Pianistja e njohur Lule Elezi me paraqitje pianistike në Konsullatën e Republikës së Shqipërisë në Poloni

Pas shumë paraqitjeve pianistike brenda dhe jashtë Kosovës, pianistja e njohur Lule Elezi së fundi është paraqitë me një koncert recital edhe në Konsullatën e Republikës së Shqipërisë në Poloni, koncert që është mbajte para një audience të përzgjedhur, shkruan KultPlus.

Pianistja Elezi ka ndarë momente nga kjo mbrëmje pianistike, e cila ka shpjeguar se ky koncert ka ardh si rezultat i ftesës nga ana e Pawel Michalak, Konsull i Nderit i Republikës së Shqipërisë. Elezi në këtë mbrëmje është paraqite me vepra të njohura shqiptare, por edhe me vepra të Chopin.

KultPlus ju sjell të plotë njoftimin e Lule Elezit.

Miq të dashur,

Me ftesë të Konsullit të Nderit të Republikës së Shqipërisë z. Pawel Michalak, kisha nderin e veçantë të mbajë koncert solistik në ambientet e Konsullatës së Republikës së Shqipërisë në Łódź të Polonisë.

Në praninë e një publiku të mrekullueshëm performova vepra nga kompozitorë të njohur shqiptarë dhe botërorë, në veçanti nga kompozitori romantik polak Frédéric Chopin , i cili njihet si “ Poet i pianos”.

Një falenderim të veçantë ia dedikoj Konsullit të nderit z. Pawel Michalak, dy shoqatave Poloni-Kosovë, me kryetar Haxhi Dulla dhe Poloni-Shqipëri, me kryetare Dorota Horodyska, të cilat inicuan në organizimin e koncertit.

Prania e përfaqësuesve të Ambasadës së Kosovës dhe Shqipërisë që erdhën nga Varshava në Łódź, gjatë performancës sime në koncert më dhanë emocione të veçanta dhe të paharruara./ KultPlus.com

Luiza Gega triumfon në garën e 5000 metrave në Kampionatin Europian Ekipor

Atletja Luiza Gega triumfoi sot në garën e 5000 metrave në Kampionatin Europian Ekipor që po zhvillohet në Krakow të Polonisë.

Kryeministri Edi Rama, ndau sot në rrjetet sociale foto nga triumfii i atletes shqiptare.
“Luiza Gega triumfon edhe në garën e 5000m në Kampionatin Europian Ekipor, duke vijuar të mbajë lart flamurin kuqezi”, shkroi Rama.

Kampionia shqiptare ka lënë pas gjithë kundërshtaret me kohën 15:32.39, rreth 4 sekonda më e shpejtë se rivala Salpeter nga Izraeli./ atsh / KultPlus.com

Gjermania pranon përgjegjësinë për krimet e Luftës së Dytë Botërore në Poloni

Në prag të 78-vjetorit të shpërthimit të Kryengritjes së Varshavës, Ministria e Jashtme gjermane pranoi se ”Gjermania është përgjegjëse për krimet e Luftës së Dytë Botërore në Poloni”.

Ministria e Jashtme gjermane shkruante në një deklaratë për PAP-in se qeveria gjermane i kushtoi një rëndësi të madhe përkujtimit të viktimave të krimeve gjermane të Luftës së Dytë Botërore në Poloni dhe se Gjermania ishte përgjegjëse për këto krime.

”Kjo ka gjetur reflektim në një marrëveshje koalicioni që parashikon një plan për krijimin e vendeve përkujtimore në Berlin si dhe për të mbajtur takime me polakët”, shkroi Ministria e Jashtme gjermane në një përgjigje ndaj një pyetjeje të PAP-it në lidhje me përkujtimin e viktimave të Kryengritjes së Varshavës 1944.

”Më 1 gusht, flamujt në të gjitha misionet diplomatike gjermane në Poloni do të ulen në gjysmështizë për nder të viktimave të krimeve gjermane në Poloni dhe përfaqësuesit e tyre do të marrin pjesë në kremtimet e 78-vjetorit të shpërthimit të Kryengritjes së Varshavës në Varshavë, Krakov, Wroclaw dhe Gdansk”, shkroi ministria.

Kryengritja e Varshavës ishte operacioni më i madh ushtarak nëntokësor në Evropën e pushtuar nga gjermanët.

Më 1 gusht 1944, rreth 40 000-50 000 kryengritës morën pjesë në luftime.

E planifikuar të zgjaste disa ditë, kryengritja zgjati përfundimisht mbi dy muaj.

