Këto pamje nuk janë në Polin e Veriut, por në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. “Cikloni bombë” i të ftohtit po ngrin gjithçka prej ditësh dhe është shndërruar në vdekjeprurës.
Të paktën 28 persona kanë humbur jetën në Nju Jork, pjesa më e madhe në qytetin Buffalo, për shkak të temperaturave me dhjetra gradë celcius nën zero.
Një zyrtar shtetëror amerikan thotë se njerëzit mbetën të bllokuar në automjetet e tyre për më shumë se dy ditë, gjatë stuhisë dimërore më të tmerrshme të jetës së tyre.
Sinoptikanët paralajmërojnë për sasi të mëdha dëbore që priten gjatë orëve në vijim. Stuhia, që shtrihet nga Kanadaja deri në Meksikë, ka vrarë mbi 60 persona në total./ KultPlus.com
Shteti i Nju Jorkut , së bashku me Xhorxhian, Kentakin, Misurin, Marylandin, Karolinën e Veriut dhe Oklahomën, kanë shpallur gjendjen e jashtëzakonshme në pritje të stuhive të paprecedentë të dimrit që media amerikane i ka quajtur tashmë një ”bombë ciklonike”.
Temperaturat e ngrirjes priten të arrijnë (minus 20 gradë Celsius) në disa zona malore të Wyoming.
Mbi 2 000 fluturime tashmë janë anuluar duke rritur shqetësimin mes miliona amerikanëve që udhëtojnë për festat e Krishtlindjeve.
Erërat e forta, reshjet e shumta të borës dhe i ftohti do të sjellin temperatura të ngrirjes gjatë Krishtlindjeve për miliona njerëz, ndoshta temperaturat më të ftohta në 40 vitet e fundit, duke shkaktuar shumë shqetësime.
Meteorologët kanë folur për një ngjarje klimatike që ndodh një herë në një gjeneratë.
Më shumë se 90 milionë amerikanë në 37 shtete janë nën paralajmërimet e motit dhe rreth 80 për qind e Shteteve të Bashkuara të Amerikës mund të përjetojnë temperatura nën zero, madje edhe në jug.
“Stuhitë e dimrit dhe i ftohti që priten në SHBA janë të rrezikshme”, tha dje presidenti amerikan Joe Biden, i cili u bëri thirrje të gjithëve të ndjekin këshillat. /atsh /KultPlus.com
COVID-19 dhe mbidozat e drogës çuan në një vit të dytë radhazi të përkeqësimit të jetëgjatësisë në SHBA – më e ulëta në 25 vjet, sipas të dhënave më të fundit nga Qendrat për Kontrollin e Sëmundjeve, transmeton KultPlus.
Sipas të dhënave të vitit 2021, amerikanët pritet të jetojnë 76.4 vjet, nga 78.8 vjetësh që ishte në vitin 2019.
Raporti gjithashtu tregon se SHBA vazhdon të renditet më e ulëta në mesin e vendeve me ekonomi të mëdha.
Sëmundjet e zemrës mbeten shkaku kryesor i vdekjeve, të ndjekura nga kanceri dhe Covid.
Të dhënat përshkruhen në dy raporte të lëshuara nga CDC të enjten: një mbi vdekshmërinë e vitit 2021 në SHBA dhe i dyti për vdekjet nga droga në SHBA nga 2001 deri në 2021.
Numrat e finalizuar konfirmojnë ato paraprake të lëshuara nga CDC në gusht, në të cilat agjencia shëndetësore parashikoi rënien më të keqe dyvjeçare të jetëgjatësisë në rekord në SHBA që nga viti 1923.
“Rënia e jetëgjatësisë që nga viti 2019 është shkaktuar kryesisht nga pandemia,” tha agjencia në një njoftim për lajmet në gusht.
“Vdekjet nga COVID-19 kontribuan në gati tre të katërtat, ose 74%, të rënies nga 2019 në 2020 dhe 50% të rënies nga 2020 në 2021.”
Vdekjet nga mbidoza e drogës janë gjithashtu një faktor. Ata tani përbëjnë më shumë se një të tretën e të gjitha vdekjeve aksidentale në SHBA, tregojnë të dhënat. Në përgjithësi, vdekjet nga mbidoza janë rritur me 16% nga viti 2020.
Kjo përfshin vdekjet që përfshijnë fentanilin, i cili u rrit me 22% në 2021.
