Shkrimtari Salman Rushdie ka humbur shikimin në njërin sy dhe përdorimin e njërës dorë pas sulmit që pësoi teksa përgatitej për të mbajtur një leksion në shtetin e Nju Jorkut dy muaj më parë, ka konfirmuar agjenti i tij.
Sipas Guardian, deri më tani, shkalla e plotë e lëndimeve të Rushdie ishte e paqartë, por në një intervistë me El País të Spanjës, Andrew Wylie shpjegoi se sa serioz dhe ndryshim i jetës kishte qenë sulmi.
“Plagët e tij ishin të thella, por ai gjithashtu ka humbur shikimin e njërit sy. Ai kishte tre plagë të rënda në qafë. Njëra dorë është e paaftë sepse i janë prerë nervat në krah. Dhe ai ka rreth 15 plagë të tjera në gjoks dhe bust. Pra, ishte një sulm brutal.”- tha Wylie.
Agjenti nuk pranoi të thoshte nëse Rushdie ishte ende në spital, duke thënë se gjëja më e rëndësishme ishte që shkrimtari të jetonte. Wylie tha gjithashtu se ai dhe Rushdie kishin biseduar për mundësinë e një sulmi të tillë në të kaluarën.
Personi i akuzuar për therjen me thikë të Rushdie u deklarua i pafajshëm për akuzat për tentativë vrasje dhe sulm të shkallës së dytë kur u paraqit në gjykatë më 18 gusht.
Autori 75-vjeçar, i cili mori kërcënime me vdekje nga Irani në vitet 1980 pas botimit të romanit të tij Vargjet Satanike, u godit me thikë në qafë dhe në bust ndërsa doli në skenë për të mbajtur një fjalim mbi lirinë artistike në Institutin Chautauqua në 12 gusht./KultPlus.com
Romancieri, i cili u godit me thikë në fillim të këtij viti teksa ishte gati të jepte një leksion publik, është njëri prej favoritëve nga libraritë për të fituar çmimin “Nobel” në letërsi këtë vit, shkruan The Guardian.
Rushdie, vepra e të cilit përfshin romanin bestseller “The Satanic Verses”, u godit me thikë ndërsa ishte gati të mbante një leksion në Institutin Chautauqua në New York më 12 gusht.
Çmimi i këtij viti do të shpallet të enjten dhe do të shkojë për “personin që do të ketë prodhuar veprën më të spikatur në një drejtim ideal në fushën e letërsisë”, përcjell KultPlus.
Çmimi vendoset nga Akademia Suedeze, një grup prej 18 personash që përbëhet nga shkrimtarë, gjuhëtarë, studiues të letërsisë, historianë dhe një jurist të shquar.
Ky është çmimi më prestigjioz i letërsisë në botë, me fituesin që merr rreth 900 mijë euro.
Nëse ai fiton, 75-vjeçari britanik do të jetë shkrimtari i parë me origjinë indiane që fiton këtë çmim, hera e fundit ishte në vitin 1913, atë botë kur e fitonte Rabindranath Tagore. /KultPlus.com
Një nga librat më të diskutueshëm në historinë e kohëve të fundit letrare, “Vargjet Satanike” të Salman Rushdie, u botua mbi tre dekada më parë dhe pothuajse menjëherë shkaktoi demonstrata e zemëratë në të gjithë botën, disa prej tyre të dhunshme.
Një vit më vonë, në vitin 1989, udhëheqësi suprem i Iranit, Ayatollah Khomeini, nxori një fetva, ose vendim fetar, duke urdhëruar muslimanët të vrisnin autorin.
I lindur në Indi në një familje myslimane, por në atë kohë shtetas britanik që jetonte në Mbretërinë e Bashkuar, Rushdie u detyrua të fshihej për pjesën më të madhe të një dekade.
Çfarë kishte – dhe ende ka – prapa gjithë këtij zemërimi?
Polemika
Libri, “Vargjet Satanike”, shkon në zemër të besimeve fetare myslimane kur Rushdie, në sekuenca ëndrrash, sfidon dhe ndonjëherë duket se tallet me disa nga parimet e tyre më të ndjeshme.