Gjatë luftimeve në Varshavë, rreth 18 000 kryengritës humbën jetën dhe 25 000 u plagosën.

Humbjet në mesin e popullatës civile ishin të mëdha dhe arritën në përafërsisht 180 000.

Pasi kryengritja e Varshavës u shtyp, rreth 500 000 banorë të mbijetuar u detyruan të evakuohen dhe Varshava u rrafshua pothuajse plotësisht./ atsh / KultPlus.com

“Kosova në Fokus” në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit ‘New Horizons’ në Poloni

Kosova po merr vëmendje të veçantë në edicionin e sivjetmë të festivalit ndërkombëtar të filmit New Horizons në Wroclaw të Polonisë, i cili ka filluar më 21 korrik 2022 dhe do të përmbyllet më datën 7 të muajit të ardhshëm.

Në mesin e filmave nga mbarë globi, New Horizons dedikon hapësirë të theksuar për filmin kosovar, me program të vecantë të titulluar “Kosova në fokus”. New Horizons e përshkruan kinematografinë kosovare si një “produkt të çmueshëm filmik”, i cili reflekton energji të jashtëzakonshme.

“Një hero i vecantë i këtij edicioni të New Horizons do të jetë edhe kinemaja kosovare – energji e jashtëzakonshme rinore, e cila fuqishëm depërton përtej ekranit. Si pjesë e programit ‘Kosova në fokus’, ne do të mund të shohim kinematografinë më të re në botë. Historia e saj e shkurtër qëndron në përpjestim të zhdrejtë më numrin e madh të çmimeve dhe vlerësimeve të marra nga festivalet botërore”, thuhet në webfaqen zyrtare të festivalit.

“Temat e ngritura nga kinemaja e re e Kosovës janë pa pritur ato që realisht na shqetësojnë më së shumti sot dhe që janë më therrëset. Është një injektim gjaku i freskët në qarkun e parashikueshëm të kinemasë evropiane, një shenjë e pashlyeshme në glob, dhe një pavarësi artistike që nuk mund të mbetet e panjohur. Më vjen mirë që ky ferment lindi në një pjesë të hartës, historinë e trazuar, ambiciet dhe gabimet e së cilës ne ndajmë” shton Małgorzata Sadowska, kuratorja e programit.

Në kuadër të “Kosova në fokus” do të shfaqen filmat kosovar: “Zgjoi”, “Vera andrron detin”, “Në kërkim të Venerës”, “Luaneshat e kodrës”, “Shpia e Agës”, “Pa vend”, “Në mes”, “Exil”, dhe “Gardhi” të mbështetur nga Qendra Kinematografike e Kosovës, si dhe ‘When It Left, Death Did Not Even Close Our Eyes’ dhe ‘Greetings from an Elsewhere’ filma të shkurtë prodhime të pavarura kosovare.

https://www.nowehoryzonty.pl/lista.do?typ=cykl&art=true&idCyklu=1015 – linku zyrtar i festivalit. / KultPlus.com

Kinematë në Poloni shfaqin filma të dubluar në gjuhën ukrainase për refugjatët

Ka disa javë që kinematë e operatorit 52 Helios në Poloni u bënë pjesë e një iniciative të rëndësishme. Ato shfaqin filma të dubluar në gjuhën ukrainase. Ky operator këtë iniciativë e mori në përkrahje të refugjatëve ukrainas atje, për argëtim bile për pak minuta të atyre që ikën nga lufta në vendin e tyre për shkak të invazionit rus.

Ditë më parë, në qytetin kufitar Przemyśl në mes Ukrainës e Polonisë, në kinemanë Helios, 36 dashamir të filmave shikuan filmin e animuar të Warner Bros, “Ron’s Gone wrong”.

Tatiana Varynicka është refugjate 31 vjeçe nga Lviv i Ukrainës. Ajo ishte në kinema bashkë me të bijën e saj.

Ajo tregoi se Ukrainën e braktisën me 24 shkurt 2022. Në kufi qëndruan për tri ditë. Sipas saj, në kufi qëndruan, sepse menduan se shpejtë do të ktheheheshin në Ukrainë.

Tatjana tha se Polonia ndihmon shumë Ukrainasit dhe sot ishin edhe në kinema me fëmjët e tyre për të parë një film. Ajo tha se filmi ishte në gjuhën ukrainase.

