Etiketë: Saranda Rugova

Nga Sarandë B. Rugova

Ruth Bader Ginsburg  vdiq dje në moshën 87 vjeçare. Ishte gjyqtarja e dytë grua në  histori e cila shërbeu në Gjykatën Supreme të  Shteteve të  bashkuara. Që nga viti 1993 u bë zëri i fuqishëm i drejtësisë  për barazi gjinore, interesin e gruas dhe të  drejtat civile si dhe liritë.

 Duke qenë e hapur në  lidhje me sfidat, diskriminimin gjatë  rrugëtimit të  saj profesional, ne kemi kuptuar shumë  për jetën e Ginsburg dhe realitetin e vështirë  të  viteve të 90-ta apo edhe të padrejtësive të mëhershme me të cilat përballëshin gratë, ato që luftonin për edukim dhe pavarësi.

Gjatë studimeve të saj në  Shkollën e Drejtësisë së  Harvardit, Ruth Bader Ginsburg rrëfen se si ishte një nga nëntë  gratë  në  mesin e pesëqind studentëve burra. Ato gjykoheshin dhe akuzoheshin për profesion që kishin zgjedhur, për të cilin nuk mund të jetë  e mjaftueshme një  grua dhe natyra e të cilit është e krijuar vetëm për fuqinë një burri. Diskriminimi kishte shkuar edhe mëtej, ku studenteve nuk u lejohej të shfrytëzonin degët e njëjta  të  bibliotekës të  cilat përdoreshin nga studentat mëshkuj.

 Gjyqtarja Ginsburg qysh në fillimet e saja kishte qenë  konsistente në  qendrimin e saj, studioi në  universitete më  prestigjoze të të  gjitha kohërave, Harvard dhe Columbia, dhe si një  grua e etur për dije dhe edukim, si grua me qëllim për të  ndryshuar botën e egër të  pabarazisë  si dhe për të  cunguar atë jodemokratike. Andaj, me shkollimin e lartë dhe si një figurë e  pamposhtur, jo vetëm që  arriti qëllimin e saj për të  udhëhequr një  sistem të  tërë  gjyqësor në  shtetin më  të  fortë  të botës, por edhe bëri revolucion në sistemin e drejtësisë, i dha kahje krejtësisht tjetër, ngriti figurën e gruas dhe theu barrierat e pabarazisë gjinore.

‘Në të pesëdhjetat, kompanitë tradicionale të drejtësisë vetëm sa kishin filluar të  punësojnë  hebrejë…Por, të  jesh grua, hebre, dhe nënë, ky kombinim ishte diçka edhe më shumë.’, ishte shprehur Ginsburg.

Edhe në moshë  të  shtyrë, deri në  moshën 86 vjeçare ka vazhduar të  punoj për barazi gjinore, si gjyqtare në  Gjykatën Supreme. E pakënaqur me presidentin aktual, Donald Trump, një  ditë  para vdekjës la një  deklaratë  në  të  cilën shkruan që  mos të  zëvendësohet nga asnjë gjyqtar deri sa të zgjidhet Presidenti i ri.

Më poshtë ua sjellim disa nga deklaratat më të  fuqishme dhe inspiruese të Ruth Bader Ginsburg.

‘Nëna ime më ka thënë vazhdimisht dy gjëra. Njëra ishte që të  bëhëm një zonjë, dhe tjetra që  të  jem e pavarur. Të studiosh për drejtësi ishte e pazakonshme për gratë e gjeneratës sime. Për shumicën e grave të  cilat rritëshin në  vitet e 40-ta titulli më  i rëndësishëm nuk ishte diploma, por të jesh e martuar.’

‘Andaj, tani përceptimi është po, gratë janë këtu për të qëndruar. Dhe kur më pyesin ndonjëherë ‘Kur do të jenë  mjaft gra në  Gjykatën Supreme?’ e unë përgjigjem ‘Kur të  jenë  nëntë,’ata shokohen. Por, kur janë  nëntë  burra, askush nuk e bën asnjë pyetje për ata.”

‘Disidentët flasin për një  epokë  të  ardhshme. Nuk është e thjeshtë  për të  thënë, ‘Kolegët e mi janë gabim dhe unë  do ta bëja në  këtë  mënyrë.’ Por, mosmarrëveshjet e mëdha bëhen mendime të  gjykatës dhe gradualisht me kohën këndvështrimet e tyre shëndërrohen në këndveshtrime dominante. Pra, kjo është shpresa e kundërshtarit: që ata nuk janë  duke shkruar për sot, por për të  nesërmën.’

‘Kërcënimi më i madh i lirisë  është  një  popull i dobët; diskutimi publik është  dëtyrë  e politikës: dhe kjo duhet të  jetë  parimi fundamental i qeverisë amerikane.’

‘Feminizmi…mendoj shpjegimi më i thjeshtë dhe njëri që e përfshi këtë ide, është  kënga të  cilën e këndon Marlo Thomas, ‘Të  lirë  të  jemi unë  dhe ti.’ Të  lirë  të  jemi, nëse ti je grua – doktoreshë, avokat, shef indian. Çkado që  ti dëshiron të jesh. Dhe nëse je djalë, dhe të  pëlqen të jesh mësues, infermerier, do të të pëlqente të  kesh një  kukull, kjo është  në  rregull gjithashtu. Nocioni që  secili duhet të jemi të  lirë  të  zhvillojmë  talentin tonë, çkado që  mund të  jetë ai, dhe mos të  jemi të ndaluar nga barrierat artificiale – barrierat e krijuara nga njeriu, sigurisht jo të  dërguara nga qielli.’

‘Do të doja të kishte një mënyrë që të mund të tundja një shkop magjik dhe ta vendosja përsëri kur njerëzit ishin të respektueshëm ndaj njeri-tjetrit dhe Kongresi ishte duke punuar për të  mirën e shtetit dhe jo sipas vijave të  partisë . Një ditë  do të  ketë  njerëz të  mirë, përfaqësues të mirë të  zgjedhur të  cilët do të  thonë, ‘mjaft me këtë  budallallëk, le të  jemi lloji i legjislaturës të  cilën Shtetet e Bashkuara duhet ta kenë.’ Shpresoj ajo ditë  do të  vijë  derisa unë  të  jem ënde gjallë.’ / KultPlus.com