Myslimanët besojnë se Profeti Muhamed u vizitua nga engjëlli Gibreel – Gabriel në anglisht – i cili, gjatë një periudhe 22 vjeçare, i recitoi fjalët e Zotit atij. Nga ana tjetër, Muhamedi ua përsëriti fjalët pasuesve të tij. Këto fjalë përfundimisht u shkruan dhe u bënë vargje dhe kapituj të Kuranit.
Romani i Rushdie përfshin këto besime thelbësore. Një nga personazhet kryesore, Gibreel Farishta, ka një sërë ëndrrash në të cilat bëhet adashi i tij, engjëlli Gibreel. Në këto ëndrra, ai ndeshet me një personazh tjetër qendror në mënyra që i bëjnë jehonë rrëfimit tradicional të Islamit për takimet e engjëllit me Muhamedin.
Rushdie zgjedh një emër provokues për Muhamedin. Në versionin e romanit, Profeti quhet Mahound – një emër alternativ për Muhamedin i përdorur ndonjëherë gjatë Mesjetës nga të krishterët që e konsideronin atë djall.
Për më tepër, Mahoundi i Rushdies vendos fjalët e tij në gojën e engjëllit Gibreel dhe u jep ndjekësve të tij dekrete që u shkojnë për shtat vetëm qëllimeve të tij egoiste. Edhe pse, në libër, shkruesi imagjinar i Mahound, Salman Persiani, refuzon vërtetësinë e recitimeve të Zotit të tij, ai i regjistron ato sikur të ishin të Zotit.
Në librin e Rushdie, Salman, për shembull, ia atribuon disa pasazhe aktuale në Kuran që i vendosin burrat “mbi gratë” dhe u japin burrave të drejtën të godasin gratë.
Nëpërmjet Mahound, Rushdie duket se hedh dyshime mbi natyrën hyjnore të Kuranit.
Sfidim i teksteve fetare?
Për shumë myslimanë, Rushdie, në ritregimin e tij imagjinar të lindjes së ngjarjeve kryesore të Islamit, nënkupton se, në vend të Zotit, Profeti Muhamed është vetë burimi i të vërtetave të shpallura.
Në mbrojtje të Rushdie, disa studiues kanë argumentuar se “tallja e tij e pandershme” synon të eksplorojë nëse është e mundur të ndahet fakti nga trillimi. Eksperti i letërsisë Greg Rubinson thekson se Gibreel nuk është në gjendje të vendosë se çfarë është e vërtetë dhe çfarë është një ëndërr.
Që nga botimi i “Vargjeve Satanike”, Rushdie ka argumentuar se tekstet fetare duhet të jenë të hapura për t’u sfiduar. “Pse nuk mund të debatojmë për Islamin?” tha Rushdie në një intervistë të vitit 2015. “Është e mundur të respektosh individët, t’i mbrosh nga intoleranca, ndërkohë që të jesh skeptik për idetë e tyre, madje edhe t’i kritikosh me forcë”.
Megjithatë, kjo pikëpamje bie ndesh me mendimin e atyre për të cilët Kurani është fjala e Zotit.
Pas vdekjes së Khomeinit, qeveria e Iranit njoftoi në vitin 1998 se nuk do ta zbatonte fetvanën e tij ose nuk do të inkurajonte të tjerët ta bënin këtë. Rushdie tani jeton në Shtetet e Bashkuara dhe bën paraqitje të rregullta publike.
Megjithatë, 30 vjet më vonë, kërcënimet ndaj jetës së tij vazhdojnë. Edhe pse protestat masive kanë pushuar, temat dhe pyetjet e ngritura në romanin e tij mbeten shumë të debatuara. / The Conversation / KultPlus.com
Salman Rushdie, i shtruar në spital pasi u godit me thikë në Nju Jork, duhet të marrë çmimin Nobel në Letërsi, deklaroi filozofi i njohur francez, Bernard-Henri Lévy.
“Nuk mund të imagjinoj asnjë shkrimtar tjetër që të ketë këtë guxim dhe që ta meritojë më shumë se ai”, thotë Lévy për autorin e natyralizuar britanik.
I kërcënuar me vdekje që nga një “fatva” nga Irani, në vitin 1989, një vit pas publikimit të “Vargjeve Satanike”, Salman Rushdie u godit me thikë të premten e kaluar.
