U mbajt sot në mjediset e Qendrës Kombëtare të Librit dhe Leximit një diskutim i frytshëm mbi letërsinë për fëmijë.
Ky takim që bëri bashkë shkrimtarë të letërsisë për fëmijë erdhi pas hapjes së thirrjes (më 1 qershor) së Fondit të Krijimtarisë Letrare për Fëmijë për vitin 2024, një fond i përvitshëm që mbështetet nga QKLL.
Pjesë e tryezës së diskutimit ishin fitues të këtij fondi ndër vite si: Xhahid Bushati, Rovena Rozhani, Teuta Dhimarko Kasoruho, si dhe shkrimtarë të afirmuar të letërsisë për fëmijë si Adelina Mamaqi, Lefteri Lloshe, Natasha Poroçani, Anila Mullaj etj, të cilët ndanë me të pranishmit sfidat e kësaj letërsie si një letërsi e domosdoshme në rritjen dhe edukimin e brezave që vijnë.
Ata ngritën shqetësimin që kjo letërsi të mos ngelet e izoluar por të mbështetet vit pas viti, pasi mbi të gjitha këto krijime për fëmijë kanë edhe vlera pedagogjike.
Sipas tyre, kjo letërsi nga njëra anë zhvillon aftësitë njohëse të fëmijës, u zgjeron horizontin mendor, në anën tjetër, zhvillon imagjinatën pasi, krijime të tilla i përshtaten mirë të menduarit konkret dhe ende të pazhvilluar të fëmijëve.
Prej 3 vitesh, Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit e mbështet këtë letërsi përmes një fondi të dedikuar. Nëpërmjet këtij fondi, QKLL-ja synon të promovojë letërsinë për fëmijë, pasi krijuesit për fëmijë janë ata që rrisin dashurinë te fëmijët për librin, që ngacmojnë te fëmijët fantazinë për t’u bërë shkrimtar, hapin dyert e botës fëmijërore, ku mbruhet motivi për të shkruar, për të krijuar dhe për të dashur gjuhën.
Fitues të këtij fondi ndër vite: Romani “Udhëtim drejt planetit Arbër” me autor Luan Ramën. Libri didaktiko-letrar “Grama Tik-Tok” me autore Rudina Çupin. Përralla “Fani në kërkim të dritës” me autore Rovena Rrozhani. Libri “O trumcak bredharak!”, Xhahid Bushati Libri “Arushi Oja”, Eleni Birçaj Sevi Agolli me librin «Hajdutja e buzëqeshjeve», Fatmir Gjestila me librin «Lotët e Marit», Zimo Krutaj me librin «Jona dhe deti». Teuta Dhimarko Kasoruho me librin “Aventura e Bebit” Rovena Rrozhani me librin “Arinjtë duan të fluturojnë” Xhahid Bushati me librin “Alfabeti i Bletës”./ balkanweb/ KultPlus.com
Pasi popullsia globale arriti në 8 miliardë më 15 nëntor 2022, janë bërë parashikime të ndryshme se kur do të arrijë kulmin numri i njerëzve në Tokë. Studimet ndryshojnë, me disa që sugjerojnë se popullsia e botës do të arrijë 8.8 miliardë njerëz nga mesi i këtij shekulli, përpara se të nisë të bjerë.
Parashikime të tjera, si ato të OKB, vlerësojnë se popullsia e botës mund të arrijë më shumë se 10 miliardë deri në vitet 2080. Në çdo rast, rritja e konsiderueshme e popullsisë ka çuar në mbipopullim të konsiderueshëm në disa nga qytetet më të mëdha të botës, duke shkaktuar shqetësime madhore në lidhje me ndotjen dhe mbipopullimin. Ja cilat janë 10 qytetet më të populluara në botë, dhe si është të jetosh në to.
10. Osaka, Japoni: 19.2 milionë njerëz
Historikisht e rëndësishme si një qendër e tregtisë dhe industrisë, Osaka është ende një qendër financiare shtëpia e shumë kompanive të mëdha japoneze. Ajo është e famshme për kulturën e saj ushqimore dhe arkitekturën moderne, duke qenë shumë popullore për turistët.
