Një tjetër koncert i suksesshëm është shënuar nga pianistja Melisa Ibrahimi i mbajtur në teatrin “Teatro di Marcello” në Romë, Itali. Ky koncert u organizua në kuadër të Festivalit “Concerti del Tempietto”, në një nga teatrot më të lashtë dhe me histori të pasur shekullore në kryeqytetin italian, shkruan KultPlus.
Në këtë eveniment, Melisa Ibrahimi ka shfaqur një repertor të pasur me vepra të kompozitorëve të njohur si Domenico Scarlatti dhe Franz Liszt.
Koncerti ka zgjatur 60 minuta, në të cilat Melisa Ibrahimi ka shfaqur një aftësi dhe pasion të rrallë në interpretimin e mjeshtërisë së muzikës klasike. Audienca, e përbërë kryesisht nga profesionistë të pianos dhe artdashës të muzikës klasike, u mbush me emocione dhe admirim për paraqitjen e shkëlqyer të artistes kosovare.
Pjesë e publikut ishte edhe pianistja dhe profesoresha e njohur italiane Silvia Rinaldi, anëtare e jurisë së garës Chopin në Romë, e cila ka qenë pjesë e këtij evenimenti për 32 edicionet e fundit.
Duartrokitjet dhe ovacionet e përsëritura tregonin jo vetëm respektin, por edhe adhurimin e të pranishmëve për mjeshtërinë dhe talentin e pianistes shqiptare e cila është shprehur jashtëzakonisht e lumtur për këtë fakt.
“Mikpritje dhe audiencë e mahnitshme, pata momente të pabesueshme kur ata iu përgjigjën performancës sime me duartrokitje të gjata, duke më rikthyer në skenë më shumë se 7 herë! Gjithashtu një teatër shumë i bukur me akustikë të mrekullueshme”, është shprehur Melisa e cila nuk ka harruar të falënderoj edhe profesoreshën e saj Alberta Troni, e cila është mbështetja e saj më e madhe gjatë karrierës së saj. / KultPlus.com
Në skenën e muzikës klasike, një emër që po shkëlqen çdo ditë e më shumë është ai i sopranos Adelina Paloja. Kjo artiste e mrekullueshme ka arritur të krijojë një ndikim të vërtetë në audiencë me zërin e saj të butë, të pastër dhe emocionues. Talenti i saj kësaj radhe po e dërgon për interpretim në dy vende të shquara – në Vatikan dhe Pantheon, në monumentin antik kult të Romës, shkruan KultPlus.
Si një soprano e njohur në skenën shqiptare, Adelina Paloja është një shembull i rrallë i pasionit, talentit dhe përkushtimit për muzikën. Zëri i saj që ngjall magji është i pajtueshëm me zërin e engjëjve, dhe ajo ka arritur të përcjellë emocionet më të thella nëpërmjet interpretimit të saj të mrekullueshëm.
Tashmë, një sukses i ri po shënohet në karrierën e artistes. Si rrjedhojë e interpretimit të saj në celebrimin e 15-të vjetorit të Pavarësisë së Kosovës me meshën “JOSEPH VELLA, MESSA PER LA PACE KOSOVA HYLAND PEACE MASS” erdhi edhe bashkëpunimi në Romë – Itali me ftesë të vet Hyland pasi dëgjoi interpretimin e Meshës nga sopranoja kosovare.
Përveç interpretimit në Vatikan, Paloja do të performojë edhe në monumentin antik kult të Romës, duke u vendosur mes thellësive të historisë dhe mrekullive të artit të lashtë. Në këtë ambient të veçantë, zëri i saj do të përjetësohet në një bashkëpunim të pazakontë mes kohës së sotme dhe të kaluarës së largët.
“Është absolutisht një ëndërr që të jetësohet interpretimi në vendin më prestigjioz në Itali dhe botë, më saktë në Vatikan dhe në Pantheon – Romë, dy vendet me histori të jashtëzakonshme dhe të një rëndësie të veçantë për botën! Mund të them që nuk kishte si të kurorëzohej më mirë kalendari artistik”, shprehet Paloja për KultPlus.
Sopranoja gjithashtu ka thënë se ky interpretim do i dedikohet imazhit të Kosovës në Vatikan, Romë dhe në botë andaj edhe do jetë i mbështetur nga “Albanian Diaspora Business Network”.
Në këtë paraqitje, Adelina do të interpretoj edhe premierën e veprës “Kosova Hope” të Hajrullah Sylës.
Koncerti do dirigjohet nga Michele Manganelli, soliste vokal, në organo Roberto Marini si dhe International Opera Choir shoqëruar nga Orkestra “Orchestra Sinfonica Romana” Direttore Michele Manganelli.
Përtej pjesës artistike, Adelina ka shpalosur për KultPlus edhe peshën që bart ky koncert.
“Përgjegjësia është edhe më me peshë pasi në Pantheon do jem artistja e parë shqiptare në histori që do interpretoj. Pantheon në Romë si një destinacion për çdokënd jo vetëm për turistët dhe regjisorët por edhe për arkitektët, dizajnerët dhe artistët nga e gjithë bota është pasuri dhe i mbrojtur. Legjendat thonë se ishte pikërisht vendi ku themeluesi i Romës, Romulus, u ngjit në parajsë ku edhe sot mbetet akoma i hapur për të gjithë si objekti më i vjetër në botë që është ende i hapur përgjatë ditëve të sotme”, tregon artistja.
Shekuj më vonë, arkitektët neoklasikë do t’i referoheshin kombinimit të portikut dhe kupolës së Panteonit për të mbushur ndërtesat e tyre me të njëjtat vlera, nga Kapitoli i SHBA-së në Uashington, DC., deri te Somerset House në Londër, ku në plan është që edhe ky koncert të shfaqet në USA dhe në Britani të Madhe.
“Jam e bindur që do mirëpritet kjo premierë e veprës në Itali, me prezencë të aktereve kyç nga jeta kulturore, diplomatike, politike dhe religjioze duke përfshirë prezencën e Kardinalit të Romës dhe kardinalëve të tjerë të Italisë, përfaqësuesve nga Shtetet e ndryshme etj.”
Ky vit ka qenë jashtëzakonisht i frytshëm për Palojën e cila tash po i shijon frytet e karrierës mbi 27 vjeçare.
Prezantimet e sopranos kosovare në Itali, Milano me Orkestra Simfonike në Teatro, Koncerti dedikuar 100 Vjetorit jubilar të dives Maria Callas, koncertimet në Zagreb, Kroaci dhe në rajon e Evropë, janë vlerësuar lartë nga kritika dhe të pranishmit. Por puna për të vazhdon me projekte të reja, me angazhim të përditshëm në kontroll rigoroz të teknikës së të kënduarit e me detaje të stërholluara muzikaliteti e studimi të literaturës nga opusi i kompozitorëve për të qenë gjithherë në formë optimale që ti dhurojë audiencës interpretime të nivelit të lartë. / KultPlus.com
8 prilli shënon Ditën Ndërkombëtare të Romëve, e cila shënohet për të festuar kulturën rome dhe për të rritur ndërgjegjësimin për problemet dhe sfidat me të cilat përballet ky komunitet, shkruan KultPlus.
8 prilli u shpall zyrtarisht si dita ndërkombëtare e Romëve, në vitin 1990 në Poloni, gjatë Kongresit të katërt të Unionit Ndërkombëtar Rom, në nderim të takimit të parë të madh të përfaqësuesve romë, më 7-12 prill 1971 në Chelsfield afër Londrës.
Flamuri me rrotë të kuqe është flamuri ndërkombëtar i romëve, i cili u krijua nga Unioni i Përgjithshëm i Romëve në Rumani në vitin 1933, për tu miratuar nga përfaqësuesit ndërkombëtar në vitin 1971.
Ngjyra blu e flamurit simbolizon qiellin, ndërsa jeshilja përfaqëson tokën dhe të korrat. Ndërsa rrota të kuqe (chakra) është si kujtim i origjinës indiane të romëve, e cila simbolizon zjarrin, lëvizjen dhe progresin.
Romët, janë një komunitet i shtypur dhe i diskriminuar dhe për të cilën gjë ka pasur edhe reagime për të drejtat e tyre nga figura të shquara botërore. Ndër të tjerë, Papa Gjon Pali ll, i nxiti ndjekësit e tij që t’i trajtojnë romët me dhembshuri dhe respekt.
Për nder të kësaj dite, sot në sheshin Nënë Tereza në Prishtinë, Nënë Tereza në Gjakovë dhe në Amfiteatrin e Muzeut Kombëtar do të shënohen aktivitete të ndryshme/ KultPlus.com
Koloseu është një ndërtesë në formë elipsi, e gjatë 189 metra, e gjerë 156 metra dhe mbulon një zonë rreth 24 mijë metra kartorë. Koloseu mund të mbajë një kacapitet prej 50 mijëspektatorësh.