”Ky shkrimtar i dënuar që prej 30 vitesh… meriton kompensim”, gjykon Bernard-Henri Lévy në një shkrim të gjatë me titull ”Pavdekësia e Salman Rushdie”.
Sipas filozofit, ”ky akt i terrorit absolut, i cili, përtej trupit të goditur me thikë dhe librave të tij, është një tmerr mbi të gjithë librat dhe të gjitha fjalët e botës, kërkon një përgjigje brilante”.
Filozofi francez, me nofkën BHL, është një figurë me ndikim në skenën politike, filozofike dhe letrare franceze, i cili është i përkushtuar për disa kauza, veçanërisht në Lindjen e Mesme.
Vitin e kaluar, çmimi Nobel për Letërsi iu dha romancierit tanzanian, Abdulrazak Gurnah./ KultPlus.com
PEN Qendra e Kosovës është e shokuar me sulmin brutal që të premten u bë ndaj shkrimtarit hindu-britanik Salman Rushdie.
PEN Qendra e Kosovës e dënon këtë akt barbar, i cili është sulm ndaj fjalës dhe mendimit të lirë.
Salman Rushdie ishte dhe është përkrahës i madh i pavarësisë së Kosovës. Ai shqetësohej shumë për fatin e shqiptarëve të Kosovës të shtypyr nga regjimi i Beogradit dhe kërkonte që NATO të intensifikonte sulmet ndaj caqeve ushtarake të Serbisë.
PEN Qendra e Kosovës lutet për shëndetin e shkrimtarit dhe dënon çdo sulm ndaj fjalës së lirë, viktimë e të cilit sot është Rushdie e nesër mund te jetë një tjetër. /KultPlus.com
Shkrimtari Salman Rushdie ndodhet ende në gjendje kritike në spital, vetëm dy ditë pasi u godit me dhjetëra thikë në pjesë të ndryshme të trupit teksa mbante një fjalim në Nju Jork, përcjell KultPlus.
Nga ana tjetër, sulmuesi i tij është arrestuar dhe akuzohet për tentativë vrasje të shkallës së dytë.
Mirëpo, mjekët kanë bërë të ditur se Rushdie është hequr nga intubacioni dhe se është në gjendje të flasë, pavarësisht plagëve të shumta të shkaktuara nga Hadi Matar, 24-vjeçari nga Nju Xhersi.
Rushdie me origjinë indiane është përballur me vite të tëra me kërcënime me vdekje për romanin e tij Vargjet Satanike, të cilin disa muslimanë e konsiderojnë blasfemi.
Autoritetet iraniane prej vitesh kishin urdhëruar vrasjen e tij për shkak të shkrimeve të shumta, e pas publikimit të lajmit se është therur me thikë, Teherani zyrtar ka njoftuar se duhet puthur dora personit që e ka sulmuar.
Ndryshe Rushdie prej vitesh ka qenë nën mbrojtjen e policisë, dhe ka jetuar me një identitet të rrejshëm që t’i shmang sulmet e mundshme. /KultPlus.com
Shkrimtari Salman Rushdie, i cili vuajti prej vitesh kërcënime me vdekje nga islamistët pasi shkroi “Vargjet Satanike”, është sulmuar në një skenë në Nju Jorku.
Fituesi i çmimit Booker, 75 vjeç, po fliste në një ngjarje në Institutin Chautauqua. Policia e Shtetit të Nju Jorkut tha se një i dyshuar doli në skenë dhe sulmoi Rushdie dhe një intervistues.
“Rushdie ka pësuar një plagë të dukshme me thikë në qafë”, thuhet në deklaratën e policisë.
Guvernatorja e Nju Jorkut Kathy Hochul tha në një konferencë për shtyp rreth një orë më vonë se Rushdie ishte gjallë.
Ai u dërgua në një spital lokal me helikopter, por nuk ka detaje të tjera për shkallën e plagëve të tij.
Intervistuesi, Henry Reese, gjithashtu pësoi një dëmtim të lehtë në kokë. Reese është bashkëthemelues i një organizatë jofitimprurëse që ofron strehë për shkrimtarët e mërguar nën kërcënimin e persekutimit.
I dyshuari është dërguar menjëherë në mbajtje, tha policia.