Jetëgjatësia në SHBA mbetet më e ulët se në Mbretërinë e Bashkuar, ku mesatarja është 80.8 vjet. Është gjithashtu më e ulët se Kanadaja fqinje, ku jetëgjatësia që nga viti 2020 është 81.75 vjet. /KultPlus.com
Presidentja Osmani ka pritur në takim delegacionin e Shteteve të Bashkuara, të udhëhequr nga Ndihmës Administratorja e USAID-it, Erin McKee, përcjell KultPlus.
“E falënderova ambasadoren McKee, në emër të popullit të Kosovës dhe rikonfirmova se Republika e Kosovës do të mbetet partneri i ngushtë dhe i besueshëm i SHBA-ve”, ka shkruar ajo.
Më poshtë gjeni postimin e plotë të saj:
USAID-i është katalizator i ndryshimit në Kosovë me projektet e shumta në funksion të forcimit të institucioneve, demokratizimit si dhe një ekonomie të qëndrueshme.
Pata kënaqësinë ta pres në takim delegacionin e Shteteve të Bashkuara, të udhëhequr nga Ndihmës Administratorja e USAID-it, Erin McKee. Vetëm gjatë mandatit tim të deritashëm si Presidente e Republikës, USAID-i ka kontribuar me mbi 73 milionë dollarë mbështetje financiare përmes Grantit të Objektivave të Zhvillimit me Shtetet e Bashkuara.
E falënderova ambasadoren McKee, në emër të popullit të Kosovës dhe rikonfirmova se Republika e Kosovës do të mbetet partneri i ngushtë dhe i besueshëm i SHBA-ve. / KultPlus.com
Ambasadori i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Jeff Hovenier, ka reaguar për rastin e djegies së një veture e cila i ka kthyer targat RKS-së, pas vendimit të fundit të Qeverisë së Kosovës, shkruan KultPlus.
Hovenier tha se SHBA dënon aktin e djegies dhe shkatërrimit të pronës dhe çdo përpjekje tjetër për të frikësuar ata që dëshirojnë të regjistrojnë makinat e tyre në RKS.
“Këto janë akte frikacake dhe kriminale”, ka shkruar Hovenier në “twitter”.
Ai ka përsëritur edhe një herë kërkesën drejtuar Qeverisë së Republikës së Kosovës për shtyrje të plotë të zbatimit të vendimit për 12 muaj, në mënyrë që pas kësaj periudhe të vendosen targat RKS.
Ai po ashtu ka përsëritur se SHBA-të mendojnë se Kosova ka të drejtë të zbatojë një ndryshim të tillë të targave. /KultPlus.com
Po ndieja dëshirën të shfletoja “Librin e Burgut” të Arshi Pipës, s’e di pse, vetë dita sikur e donte, a ngaqë ma kishte dhuruar dikur në Uashington, apo nga letra absurde që një ish-kongresmen amerikan, emigrant arbëresh, por që sigurisht e kishin njohur njëri-tjetrin, ia dërgonte nga New Yorku kryebashkiakut në Tepelenë, ku sot atje përkujtohet kampi famëkeq i internimeve, i mbiquajtur “Aushvici shqiptar”, ndërkaq autografi i Arshi Pipës mbante këtë datë, 23 gusht.
