Një tërmet me magnitudë 4,8 ballë të shkallës Rihter është regjistruar sot duke tronditur sërish ishujt pranë Amorgos.
Sipas Institutit Gjeodinamik të Observatorit Kombëtar të Athinës, epiqendra e tërmetit ishte vendosur në det, 13 kilometra në jugperëndim të Arkesinit, Amorgo, dhe 230 kilometra në juglindje të Athinës.
Më herët, një tërmet 4,9 ballë Rihter tronditi ishullin Amorgos në orën 09:17 të së martës.
Sipas Institutit Gjeodinamik të Observatorit Kombëtar të Athinës, epiqendra e tërmetit ishte 14 kilometra në jugperëndim të Arkesinit, Amorgo, dhe 231 kilometra në juglindje të Athinës.
Të paktën pesë tërmete të tjera u regjistruan gjatë natës në zonën detare në jug të Amorgos, më i forti prej të cilëve ishte 5,0 ballë i shkallës Rihter, sipas të dhënave të publikuara nga Instituti Gjeodinamik i Observatorit Kombëtar të Athinës.
Tërmeti më i fortë deri tani u regjistrua vonë të hënën, me magnitudë 5,3./ atsh/ KultPlus.com
Aktiviteti sizmik vazhdoi sot në det jashtë zonës Santorini-Amorgos, me nëntë tërmete me magnitudë nga 4,0 deri në 4,9 ballë të shkallës Rihter.
Aktiviteti sizmik i shkallës së ulët, por i shpeshtë, filloi në fund të janarit, filloi midis ishujve Santorini dhe Amorgos.
Shkollat në ishujt Thera, Ios, Anafi dhe Amorgos do të qëndrojnë të mbyllura deri më 14 shkurt, vendosën sot dy komitetet për aktivitetin sizmik dhe kërcënimin nga tërmetet.
Vendimi përfshihet në një deklaratë të Ministrisë së Krizave Klimatike dhe Mbrojtjes Civile, pas një takimi mesdite të thirrur nga profesori Efthymios Lekkas, president i Organizatës së Planifikimit dhe Mbrojtjes nga Tërmeti (OASP).
Sipas deklaratës, anëtarët e komitetit thanë gjithashtu se aktiviteti sizmik në ishullin Anydros (midis Therës dhe Amorgos) mbetet i qëndrueshëm, me mbi 800 tërmete të regjistruara midis 1 shkurtit dhe sot (8 shkurt) me magnitudë mbi 3,0 ballë të shkallës Rihter, dhe një intensitet maksimal 5,2./atsh/ KultPlus.com
Aktiviteti sizmik, që nisi të shtunën, vazhdon ende në zonën detare midis ishullit të njohur grek, Santorini dhe Amorgos.
Një tërmet i lehtë me magnitudë 4,6 të shkallës Rihter u regjistrua dje në orën 19:44 nga rrjeti sizmologjik i Observatorit Kombëtar të Athinës, në një distancë prej 233 kilometra në juglindje të Athinës.
Epiqendra e tërmetit ishte në det, pranë Amorgos.
Më herët, të paktën gjashtë lëkundje, magnituda e të cilave kaloi nivelin 4,0 të shkallës Rihter u regjistruan midis orës 09:36 dhe 11:29 të së hënës, me më të madhin në orën 11:29 me magnitudë 4,9 të shkallës Rihter dhe një epiqendër 25 kilometra në jugperëndim të Amorgos.
Kjo u pasua nga një tjetër tërmet me magnitudë 4,9 të shkallës Rihter në orën 14:17 të së hënës pasdite, me epiqendër 18 kilometra në jug jugperëndim të Arkesinit, Amorgos dhe 231 kilometra në juglindje të Athinës.
“Sekuenca që po zhvillohet në veri të Santorinit ka një origjinë tektonike, ajo filloi nga ngacmimi vullkanik, i cili filloi më 2 gusht 2024 me një zgjerim të ngadaltë të vullkanit. Ka një krizë sizmo-vullkanike të vazhdueshme në kompleksin vullkanik Thera-Kolumbo, e cila po monitorohet dhe po merren të gjitha masat për skenarët e mundshëm”, tha Athanasios Ganas, drejtor i Kërkimeve në Instituti Gjeodinamik i Observatorit Kombëtar të Athinës.
”Shkollat do të qëndrojnë të mbyllura deri të premten në ishujt Santorini, Anafi, Ios dhe Amorgos për shkak të aktivitetit të vazhdueshëm sizmik”, thanë ekspertët e dy komiteteve të monitorimit të tërmeteve në Greqi.