Falë një sistemi të mirë të transportit publik, metroja arrin të transportojë mbi 900 milionë pasagjerë në vit. Por ashtu si me çdo mega–qytet modern, trafiku mbetet një problem i madh për shkak të mbipopullimit. Problem është edhe strehimi.
9. Pekin, Kinë: 19.4 milionë njerëz
Qyteti i dytë më i madh i Kinës, është një nga më të vjetrit në botë. Këtu ndodhen shumica ebizneseve më të mëdha të vendit. Pekini ka aktualisht numrin më të madh të miliarderëve në botë. Por për shkak të ndotjes industriale, stuhive të shpeshta të rërës dhe gazrave të makinave, shumë banorëve u thuhet shpesh të qëndrojnë brenda për të shmangur rreziqet e mundshme shëndetësore.
8. Mumbai, Indi: 20.1 milionë njerëz
I ndërtuar mbi 7 ishuj, Mumbai është një qytet historik, plot me kulturë dhe art. Këtu ndodhet qendra e industrisë së filmit indian (Bollywood). Po ashtu është kryeqyteti tregtar dhe financiar i Indisë. Dhe po këtu e kanë selinë shumica e kompanive më të mëdha, gjë që ka sjellë një fluks të madh njerëzish që vijnë nga zonat rurale.
Problemet kryesore janë higjiena e dobët dhe strehimi me cilësi të ulët. Mumbai ka rrugët më të mbingarkuara në botë, kryesisht për shkak të mungesës së infrastrukturës dhe një sistemi transporti publik që nuk është në gjendje të përballojë fluksin.
7. Dhaka, Bangladesh: 20.2 milionë njerëz
Kryeqyteti i Bangladeshit po rritet me një ritëm të shpejtë, i nxitur nga një industri botuese elulëzuar. Po ky qytet historik është qendra e kulturës bengaleze. Këtu organizohen festivale të panumërta të artit dhe ceremoni fetare gjatë gjithë vitit. Po për shkak të pozicionit të saj në deltën e Gangut, Dhaka është e prirur ndaj përmbytjeve të shpeshta gjatë sezonit të musonit dhe cikloneve.
6. Kajro, Egjipt: 20.4 milionë njerëz
Përveç arkitekturës së famshme historike, Kajro njihet si shtëpia e njërës prej mrekullive të lashta të botës; kompleksit të piramidave të Gizës së lashtë. Këtu banon 11 për qind të popullsisë së vendit. Aktualisht është në plan një projekt që do të ndihmojë në lehtësimin e problemeve të rëndësishme të trafikut.
5. Mexico City, Meksikë: 21.6 milionë njerëz
Ndodhet në pllajën e njohur si Lugina e Meksikës, 2240 m mbi nivelin e detit dhe është kryeqyteti më i vjetër në Amerikë. Zhvillimi i këtij metropoli është i jashtëzakonshëm. Në vitin 1900, popullsia e tij ishte vetëm 500.000 banorë. Por për shkak të një numri të madh njerëzish që erdhën nga zonat rurale në kërkim të punës, ky numër u rrit në 9 milionë deri në vitet 1970.
Për shkak të mungesës së banesave, ky fluks detyroi një numër të madh njerëzish të ngrinin banesa pa leje. Sot Mexico City është tani një qendër e madhe biznesi dhe një atraksion turistik popullor, plot me muzeume dhe me vende të këndshme për të ngrënë.
4. São Paulo, Brazil: 21.8 milionë njerëz
Është një qytet i kontrasteve të mëdha. Varfëri ekstreme përballë një pasurie të madhe. Rrokaqiejt e mëdhenj të zonës financiare ngrihen mbi lagjet e varfra të qytetit, të njohura si favela. Problem i madh është furnizimi me ujë të pijshëm. Gjithsesi vitet e fundit ka pësuar një rënie të kriminalitetit, ndërsa është përmirësuar cilësia e ajrit.
3. Shanghai, Kinë: 26.3 milionë njerëz
Shumë vite më parë, ishte qenë një fshat i vogël peshkatarësh. Por falë vendndodhjes së tij pranë grykëderdhjes jugore të lumit Jance, u bë dalëngadalë qyteti më i madh në Kinë, dhe një nga më të mëdhenjtë në botë. Aty ndodhen disa qendra tregtare të mëdha moderne, por edhe restorante që ofrojnë ushqimin tradicional kinez.