2. Ndërtesa.
Ndërtimi i Koloseut kërkoi pak më shumë se 5 vite, nga viti 75 deri në vitin 80 pas lindjes së Krishtit.
3. Emri.
Fillimisht u emërtua “Amfitearti Flavian”. Emri “Koloseu” u vendos përgjatë mesjetës, ndoshta për shkak të vendndodhjes pranë statujës së “Gjigandit” të Neronit. Sipas legjendës, ai shkonte në një tempull pagan ku adhuronte djallin. Në fund tëçdo ceremonie, prifti i pyeste ndjekësit e tij, “Colis Eum?” (Do you love Him?).
4. Ekzistojnë 80 hyrje, nga të cilat njëra njihet si “Hyrja e vdekjes”.
Në mënyrë që të mbante 50 mijë spektatorë, duhet të sigurohej edhe një sistem i mirë i hyrjeve dhe daljeve. Ndaj, u krijuan gjithsej 80 hyrje, një nga të cilat njihet si “Hyrja e vdekjes”.
5. Kishte ashensorë për kafshët.
Hipogeum ishte një shtesë e mëvonshme e amfiteatrit. Ai funksiononte fiks si një anije, me rrota, sisteme, litarë dhe tuba.
6. Pishina e Koloseut.
Në pishinë organizoheshin gjithashtu dyluftime, por kishin mëpak sukses krahasuar me ndeshjet e gladiatorëe. Për ta mbushur hapësirën e pishinës me gjithë gjërat e nevojshme, duheshin tëpaktën 7 orë.
7. Koloseu është qendra e shumë filmave romantikë.
Shumë filma romantikë janë xhiruar në zonën e Koloseut, si dhe brenda tij. Shumë, ama jo filmi “Gladiatori”. Ishin të shumta arsyet pse drejtori i filmit “Gladiatori”, Ridley Scott, vendosi tëmos e filmonte filmin brenda Koloseut në Romë.
8. Ka gjithë kushtet për mbrojtjen nga shirat.
Për të plotësuar nevojat e gjithë qytetarëve, u krijua një sistem i posaçëm për të mbuluar gjithë arenën dhe për të mbrojtur spektatorët në raste shiu. Mekanizmi i krijimit të këtij sistemi u krijua nga marinarë specialë.
9. Hyrja në lojëra ishte falas.
Nëse nuk mundeshe ta paguaje dot biletën për të parë ndeshjet, ama të pëlqente gjaku në arenë dhe ishe nga Roma, kaq mjaftonte. Për të promovuar politikat e kohës, drejtuesit e Koloseut i lejonin hyrjet falas të gjithë romakëve.
10. U organizua për të plotësuar gjithë kërkesat për rehati nga plebenjtë.
Një arritje e jashtëzakonshme nga planifikuesit romakë, u bë për të siguruar që kjo pikë referimi publike të kishte të gjitha lehtësitë. Ujësjellësit ruanin ujin, i cili u mobilizua përgjatëKoloseut për përdorim public përmes tubave që kalonin nëpër mure./Express/ KultPlus.com
Angelina Jolie është parë të enjten në Romë, teksa ka vizituar pacientët ukrainas në Spitalin e Fëmijëve, raportoi Reuters.
Aktorja e famshme hollivudiane, e cila është edhe ambasadore e Kombeve të Bashkuara, është njohur nga afër me problemet shëndetësore të fëmijëve që kanë ikur nga lufta në Ukrainë.
Jolie ka qenë vazhdimisht e angazhuar në rolin e ambasadores duke vizituar çdo herë refugjatë në vatra të ndryshme të krizave në botë.
Pas vitesh shërbimi të përkushtuar ndaj UNHCR-së dhe kauzës së refugjatëve, Angelina Jolie u emërua e dërguar speciale në prill të vitit 2012./ KultPlus.com
Filmi “I Treturi” fiton dy çmime ndërkombëtare në “Rome Independent Film Awards” në Romë të Italisë: çmimi për film më të mirë të metrazhit të gjatë në produksion të Arbfilm me producent Arben Thaçi dhe çmimi për kostumet më të mira të cilat janë punuar nga kostumografja nga Kosova – Albulena Borovci.
Festivali i filmit të pavarur në Romë shqyhet për përzgjedhjen e filmave të kinemasë së pavarur nga të gjitha llojet e buxheteve, zhanreve dhe kombësive, duke bërë një përzgjedhje të filmave më unikë. Filmat fitues duke përfshirë këtu edhe filmin “I Treturi” do të shfaqen para pubilkut në kinemanë “Farnese” në Romë të Italisë më 31 Janar 2022 ku edhe do të ndahen personalisht çertifikatat për fituesit e çmimeve.
Ky është çmimi i katërt gjegjësisht i pesti ndërkombëtar i filmit pas çmimit për fotografi më të mirë në Festivalin e Anatolisë në Turqi, çmimi pë regjisor debutant në Montreal të Kanadasë dhe çmimi për film më të mirë të huaj në Festivalin ndërkombëtar të Zvicrës.
Filmi është xhiruar kryesisht në Maqedoninë e veriut me disa skena të xhiruara në Kosovë, Bullgari dhe Zvicër. Është mbështetur financiarisht nga Agjencioni i filmit i Republikës së Maqedonisë së veriut, ndërkaq si ko-prododuksioni minoratire ka kontribuar edhe Qendra Kinematografike e Kosovës dhe Qendra Kombëtare e Kinematografisë së Shqipërisë. /KultPlus.com
Në datën 16 nëntor fotografja durrsake Eriselda Xhaferri do të performojë në Romë në ekspozitën e artit kolektiv “Zëri i shpirtit”, që do të mbahet në Via del Corso 528 në ora 17.00.
Organizuar nga shoqata socio-kulturore “Bota blu”, që ka presidente operatoren sociale Mihaela Mitrut dhe që është e specializuar në promovimin e artistëve të huaj që jetojnë në Itali, ekspozita do të zgjasë tre ditë, duke përfshirë – veç fotografisë – edhe vizatimin e pikturën.
Xhaferri e përshkruan kështu Unin e saj bioprofesional: “Kam ardhur në Itali në 2001-shin. Kam nisur të fotografoj prej pasionit, më pasionon përpjekja për kapjen e shpirtit, grimcat e ndryshme përmes fytyrave, objekteve e gjithçkaje që rrethon mjedisin përreth e brenda qenies njerëzore”.
Aktivizuar në evente artistike shqiptare e shumëetnike në Itali, pjesë e grupit shqiptar në Ekspozitën universale Milano 2015, aktiviste shoqatash, Eriselda vendos në qendër të fotove të saj gruan që kërkon të mbajë të paprekur vokacionin e vet gjinor brenda një shoqërie që përpiqet ta kapë në rrjetën e prototipit të asaj që duhet të kënaqë kohën e të tjerëve.
Së fundmi ka marrë pjesë në mostrat në Galerinë Arca di Noesis e Sguardo di donna (“Vështrim gruaje”) – ku u rendit mes finalistëve me foton “Pritja” -, mbajtur në Romë.
Themeluar në 2015, “Bota blu” organizon shpesh evente për të promovuar kulturën e traditat e të huajve në Itali. Merr pjesë në konkurset për thithjen e fondeve në kuadrin e organizimit të shfaqjeve e formimit të rinjve, duke bashkëpunuar me ente publike e private. Presidentja Mitrut është zgjedhur në 2019 si drejtuese e Qendrës Dëgjimore bashkiake romane dhe bashkërendon konsultën për të huajt në Minibashkinë VII.
“Bota blu” vepron edhe kundër dhunës dhe mbron të drejtat e punëtorëve. / KultPlus.com
Në kulmin e fuqisë së saj, Perandoria Romake zotëronte një rrjet rrugor që shtrihej nga Gjibraltari deri në kënetat e Mesopotamisë. Siç e thotë edhe vetë shprehja e vjetër popullore: “Të gjitha rrugët të çojnë në Romë”. Por a ishte vërtet kështu?
Përgjigja nuk është aq e lehtë, sa të thuhet “po” ose “jo” pa asnjë mëdyshje. Ajo është paksa më e komplikuar se sa kaq. Në vitin 2015, tre studiues të “Moovel Lab”-it, një ekip ekspertësh urbanistë gjermanë, hodhën një rrjet uniform prej gati 500 mijë pikash në një hartë të Evropës.