Komitetet vunë në dukje se aktiviteti sizmik në det në afërsi të ishullit Anydros, midis Santorinit dhe Amorgos, është veçanërisht intensiv duke regjistruar 200 tërmete me magnitudë mbi 3,0 ballë të shkallës Rihter që nga e shtuna e 1 shkurtit.
”Aktiviteti sizmik brenda kalderës së Santorinit mbetet në të njëjtat pika të ulëta si ditët e mëparshme”, thanë komitetet pas shqyrtimit të të dhënave përkatëse.
Ndërkohë, linja ajrore ”SKY Express” ka shtuar fluturimet për/nga Santorini të hënën dhe të martën 3-4 shkurt për të lehtësuar transportin e njerëzve nga/në ishull.
”Attica Group” informoi pasagjerët të hënën se ka vazhduar me caktimin e një udhëtimi shtesë me traget që niset nga Santorini, me qëllim lehtësimin e lëvizjes së banorëve dhe vizitorëve në ishull.
Ajo tha se po monitoron zhvillimet dhe nëse është e nevojshme, do të vazhdojë me ndryshime të mëtejshme të itinerareve të saj për të përforcuar lidhjet midis Santorinit dhe Pireut./atsh/ KultPlus.com
Kudo që të shikoni në Santorini, ju kujtohet se jeni në një vullkan. Peizazhet hënore, plazhet e zeza dhe të kuqe, guralecat e bëra nga llava e ngurtësuar. Bukuria mahnitëse e ishullit grek është rezultat i historisë së dhunshme vullkanike të zonës.
Santorini është sigurisht i famshëm për kalderën e saj mahnitëse në formë gjysmëhëne, gjysma e së cilës është e zhytur në ujë – duke e bërë atë të vetmen kalderë të fundosur në botë. Ajo u krijua nga një nga shpërthimet më të mëdha të njohura rreth 3600 vjet më parë. Shpërthimi ishte aq i fuqishëm sa shkatërroi qytetin antik të Santorinit të Akrotirit dhe i dha një goditje fatale qytetërimit minoan detar, i cili ishte vendosur në ishull në atë kohë.
Sot, Santorini – i njohur gjithashtu si Thira – është sheshi i lojërave më romantike në Greqi me vila dhe resorte luksoze që ofrojnë arratisje të këndshme për arratisjet dhe ambiente ëndërrimtare për dasma dhe fotosesione luksoze. Shkëmbinjtë e pjerrët vullkanikë të ishullit, të vendosura rreth 1000 metra mbi nivelin e detit, krijojnë një kanavacë gjeologjike mbresëlënëse me shtëpi të zbardhura të balancuara në buzë. Nuk është çudi që është një nga vendet më të fotografuara në planet.
Çdo mbrëmje, ishulli ndalet për perëndimet e diellit me famë botërore të Santorinit. Fshati me kupolë blu dhe të bardhë i Oia mbushet me afrimin e orës së artë. Ndërsa dielli fillon të perëndojë pas shkëmbinjve të kalderës, qielli shndërrohet në një shfaqje të gjallë të nuancave të kuqe, portokalli dhe rozë. Mijëra gulçojnë ndërsa rrezet e fundit zhduken në det.
Pak e kuptojnë se poshtë kaleidoskopit hipnotik të ngjyrave qëndron një vullkan aktiv.
Sekretet e thellësive
Santorini është pjesë e Harkut Vullkanik Helen, një nga fushat më të rëndësishme vullkanike në Evropë, e cila ka parë mbi 100 shpërthime gjatë 400,000 viteve të fundit. Vullkani më aktiv nënujor dhe potencialisht i rrezikshëm i Mesdheut Lindor, Kolumbo, është pesë milje në verilindje të Santorinit dhe pjesë e të njëjtit sistem vullkanik.
E zhytur në detin Egje, Kolumbo ka qenë e qetë për gati 400 vjet – por nuk është në gjumë. Herën e fundit që shpërtheu, në vitin 1650, vrau 70 njerëz dhe shkaktoi një cunami 40 këmbësh. U regjistruan tërmete të forta dhe pasgoditje, së bashku me gaz toksik dhe shtëllunga tymi.
Shkencëtarët e dinë se shpërthimi i Kolumbos mund të shkaktojë kërdi të madhe. Disa nga ekspeditat më të mëdha oqeanografike në botë e kanë vizituar atë dhe monitorimi është rritur në 20 vitet e fundit. Një nga anijet më të mëdha kërkimore amerikane, anija e shpimit të thellë JOIDES Resolution , udhëtoi për në Santorini për misionin e saj të parë mesdhetar midis dhjetorit 2022 dhe shkurtit 2023.