Eda Zhiti me Prof.Arshi Pipën në Washington D.C
E pse të mos përkujtojmë një autograf, në fakt, kumtin që na vjen nga ai që e shkroi, qëndrestari i rreptë, ish-i burgosuri politik, i arratisuri guximtar dhe emigranti politik, profesori, eseisti, kritiku letrar, përkthyesi, filozofi, që shkruante jo vetëm në shqip, por dhe në anglisht e në frëngjisht, emblematiku sipëran Arshi Pipa. Çuditërisht nuk po përkujtohet dhe aq, për të mos thënë ndonjë gjë tjetër. Dita e shuarjes së tij është 20 korriku, u harrua, ndërkaq dhe data e lindjes, po në korrik, në 27. Pse kjo heshtje, teksa kujtohen herë pas here dhe sundimtarë, gjyqet e tyre, kur ata asgjësonin njëri-tjetrin, tamam “larje hesapesh mes vrasësish”, rilexojmë për ministrin e Brendshëm të diktaturës dhe Kryeministrin e (vetë)vrarë, që do të ndëshkohej se një djalë i tij u fejua me një vajzë të bukur, por që kishte dajë kundërshtarin e madh, armikun e diktaturës, Arshi Pipën. E pabesueshme për sot. 23 gushti s’ka ndonjë gjë tjetër të shënuar për Arshi Pipën, unë nuk di, veçse autografi i tij për mua, rastësisht, mban këtë datë. Uashington. Nuk e gjeta dot më vilën e tij, diku pas “Capitolit”, afër “Zërit të Amerikës” më nëpërmendej, por e kishim kujtuar me analistin e shquar, drejtorin e Divizionit të Europës dhe Azisë, z. Elez Biberaj, edhe me gazetarin dhe historianin e veprave të rëndësishme, z. Ilir Ikonomi, apo dhe me kryetarin e “Shtëpisë së Lirisë”, z. Muç Xhepa e me të tjerë. Por jo të gjithë donin të flisnin për të, kështu më dukej, ngaqë s’kishte qenë dhe aq “diplomat”, por i rreptë dhe i prerë, i debatit pa kompromis, i drejtë në kulm, sidomos ndaj persekutimit njerëzor, i mbajtjes së përgjegjësive dhe i ndëshkimit të së keqes, institucion i kujtesës, shumë ndryshe nga letra që erdhi në Tepelenë nga ish-kongresmeni i New York-ut. Profesori tjetër, Sami Repishti, shkrimtar ndërkohë, ishi burgosur politik dhe i arratisur, më kishte treguar se kur mbërriti në SHBA, u prit nga Arshi Pipa, u mbështet prej tij. Sa e madhe është Amerika, gjithkush aty gjen lirinë e mirëqenien, por edhe vetveten. Ndërkaq, duket se diaspora tani ka pësuar ndryshime dhe… dhe… Po shfletoj shënimet e mia nga takimi i paharruar me profesorin.
LIBRAT DHE HIRI I ARSHI PIPËS:
…telefonoi se na priste në shtëpinë e tij atë paradite në Uashington, ora 10:00. Meqenëse kishim dhe ca kohë, vendosëm të futeshim në librarinë pranë dhe pastaj të vazhdonim një shëtitje të shkurtër. Uashingtoni, po mendoja, është qytet me fizionomi klasike europiane: s’ka qiellgërvishtëes, siç ishte përfytyrimi i shqiptarëve të padalë për Amerikën, por sheh blerim kudo, rrugë të pastra e qetësi të bardhë. Mbase këtë ndjesi ta japin Shtëpia e Bardhë, Kapitoli, Bibliotekat e famshme të Kongresit, të gjitha të bardha. Një kryeqytet që ka shumë e shumë më tepër pemë, se… policë. Se na kishin thënë ndryshe. Dhe sa shumë ketra! Ketra qytetarë!…
Ndalnin, na shikonin në sy, s’kishin frikë nga njerëzit, madje prisnin t’u jepje diçka për të ngrënë; biskota, shiteshin enkas dyqaneve, afroheshin, tundnin bishtin e madh e të bukur si të argjendtë, dilnin dhe në rrugë, vraponin poshtë veturave të ndalura, endeshin, ktheheshin pas, u ngjiteshin me vrull pemëve, një zot e di se ç’kërkonin. Edhe ne tani po nxitonim. S’donim të bëheshim vonë për në shtëpinë e profesor Arshi Pipës, nën një diell që po më dukej i bardhë dhe ai. Mbas trokitjeve tona të buta, portën na e hapi motra e moshuar e profesorit, ndërsa në krye të shkallëve të drunjta lart, në katin e dytë, na priste vetë profesori, në këmbë, i gjatë dhe i hollë, i drejtë, me flokët e bardha, “të uashingtonta”, por dhe si borë e largët e atdheut, që nuk shkrin kurrë. Vetullat çuditërisht të zeza, siç dukej një shenjë e përzishme që nuk shkëputej për jetë nga fytyra fisnikërisht gjatoshe e tij. S’dita ta përcaktoj në e theksonin apo e neutralizonin pamjen disi skeptike të asaj fytyre, a i jepnin rini më shumë, bashkë me një pesimizëm të mençur, por gjithsesi me një përzemërsi të palodhur. – E di emrin