Këto pika nuk përfaqësonin qytetet e lashta apo moderne, por ishin thjesht vende të rastësishme nga të cilat mund të niste dikur një udhëtim drejt kryeqytetit perandorak. Më pas ekipi përdori një algoritëm për të llogaritur rrugën më të mirë për të shkuar në Romë, duke përdorur rrugët moderne nga secila prej atyre pikave fillestare.
Rezultatet e tyre treguan një rrjet hipnotizues rrugësh që të çonin vërtet në Romë, dhe rrugës ato lidhnin edhe qytete të tjera të mëdha si Londra, Kostandinopoja (Stambolli i sotëm) dhe Parisi, të cilat ishin gjithashtu pjesë e perandorisë së lashtë.
Lajmet mbi këtë lloj harte u bënë virale. Por, në fakt ai eksperiment nuk vërtetoi se të gjitha rrugët të çojnë në Romë. Nëse studiuesit do të kishin bërë të njëjtën gjë, por në vend të Romës do të llogaritnin se cilat ishin rrugët prej nga ku mund të mbërrihej më shpejt në Berlin apo Moskë nga të njëjtat 500 mijë pika, harta do të tregonte një sërë rrugësh po aq të gjera që çonin në ato qytete.
“Studimi ynë nuk i dha përgjigje pyetjes nëse të gjitha rrugët të çojnë vërtet në Romë. Ai ishte një eksplorim në masën 99për qind të asaj pyetjeje”, tha Philipp Schmitt, një nga ekspertët e grupit. Gjithsesi ai eksperiment na tregon ende diçka për qëndrueshmërinë e rrugëve romake.
Shumica e infrastrukturës rrugore në Evropës është ende e projektuar në mënyrë të tillë që të lidhë qytetet kryesore me kryeqytetin italian, duke qenë potencialisht një trashëgimi e perandorisë së dikurshme. Studiues të tjerë, kanë zbuluar gjithashtu se kjo gjë është e vërtetë.
Harta e krijuar nga “Moovel Lab” shqyrtoi mënyrën më të mirë për të mbërritur në Romë duke përdorur rrugët moderne.
“Ne i kemi përdorur modelimet kompjuterike për të parë rrugët më të mundshme apo më logjike që lidhin dy pika të caktuara, dhe pastaj e krahasojmë atë me njohuritë tona mbi rrugët romake, për të parë nëse ato janë të ngjashme”, thotë César Parcero-Oubina, arkeolog i peizazheve në Institutin e Shkencave të Trashëgimisë në Madrid të Spanjës.
“Rrugët e sotme janë shpesh të njëjta në shumicën e rasteve me ato të dikurshmet”.
Pra, shumë prej autostradave të Evropës me shumë korsi, janë pasardhëset e rrugëve romake. Gjithsesi kjo ka ndryshuar vitet e fundit, thekson Oubina.
“Sot autostradat e reja shmangin vendet e populluara për të kursyer para në procesin e shpronësimeve. Kjo do të thotë që disa autostrada sot nuk ndjekin trajektoren e rrugëve të vjetra romake”, nënvizon ai.
Dhe, kjo na çon tek pyetja në fjalë: Cila ishte logjika e romakëve në ndërtimin e rrugëve? A të çonin vërtet të gjitha rrugët në Romë?
“Kjo varet nga rëndësia e rrugës. Logjika se si funksiononte një perandori e lashtë nuk është aq e ndryshme nga një vend modern. Romakët nuk ishin aq të ndryshëm nga ne; ata thjesht po përpiqeshin që të minimizonin rrugët për të kursyer kohë”, shprehet Ubino.
Rrugët kryesore ishin vija të drejta sa herë që këtë e lejonte peizazhi gjeografik, dhe ato lidhnin qytete të rëndësishme me qytete të tjera të rëndësishme. Këto rrugë ishin të mundshme vetëm pasi një vend të ishte aneksuar siç duhet nga romakët dhe të ishte nënshtruar çdo kundërshtimi ushtarak, përndryshe do të kishte qenë e pasigurt për të udhëtuar në rrugë të tilla.
Në ditët e para pas pushtimit të një krahine, kur barbarët (jo-romakët) po i rezistonin ende pushtimit, romakët do të përdornin rrugët më të sigurta dhe që përshkonin më pak zonat me pyje të dendura apo male. Ndërkohë, kur në një krahinë të aneksuar mbizotëronte paqja, këto rrugë formuan një lidhje jetike për të shpejtuar tregtinë dhe për ta mbajtur ushtrinë në vijën e frontit të furnizuar mirë me trupa dhe furnizime ushqimore.
Në kulmin e saj, rrugët e Perandorisë Romake përshkuan kontinentet për të lidhur qytete dhe qyteza të rëndësishme me kryeqytetin e saj.
“Rrugët kryesore lidhnin vende të rëndësishme, dhe kështu në një mënyrë a tjetrën, të gjitha mbaronin ose fillonin në Romë. Por nuk është se duhet të kalonit përmes Romës kur udhëtonit nga Londra në Paris, vetëm sepse këtë e lejonte rrjeti”, thekson Oubina.
Këto rrugë kryesore ishin krijuar për lëvizjen e karrocave me rrota dhe kafshëve. Pra, ishin shumë më të sofistikuara sesa shtigjet plot me baltë. Ato u ndërtuan me shtresa të ndryshme si dhe shkëmb, dhe më në fund me pllaka të mëdha guri në majë. Ato nuk ishin të sheshta, por në formë kubi për të lejuar kullimin e duhur. Pastaj vinin rrugët e tjera dytësore që nuk ishin të asfaltuara. Ato lidhnin më shumë qytete dhe qyteza, në vend se të ofronin ndonjë lloj rruge për në Romë. Atëherë, të gjitha rrugët romake të çonin në Romë? Jo tamam, por ato më të rëndësishme të çonin përfundimisht atje. Premisa e pyetjes mund të jetë gjithsesi e gabuar, sepse shumica e njerëzve që shkonin në Romë nuk ndiqnin rrugët tokësore.
Lidhja përmes detit ishte shumë më e dobishme, sepse ishte më e shpejtë dhe më e lirë. Për shembull nëse dëshironit të udhëtonit nga Iberia perëndimore në Romë, atëherë me siguri që do të hipnit në një anije dhe jo mbi një kalë apo karrocë. / bota.al / KultPlus.com
“L’Unità” ka botuar, të enjten e 27 majit 1982, në faqen n°14, një shkrim në lidhje me ekspozitën e piktorit të shquar shqiptar Ibrahim Kodra në Romë, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.
Ibrahim Kodra në “Nuovo Carpine”
Çdo gjë që është e gjallë lidhet me dritën, me detin, me verën
Burimi : L’Unità, e enjte, 27 maj 1982, f.14
Ibrahim Kodra. Galeria “Nuovo Carpine”, rruga Mantellate n°30; deri më 31 maj; nga ora 10:13 paradite deri në 5:20 pasdite.
Shqiptari Kodra, në Milano, është në shtëpi (vendas); në Romë, ai është pothuajse një i panjohur. Kjo antologji, me piktura nga viti 1945 e deri më sot dhe qeramika shumë të bukura të formave dhe ngjyrave, na bën të njohim rrugëtimin dhe duhet thënë menjëherë se, në fund, ajo që vërtet shijon dhe mbetet në kujtesë është drita e tij e detit me lojëra të lumtura të peshqve dhe zogjve dhe ai tingull i flautit dhe kitarës që vjen nga figurat e tij po aq të lumtura të muzikantëve mesdhetarë.
Mua më duket qartë se ata vijnë nga muzikantët harlekinë të Pikasos si gjithë figuracioni post-kubist (pas periudhës së Antibes) të robotëve që kanë gjetur një mënyrë për të shijuar gjithsesi diellin. Kodra përdor mënyrën e tij, disi monotone, e cila gjithmonë skematizon figurën njerëzore me një vëllim obsesiv në përsëritje, por të këndshme në shije.
Monotonia ndonjëherë shpengohet nga transparenca e bukur e dritës dhe nga ajo ndjenjë e ngjyrave që marrin natyrën dhe gjërat njerëzore në det ose pranë detit. Dikush sheh rrënjë bizantine në figurat e tij mesdhetare. Kjo është e mundur, aq sa aspekti neokubist i formës i përshtatet pllakës së mozaikut dhe ngurtësisë ikonike.
Por unë këmbëngul, ajo që është e gjallë, në mënyrën e Kodrës, lidhet me detin, me dritën e tij, me kohën e meridianit veror. Robotët e tij, në fund të fundit, janë kukulla dhe grumbullimi i tyre në masë nuk tremb aspak. Sigurisht që nuk ka peshq dhe zogj të lirë apo vela të fryra nga erërat paqësore që janë figurat me të cilat lirizmi delikat i Kodrës është në gjendje të ngrihet.