Anija e frikshme solli “një laborator të tërë lundrues në zonë”, thotë vullkanologu dhe bashkë-shefi i ekspeditës Tim Druitt. Në gjendje të shpojnë në mbi 8,000 metra (26,000 këmbë) nën sipërfaqen e detit, studiuesit mblodhën sedimente të paarritura më parë për të provuar dhe rindërtuar historinë e vullkanizmit në zonë.
Rezultatet – raportet fillestare priten më vonë këtë vit – duhet të ndihmojnë shkencëtarët jo vetëm të parashikojnë shpërthimet e ardhshme, por edhe të zbulojnë sjelljen e vullkaneve të tjera aktive në mbarë botën që përbëjnë një kërcënim për miliona që jetojnë në afërsi të tyre. Lidhjet midis tërmeteve dhe vullkaneve po studiohen gjithashtu.
Evi Nomikou, një oqeanografe gjeologjike në Universitetin e Athinës, ka marrë pjesë në çdo ekspeditë në Santorinin e saj të lindjes për 20 vitet e fundit. “Ne po krijojmë gradualisht një gjeopuzzle [duke treguar] se cilat pjesë ishin [fillimisht] tokë, cilat pjesë ishin ujë,” thotë ajo.
“Nëse ne mund të kuptojmë më mirë shpërthimet e së kaluarës dhe ndikimin e tyre, ne kemi një udhërrëfyes për të adresuar më mirë sfidat e së ardhmes.”
Një oqean jashtëtokësor
Ekspedita e Rezolutës JOIDES nuk është studimi i parë i madh i zonës. Nomikou thotë se kushtet ekstreme të studiuara prej kohësh të gjetura në Kolumbo e bënë NASA-n të financojë një ekspeditë novator në vitin 2019. “Në fund të kraterit të saj ka një oqean jashtëtokësor me forma jete që mund të gjenden në planetë të tjerë.”
Mjedisi armiqësor, me shfryrjet e tij hidrotermale aktive që nxjerrin ujë të nxehtë dhe minerale, shërbeu si një terren ideal testimi për teknologjitë e reja më të avancuara duke përdorur automjete autonome nënujore. NASA testoi zhytës që një ditë, shpreson se do të eksplorojnë oqeanet aliene në Jupiter dhe Saturn.
Një tjetër studim i kohëve të fundit zbuloi gjithashtu një dhomë magmë të pazbuluar më parë nën Kolumbo. Shkencëtarët besojnë se dhoma mund të jetë gjithashtu çelësi për të kuptuar aktivitetin sizmik në këtë rajon.
Vullkanet e ndezura dhe krateret flluskuese ndezën gjithashtu imagjinatën e producentëve të Hollivudit, të cilët zgjodhën Santorinin si vendndodhjen e hapjes së filmit “Lara Croft: Tomb Raider – The Cradle of Life”. Duke përdorur shkëmbinjtë dramatikë të Santorinit si sfond, Angelina Jolie e gjeti veten në situata të rrezikshme në ujërat misterioze ndërsa kërkonte thesarin nënujor.
Jolie dhe bashkëshorti i atëhershëm Brad Pitt kaluan kohën e pushimeve në Santorini pas xhirimeve dhe nuk janë të vetmit. Kardashians, Lady Gaga dhe Shakira janë ndër të famshmit që kanë spërkatur në ujërat e kristalta të Santorinit. Çdo verë, mega jahte lundrojnë përpara dhe mbrapa midis Santorinit dhe magnetit tjetër të famshëm të Greqisë, ishullit të festave të Mykonos, pasagjerët e tyre VIP që zbulojnë mjedisin e tyre ekskluziv në postime të shkëlqyera.
Rritjet e kraterit dhe burimet termale
Romanca e Brangelinës mund të ketë përfunduar, por shpirti aventuresk i Lara Croft jeton në ekskursionet me varka turistike. Ato përfshijnë një vizitë në vullkanin e Nea Kamenit: një nga pesë ishujt që formojnë kompleksin vullkanik të Santorinit dhe një park kombëtar gjeologjik në vetvete.
“Shpërthimi i fundit në Nea Kameni ishte në vitet 1950,” thotë Marios Fytros, CEO i agjencisë së udhëtimeve Santorini View. “Vizitorëve u pëlqen emocioni i ecjes deri në kraterin e një vullkani. Është një nga ekskursionet tona më të njohura.” Udhëtimet me varkë vazhdojnë me një not në burimet e nxehta vullkanike në ishullin e afërt Palea Kameni, të ndjekur nga perëndimorët e diellit në kuvertë përballë shkëmbinjve të Santorinit.