tënd, – më tha, kur u ulëm në kolltukët e thjeshtë, – je poet i ri dhe ke qenë në burg. Kësaj së dytës unë i jap rëndësi… për shkrimtarin, – shtoi.Menjëherë i tregova ç’dija për “Librin e burgut” të tij, të botuar në vitin 1959 në Romë, ç’kisha dëgjuar dhe si e kisha lexuar më në fund. Kur autori qe arratisur, pikërisht ato sonete skëterrore kishin bërë rrugë të kundërt me autorin, po aq të rrezikshme, në mos më shumë, qenë futur fshehurazi në atdhe, përmes telave me gjemba. Kisha bërë përpjekje për të botuar një cikël prej tyre në shtypin e ri opozitar tonin. Kujtova sonetin për një të shtrirë në vig, që vdekja e shndërroi në arkivol lecke… – Më ka ndodhur… me tim atë, – shpjegoi profesori, – vdiq udhës në burg. Edhe zëri i tij sikur zbardhte, i njëllojtë, me pak ngjirje që ai ia vinte fajin torturave, – prandaj më del i tillë. Me ftohje. Çimento qelish. Në fisin tonë, – po tregonte profesori – s’kemi kënd me zë të tillë. Pastaj ne e çuam në spital, – qesh me ironi, por zëri iu prish. Kë kishin çuar në spital, babain e vdekur apo zërin? S’ka zë të tillë në fis…
– Ne e njohim këtë zë, – ndërhyra, – që s’e prishi dot diktatura. As liria e mirëqenia e suksesi. Dhe tregova librat e tij mbi tryezë, te të cilët po hidhte autografe, po m’i dhuronte mua. Ime shoqe shkrepi befas aparatin fotografik mbi ne. Me siguri do t’i jetë fanitur gjyshi i saj, të cilin dhe atë e burgosën në kënetën e Maliqit, ja, atje, ku ishte dhe Profesori, me siguri do të jenë njohur… mbi baltë, ku shpesh, policia të rrëzuarit, ata që binin nga mundimi i madh dhe uria e madhe, i shkelte me këmbë. Hipnin me çizme mbi shpinën e njeriut të dënuar derisa e zhysnin thellë e më thellë, në llumin e pafund, në kënetën e vdekjes. Po gjyshi i saj mbeti gjallë, edhe atëherë kur i hodhën një bombë policët e një njeri tjetër kërceu, se e dinte copë buke e donte ta priste, por u bë copë-copë. Dhe prapë do ta arrestonin Dane Zdravën, gjithmonë, sepse kishte qenë biznesmeni i parë, ai kishte sjellë kinemanë e parë në qytetin e tij, në Berat, po ja, që ishte dhe me akademi në Itali, sillte centrale elektrike, autokombajna në tokat e tij dhe falte peliçe apo bënte pajën e të gjitha vajzave të miqve të tij dhe teksa e nxirrnin nga shtëpia të lidhur me pranga, përqafon për herë fundit mbesën e vogël, të sapokthyer nga shkolla… e ajo tani fotografon bashkëvuajtësin e gjyshit.
Me siguri do të jenë njohur bashkë, kanë folur, edhe pa e ditur se cilët janë, atje, në kënetën e vdekjes, kanë shpresuar. Autori i soneteve të baltës së burgut pati fat pastaj, e kërkoi fatin, e bëri vetë dhe ja, tani, bisedon me atë që është i shoqi i saj, edhe ai me plot poezi burgu gjithë errësirë ferri. – Jam familje borgjeze, – vazhdonte të rrëfente profesor Pipa, – jo në kuptimin që e përdorin komunistët. Në familjen time janë marrë me gjyqësi të gjithë: gjykatës e avokatë ishin e mua m’u desh të bëja punë proletari, më të rëndë se proletarët. Po burgut i jap rëndësi, e quaj universitet… – … të zi, – shtova unë. Pastaj Profesori nisi të flasë për Fransua Vinjonin, poetin rebel, vagabondin, të burgosurin, të dënuarin me varje, por që i shpëtoi litarit… (Ah, Avzi Nela yni, nuk i shpëtoi dot… diktatura komuniste ishte më keq se mesjeta.) E dua Vijonin, – m’u duk sikur u rrëmbye profesori, por gjithsesi i qetë, me qetësinë e mistershme që gjen në një tempull. Me Vijonin shihet se jeta është tjetër gjë dhe tjetër poezia. Edhe krijimtaria e Kadaresë është kështu… Madje, edhe “Dasma” është roman disident…,-tha dhe heshti gjatë. S’doja t’i ndërhyja. Vetëm doja ta dëgjoja. Ashtu siç thuhej, Arshi Pipa shihej që ishte njeri i prerë, autoritar, “madhërisht i pamëshirshëm” me diktaturën, të cilën ai e sfidoi, jo vetëm si mërgimtar politik, por si poet dhe si mendimtar, mbi të gjitha. Profesori do të pohonte pa mëdyshje që Atdheu ynë është më mirë se dikur, me gjithë rezervat e mëdha që mund të kihen. Diktatura e bunkertë u ça nga brishtësia e demokracisë. Në fund të fundit, demokracia është edhe kritikë për të përmirësuar veten.