“E kam shkruar dhe rishkuar disa herë këtë tekst, duke ripërballuar faza të dhimbshme të jetës sime, nga dhuna që kam përjetuar që 7 vjeçe tek vetëvrasja e motrës sime. Dhe e kam rishkruar sërish kur vendosa ta sjellë në skenë, sepse tjetër gjë është ta shkruash dhe tjetër gjë ta rrëfesh, ashtu si tjetër gjë është të interpretosh një personazh dhe tjetër gjë të vësh në skenë jetën tënde”.
Kështu është shprehur aktorja shqiptare Marbjena Imeraj për median italiane Il Mesaggero. Monologu i saj “Shqipëri-Itali vetë ikje” shfaqet në Romë këtë 7 gusht.
Marbjena është një aktore italo-shqiptare e birësimit roman. Ajo lindi në Shkodër.
Është e katërta nga gjashtë vajzat e lindura nga një baba kolonel ushtrie dhe një nënë ekonomiste dhe, që kur ishte e vogël, ajo gjithmonë ka ëndërruar të ishte aktore. Endrrën e saj megjithatë, Marbjena duhej ta linte mënjanë për një kohë të gjatë për shkak të diçkaje shumë më të madhe se ajo.
Në moshën vetëm dhjetë vjeç po përjetonte luftën civile të shkaktuar nga rënia e regjimit komunist. Familja e saj i përkiste klasës më të lartë të shoqërisë dhe papritmas nuk zotëron më asgjë.
Një rritje e shënuar nga shumë vështirësi dhe momente dramatike të tilla si dhuna e pësuar në moshën shtatë vjeç.
Gjatë adoleshencës së saj ajo humbi shoqen e saj më të mirë vetëm për të zbuluar se ishte detyruar të prostituonte në Itali. Menjëherë pas kësaj dhe një luftë civile.
“Të bëhej aktore” ishte ëndrra që e mban gjallë dhe që do ta çonte në Itali, ku ajo do të zbulojë se ai vend i ëndërruar dhe shumë i dëshiruar nuk është aq mirëpritës për ata që vijnë nga një vend si saji.
Zbarkon në Abruzzo dhe është e gatshme të ndërtojë një jetë për veten e saj, por paragjykimet, racizmi dhe diskriminimi e pengojnë rrugën e saj, por nuk e qetësojnë forcën e saj të shpirtit, gjithashtu e prekur thellësisht nga humbja e një motre që bëri vetëvrasje në Shqipëri.
Megjithë traumën që nuk do ta kapërcejë kurrë, Marbjena përpiqet të ecë përpara dhe më në fund arrin në Romë, ku fillon studimet për aktrim dhe i jep formë ëndrrës së saj, e cila, pak nga pak, bëhet realitet.
Dhe jeta nuk do të rresht së e habituri edhe në atë moment, kur dashuria për një grua do ta befasojë. / KultPlus.com
Qeveria italiane ka miratuar planin për t’i shtuar Koloseut një “parket”, në mënyrë që vizitorët të kenë mundësi të qëndrojnë në vendin ku dikur luftonin gladiatorët.
Ministri i Kulturës, Dario Franceschini, shpalli projektin për ndërtimin e dyshemesë së drunjtë, e cila do të kushtojë 18,5 milionë euro dhe do të ndërtohet nga kompania “Milano Ingegneria”. Projekti mendohet të përfundojë në vitin 2023, transmeton KultPlus.
Godina 2000-vjeçare nuk e ka pistën me sipërfaqe 3000 metra katrorë, pasi u hoq në shekullin XIX për të ekspozuar rrjetin e nëndheshëm të tuneleve ku mbaheshin gladiatorët dhe kafshët para se të ndesheshin në arenë. Franceschini tha se ky modifikim do t’i lejonte turistët që ta shihnin nga brenda madhështinë e Koloseut.
Dyshemeja do të jetë e gjitha prej druri. Ato do të jenë të lëvizshme dhe pjesët do të rrotullohen për të lejuar dritën e diellit që të hyjë në dhomat e nëndheshme.
Koloseu ka qenë amfiteatri më i madh i Perandorisë Romake, ku luftimet mes gladiatorëve ndiqeshin nga të paktën 50 mijë persona. Para pandemisë, godina antike vizitohej nga miliona vetë çdo vit. / KultPlus.com
Kur vizitorët hyjnë në Pantheonin në Romë dhe ndeshen me kupolën e tij kolosale, ata mund të përjetojnë të njëjtën ndjenjë ashtu si vizitorët e saj gati 2000 vjet më parë.
“Kushdo që futet brenda në Panteon menjëherë ndjen peshën dërrmuese të historisë njerëzore, por edhe lehtësinë e pabesueshme të krijimtarisë njerëzore,” tha John Ochsendorf, profesor i arkitekturës në MIT dhe ish-drejtor i Akademisë Amerikane në Romë.
Ju vini në këtë hapësirë madhështore, shikoni lart, shihni qiellin ose një re që kalon. Dhe mendoni: ‘Si mund ta kenë bërë këtë gati dy mijëvjeçarë më parë?’
Pantheoni është ndërtesa më e vjetër në botë që është ende në përdorim edhe sot. Që nga shekulli i 7-të, ajo ka qenë një kishë katolike romake.
E ndërtuar rreth vitit 125 pas Krishtit, nga perandori Romak Publius Aelius Hadrianus, ishte në të vërtetë rikonstruktimi i tretë i strukturës. Pantheoni i parë mori flakë rreth vitit 80 pas Krishtit dhe u rindërtua pak më vonë, por u godit nga rrufeja dhe u dogj përsëri rreth vitit 110 Pas Krishtit. Fasada e strukturës së përfunduar u pershtat në motive antike greke. Brendësia ishte gjithëpërfshirëse dhe e ajrosur, e mbuluar nga një kupolë që sot e kësaj dite – është akoma kupola më e madhe e betonit, e pambështetur, në botë.
Për çfarë është përdorur?
Pantheoni- do të thotë “të gjitha perënditë”. Megjithëse zakonisht mendohet se struktura ishte një vend adhurimi kushtuar hyjnive romake, qëllimi i saj origjinal është në të vërtetë i panjohur. Me përfshirje të pakta të tij në tekstet antike, historianët e kanë lënë disi në errësirë.
Legjendat thonë se është pikërisht vendi ku themeluesi i Romës, Romulus, u ngjit në qiell. Të tjerët besojnë se Pantheoni ishte vendi ku perandori Romak mund të komunikonte me perënditë. Sido që të ishte rasti, si shumë bëma arkitekturore romake, struktura imponuese ishte një shfaqje e fuqisë, një “simbol i rëndësishëm i fuqisë perandorake”, tha Luca Mercuri, drejtori aktual i Panteonit.
Megjithëse Pantheoni ka zbuluar disa nga sekretet e tij të dizajnit, ende gjen magji në detaje. Është një nga vendet e pakta në botë ku në të vërtetë mund të shikoni që Toka rrotullohet. / KultPlus.com
Doktor Dorjan Bardhi, specializant në fushën e shëndetit publik në Universitetin e l‘Aquila, Romë Itali, ka marrë sot në datën 04.01.2021 dozën e parë te vaksinës anti SARS-CoV-2 të firmës Pfizer-Biontech.
Doktor Bardhi është pjesë e formacionit të Institutit Kombëtar të Sëmundjeve Infektive (INMI) L. Spallanzani./ KultPlus.com
Pas dekadash të mbyllura në bodrum, disa prej skulpturave më të bukura të lashtësisë janë nxjerrë nga terrnaja dhe i janë rikthyer publikut në Romë.
Buste perandorësh romakë, sarkofagë të ndërliqshëm dhe një relief i vjetër grek i bërë para 2500 vjetësh janë vetëm disa nga 92 artefaktet e shfaqura në Palazzo Caffarelli të kryeqytetit italian.
Mermerët i takojnë familjes së fisme Torlonia dhe përfaqësojnë një fraksion prej 620 skulpturave të saj, që besohet të jetë më i madhi koleksion privat në botë.
“Ne mund të bëjmë shtatë, tetë apo pesëmbëdhjetë ekspozita”, ka thënë historiani i artit Salvatore Settis, që është përzgjedhur nga familja për t’i ndihmuar si kurator për ekspozitën. Kështu, ai pati detyrën e zorshme për të vendosur se cilat artefakte do të nxirreshin në dritë.
Si shumë familje romake, edhe Torloniat fillimisht e vunë koleksionin e tyre të madh për paraqitje në muze. Por pas 101 vjetësh, ata mbyllen dyert e tij më 1976, duke synuar të kthenin ndërtesën në apartamente private.