Mark Sommer, një reporter për Buffalo News, i tha BBC News Channel se sulmuesi kishte dalë nga audienca me një maskë të zezë.
Një video e postuar në internet tregon të pranishmit që nxitojnë në skenë menjëherë pas incidentit.
Romancieri me origjinë indiane Rushdie mori famë me Midnight’s Children në 1981, i cili vazhdoi të shiti mbi një milion kopje vetëm në MB.
Por libri i tij i katërt, në vitin 1988 – Vargjet Satanike – e detyroi atë të fshihej për nëntë vjet.
Romani surrealist, post-modern ngjalli zemërim te disa muslimanë, të cilët e konsideruan përmbajtjen e tij si blasfemi, dhe u ndalua në disa vende.
Një vit pas botimit të librit, Udhëheqësi Suprem i Iranit Ayatollah Khomeini bëri thirrje për ekzekutimin e Rushdie. Ai ofroi një shpërblim prej 3 milionë dollarësh në një fetva – një dekret ligjor i lëshuar nga një udhëheqës fetar islamik.
Shpërblimi mbi kokën e Rushdie mbetet aktiv, dhe megjithëse qeveria e Iranit është distancuar nga dekreti i Khomeinit, një fondacion fetar pothuajse zyrtar iranian shtoi 500,000 dollarë të tjera në shpërblim në 2012.
Shtetasi britaniko-amerikan – i cili ka lindur nga muslimanë jo-praktikues dhe është vetë ateist – është bërë një avokat i zëshëm për lirinë e shprehjes, duke mbrojtur punën e tij në disa raste, shkruan BBC.
Megjithëse nuk e dimë motivin e sulmuesit të Salman Rushdie, autori është përballur me kërcënime me vdekje për më shumë se 30 vjet që nga botimi i Vargjeve Satanike. Rushdie tha se qëllimi kryesor i romanit të tij ishte të shqyrtonte përvojën e emigrantëve, por disa muslimanë u ofenduan nga portretizimi i Profetit Muhamed dhe vënia në pikëpyetje e natyrës së shpalljes së Kuranit si fjalë e Zotit.
Vargjet Satanike u ndaluan fillimisht në vendin e lindjes së autorit, Indi, dhe më pas në disa vende të tjera përpara se Ajatollah Khomeini i Iranit të lëshonte fetvanën e tij famëkeqe.
Fetvaja bëri thirrje për vrasjen e kujtdo që ishte përfshirë në botimin e librit dhe ofroi shpërblime për ata që morën pjesë në vrasje. Kjo fetva nuk është anuluar kurrë zyrtarisht.
I befasuar nga natyra e përhapur e protestave, Salman Rushdie u kërkoi falje myslimanëve, por u fsheh për pjesën më të madhe të 10 viteve të ardhshme.
Ndonëse shkrimtari i kishte shpëtuar dëmtimit fizik deri më tani, të tjerë të lidhur me librin nuk i kishin shpëtuar, me botuesin e tij norvegjez që u qëllua dhe u plagos rëndë në fillim të viteve ’90 dhe përkthyesi i tij japonez u godit me thikë për vdekje.
Kur Rushdie u shpall kalorës në vitin 2007 nga Mbretëresha Elizabeth II, kjo shkaktoi protesta në Iran dhe Pakistan, ku një ministër i kabinetit tha se nderimi “justifikon sulmet vetëvrasëse”.
Ngjarjet letrare ku mori pjesë Rushdie kanë qenë subjekt i kërcënimeve dhe bojkoteve në të kaluarën.
Paraqitja e tij në ngjarjen e Institutit Chautauqua, në perëndim të Nju Jorkut, ishte e para në një seri leksionesh gjatë verës të organizuar nga organizata jofitimprurëse.
Një artist në ambientet e ngjarjes tha se provat kanë shkuar normalisht mëngjesin e sotëm deri në sulmin brenda amfiteatrit të saj. Vendi ka qenë i mbyllur që atëherë, tha ajo.
PEN America, një grup i shquar amerikan i fjalës së lirë për autorë, tha se ishte “nga tronditja dhe tmerri” nga lajmet për sulmin. Z. Rushdie ishte president i organizatës nga viti 2004 deri në 2006.