Dhe deshi të më tregojë përkthimet e tij nga klasikët e mëdhenj, Dante e Petrarka, Gëte… francezë, rusë e rumunë. – I kam përkthyer, – po thoshte profesor Pipa – ca me toskërisht e ca me gegërisht. Po t’i jap, por mos i boto. I përgëzoj botimet kosovare që arritën të shkruhen në gjuhën letrare, megjithëse ata ishin për përdorimin e dy dialekteve, edhe unë. Janë pasuri, – këmbënguli. – Edhe gjuha e përbashkët letrare është!, – iu përgjigja. – Erdhi shpejt, – tha sërish. Ndërsa pinim kafetë, unë u ngrita të shoh raftet e çuditshme të librave. Të gjatë dhe bosh! Bo-o(h)-osh… Vetëm ca fjalorë, dorëshkrimet e fundit në një qoshe, ksomblat e librave të tjerë, vepra të mikut të tij të madh, arratiakut tjetër, poetit Martin Camaj. Kaq! Dhe dhembje si e drunjtë. Ç’kishte vdekur aty? Ja, ca fotokopje të zmadhuara të letrave të cigareve, ku kishte shkruar dikur poezitë e burgut. Me ato ishte arratisur… Se si dukeshin ashtu raftet, dramatikisht bosh, si arkivole. Sërë-sërë. Ku janë librat, desha të bërtas së brendshmi. Kërkova se mos shoh nga dritarja ngrehinën e mrekullueshme të Librarisë së Kongresit Amerikan, që të lehtësoja frymëmarrjen disi. Të gjithë bibliotekën e tij, librat e të gjithë jetës, profesori ia kishte dhuruar bibliotekës së qytetit të Shkodrës. Ndihej dhe qytetar shkodran, edhe pse ishte libohovit me origjinë. Një gjest i lartë ky i dhurimit të librave, i dha qysh në gjallje, pa ia lënë si detyrë testamentit. Pse? Mendoja rrugës së kthimit. Ku e gjeti fuqinë të ndahet me librat e vetë, qëllimin e jetës së tij?
– Po merrem me filozofi tani, – më tha, kur e pyeta se ç’po shkruante. Pra, ai po guxonte të bashkëjetonte me vdekjen e vet, me ikjen e pashmangshme në jetë të tjera, qiejve. Mos ishte sfidë filozofike e të ngritur mbi të zakonshmen, mposhtje e vetë vdekjes, triumf i gjithëkohësisë? Dhe pikërisht, kur unë i tronditur kundroja atë boshësi të drunjtë, bibliotekën e librave të padukshëm, të mërguarën, dëgjoja zërin e tij që kritikonte një seminar ortodoks në Amerikë të lobit grek. Pastaj folëm për eposin ballkanik. Ka një trill dhe turp,- tha ai, për të vjedhur histori të të tjerëve. Zhvatim tokat dhe legjendat dhe trazojmë të vdekurit. Politizojmë miqësitë, por dhe sëmundjet. Eposi ynë, tha papritur. Jo se nuk është i bukur, përkundrazi, është i bukur, madhështor, por sepse karakteristikë për vargjet tona tradicionalisht është përdorimi i tetërrokëshit, kurse eposin e kemi njëmbëdhjetë rrokësh. Që e kanë sllavët e jugut. Atëherë ç’mund të themi? Shkrimtari jugosllav, Ivo Andriq, gjeta rast dhe po i thosha, thotë se Kënga e Gjergj Elez Alisë është shqiptare. Po, shqiptare është, pohoi me një kërshëri si të ftohtë Arshi Pipa. Ku do të dilja? Po a është njëmbëdhjetë rrokësh “Gjergj Elez Alia?”, gati bërtita miqësisht. Po, tha përsëri dhe heshti. Në sy po vezullonin rafte librash, kujtesa e tyre parake. Po shikoja dedikimet në veprat që më dhuroi: “… poetit të ri dhe shokut të burgut…”, “… këtë libër të shkruar dhe plotësuar në mërgim”, “për kujtim të takimit në Washington, më 23 gusht 1994, përzemërsisht…” dhe kishte firmosur poshtë emrit të shtypur në frontespic: “Arshi Pipa”, me