Agnieszka Szmigielska është menaxhere e kinemasë Helios në qytetin kufitar në mes Ukrainës e Polonisë, Przemyśl. Ajo u shpreh se në kinema kanë numër të limituar të ulëseve. Në ditë atje shikojnë filma deri në 30 persona. Sipas saj, filmat për refugjatët i dubluan në gjuhën ukrainase.

Për shkak të konflikteve në Ukrainë, mbi 4 milionë persona janë zhvendosur në vendet fqinje me Ukrainën. Sipas Kombeve të Bashkuara, është konfirmuar për 1,119 vdekje të civilëve dhe 1,790 të lënduarve nëpër Ukrainë, por mendohet se numri i tyre është edhe më i lartë./ KultPlus.com

Gjendet bunkeri i bërë “shoshë” nga plumbat, “shesh beteje” mes gjermanëve edhe sovjetikëve

Në Lublin të Polonisë është zbuluar një bunker nazist i mbushur me shenja plumbash, në të cilin është zhvilluar një dyluftim i ashpër në vitin 1944 midis ushtarëve gjermanë dhe sovjetikë.

Bunkeri u zbulua rastësisht gjatë gërmimeve që po zhvillohen në parkun e qytetit polak.

Ai i përket Luftës së Dytë Botërore dhe është ndërtuar nga Gjermania Naziste dhe brenda tij gjenden tre korridore nëntokësore, mure betoni dhe tavane të mbështjella nga trarë druri.

Ekspertët gjetën gjithashtu edhe municione të mbetura që nga lufta. / Express / KultPlus.com

Brenda tuneleve vullkanike ku mendohet se fshihen dokumentet sekrete të nazistëve

Një grup kërkuesish në Poloni kanë dalë me një teori të re sipas të cilës dokumente të rëndësishme të Gestapos janë fshehur në një rrjet tunelesh të ndërtuara nga nazistët brenda një vullkani të vjetër.

Shoqata e “Upper Lusatia” bën me dije se ka zbuluar një dokument në arkivat lokale që tregon vendndodhjen e tuneleve në qytetin e Lubanit në jug të Polonisë.

Por edhe pse janë ndërmarrë shumë ekspedita për të eksploruar tunelet, shumë prej tyre janë të paaksesueshme. Kjo ka rritur më shumë shpresën se brenda tyre fshihen shumë sende me vlerë.

Mundësia se brenda këtyre tuneleve fshihen dokumente të Gestapos bazohet në një dëshmi të ish oficerit, Kurt Heinemeyer.

I vendosur në qytetin e Krakovit nga janari i vitit 1940 deri në janar të 1945, pas arrestimit nga aleatët, Heinemeyer iu tha hetuesve se një pjesë e dokumenteve të Gestapos u çuan në qytetin Czerwona Woda, ku u shkatërruan. / Gazeta Express / KultPlus.com

Momenti historik i kirurgut polak, 23 orë brenda një salle operacioni

E shpallur si fotografia më e mirë e vitit 1987, është poashtu edhe një nga 100 fotografitë më domethënëse të shekullit sipas National Geographic.

Fotografia e shkrepur në këtë sallë operacioni paraqet një moment historik, pasi në atë sallë për herë të parë u krye transplanti i zemrës në Poloni, ku kirurgu i famshëm Dr. Zbignieë Religa, pas atij operacioni që zgjati plot 23 orë, vazhdon të ndjekë nga afër gjendjen e pacientit në monitor ndërsa në anën tjetër asistenti i tij flen në dysheme, shkruan KultPlus.

Mjeku legjendar, Dr. Zbignieë Religa vdiq në mars të vitit 2009, pas një beteje dyvjeçare me kancerin në mushkëri në moshën 71 vjeçe, ndersa pacienti vdiq në vitin 2017, ne moshën 88 vjeçare.

Kjo fotografi është realizuar nga James Stanfield në vitin 1987. / KultPlus.com

Gdansk, polakët krenohen me portretin e Skënderbeut

“Shtëpia e artë” (Złota Kamienica) është një nga godinat më të bukura të qytetit Gdansk, në Poloni, me një histori të gjatë dhe interesante. Por veçantia e qytetit është fasada e ndërtesës, ku pasqyrohet dhe portreti i Heroit Kombëtar të Shqipërisë, Gjergj Kastriotit Skënderbeu.