“Rishfaqja e një koleksioni të tillë legjendar është një ngjarje fort e rëndësishme”, ka thënë Settis. “Kur e pashë për të parën herë ishte shumë emocionuese për shkak se shumicën e këtyre i njihja vetëm prej librave, por kurrë nuk i kisha parë”.
Toroloniat, që bën pasurinë e tyre me anë të kontratave papale, nisën të bënin koleksione, disa prej të cilave ishin nga shekulli XV, si dhe ndërtuan një koleksion të koleksioneve.
Mes tyre është edhe një basen fontane që është bërë në Greqi e që besohet se ka qëndruar në kopshtin e Jul Çezarit.
Shumë prej artefakteve kanë përjetuar restaurime të ndjeshme ndër vite, përfshirë statuja e një dhie, trupi i së cilës daton nga shekulli i parë i erës sonë, kurse koka e saj besohet të jetë krijuar nga skulptori italian i shekullit XVII, Bernini.
Anna Maria Carruba ka ndihmuar që të përgatiteshin statujat për ekspozitë.
“Shumë prej këtyre veprave janë restauruar nga vitet 1600 e tutje. Ne nuk patëm nevojë të punonim në strukturat e statujave, por vetëm në sipërfaqe duke e pastruar dhe hequr pluhurin që ishte mbledhur ndër vite, si dhe materialet e përdorura nga restaurimet e mëparshme”, ka thënë ajo.
Ekspozita “Mermerët e Torlonias” ishte paraparë të hapej në prill, por qe shtyrë për shkak të koronavirusit. Ai do të jetë i hapur gjer në qershor të vitit të ardhshëm në Romë, e më pas pritet të jetë në njërin nga shtetet evropiane dhe në ShBA para se të rikthehet në Itali, ku do të ketë një shtëpi të përhershme. / KultPlus.com
Statujat nga “Mermerët e Torlonias” janë shfaqur në një ekspozitë, e cila bën bashkë 96 skulptura të moçme që përfshijnë statuja bronzi, mermeri e alabasteri në Romë
Festivali i filmit shqiptar “Albania, Si Gira” do të filloj edicionin e tij të dytë në Romë, shkruan KultPlus.
Edicioni i dytë i festivalit të filmit shqiptar në Romë “Albania, si Gira” do të zhvillohet nga data 8 deri më 11 shtator.
Edicioni i sivjetëm do të përmbajë një përzgjedhje kinematografike që pasqyron marrëdhëniet Shqipëri-Itali, nëpërmjet prodhimeve të ekipeve italo-shqiptare.
Gjithashtu në fokus të këtij festivali është reflektimi mbi të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen e përbashkët të dy popujve./ KultPlus.com
“Le Progrès de la Côte-d’Or” ka botuar, të shtunën e 9 nëntorit 1940, në ballinë, fotografinë ekskluzive të përurimit të monumentit të Skënderbeut në Romë nga Duçja, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar:
Përvjetori i Marshit mbi Romë – monumenti i Skënderbeut
Me rastin e përvjetorit të Marshit mbi Romë, Duçja, në prani të kontit Çiano dhe qeverisë shqiptare, përuroi monumentin e heroit shqiptar Skënderbeut.
Atraksioni më i njohur turistik në Itali, Koloseumi është rihapur këtë të hënë, pas tre muajsh i mbyllur për shkak të pandemisë së Covid-19. Koloseu me mijëra turistë do të mbetet një kujtim tashmë, pasi sipas rregullave të vendosura, vetëm një numër i kufizuar prej 200-300 vetësh do të lejohen brenda.
Një tjetër ndryshim është se vizitat do të bëhen me prenotime, do të ketë kontroll të temperaturës dhe maskat do të jenë të detyrueshme.
“Sot Kolosseumi rihapet, një vend i zemrës dhe shpirtit, një simbol për kulturën, Italinë dhe botën. Ne duam që kjo të jetë një shenjë shprese, paqeje dhe rilindjeje”, tha drejtoresha e Parkut Arkeologjik të Colosseum, Alfonsina Russo.
Përgjatë vitit 2019, 7.5 milion njerëz e vizituan amfiteatrin, duke e bërë atë një nga monumentet më të vizituara në vend. I ndërtuar nga perandori romak Vespasian, amfiteatri mund të priste deri në 50.000 spektatorë që mund të shihnin përballjet e gladiatorëve, madje edhe ekzekutime. / KultPlus.com
Në Ditën Ndërkombëtare të Romëve, kryetari i Komunës së Gjilanit, Lutfi Haziri, i ka dërguar një telegram urimi këtij komuniteti.
“I shpreh urimet më të mira komunitetit rom, me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Romëve. Në këtë ditë, në veçanti dua ta kujtoj me respekt maksimal Elez Agushin, i cili punoi parreshtur për liri, pavarësi dhe Republikë, dhe ndërroi jetë pas torturave të regjimit të kohës, pasi kishte punuar për këtë kauzë”, tha Haziri.
Ai theksoi se dihet jashtëzakonisht mirë që Gjilani është shembulli më i mirë i respektimit të të drejtave të të gjitha komuniteteve pakicë, duke shtuar se për këtë kjo komunë është përmendur edhe në Këshillin e Sigurimit të OKB’së.
“Diversiteti kulturor, fetar dhe etnik për neve konsiderohet si vlerë”, ka shtuar kreu i Gjilanit.
Ndryshe, në shenjë nderimi për kontributin e dhënë për kauzën për liri, pavarësi e Republikë, një rrugë mban emrin e Elez Agushit.
Shën Valentini është një shenjtor gjerësisht i njohur, që ka jetuar në shekullin e tretë në Romë, i cili përkujtohet në datën 14 shkurt.
Ai është lidhur që nga mesjeta me simbolin e dashurisë së sinqertë. Asgjë nuk dihet me siguri për të, përveç faktit që quhej Shën Valentin dhe se vdiq më 14 shkurt në rrugën “Flaminia” në veri të Romës.
Sot, Dita e Shën Valentinit është një ditë feste në komunitetin e besimit anglikan dhe në atë protestant. Kisha Ortodokse e feston ditën e priftit Shën Valentin më 6 korrik, ndërsa ditën e martirit Shën Valentin më 30 korrik. Dita e Shën Valentinit festohet në shumë vende të botës edhe pse është një ditë pune. Kjo ditë u lidh fillimisht me dashurinë nga vargjet e Xhefri Kaucer në mesjetë, kohë kur lulëzoi tradita e romancës. Simbolet e ditëve të sotme për Shën Valentinin janë zemrat, pëllumbat dhe engjëlli Kupid. Në shekullin e 19, dedikimet për Shën Valentinin jepeshin përmes kartolinave, të cilat u bënë shumë popullore.
Fakte historike
Shumë martirë të krishterë quheshin Valentin. Valentinët e martirizuar më 14 shkurt janë Valentini i Romës dhe Valentini i Ternit. I pari ishte një prift në Romë, i cili u martirizua në vitin 269 pas Krishtit dhe u varros në rrugën “Flaminia”. Në bazilikën “Santa Maria in Cosmedin” gjendet e ekspozuar kafka e Shën Valentinit së bashku me një kurorë me lule. Relike të tjera të tij gjenden në bazilikën “Santa Prassede” dhe në kishën “Carmelite” në Dublin të Irlandës. Valentini i Ternit u bë peshkop në Interamna (Terni i sotëm), në vitin 197 pas Krishtit dhe thuhet se është martirizuar gjatë persekutimeve të perandorit Aurelian. Ai është varrosur gjithashtu në rrugën “Flaminia”, por në një vend të ndryshëm nga ai i Valentinit të Romës. Reliket e tij gjenden në bazilikën “Saint Valentine” në Terni. Enciklopedia katolike përmend gjithashtu një shenjtor tjetër të quajtur Valentin, i cili përmendet në martirizimet e hershme të datës 14 shkurt.
Ai u bë martir në Afrikë bashkë me disa të tjerë, por nuk dihen më shumë fakte rreth tij.Legjenda e Shën Valentinit të Ternit. Peshkopi Dimitri i Institutit Ortodoks të Kërkimeve shprehet se Shën Valentini ishte një prift në Romën e viteve 270, një kohë kur kisha ishte duke pësuar persekutime të mëdha. Detyra e tij ishte të ndihmonte të krishterët t’i shpëtonin persekutimit dhe t’u siguronte atyre rite si martesat, të cilat ishin të ndaluara nga Perandoria Romake. Të dhënat mbi Shën Valentinin ka mundësi të jenë shkatërruar në fillim të shekullit IV nga persekutimi i fundit dhe më i rëndi i të krishterëve.