shkronja të vogla. Seç m’u bë brenda në kraharor një si brengë dhe boshësi si ajo e rafteve. Desha të kujtoja patjetër ketrat dhe zgjata dorën në ajër, sikur po i ndillja. Arshi Pipën do ta takoja dhe një herë tjetër në Tiranë, mbajti një leksion të shkëlqyer për poezinë e Martin Camajt. Me poezinë e tij fillon paqja në poezinë shqipe, tha profesori. Më vonë erdhi lajmi mortor se Arshi Pipa kishte ndërruar jetë dhe kishte kërkuar që hiri i tij të shpërndahej… mbi atdhe. Në detin Adriatik. Hiri ka brenda ripërtëritjen, ai nuk është harrim, së pari është purifikues dhe ushqen tokën dhe kohën. Vepra e hirshme e Arshi Pipës është pasuri tashmë e jetës sonë, e qëndresës dhe e kulturës në tërësi, fosfor ndriçues në kujtesën kolektive, vlerë e pazëvendësueshme, veç me veten. Le ta hedhim sot mbi Tepelenë atë hi, mbi Spaç e QafëBari, Burrel e Lushnjë… mbi kujtesën tonë dhe ndërgjegjet tona!
BISEDË TË BURGOSURISH PËR ARSHI PIPËN: NGA LIBRI “RRUGËT E FERRIT”, BURGOLOGJI
…po më tregonte me mllef e zili se një ditë, kur qe ndodhur në Bibliotekën Kombëtare në Tiranë, vjen një pako me një libër gri, me kapak të fortë. Arshi Pipa. Libri i Burgut. Poezi. Botuar në Romë. Shqip. Desha ta shfletoj, të lexoja vetëm një poezi. Vetëm një. Një varg. Aty më këmbë. S’ma lanë as ta hapja. S’lejohej. Kishte ardhur posaçërisht për kryetarin e Lidhjes së Shkrimtarëve, Dhimitër Shuteriqin, maskarai, shau, por do të futej në fondin e zi të Bibliotekës. Arshi Pipa është i arratisur. Ka qenë në burg, në kënetën e Vloçishtit. Mbeti gjallë. Doli nga burgu i Burrelit. Tani është profesor universiteti në Amerikë. Të burgosurit thonë se ai ka shkruar një skenar filmi “Qershiza”. Jo roman? Dhe është realizuar nga Hollivudi. Duket si e pabesueshme. Rrëfehen tmerret e burgjeve tona, sidomos atij të Burrelit. Se si i vrisnin të burgosurit në ditën e fundit, në atë të lirimit të tyre dhe i varrosnin tek ajo qershiza. Kishte nga ata që u binte të fikët, teksa shihnin filmin në Perëndim, vazhdonin të tregonin të burgosurit, ulërinin në kinema, vinte ndihma e shpejtë ambulanca, njëri kishte nxjerrë revolverin dhe kishte qëlluar mbi ekran për të prapsur një oficer shqiptar, që po copëtonte të burgosurin e vet. Nuk dimë gjë, thoshin ata që kishin ardhur nga jashtë si suedezët, Agron amerikani, francezët e Veriut, gjermani, grekërit… Sidoqoftë, thoshim, edhe po të mos jetë e vërtetë, ne, të burgosurit, e ndiejmë nevojën e një mbrojtjeje, të një apeli të madh kundër shtypjes që na bëhet, indiferencës së tmerrshme dhe harresës më të tmerrshme. Na duhet një vepër arti. Dikush po e bën a duhet ta bëjë. Ne kemi zgjedhur tani emrin e një bashkëvuajtësi, profesor Arshi Pipës, ai e mbart këtë nder, po ia besojmë. Të tjerët brenda, sa më shumë lavdi marrin, aq më shumë kanë mashtruar. Ka shumë mundësi që e tëra ajo të jetë krijim i yni, kolektiv. Qershiza është vërtet, por s’e dimë a është futur në letërsi? Ne ngushëllojmë vetveten. E ndihmojmë të qëndrojë. Dhe kështu ky art që s’është, ndërkohë është më magjepsësi dhe krijon artin tjetër anonim, tragjikun. Të cilit do t’i gjejmë një emër. Ndonjëherë gjërat me mungesën e tyre janë më të fuqishme.