Sipas medieve polake, ndërtimi i “Shtëpisë së artë” nisi më 1609, me urdhër të pronarit të atëhershëm, Johann Speimann, më vonë kryetari i Gdansk. Blloku i banesave është projektuar nga Abraham van den Blocke, përfaqësues i shquar i manierizmit hollandez, bashkë me të atin, Vilhelm, një nga arkitektët më të respektuar të epokës. Punimet përfunduan në vitin 1618 dhe shumë shpejt, ndërtesa mori funksionin e një muzeu specifik, duke u dhënë mundësi vizitorëve të shohin pikturat e shumta, artizanatit dhe koleksionet ushtarake mbledhur nga Speimann.

Grafika që përshkruan Skënderbeun, në Gdansk

Gjatë shekujve të mëvonshëm u bë një bankë, që gjatë periudhës së qytetit të lirë, në Gdansk në 1938-ën, u bë selia e Muzeut Krahinor të Prusisë Perëndimore, institucion që merret me koleksione natyrore dhe arkeologjike. U shkatërrua bashkë me pjesën më të madhe të qytetit, në mars të vitit 1945 dhe u rindërtua me përpikëri, pas luftës. Prej vitit 1952 është selia e Institutit Detar të Universitetit detar Gdynia.

Fasada është elementi më përfaqësues i saj, ndërsa katet që janë zbukuruar me figurat e virtyteve qytetare dhe komandanteve të shquar, si ata të antikitetit dhe modernët.

Por, figura e Skënderbeut nuk është një figurë në hapësirën historike të Gdansk, por pse gjendet në fasadë?

Magjepsja evropiane me princin shqiptar

Veprat e Gjergj Kastriotit Skënderbeut dhe rezistenca e tij ndaj pushtuesve osmanë u bë e njohur në të gjithë Europën dhe në shekujt që pasuan, u bë e njohur falë biografisë së Marin Barletit.

Gdansku liridashës, e vlerësoi Skënderbeun

Vlerat që i atribuohen Skënderbeut, gjetën një pasqyrim të madh në komunitetin e pavarur të klasës së mesme në qytetin modern, Gdansk.

Nga mediet polake, figura e Skënderbeut konsiderohej mjaft e afërt me vlerat e banorëve të Gdanskut: dashurinë për lirinë e paçmuar./konica/ KultPlus.com

Publikohet “Mein Kampf” si homazh për viktimat

Një botim i komentuar i “Mein Kampf” do të publikohet këtë javë në Poloni, për herë të parë në këtë vend, dhe historiani që e ka përgatitur atë u përgjigjet kritikëve se bëhet fjalë për një “homazh për viktimat”.

Manifesti i Adolf Hitlerit, i botuar në 1925, hyri në domenin publik në 2016 por që nga ajo kohë nuk është ribotuar më. Deri më tani, vetëm Gjermania ka botuar një version të komentuar në vitin 2016, i cili ka 2 000 faqe dhe ka shitur më shumë se 100 000 kopje.

Edicioni kritik polak, i cili do të jetë si i dyti në botë, ka një mijë faqe, gjysma e të cilave përbëhet nga shënime.

“Sipas kritikëve, botimi i këtij libri përbën një fyerje për kujtesën e viktimave të nacional-socializmit. Sipas mendimit tim, është e kundërta”, vlerëson profesori Eugeniusz Krol, historian dhe shkencëtar politik, specialist i epokës naziste, i cili e përgatiti këtë botim për gati tre vjet.

“Ky është një homazh për viktimat e sistemit kriminal dhe një paralajmërim për gjeneratat e ardhshme”, theksoi ai.

Libri, që do të publikohet të mërkurën, përbën sipas tij një burim historik në një kontekst më të gjerë dhe nuk duhet të shfrytëzohet nga forcat ekstremiste”, shtoi ai.

Botimi i parë është 3 000 kopje dhe nuk është planifikuar asnjë fushatë reklamuese. Libri kushton rreth 150 zloty (33 euro), një çmim shumë i lartë në Poloni./ata/ KultPlus.com

Këmbana e vjedhur nga nazistët i rikthehet Polonisë pas 77 vjetësh

Një këmbanë e kishte që daton që nga viti 1555 do t’i rikthehet Polonisë, 77 vjet pasi ishte grabitur nga nazistët gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Famullitarët në Slawiecice të Polonisë kishin filluar ta kërkojnë këmbanën dy vjet më parë, shkruan BBC.

Ata ishin me fat, pasi dioçeza e Munster në Gjermani sqaroi se nazistët kishin shkrirë rreth 80,000 këmbana për të krijuar armë apo municion.

Sipas dioçezës, Marian Bednarek e gjeti këmbanën 400kg të listuar në një libër. Ajo kishte qenë në një vend pa u vënë re në mesin e dy këmbanave të tjera.