2. Delhi, Indi: 29.3 milionë njerëz
Vetë qyteti ka ekzistuar prej më shumë se 2000 vjetësh, gjë që shkakton grupin e vet të problemeve. Infrastruktura është e vjetruar, edhe pse kohët e fundit ka pasur shumë projekte të ndërtimit të rrugëve, që kanë ndihmuar në lehtësimin e trafikut. Problem madhor ështëndotja nga rrugët dhe industria, por edhe standardi i dobët i banesave, ku jeton 50 për qind e popullsisë.
1. Tokio, Japoni: 37.4 milionë njerëz
Metropoli i Tokios shtrihet në një sipërfaqe prej vetëm 13.452 km2, me një dendësi 2.642 njerëz në çdo km2. Kjo paraqet probleme për banorët e saj për sa i përket hapësirës së jetesës dhe udhëtimit. Mungesa e banesave të lira është një problem akut. Ndaj apartamentet e vogla me sipërfaqe vetëm 9 m2 po bëhen gjithnjë e më të preferuara në mesin e banorëve të rinj, qëpërpiqen të vendosen me banim pranë qendrës së qytetit për punë.
Edhe shëtitja nëpër qytet është gjithashtu shumë problematike. Rrugët shpesh janë të tejmbushura. Edhe transporti publik është gjithashtu shpesh i mbipopulluar dhe i shtrenjtë, megjithëse është pothuajse gjithmonë në orar. / “Science Focus” – Bota.al/KultPlus.com
Të gjithë përballemi me përvoja të vështira në një pikë të jetës. Disa njerëz kanë pak më shumë fat dhe duket sikur gjithmonë marrin kartat fituese, ndërsa ju merrni një dorë të tmerrshme. Është e thjeshtë të fillosh të ndjehesh i hidhëruar ndaj njerëzve që duket se po i marrin të gjitha. E vërteta është se të gjithë janë duke luftuar me diçka.
Dallimi është se si secili individ del nga ajo situatë – a i mposht ata lufta, apo i bën ata më të fortë? Të gjithë kemi një zgjedhje në jetën tonë; ne mund të injorojmë përvojën dhe atë që ajo po përpiqet të na mësojë, ose mund ta përdorim atë për të ndihmuar veten tonë për tu bërë më i mirë dhe më i fortë.
Këtu janë disa shembuj të betejave që të gjithë kalojnë por që do t’ju bëjnë të kuptoni vlerën tuaj dhe të dini se si të kujdeseni për veten tuaj.
Lënia e gjërave të shkojnë
Ndonjëherë lejimi i dikujt ose diçkaje të shkojë është gjëja më e vështirë për të bërë. Duket sikur copëton një pjesë tënden.
Edhe nëse mendimi për të jetuar pa dikë duket si gjëja e duhur për të bërë, sa herë që përpiqemi ta bëjmë atë, bëhet e pamundur.
Ju ndjeni presion në gjoks dhe madje filloni të qani. Kuptoni që është e natyrshme. Nuk je të vetmit. Ka ndodhur edhe më parë, dhe do të ndodhë përsëri.
Pasi ta lini më në fund atë person, pa marrë parasysh sa e vështirë është, ju dilni më të fortë. Ju e kuptoni që keni qenë mjaft të fortë për të lënë të shkoni, dhe ju do të jeni në gjendje ta bëni përsëri nëse është e nevojshme. E kupton që me mbylljen e një dere, u hap një tjetër.
Marrëdhëniet toksike
Kalimi përmes një marrëdhënie toksike mund të jetë përvoja më e mirë që mund të keni, por pse?
Sepse pa marrë parasysh sa e vështirë ishte të dilnit gjallë e shëndoshë nga ajo, pasojat e saj do t’ju detyrojnë të hidhni një vështrim se çfarë roli keni luajtur në atë marrëdhënie, si silleni dhe cilin shteg do ta zgjedhni në të ardhmen.
Ju sigurisht nuk do të jeni të gatshëm t’i përsërisni të gjitha këto përsëri dhe do të jeni më të zgjuar kur zgjedhni partnerin tuaj të ardhshëm.