NGA LIBRI “PANTEONI I NËNDHESHËM OSE LETËRSIA E DËNUAR”:
Poeti, eseisti dhe filozofi Arshi Pipa do të ishte ai që do të realizonte ëndrrën e të gjithë të burgosurve politikë shqiptarë në diktaturë: ikjen. Të ikje dhe të tregoje nëpër botë burgjet e tmerrshme, vuajtjen e një populli pa liri. Se dilnin shkrimtarë jashtë shtetit, por ata s’e hapin gojën. Turp! 1000 herë turp! Fill pas burgut, Arshi Pipa do të arratisej, do të mbërrinte në Itali duke pasur me vete dhe poezitë e shkruara fshehurazi mbi letra të holla cigaresh. Gati sa një kuti shkrepësesh bëhej sasia e tyre dhe do t’i botonte në Romë në përmbledhjen gri të zymtë: “Libri i burgut”, një hata e vërtetë, ku Sonetet e Kanalit të asaj kënete të tmerrshme do të ishin, sipas meje, “Ferri” i poezisë shqipe. Pra, profesor Arshi Pipa kishte shkuar në SHBA, ku dha leksione në universitete të njohura, pa e shkëputur vëmendjen nga letërsia e dheut amë, madje dhe do të përkthente prej andej, siç do të sillte në shqip në të dyja dialektet poetë të mëdhenj klasikë nga bota. Profesori do të shkruante në anglisht dhe një studim “Montale dhe Dante”, me lejen e vetë Montales, që do të ishte në një farë mënyre, paraprijës i çmimit “Nobel”, që do t’i jepej poetit gjenovez. Korpusi i Veprës së Arshi Pipës po vazhdon të botohet pas vdekjes në atdhe në kujdesin e familjarëve, duke përfshirë dhe dorëshkrimet që i ruajtën përmes rreziqesh motra e tij Bukuria dhe i ndjeri kunati, shkrimtari tjetër i burgjeve, Uran Kalakulla.
SKEDË BIBLIOGRAFIKE PËR ARSHI PIPËN:
Lindi më 28 korrik 1920 në Shkodër. Ndoqi studimet në Kolegjin Severian në Shkodrën e tij të lindjes dhe më pas studioi filozofi në Universitetin e Firences, ku në 1942 mori titullin “dottore” në filozofi, me një punim për konceptin e moralit në filozofinë e Henri Bergson. Pas pushtimit fashist të Shqipërisë kthehet nga Italia bashkë me vëllanë e tij, Myzafer Pipën. Punoi si mësues në Tiranë dhe Shkodër dhe redaktor i revistës letrare “Kritika”. Mbas Luftës së Dytë Botërore, pas ekzekutimit të vëllait të tij Myzaferit, nga fitimtarët, Arshi Pipa, në prill 1946 u arrestua me akuzat për veprimtari kundër shtetit dhe u dënua me 10 vjet burg. Dënimin e vuajti në kampet e punës në Durrës, në kënetën e vdekjes në Vloçisht, në kalanë e Gjirokastrës dhe në ferrin e Burrelit. Me t’u liruar, arratiset në Jugosllavi dhe në 1958 në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Fillimisht punoi në Universitetin e Georgetown, Berkeley dhe pastaj në Universitetin e Minesotës në Mineapolis. Në vitin ’90 viziton Shqipërinë. Pritet me kërshëri, moskuptim, distancë dhe adhurim. Poezitë e para që shkroi në fund të viteve ’30 përfshihen në një ksomblë, që do të pasohej dhe nga të tjerë. Veçanërisht të vlefshme, lartësi e mendimit shqiptar janë veprat e tij në kritikën letrare, historinë e kulturës shqiptare dhe politikën e gjuhës në Shqipëri gjatë sundimit diktatorial të Enver Hoxhës. Vitet e fundit të jetës së tij i kaloi në Uashington DC, ku dhe mbylli sytë më 20 korrik 1997 në Uashington DC. / KultPlus.com
Panairi Shtetëror i Kolorados në SHBA, mbajti së fundmi konkursin e tij vjetor të artit. Dhe një nga çmimet kryesore shkoi për një imazh të krijuar nga Inteligjenca Artificiale (AI), me nxitjen e Xhejzën Alen. Ai përdori një platformë të quajtur “Midjourney” për ta shndërruar tekstin në një vepër arti.