Një tjetër turne popullor, në vendin e mrekullueshëm arkeologjik të Akrotirit, shërben si një kujtesë e matur e forcës vullkanike. Qyteti i lulëzuar i epokës së bronzit u shkatërrua nga shpërthimi 3600 vjet më parë, i cili shpërtheu një kolonë hiri dhe shkëmbi gati 20 milje të lartë, duke varrosur qytetin. Rreth 1700 vjet më vonë, një fatkeqësi e ngjashme do të shkatërronte Pompein.
Me hirin dhe llavën e hequr, afresket me ngjyra të gjalla të Akrotirit sot qëndrojnë të ruajtura bukur.
Një vullkan që zien
Falë famës së saj globale, Santorini ka parë disa nga investimet më të mëdha turistike në vend. Hilton dhe Nobu janë ndër markat që kanë mbërritur në ishull në vitet e fundit dhe çmimet e pronave janë ndër më të lartat në Greqi.
Megjithatë, gjeologët – të cilët po monitorojnë nga afër Kolumbon – paralajmërojnë se është vetëm çështje kohe para se të godasë sërish një shpërthim i madh.
Sidoqoftë, “koha” në vitet e gjeologjisë mund të jetë jashtëzakonisht e ngadaltë. Aq shumë sa një agjent imobiliar në ishull, i cili nuk pranoi të përmendet emri, thotë se “aktiviteti vullkanik nuk hyn kurrë në bisedë” kur shet një pronë.
Kur shpërthen, Kolumbo është në gjendje të prodhojë një kolonë shpërthimi dhjetëra milje të lartë dhe gjithashtu mund të shkaktojë një cunami. Rritja e aktivitetit rreth 10 vjet më parë ngriti shqetësime, por që atëherë është ulur.
“Nëse fillojmë të shohim rritje të aktivitetit në Kolumbo, atëherë duhet të jemi vigjilentë, thotë Druitt. “Lajmi i mirë është se vullkanet japin shumë paralajmërime.”
Në jetën e tyre të përditshme, vendasit kanë pak kohë për të menduar për vullkanin përtej ekskursioneve. Në verë, ishulli është i mbushur plot. Overturizmi mbetet një nga sfidat më të mëdha pasi morfologjia unike e Santorinit vazhdon të sjellë turma. Vitin e kaluar, Unioni Ndërkombëtar i Shkencave Gjeologjike, në bashkëpunim me UNESCO-n, përfshiu kalderën e Santorinit në listën e parë të 100 vendeve më të mira të trashëgimisë gjeologjike .
Përtej hoteleve dhe restoranteve, të gjitha bizneset në ishull janë të lidhura me vullkanin. Kozmetika e prodhuar në vend është e mbushur me minerale dhe përbërësit premium ushqimor rriten në tokë unike. Ekziston një muze kushtuar domateve qershi Santorini, një produkt me emërtim të mbrojtur me origjinë që nga viti 2006, dhe fasulet e ishullit konsiderohen më të mirat në Greqi.
Pastaj është eksporti më i famshëm i Santorinit pas turizmit: vera . Banorët e ishullit thonë se ka më shumë verë se ujë në Santorini.
Rreth një e pesta e ishullit rreth 30 milje katrorë është e zënë nga vreshtat, shumica e të cilave rriten assyrtiko , një rrush vendas që prodhon verëra të bardha që janë të freskëta, të thata dhe – çuditërisht – minerale.
Shtëpitë tradicionale “shpellë” të gërmuara në shkëmbinjtë vullkanikë, të quajtura yposkafa, janë bazat kryesore të foleve për muajin e mjaltit që kërkojnë pushimet e tyre të ëndrrave. Por për Nomikou, e cila u rrit në Santorini, ishte Kolumbo ajo që u shfaq në ëndrrat e saj të fëmijërisë.
“Më kanë ndikuar shumë historitë e gjyshit dhe të stërgjyshit. U kujtuan shpërthimet më të vogla në Nea Kameni”, thotë ajo.
“Por ata këmbëngulën se ai për të cilin duhet të shqetësohet është “ai që nuk mund ta shihni”.
Gradualisht kuptova se ishte një vullkan tjetër, nën ujë. Një vullkan më i fuqishëm, misterioz dhe i rrezikshëm. Është e pamundur të dihet nëse ndonjëri prej nesh do të jetojë përmes një shpërthimi të madh, por, në një moment, do të ketë një të tillë.”
Santorini një ditë mund të varroset edhe një herë nën një shtresë hiri. Por tani për tani – ndërsa vizitorët shijojnë një tjetër muzg mahnitës mbi një gotë asyrtiko – vullkani qëndron i qetë./cnn/KultPlus.com