Do të keni mundësi ti njihni pjesët që duhet të ndryshohen dhe ato që duhet të shërohen para se të provoni përsëri. Ajo marrëdhënie që dështoi në mënyrë të mjerueshme dhe ju bëri të kaloni kaq shumë mërzi, rezulton të jetë një përvojë mjaft e vlefshme në fund të fundit.
Ta lësh punën
Jo të gjithë kanë fatin të gjejnë punën e përsosur menjëherë pas mbarimit të kolegjit. Shumica e njerëzve janë të detyruar të punojnë në diçka që ata shohin si rraskapitëse, të mërzitshme ose zhgënjyese.
Disa njerëz mendojnë se nuk janë mjaftueshëm të mirë për diçka më të mirë dhe kështu qëndrojnë në atë mjedis mbytës dhe thjesht përzihen me të tjerët. Të tjerët thjesht do ta lënë punën.
A do të thotë kjo që ata janë larguar? Humbësit? Jo, aspak.
Braktisja e një pune që ju urreni mund të jetë vendimi më i mirë që keni marrë ndonjëherë, edhe nëse nuk duket si më racionalja në atë moment.
E vërteta është se duke u larguar në të vërtetë i jepni vetes një nxitje besimi, një motiv shtesë. Pse? Sepse ju jeni duke thënë, “E dini çfarë? Unë meritoj më mirë.”
Është nxitja për të marrë përgjegjësi për mirëqenien tuaj dhe të lini diçka që ju bën të vlene më pak nga sa vleni në të vërtetë. Vetëm sigurohuni që të keni një plan për të mbijetuar financiarisht derisa të gjeni diçka që ju përshtatet më mirë.
Përballja me një tragjedi
Ka gjëra në jetë që ne thjesht nuk mund t’i kontrollojmë dhe kjo është ndoshta pjesa më e keqe. Shoku i menjëhershëm i humbjes së një të dashuri ose përballja me sëmundje në familje mund të na shkatërrojë, veçanërisht nëse nuk kemi tjetër kënd përveç nesh që të na mbështesë.
Ndërsa kërkon kohë për të kuptuar se ku jeni aktualisht në jetë, dhe si të vazhdoni të jetoni pa dikë ose diçka, në fund të fundit do të mësoni se si të kuptoni dhe të merreni me situata në të cilat nuk keni kontroll, dhe do të përdorni aftësitë për gjëra të tjera edhe në jetë./filozofia.al / KultPlus.com
Sa më shumë kohë kalon, aq më shumë grumbullojmë përvoja dhe dëshira, që mbushin zemrat tona. Kur na mbërthen nostalgjia, kur jeta dhemb, kur vijnë pushimet, kujtimet janë fryma më e madhe që na shpëton nga ankthi për atë që ka shkuar dhe që na mungon shumë.
Të jetuarit është një udhëtim i paparashikueshëm drejt së panjohurës, i pikturuar nga ngjarje të pamundshme, humbje të pariparueshme, rënie të papritura dhe zhgënjime të panumërta.
Eshtë një lavjerrës emocional, një shtrëngim i ndjenjave që përzihet vazhdimisht.
Ne ecim dhe përjetojmë një luftë të përditshme midis arsyes dhe emocionit, sepse kemi ndjenja që shpesh duken të pakontrollueshme.
Ne e bëjmë atë mirë dhe e bëjmë përsëri. Ne zgjedhim të duhurin dhe më pas të gabuarin dhe e bëjmë përsëri. Ne i lëndojmë ata që nuk e meritojnë, stresohemi për atë që nuk është e rëndësishme, kemi dhembshuri për ata që as nuk e mbajnë mend ekzistencën tonë. Dorëzohemi pa kthim, dashurojmë pa kthim. Ne merakosemi shumë. Dhe pastaj mësojmë – apo jo.
Por, kur ngrihemi nga dhimbjet e jetës, bëhemi më të fortë dhe më të sigurt për ato gjëra dhe ata njerëz që kanë rëndësi. Dhe ne e kuptojmë se ajo që meriton vëmendje është gjithçka që përfshin dashuri të vërtetë, qofshin ato ndjenja, njerëz, ngjarje apo vende. / meb.al/ KultPlus.com