Në shekullin V dhe VI u publikua një vepër e quajtur “Passio Marii et Marthae”. Në të pasqyroheshin histori të trilluara rreth martirizimit të Shën Valentinit dhe të shenjtorëve të tjerë. Kjo vepër deklaronte se Shën Valentini ishte persekutuar për shkak se ishte i krishterë dhe se ishte marrë në pyetje nga vetë Perandori Klaudi II. Ky i fundit ishte impresionuar nga Valentini dhe se kishte diskutuar gjatë me të, madje ishte përpjekur edhe ta bindte të kthehej në pagan, që në këtë mënyrë t’i shpëtonte jetën. Valentini kishte refuzuar dhe përkundrazi ishte përpjekur që ta kthente Klaudin në të krishterë dhe për këtë shkak ai ishte ekzekutuar. Përpara se të ekzekutohej, ai kishte shëruar vajzën e verbër të rojës së burgut Asterius.
Që prej kësaj mrekullie, vajza dhe dyzetekatër anëtarët e familjes së saj, kishin filluar të besonin tek Jezusi dhe ishin pagëzuar. Veç kësaj, Shën Valentini shquhej edhe për martesat e paligjshme që u bënte ushtarëve, të cilët e kishin të ndaluar të martoheshin. Perandori Klaudi II e kishte ndaluar këtë, në mënyrë që të rriste ushtrinë e tij, duke i bërë të mendonin se burrat e martuar nuk ishin ushtarë të mirë. Sipas legjendës, në mënyrë që t’i kujtonte ata për dashurinë e Zotit dhe për t’i nxitur të mbeteshin të krishterë të devotshëm, Shën Valentini kishte prerë nga pergamenët zemra dhe ua kishte dhënë ushtarëve dhe të persekutuarve. Kjo e dhënë cilësohet si origjina e zemrave të përhapura aq shumë në ditën e Shën Valentinit.Një vepër e mëvonshme shtonte një detaj, sipas të cilit Papa Julius I ndërtoi një kishë mbi varrin e tij, por ky detaj ngatërrohet me një tribun të quajtur Valentino, i ci li dhuroi tokë për të ndërtuar një kishë mbi të. Pavarësisht pavërtetësisë së këtij versioni, ai u huazua si i vërtetë dhe qarkulloi nëpër shekuj duke iu shtuar legjendës së Shën Valentinit.
Në mbrëmjen para ekzekutimit, Valentini shkoi kartolinën e parë të Shën Valentinit për vajzën e rojës së burgut, e cila nuk ishte më e verbër. Shprehja “Nga Valentini yt” e përdorur në atë letër, është e njohur ende dhe sot. Historia u bë e njohur në ditët e sotme nga publikimi prej kompanisë më të madhe të kartolinave amerikane dhe nga kanali televiziv i historisë. Xhon Foks, një historian anglez, shprehet se Shën Valentini është varrosur në Kishën Praxedes, në Romë, pranë varrezës së Shën Hippolytus. Ky version thotë se, sipas legjendës, Xhulia mbolli një filiz rozë bajameje në varrin e Shën Valentinit. Në ditët e sotme pemët rozë të bajames janë simbol i dashurisë dhe miqësisë së vërtetë.Ritet tradicionale romake, Lupercalia. Nuk ka prova që të lidhin Ditën e Shën Valentinit dhe festivalet tradicionale të Romës së lashtë, pavarësisht pretendimeve të disa autorëve. Burime bashkëkohore pretendojnë pà «r një lidhje mes festave të shkurtit greko-romake, të cilat, sipas tyre, kremtonin pjellorinë dhe dashurinë.
Nga ana tjetër, dita e Shën Valentinit nuk kishte ndonjë kuptim romantik derisa Xhefri Kaucer, një shkrimtar anglez, shkroi një poezi rreth Valentinit në shekullin 14. Lidhje të mëparshme përqendroheshin tek sakrifica, më tepër sesa tek dashuria dhe romanca. Në kalendarët e Athinës së lashtë, periudha e mesit të janarit dhe mesit të shkurtit ishte muaji i luanit, dedikuar martesës së shenjtë të Zeusit dhe Herës.
Në Romën e lashtë, Lupercalia ishte një festival vendas, që kremtohej nga data 13-15 shkurt dhe ishte një rit i lashtë i lidhur me pjellorinë. Alban Butler në veprën e tij “Jeta e shenjtorëve kryesorë” pretendon pa asnjë provë se në festën Lupercalia, burrat dhe gratë për t’u bërë çift shkruanin emrat e tyre dhe i fusnin në një enë qelqi, nga ku e kanë origjinën edhe letrat e sotme të dashurisë. Në të vërtetë, kjo praktikë u has në mesjetë dhe nuk ka lidhje as me Lupercalian dhe as me ditën e Shën Valentinit.
Shën Valentini në poezi. Lidhja e parë e Shën Valentinit me dashurinë ishte poezia “Parlement of Foules”, e shkruar në vitin 1382 nga Xhefri Kaucer. Vargu që e bëri këtë ditë të njohur ishte:“Për këtë ishte Dita e Shën Valentinit, kur çdo zog fluturonte për të zgjedhur partnerin e tij…”.Kjo poezi u shkrua për nder të përvjetorit të parë të martesës së Mbretit Rikardi II i Anglisë me Anën e Bohemisë. Kontrata martesore ishte firmosur më 2 maj 1381, por martesa e tyre u bë tetë muaj më vonë pasi ishin vetëm 15 vjeç. Lexuesit mendojnë se Kucer i referohej 14 shkurtit, Ditës së Shën Valentinit.
Nga ana tjetër, polemikat vazhdojnë me faktin se mesi i shkurtit nuk është koha e përshtatshme për çiftëzimin e zogjve. Ndaj studiues të tjerë mendojnë se Kraus po i referohej 3 majit, ditës së Valentinit nga Xhenova, prift i cili vdiq rreth vitit 307. Xhek Orç hedh hipotezën se Kaucer mund të jetë duke iu referuar periudhës së 23 shkurtit me kalendarin gregorian, kohë në të cilën disa lloje zogjsh fillonin çiftëzimin në Angli. Janë edhe dy autorë të tjerë, të cilët krijuan poezi rreth zogjve që zgjidhnin partnerët e tyre Ditën e Shën Valentinit, Xhon Gouer nga Britania dhe një luftëtar i quajtur Pardo nga Valencia. Deri më sot, nuk dihet me siguri se cili e bëri lidhjen e parë të Shën Valentinit me dashurinë dhe romancën.Shën Valentini në periudhën mesjetare dhe Rilindjen AnglezeDuke përdorur gjuhën e ligjit, Princesha Izabel e Bavarisë kishte ngritur një “gjykatë të dashurisë” në Parisin e viteve 1400. Festivali Bavarez i Shën Valentinit u themelua më 6 janar, në bazë të “Kartës së gjykatës së dashurisë”.
trajtonte kontrata dashurie, tradhti dhe dhunën kundër gruas. Gjyqtarët ishin të përzgjedhur nga femrat në bazë të leximit të një poezie. Nuk ka fakte të mjaftueshme historike për të vërtetuar këtë festival, ndaj shumë studiues mendojnë se ka mundësi të jetë një histori e trilluar nga princesha. Provat më të hershme të Shën Valentinit janë në shekullin XV me një poezi të shkruar nga Çarli, Duka e Orleansit për gruan e tij.
Në atë kohë Duka po mbahej i mbyllur në Kullën e Londrës, i zënë rob në betejën e Agincourt, të vitit 1415. Një tjetër rast ku përmendet Valentini është në letrat e Margarit Breus për burrin e saj të ardhshëm Xhon Paston. Ajo i shkruan “Valentini im i dashur dhe i mirë”. Shën Valentini përmendet me trishtim edhe nga Ofelia në veprën “Hamleti” (1600-1601).“Nesër është Dita e Shën Valentinit,Shumë herët në mëngjes…Do të vij në dritaren tënde të të lutem, Të më bësh Valentinin tënd”.— Uilliam Shekspir, Hamleti, Akti IV, Skena 5Xhon Don përdori legjendën e martesës së zogjve, si hapje të fjalimit për nder të martesës së Elizabetës, vajzës së Xhejmsit I të Anglisë me Frederikun V në Ditën e Shën Valentinit. Poema moderne që përmend Shën Valentinin janë vargjet e Geimër Xhurton.“Trëndafilat janë të kuq, vjollcat blu,Mjalti është i ëmbël dhe ti gjithashtu. Ti je e imja dashuri dhe un ë i yti jam; Kërkova Valentinin tim Dhe fati më solli tek ti”.