“Nuk mund të mendojmë për asnjë incident të krahasueshëm të një sulmi të dhunshëm publik ndaj një shkrimtari letrar në tokën amerikane”, thuhet në një deklaratë.
Guvernatorja e Nju Jorkut, Kathy Hochul u zotua se do të “ndihte sado që të jetë e nevojshme në hetimin” për therjen me thikë.
“Mendimet tona janë me Salmanin dhe të dashurit e tij pas kësaj ngjarjeje të tmerrshme”, shkroi ajo./ KultPlus.com
Novelisti i famshëm Salman Rushdie raportohet se është sulmuar me thikë teksa po mbante një fjalim përpara audiencës në Nju Jork.
Rushdie po fliste në një event nnë Institucionin Chautaqua në Nju Jork kur një person i paidentifikuar u ngjit në skenë dhe e qëlloi me thikë.
Fotografitë e publikuara në rrjetet sociale tregojnë momentet kaotike kur njerëzit i shkuan në ndihmë shkrimtarit i cili prej vitesh ka qenë shënjestër e kërcënimeve me vdekje nga ekstremistët, kryesisht për shkak të librit të tij “Vargjet Satanike”./ KultPlus.com
Autori i njohur i letërsisë botërore Salman Rushdie, ka dhënë një intervistë për prestigjiozen The Guardian, ku ka treguar për jetën private, për rutinën e tij si për lansimin e librit të tij të ardhshëm, shkruan KultPlus.
Ndër të tjera, në këtë intervistë vërehet një ironi e hollë e autorit, ndërkaq edhe humori i tij është i theksuar.
Më poshtë keni intervistën e Rushdies.
Kur keni qenë më i lumtur? Ndihem mjaft i lumtur tani, megjithëse pandemia është problem. Virusi më preku shpejt dhe nuk isha mirë, për gati dy javë e gjysmë. Nuk pata simptomat më të rënda dhe çdo ditë e më shumë, e kuptoj se jam nga njerëzit që ishin me shumë fat.
Kujtimi më i hershëm? I mbështetur në supet e tim eti në Bombay, duke parë Sherpa Tenzing Norgay-n, ndërsa përshëndet me dorë nga makina, pas ngjitjes së parë të Everestit.
Tipari që urreni më shumë te të tjerët? Të qenit të pandershëm.
Çasti më i vështirë? Është kaq i vështirë, sa nuk thuhet.
Sendi më i çmuar që keni? Një shufër e vogël argjendi, tri centimetra e gjatë. Daton në qershorin e vitit 1947 dhe në të është gdhendur harta e pacopëtuar e Indisë. Ma dhanë një ditë pasi linda, ndaj është sendi më i hershëm që kam.
Kujt do t’ia besonit rolin, në filmin e jetës tuaj? Herën e fundit që më bënë këtë pyetje, thashë: “Johnny Depp-it, për shkak të ngjashmërisë së madhe fizike” – dhe gazetari i tabloidit, mendoi se e kisha seriozisht.
Cila është fjala e parapëlqyer, për ju? “Fund”. Janë dy fjalë: edhe “ndjesë”.
Çfarë u detyroheni prindërve? Pikëpamjen laike, e kam falë babait. Nënës time, i detyrohem për gjithçka tjetër.
Cili libër, ju ka ndryshuar jetën? “Liza në botën e çudirave”… ose, ndoshta një libër humoristik për Supermenin. Këta më ngjitën virusin e leximit dhe kjo çoi në mënyrë të pashamngshme tek ai i të shkruarit.
Çfarë donit të bëheshit kur të rriteshit? Shkrimtar, më vjen keq ta them… E mërzitshme ta dëgjosh, e di, por kjo është e vërteta.
Fjala më e rëndë, që ju ka thënë dikush? Kur isha rreth 22 vjeç, isha i ftuar në një mbrëmje mode në Chelsea. Më prezantuan me një stilist të njohur, i cili, menjëherë më ktheu shpinën dhe u largua. Dhjetë minuta më vonë, u kthye dhe më tha: – Më vjen keq, që u solla aq vrazhdë me ju… Por, më thanë se jeni hebre. – E mbaj mend, fort mirë emrin e tij, por le të bëjmë sikur e kam harruar.
A keni thënë ndonjëherë “Të dua”, por pa qenë e vërtetë kjo? Po.
