftë në si ajo në të cilën ata janë të përfshirë. Mirëpo nuk është vetëm kjo, shtypja për gratë atje është e shumëfishtë. Zakonisht sa më i shtypur që të jesh aq më e vështirë është të rezistosh dhe kjo nuk vjen spontanisht, pa një lloj emancipimi paraprak, një artikulimi politik të cilin e kam vërejtur që atje është”, tha ajo.

Ndërsa theksoi se kërkimi i të drejtave të grave nuk ka ndodhur në luftën e fundit në Kosovë. Sipas saj aktivistet e mëhershme të viteve të 90-ta thonë se ne si gra nuk e kemi kërkuar barazi për gratë pasi që ka qenë diçka më madhore, pra liria e vendit. Ndërsa shtoi se edhe tani pas luftës dominimi është komplet mashkullore dhe gruaja vazhdon të jetë në rolet tradicionale që ka qenë.

Sipas Agron Tufës, ka një lloj konfuzioni në paraqitjen e perspektives nacionaliste të teorive mbi kombet dhe lidhjes pastaj direkt me çështje të feminizmit dhe emancipimit.

“Jam dakord që vetëdija emancipuese e një komuniteti, e një shteti, është esenciale pra vetëdija emancipuese për të vlerësuar rolin e gruas dhe për ti dhënë atë që e meriton dhe që i takon. Mendoj se këto janë probleme që mund të zgjedhën me pasjen e një shteti, një legjislacioni brenda shteti. Të gjitha forcat intelektuale udhëheqin jetën e një kombi kanë mundësi që ta përhapin emancipimin e grave, çlirimin e tyre nga strukturat, nga ndrydhjet e ndryshme qofshin ato kanunore, tradicionale, fetare, apo të tjera”, tha ai.

Mirëpo Svetlana Rakočević tha se nuk është vetëm çështja e legjislacionit pasi që nuk ka asnjë kushtetutë që e lejon diskriminimin e minoriteteve, grave apo grupeve të tjera, mirëpo kjo akoma po ndodh. Sipas saj ne duhet që të kërkojmë për ndryshime pasi që ekzistimi i ligjeve nga zbatimi i tyre në rrugë, ndryshon. Diçka të tillë sipas saj e shohim në Amerikë, si lëvizja “Black Lives Matter” dhe nuk duhet që ta injorojmë këtë fakt.

Sipas Laura Huerga, një shoqëria mund të gjykohet nga vendi që gratë kanë në të ndërsa Elona Pira theksoi se jo gjithçka ka të bëjë vetëm me numrin e përfaqësimit që kanë gratë në shtet mirëpo me mënyrën sesia ato janë të përfshira në çështjet shtetërore dhe në jetën shoqërore, pra mirëqenia e tyre dhe shumë aspektet të tjera. E për Ann Cotton gratë në Rojava janë ndryshim pikërisht për shkak të mënyrës sesi sillen dhe veprojnë sipas saj është sidomos e rëndësishme fakti se ato nuk përdorin retorike urrejtëse.

Edicioni i 8-të i Festivalit Ndërkombëtar të Letërsisë, POLIP, do të vazhdojë edhe sot./ KultPlus.com