Shën Valentini në periudhën moderne
Në 1797-n, një botues britanik nxori në treg librin “Manuali i Shën Valentinit për djemtë”. Në të kishte vargje romantike për djemtë, që s’mund t’i krijonin vetë ato. Botuesi vazhdoi më tej duke prodhuar kartolina të gatshme për Shën Valentinin.
Në këtë mënyrë u bë e mundur dërgimi për herë të parë i kartolinave anonime, ku u shfaqën edhe vargje të lira, ndryshe nga epoka Viktoriane. Letrat e Shën Valentinit u bënë të famshme në Angli në fillim të shekullit XIX, kur filluan të prodhoheshin në fabrika. Letra në atë kohë mbështillej me shirita dhe dantellë. Rizbulimi i Shën Valentinit u bë në vitin 1840 nga një shkrimtar amerikan i revistës së përmuajshme “Grahm”, ku përmendej se Shën Valentini ishte bërë një festë kombëtare. Në Shtetet e Bashkuara prodhimet e para masive të kartolinave të Shën Valentinit u bënë në vitin 1847, nga Ester Howland. Babai i saj drejtonte një librari të madhe, vajza e tij, e nxitur nga festa angleze e Shën Valentinit, mendoi që të bënte të njëjtën gjë edhe në Amerikë. Kështu nisi të merrte materialin e nevojshëm të letrës së përdorur dhe shiritat zbukurues. Që prej vitit 2001, Shoqata e Kartolinave ka vendosur të ak ordojë çmimin “Ester Howland” për personin që shquhet si vizionar në fushën e krijimit të kartolinave.
Ëmbëlsirat e Shën ValentinitNë Britani është llogaritur se çdo vit, pothuajse gjysma e popullsisë shpenzon 1.3 miliard paund për Ditën e Shën Valentinit duke blerë kartolina, lule, çokollata apo dhurata të tjera. Numri i kartolinave të dërguara mendohet se arrin deri në 25 milionë. Në gjysmën e dytë të shekullit XX, praktika e dërgimit të kartolinave ndryshoi rrënjësisht mënyrën e të bërit dhurata. Nisën të dhuroheshin trëndafila dhe çokollata të paketuara në kuti në formë zemre. Në vitin 1980, industria e diamanteve filloi të reklamonte Shën Valentinin si ditën e duhur për të dhuruar stoli të çmuara.
Pink roses in vase with one orange rose. Striped background.
Në ShBA u vlerësua se rreth 190 milionë kartolina dërgoheshin çdo vit. Gjysma e tyre u dhurohej pjesëtarëve të familjes, duke përfshirë edhe dërgimin e kartolinave shokëve dhe shoqeve të shkollës apo edhe mësueseve, të cilat llogariten të jenë personat që marrin më shumë urime, duke e çuar kështu numrin e kartolinave të dhuruara deri në 1 miliard. Me fillimin e mijëvjeçarit të ri dhe me përhapjen e jashtëzakonshme të internetit, po krijohen tradita të reja. Miliona njerëz tashmë përdorin mjetet dixhitale si kartolinat elektronike, ftesat e dashurisë apo kartolinat e printueshme. Në vitin 2010, është vlerësuar se janë dërguar rreth 15 milionë kartolina elektronike.
Shën Valentini nëpër botë.
Në Evropë, Shën Valentini festohet duke dërguar kartolina, lule, çokollata dhe dhurata të tjera. Në Danimarkë dhe Norvegji, Shën Valentini nuk festohet me përmasa të mëdha, por ka nga ata që e festojnë thjesht duke ngrënë një darkë me partnerin e tyre.
Në Suedi, Shën Valentini quhet “Dita e Zemrave” dhe ka filluar në vitin 1960 e nxitur nga kompanitë e luleve. Nuk është një festë zyrtare, por njihet për shitjet e mëdha të kozmetikës dhe luleve.
Në Finlandë dhe Estoni, Dita e Shën Valentinit quhet “Dita e miqve” dhe festohet më tepër në aspektin miqësor dhe jo në atë të romancës.
Në Amerikën Latine, Shën Valentini njihet si “Dita e dashurisë dhe miqësisë” dhe festohet duke shprehur mirënjohje te personat e dashur.
Në Korenë Jugore dhe Japoni, femrat i dhurojnë çokollata meshkujve më 14 shkurt dhe meshkujt u dhurojnë atyre ëmbëlsira pa çokollatë më 14 mars, një ditë feste e quajtur “Dita e Bardhë”. Në “Ditën e Zezë”, e cila festohet më 15 prill, personat që nuk kanë marrë asnjë dhuratë, festojnë ditën e beqarëve, duke ngrënë një pjatë me makarona të zeza.
Në Kinë, burrat u dhurojnë çokollata dhe lule grave që dashurojnë. Dita e Shën Valentinit nuk festohet më 14 shkurt, pasi është shumë pranë Vitit të Ri Kinez.
Young couple celebrating Valentine’s Day at home
Shën Valentini në Kinë festohet ditën e shtatë të muajit të shtatë, në festivalin “Qixi”.Sipas legjendës, në këtë ditë u lejua një bari të martohej me një shërbëtore.
Në Indinë e lashtë, kjo festë bëhej në përmbajtje të një tradite të vjetër të adhurimit të perëndisë së dashurisë Kamadeva, duke gdhendur monumente me skena dashurie apo duke shkruar librin e famshëm të artit të dashurisë “Kamasutra”.
Në ditët e sotme, besimi islamik dhe ai hindu propagandon të shmangen festa të tilla si Shën Valentini, pasi cilësohen si tradita të huaja që ndikojnë në humbjen e kulturës vendase. Në Iran, ekziston një festival dashurie i quajtur “Esfandegan”, i cili vjen si traditë e kulturës perse dhe që duket se nuk ka të bëjë me Shën Valentinin e sotëm.
Në Izrael, tradita e lashtë e Tu B’Av është kthyer në ekuivalentin e Shën Valentinit. Festohet në ditën e 15 të muajit gusht. Mesa duket, në vendin çifut ka lindur një festë e re e ngjashme me Shën Valentinin, ku festohet dashuria dhe propozohet për martesë.
Në Arabinë Saudite, në vitin 2011, u ndaluan shitjet e dhuratave të Shën Valentinit, duke e cilësuar atë si një festë kristiane. E njëjta gjë ndodh edhe me Pakistanin, Iranin dhe Malajzinë, ku komuniteti mysliman e nxit shoqërinë të mos e pranojë dhe festojë Shën Valentinin, sepse sipas tyre është e papërshtatshme për myslimanët.
Kuriozitete
Femrat blejnë rreth 85 për qind të dhuratave për Shën Valentin.
Mësuesit marrin më shumë kartolina për Shën Valentinin, ndjekur nga fëmijët, nënat, gratë, të dashurat dhe kafshët.
Dhurata më e bukur e Shën Valentinit është Taxh Mahali, e ndërtuar prej perandorit mysliman Shah Xhahan, për nder të gruas së tij të vdekur.
Çdo Shën Valentin, në Verona të Italisë, në ballkonin e Zhulietës dërgohen një mijë letra dashurie.220.000 mijë propozime për martesë bëhen zakonisht çdo Shën Valentin.
Në Amerikë, 64 për qind e meshkujve nuk bëjnë plane për Shën Valentin me të dashurat e tyre jashtë martesës.
Rreth 110 milionë trëndafila të kuq dhe një miliard çokollata shiten dhe dërgohen gjatë tri ditëve para festimit të Shën Valentinit./ koha.net/ KutlPlus.com
Balerini i suksesshëm shqiptar në Itali, Kledi Kadiu është emëruar
anëtar i Këshillit Administrativ të Fondacionit të Akademisë Kombëtare
të Baletit në Romë.
Ky vlerësim është bërë nga Ministri Italian i Kulturës Alberto
Bonisoli me motivin e suksesit profesional të balerinit shqiptar në
Itali.
Dhe pse në moshë të re, aktualisht 45 vjeç, Kledi Kadiu ka një eksperiencë të gjerë artistike.
Suksesi televiziv në Itali erdhi pas pjesëmarrjes së tij në programet
“Amici” , “C’e posta per te”, “Buona Domenica”, “Proggeti Danza” e
“Pequenos Gigantes”.
Në Romë ka themeluar shkollën e tij të baletit “Kledi Dance”.
Gjithashtu balerini shqiptar ka recituar në disa prodhime
kinematografike si “Passo a due”, “La cura del gorilla”, “La nave
dolce”; “Chi lo avrebbe mai detto” etj.
Më vitin 2009 Kledi Kadiu publikon në Itali librin e tij të parë
autobiografik për të cilin vlerësohet me çmimin “Elsa Morante”, për
shkrimtarët e rinj.