Këmbana nuk do të rikthehet në shtëpi menjëherë për shkak të pandemisë me COVID-19./ KultPlus.com

Pianistja 108 vjeçare më e talentuara në Poloni

Dashuria për pianon nuk njeh moshë. Kjo është pianistja Wanda Zarzycka e cila vjen nga Polonia. Me fjalë të tjera, Wanda është njëra prej banorëve më të moshuar, por edhe më të talentuar në Poloni. Ajo është 108 vjeçare.

E moshuara interpreton në këtë piano të zbukuruar me dru, të cilën e ka trashëgim nga nëna e saj, e të cilën e ëma e saj e kishte marrë si dhuratë për martesë. Derisa gishtërinjtë e Wandës rrëshqasin nëpër notat e pianos, tingujt që nxjerr ajo i sjellin në mendje shumë momente nga e kaluara, kur si e re, në Lviv të Ukrainës ku është rritur, kishte rënë në dashuri me vallëzimin dhe muzikën, shkruan rtv21.tv

Wanda kujton këtë qytet me shumë dashuri. Në vitin 1931, ajo diplomoi në muzikë, por shpejtë shpërtheu lufta e dytë Botërore dhe u detyrua të linte muzikën, por edhe vendin duke u shpërngulur kështu në Krakow të Polonisë. Piano i mbeti në Lviv, por fatmirësisht mbijetoi dhe sot funksionon si më së miri.

Përkundër problemeve të shumta jetësore, të cilat kur Wanda ishte 80 vjeçe kulmuan me thyerje të dy duarve në një aksident, e për shkak të të cilit aksident ajo u detyrua të lë piano me rekomandim të mjekëve, pasionin për piano nuk e braktisi,  madje interpreton në të çdo ditë. Kjo e mban në jetë edhe pas kaq shumë vitesh, dhe siç thotë ajo, nuk e ka problem t’i lëvizë gishtërinjtë për të nxjerrë tingujt që ajo kërkon, sepse muzika është një lloj burimi i jetëgjatësisë së saj.

Pra, edhe tani në moshën 108 vjeçare Wanda është me shëndet të mirë, por këtë ia atribuon edhe Zotit, në të cilin ka besim të madh./KultPlus.com

Shkrimtari i ri nga Kosova pjesë e programit ‘Artist in Residence’ në Poloni

Programi ndërkombëtar ”Artist in Residence” 2018 i organizuar nga Qendra Kulturore ZAMEK në Poloni ka zgjedhur fituesit e edicionit të sivjetmë të cilët do të zhvillojnë projektet artistike në Kështjellën e Poznanit në Poloni, përcjellë KultPlus.

Në këtë program janë zgjedhur 6 artistë nga e mbarë bota në arte të ndryshme e kësaj radhe, në letërsi, mes dhjetra shkrimtarëve kandidatë, është edhe shkrimtari 21 vjeçar nga Kosova, Azem Deliu.

21 vjeçari tashmë autor i njohur për ndjekësit shqiptarë të letërsisë, do të shkruajë pjesën e mbetur të romanit të radhës, në Kështjellën 100 vjeçare të Poznanit dhe do të mbajë një ligjëratë me temën ”Letërsia dhe kujtesa” e cila pritet të trajtojë mënyrën sesi arti ballkanik është marrë me konfliktet mes popujve, në bashkëpunim me Universitetin ”Adam Mickieviç” në këtë qytet. Në lidhje me këtë program, Deliu do të ketë edhe dy lexime dhe një takim special me publikun polak, kritikët e artit dhe skenën e letërsisë polake.

Përmes e-mailit, ZAMEK ka kontaktuar shkrimtarin i cili në letërsinë shqipe është bërë i njohur me ”Puthësin e paligjshëm”, roman i botuar nga Onufri në dy botime i cili pritet që muajt e ardhshëm t’i sigurojë autorit të ri debutimin ndërkombëtar duke dalë në tregun britanik, në gjuhën angleze.

Nga ana e tij, vetë autori nuk bën të ditur asgjë për romanin përveç faktit që do të ketë në trajtim historinë e grave të dhunuara në luftën e fundit në Kosovë. Qëndrimi rezidencial i Deliut në Poloni do të zgjasë tre muaj. Një hap më tutje në ndërkombëtarizimin e letërsisë së tij, romanin e ri të Deliut, sikur edhe gjithë krijimtarinë e tij deri tani, do ta sjellë Onufri ekskluzivisht për lexuesin shqiptar. / KultPlus.com