Po të mund të ktheheshit pas në kohë, ku do të shkonit? Do të rri këtu, faleminderit! Në të shkuarën, kishte mjekim jo kaq të mirë për dhëmbët.
Kur keni qarë për herë të fundit dhe pse? Kur pashë në Netflix, filmin e Sooni Taraporevala-s, “Yeh Ballet”… Më ktheu në Bombay dhe çuditërisht, pata një ndjesi të fortë përmallimi.
Kë shihni, si arritjen tuaj më të madhe? Nëntëmbëdhjetë libra. Vitin e ardhshëm, njëzet…
Kur i keni pasur problemet më të mëdha me ligjin? Gjatë viteve ’90, kur kisha nevojë për mbrojtje nga punonjësit e policisë. U bëmë miq të mirë, me disa prej tyre.
Çfarë jua prish gjumin? Asgjë. Fle si qengj.
Cili është mësimi më i rëndësishëm, që ju ka mësuar jeta? Të jesh plotësisht, vetvetja!
Na tregoni ndonjë të fshehtë!.. Ende s’e kam mbaruar së lexuari, “Middlemarch”, të George Eliot-it. / KultPlus.com
I botuar njëkohësisht në gjithë botën, libri rrëfen 10 vitet e autorit nën një emër të rremë. Si u shkrua libri i përfolur dhe reagimi i ekstremistëve fetarë në të gjithë botën. “Ishte premtuar një shpërblim prej 50 000 dollarësh për personin që do ta vriste”
Joseph Anton” është një libër me 10 kapituj, që ndonëse autori në të rrëfen jetën e tij, ka preferuar ta shkruajë në vetën e tretë. Duke qenë se për 10 vjet më radhë iu desh të mbajë një pseudonim dhe të jetonte nën mbrojtjen e policisë, ai shkruan për këto vite të jetës si të mos ishin të tijat. Si Salman Rushdie, si ai që ishte përpara “Vargjeve satanike”, ai ndoshta nuk do t’i kishte jetuar kurrë. “E bëra këtë emër titullin e librit tim, sepse jam ndier gjithmonë çuditshëm kur m’u kërkua të heq dorë nga emri im, gjithmonë jam ndier i parehatshëm me këtë zgjedhje dhe mendova se mund të ndihmonte të dramatizonte, për lexuesin, çudinë e thellë dhe parehatinë e atyre viteve”, është shprehur Rushdie në lidhje me autobiografinë e tij. Rrëfimi i tij fillon pikërisht atëherë kur një gazetare e BBC-së, pikërisht në ditën e Shën Valentinit, në vitin 1989, e merr në telefon dhe i drejton pyetjen: “Si ndiheni tani që e keni mësuar se Ajatollah Khomeini ju ka dënuar me vdekje?”.
Rrëfimi mbi ato vite paniku, kur vdekja ishte vazhdimisht e pranishme, edhe pse ai ishte nën ruajtje të vazhdueshme, gërshetohet me rrëfime nga jeta e tij, që nga fëmijëria, marrëdhënia me të atin, fryma e besimit në të cilën u rritën, vitet e shkollës, botimet, udhëtimet, si dhe marrëdhëniet e tij me bashkëshortet, divorcet që ndoqën njëra-tjetrën, dashuritë, tradhtitë, zhgënjimet dhe humbjen e besimit te partneret. Por mbi të gjitha është vetë ai që rrëfen për botimin e romanit “Vargjet satanike”, për mënyrën se si u prit, kërcënimet e vazhdueshme me vdekje dhe mënyrën se si ndikoi në jetën e tij personale, e cila nuk ishte më e tija.
Nga libri:Fatwa
“Njoftoj popullin krenar mysliman të botës se autori i librit Vargjet satanike, i cili është kundër islamit, Profetit dhe Kuranit, dhe të gjithë ata që kanë marrë pjesë në botimin e tij, që kanë pasur dijeni rreth përmbajtjes së tij, janë të dënuar me vdekje. U kërkoj të gjithë myslimanëve, kudo që gjenden, t’i ekzekutojnë ata kudo që t’i hasin.” Dikush i dha atij një kopje të shtypur të tekstit, teksa po e shoqëronin në studio për të dhënë intervistën.