Po më 2009 Kledi Kadiu emërohet ambasador i UNICEF e bashkëpunon në
disa projekte për mbrojtjen e fëmijëve nga diskriminimi e shfrytëzimi i
punës në Bangladesh.
Më vitin 2013 Kledi Kadiu vlerësohet me çmimin Ndërkombëtar të Kulturës “Re Manfred”.
Lajmin për këtë vlerësim e ka dhënë dhe vetë balerini shqiptar në rrjetet sociale, shkruan oranews, transmeton Klan Kosova.
“Stina e Verës, shkruan ai shpesh lulëzon nga lajmet e bukura. Këto
ditë u zyrtarizua emërimi im si anëtar i Këshillit Administrativ të
Fondacionit të Akademisë Kombëtare të Baletit në Romë, ky besim që m’u
bë nga Ministri i Kulturës më mbush me gëzim e krenari. Do të përpiqem
të bëj një punë të mirë e do t’i kushtohem këtij impenjimi të ri me
gjithë pasionin e dedikimin që kam bërë gjithmonë në punën time”,
shkruan Kledi Kadiu.
Mbrëmë në Romë, artistët shqiptarë të njohur në gjithë botën, në një mbrëmje të veçantë u mblodhën për të kujtuar heroin shqiptar Gjergj Kastrioti Skënderbeu, shkruan KultPlus.
Kjo mbrëmje solli Inva Mulën, Dua Lipën, Ermal Metën, Erza Muçollin, Genc Tukicin, Elhaida Danin, Lorik Canën, Olen Cesarin, Eno Peçin dhe Ramë Lahaj, si asnjëherë më parë.
Po sjellim dy video, ku yjet shqiptarë kënduan shqip në Teatrin Argentina, të gjithë së bashku./ KultPlus.com
Ambasada e Italisë në Tiranë në vitin Mbarëkombëtar të Skënderbeut shpallur nga qeveria shqiptare sjell një foto të monumentit të Skënderbeut vendosur në sheshin Piazza Albania, në Romë.
Në një postim në faqen e saj Facebook, Ambasada e Italisë në Tiranë shprehet se “pak njerëz e dinë se në Piazza Albania në Romë gjendet monumenti i Skënderbeut, heroit kombëtar shqiptar”.
Bashkë me postimin e saj, ambasada e Italisë në Tiranë poston dhe foton e monumentit të Skënderbeut në Piazza Albania në Romë./ KultPlus.com
Musine Kokalari “kthehet” sot në Universitetin La Sapienza, ku një ditë studimi i kushtohet një gruaje shqiptare që studioi në Itali.
76 vjet pas diplomimit të saj italian, Musinè Kokalari u “kthye” në Sapienza te Romës, citojnë mediat italiane.
Një ditë studimi kushtuar një shkrimtari të shekullit të-20, për një grua shqiptare që donte të shkruante të ardhmen e vendit të saj, por regjimi i Enver Hoxhës i mohoi lapsin dhe lirinë, shkruan ATSH. Në 1938 Kokalari ishte në Romë për t’u diplomuar në letra në La Sapienza. E përkushtuar për krijimin e një Shqipërie demokratike, u kthye në vendin e saj në vitin 1946, por u cilësua nga regjimi komunist si “sabotatore dhe armike e popullit” dhe u dënua me burg dhe izolim deri në vdekjen e saj në vitin 1983.
Faqet italiane të Musine Kokalarit janë rezultat i një pikëpamje dialektike, shqiptare dhe italiane, të një vajze që studionte në një Itali fashiste që pushtoi Shqipërinë e saj më 1939; dëshmi e dramave të jetuara nga autorja dita në ditë, në vitet që e panë atë të marrë pjesë në Sapienza./ KultPlus.com
Në fshatin Lepinë afër Komunës së Lipjanit jeton një familje 7 anëtarësh rome. Vëlla e motër, ndonëse nuk kanë të përfunduar shkollën e artit, ata tashmë kanë mbi 200 piktura, të cilat i kanë punuar vetë.
Janë këta Bajram e Fahrije Mehmeti, të cilët në kushte mjaft të vështira ekonomike, megjithatë, kanë arritur që pasionin e tyre për pikturën mos ta shuajnë. Ndonëse shtëpia e tyre ka vetëm dy dhoma për të 7 anëtarët e familjes, ata e shfrytëzojnë për të fjetur, të ushqehen dhe jetojnë, si dhe e kanë improvizuar si atelie, për të pikturuar.
Bajram është 37 vjeçar. Ai thotë se përmes artit përpiqet që të pasqyrojë kulturën rome. Pothuajse të gjitha pikturat e tij kanë lidhshmëri me jetën e komunitetit rom në Kosovë.
“Kryesisht pikturoj jetën e romëve, e paraqes kulturën rome dhe doket tona. Gjithashtu më pëlqen të pikturoj natyrën, peizazhet dhe portretet”.
“Mund të them se punojmë me material i cili është lehtësisht i qasshëm për ne, për shkak se nuk kemi kushte të punojmë. Punojmë me teknikën e temperit, në letër. Kam dëshirë të punoj në pëlhurë, por për shkak të materialit që nuk e kemi, sepse nuk kemi kushte të mjaftueshme, punojmë me ato që kemi. Pra, unë dhe motra ime Fahrija, punojmë në letër dhe në këtë mënyrë prezantojmë kulturën dhe jetën tonë, përmes kësaj teknike”, tha Bajrami.
Bajrami thotë se në dy raste ka hapur ekspozitë, një herë në Komunën e Graçanicës dhe herën tjetër në Galerinë e Arteve të Kosovës. Për këtë të fundit,në të cilën janë ekspozuar mbi 200 piktura, Bajrami thotë se ku është pritur me mjaft interesim.
“Kjo ekspozitë është mbajtur në vitin 2012. Ka pasur mjaft njerëz që i kanë shikuar punimet tona. Kjo ka qenë ekspozitë e veçantë, të cilën e kemi pasur në Kosovë”, tha Bajrami.
Ai shtoi se deri më tash, nuk kanë marrë ndonjë ndihmë për t’ua lehtësuar kushtet e punës.
“Deri më tash as që kemi kërkuar, por besoj që për punën tonë kanë dëgjuar, por edhe e kanë parë, mjaft njerëz”.
“Unë jam një artist autodidakt dhe që kur kam qenë fëmijë i vogël kam nisur të pikturoj. Nuk kam përfunduar shkollimin për pikturë, për shkak të kushteve, të cilat nuk i kemi pasur, sepse jemi një familje mjaft e varfër”.
“Megjithatë, jam lajmëruar në një shkollë private për pikturë. Kjo ka qenë moti, në vitin 2000, në Uglare. Kështu kam mësuar mjaft teknika. Kështu edhe e kam përsosur punën time”, tha Bajrami.
As Fahrije Mehmeti, 39 vjeçe nuk ka të kryer shkollë për artin. Ajo ka mbaruar vetëm shkollën fillore. Ndonëse nuk ka pasur mundësi të vijojë më tej shkollimin, Fahrija tash është një artiste. Ajo pikturon portrete, ku përmes tyre pasqyron kulturën rome, komunitetit që edhe vetë i takon.
Përpos pikturave Fahrija , së voni ka filluar të pikturojë edhe shamitë, që i përdorin kryesisht komuniteti rom.
“Për mua do të thonë shumë kjo punë që bëj , pasi unë kam punuar portrete në letër, dhe tash punoj si ide të re, shamitë I ngjyrosi me ngjyra ku pasqyroj të njëjtën ide, pra kulturën rome, por jo në letër por ne material. Teknikën e njëjtë e përdori”.
Fahrija shpreson se dikush do t’iu ndihmojë që ata ta kenë një atelie të tyre, e që edhe është ëndrra e vetme e Fahrijes.
“Tash kemi një projekt, i cili dhëntë Zoti të ketë sukses, me ndihmën e njerëzve të mirë. Nëse ata kanë vullnet, të na ndihmojnë që ky projekt të ketë sukses, në mënyrë që të mbledhim para sa është e nevojshme që ta kemi atelienë tonë dhe material të mjaftueshëm që të punoj unë dhe vëllai im, me teknikën të cilën e ka”.
“Mund të them se pasqyrojmë kulturën rome, por edhe grave të Kosovës. unë këtë e bëj përmes imagjinatës, ashtu siç më vjen ideja dhe e shpërfaqi. Tash për tash i kam të gatshme rreth 50 portrete”, tha Fahrija.
Sidoqoftë, ëndrra Bajramit dhe Fahrisë mbetet ndërtimi i një atelieje, gjithsesi me vullnetin e mirë të njerëzve që do të mund t’ju ndihmonin, dhe më pas ku ata do të mund të punonin duke shprehur talentin e tyre, shkruan Insajderi./ KultPlus.com