Përsëri, personi që ai kishte qenë deri atëherë donte të argumentonte, kësaj here, në lidhje me fjalën “dënim”. Ky nuk ishte një dënim i dhënë nga një gjykatë që ai e njihte apo që kishte juridiksion ndaj tij. Ky ishte urdhri i një të moshuari mizor dhe në prag të vdekjes. Por ai e dinte gjithashtu se zakonet e personit që ai kishte qenë në të kaluarën, nuk i hynin më në punë. Tani ai ishte një person i ri. Ishte personi i gjendur në syrin e ciklonit; nuk ishte më Salman-i që njihnin miqtë e tij, por Rushdie-u, autori i librit Vargje satanike, titull tinëzisht i shtrembëruar për shkak të heqjes prej tij të nyjës shquese. Vargjet satanike ishte një roman.
Libri Vargje satanike përmbante vargje që ishin satanike dhe ai ishte autori satanik i tyre, “Satani Rushdie”, krijesa me brirë në afishet e demonstruesve në rrugët e një qyteti të largët; njeriu i varur në litar, me gjuhën e kuqe të nxjerrë jashtë në karikaturat vulgare që ata mbanin në duar. Vareni Salman Rushdie-në. Sa e lehtë ishte që një njeriu t’ia fshije të shkuarën dhe të krijoje një version të ri të tij, një version dominues, ndaj të cilit dukej e pamundur të luftoje.Mbreti Charles I nuk e kishte pranuar legjitimitetin e dënimit të dhënë kundër tij. Por kjo nuk e kishte penguar Oliver Cromwell-in t’ia priste kokën.Ai nuk ishte mbret. Ai ishte autor i një libri.
Ai pa gazetarët që po e vështronin dhe pyeti veten nëse kështu i shikonin edhe ata që i shpinin në trekëmbësh, në karrige elektrike apo në gijotinë. Një gazetar i huaj iu afrua për t’u treguar i dashur me të. Ai e pyeti këtë burrë se çfarë duhej të mendonte rreth fjalëve të Khomeini-t. Sa seriozisht duhej t’i merrte? Mos vallë ishin thjesht një ornament retorik apo diçka vërtet e rrezikshme?
“Oh, mos u shqetësoni kaq shumë”, i tha gazetari. “Khomeini e dënon Presidentin e Shteteve të Bashkuara me vdekje çdo të premte pasdite.”
Kur ishte në transmetim dhe e pyetën se si po reagonte ndaj kërcënimit, u përgjigj: “Do të doja të kisha shkruar një libër shumë më kritik.” Qysh asokohe e paskëtaj u ndje krenar për këto fjalë. Kjo ishte e vërteta. Ai nuk mendonte se libri i tij ishte posaçërisht kritik ndaj islamit, por sikurse tha në televizionin amerikan atë mëngjes, mund të ishte në të mirën e një feje ta kritikoje ca, kur udhëheqësit e saj silleshin në këtë mënyrë.
Botimi i romanit “Vargjet satanike”
Edicioni britanik i librit Vargjet satanike u botua të hënën, më 26 shtator 1988. Më pas, kur mendonte për të, ndiente një nostalgji të thellë për atë çast kur dukej se telashet ishin shumë larg. Atë vjeshtë, për një periudhë të shkurtër, botimi i librit Vargjet satanike ishte një ngjarje letrare që diskutohej me gjuhën e librave. Ishte gjë? Mos ishte, sikundër sugjeronte Viktoria Glendinning-u në gazetën Times të Londrës, “më i mirë se Fëmijët e mesnatës, ngaqë është më i përmbledhur” apo, sikurse Angela Carter-i shkroi në The Guardian, “një epikë në të cilën janë shpuar disa vrima për të hyrë vizioni… [një] roman shumë i populluar, fjalëshumë, herë-herë gazmor, jashtëzakonisht i kohës”? Apo mos ishte, sikurse shkruante Claire Tomalin-i tek The Independent, “një rrotë që nuk rrotullohet”, apo një roman që “e vriste lart, por që në fakt është i palexueshëm”, sipas opinionit edhe më të ashpër të Hermione Lee-së tek Observer? Sa ishte numri i lexuesve anëtarë të “Klubit të faqes 15”, që nuk shkonin dot përtej asaj faqeje të librit?
Shumë shpejt gjuha e letërsisë do të mbytej nga kakofonia e diskurseve të tjerë politikë, fetarë, sociologjikë e paskolonialë, ndërsa temat e cilësisë dhe qëllimit serioz artistik do të bëheshin pothuajse të parëndësishme. Libri mbi migracionin dhe transformimin që ai kishte shkruar, po zhdukej dhe po zëvendësohej nga libri që gati nuk ekzistonte, ku Rushdie-u i quan gratë e Profetit lavire (ai nuk e kishte bërë këtë, edhe pse kurvat e një shtëpie publike në Jahilian imagjinare të tij merrnin emrat e grave të Profetit për t’i eksituar klientët; ndërsa vetë gratë e Profetit, sikundër përshkruhet qartë në libër, jetojnë dëlirësisht në harem).
Rushdie-u përdor fjalën “dreq” shumë herë (ashtu është, në të vërtetë e ka përdorur jo pak). Ky roman imagjinar ishte ai ndaj të cilit do të drejtohej tërbimi i islamit dhe pasandaj do të ishin të paktë njerëzit që do të donin të flisnin për librin e vërtetë, me përjashtim të atyre që shpesh pajtoheshin me vlerësimin negativ të Hermione Lee-së.
Kur miqtë e pyesnin se ç’mund të bënin për ta ndihmuar, zakonisht ai u përgjërohej: “Mbroni tekstin.” Sulmi ishte shumë konkret, ndërsa mbrojtja shpesh kishte karakter të përgjithshëm dhe mbështetej në parimin e fuqishëm të lirisë së fjalës.
Ai shpresonte, dhe shpesh e ndiente, se i nevojitej një mbrojtje më e veçantë, si ato mbrojtjet cilësore që u ishin bërë librave të tjerë të sulmuar: Lady Chatterley’s Lover – I dashuri i zonjës Çatërli, Uliksi apo Lolita; sepse ky ishte një sulm i dhunshëm jo ndaj vetë librit, por ndaj një grumbullimi të caktuar fjalësh (duke qenë se letërsia, siç ia kishin kujtuar atij italianët në pallatin Queluz, përbëhej nga fjalë) dhe ndaj synimeve, integritetit dhe zotësisë së shkrimtarit, i cili i kishte bashkuar këto fjalë me njëra-tjetrën. Ai e ka bërë këtë për para.
Ai e ka bërë për famë. Hebrenjtë ia kishin mbushur mendjen ta bënte. Asnjeri nuk do ta kishte blerë librin e tij të palexueshëm, po qe se nuk do të hidhte baltë kundër islamit. E tillë ishte natyra e sulmit dhe, për shumë vjet, librit Vargjet satanike iu mohua jeta e zakonshme e një romani. Ai u shndërrua në diçka më të vogël dhe më të shëmtuar: në një fyerje. Ndërsa libri i tij po shndërrohej gjithnjë e më shumë thjesht në një fyerje, ai vetë u bë Fyesi; jo vetëm në sytë e myslimanëve, por edhe për mendimin e publikut në përgjithësi. Sondazhet e bëra pasi nisi “Çështja Rushdie” treguan se shumica dërmuese e publikut britanik mendonte se ai duhej të kërkonte falje për këtë libër “fyes”. Argumenti nuk ishte aspak i lehtë për t’u fituar. / KultPlus.com
Në fillim të çdo dashurie ka një pakt vetjak që bën me veten secili prej dashnorëve, një marrëveshje për të lënë mënjanë gjërat negative te tjetri për hir të atyre pozitive. Dashuria është pranvera pas dimrit. Vjen për të shëruar plagët e jetës, që i ka hapur i ftohti mizor. Kur në zemër lind kjo ngrohtësi, papërsosuritë e të dashurit të duken si asgjë, më pak se asgjë, dhe pakti i fshehtë me veten lidhet me lehtësi. Dyshimit i mbyllet goja. Më pas, kur fashitet dashuria, ky pakt i fshehtë duket si budallallëk, por edhe sikur të jetë i tillë, është një budallallëk i nevojshëm që lind nga besimi që kanë dashnorët te bukuria, pra te mundësia e të pamundurës, te dashuria e vërtetë.