Artistët e metodës tradicionale të pikturimit janë të shqetësuar nga ky zhvillim. Ata habiten sesi dikush që shtypi vetëm një varg fjalësh në tastierën e kompjuterit tij, dhe në fund shtypbutonin “Enter” konsiderohet tani një anëtar i komunitetit të tyre.
Pavarësisht se në cilën anë të debatit do të rreshtoheni, nuk mund ta mohoni se vitin e kaluar, bota e artit e AI – dhe teknologjia në përgjithësi – kanë ecur me ritme jashtëzakonisht tëshpejta. Tani nuk kemi vetëm art të prodhuar nga Inteligjenca Artificiale, por edhe robotë që drejtojnë restorante, apo edhe lente kontakti inteligjente. Po si do të funksionojë bota pas 20 vjetësh? Ja cilat 4 inovacionet kryesore teknologjike, të cilat mund ta transformojnë potencialisht të ardhmen tonë.
A mund t’i ndihmojë Inteligjenca Artificiale të paprivilegjuarit?
Deri në vitin 2042, është shumë e mundur që një njeri të mos e shkruajë këtë artikull. TajlerKouen thotë se AI mund të sjellë ndryshime të mëdha në sektorin e njohurive. “Softueri mund të shkruajë tashmë artikuj të thjeshtë lajmesh, sidomos për ngjarje të standardizuara si raportet ekonomike apo rezultatet e aktiviteteve sportive. Edhe pagat e gazetarëve do të bien në përputhje me rrethanat”- shkruan ai.
Taljer thekson se AI ka potencialin të jetë një barazues i madh për botën. Inteligjenca artificiale ka efekte pozitive, pasi do t’i bëjë mallrat dhe shërbimet më të lira, në dobi të tëgjithëve. Por megjithëse teknologjia mund të zhdukë disa vende pune që sot mbulohen nga njerëzit, ajo nuk mund të zëvendësojë të gjithë sektorin e shërbimeve.
Punë si kopshtaria dhe hidraulika janë shumë më të vështira për t’u automatizuar, ndaj ne do të kemi ende nevojë për njerëzit që riparojnë lavamanët apo që rregullojnë gardhet. Ndryshimi kryesor në sektorin e vendeve të punës mund të vijë në formën e rikualifikimit, një detyrë që do të bëhet shumë më e zakonshme në vitet e ardhshme.
A mund të prodhohet një makinë elektrike pa humbur miliarda dollarë?
Një nga revolucionet teknologjike më premtuese që ka ndodhur vitet e fundit janë makinat elektrike. Kemi dëgjuar shumë për Teslën dhe Elon Musk. Por tani në këtë treg po hyjnëshumë lojtarë të tjerë. Kompanitë startup si “Rivian” dhe “Lucid”, janë tashmë të preferuarat e publikut në garën për të krijuar makinën elektrike më efikase.
Por Kris Brajant thotë se ka shumë pengesa në prodhim. Sipas tij problemi nuk qëndron dhe aq tek fitimi i klientelës sesa në normën e prodhimit aktual të makinave, që nuk është ende e kënaqshme. Edhe kompani të reja që kanë hyrë në këtë treg, po përjetojnë një periudhë të vështirë.
Kompania “Arrival”, që prodhon furgonë elektrikë në Britani, u tha në fillim investitorëve se do të prodhonte 600 furgona këtë vit. Por ajo e ka reduktuar prodhimin e saj në 20 automjete këtë vit, pra vetëm 3 për qind të sasisë që premtoi. Nga ana tjetër, në vend se të prodhojëmakina në vend, “Fisker”, një kompani tjetër në këtë fushë, ka vendosur t’ia transferojë prodhimin e tij një prodhuesi që ka pak më shumë përvojë në këtë fushë.
A jemi duke ndërtuar një zinxhir furnizimi për të mposhtur ndryshimet klimatike?
Një sektor tjetër që mbart mbi shpinë të ardhmen e planetit tonë, është industria që bazohet tek energjia diellore, e cila po drejton edhe tranzicionin energjeti. “Ky vit ka qenë shumë i suksesshëm përsa i përket tranzicionin energjetik. Askund tjetër nuk po shpenzohen aq shumëpara sesa në energjinë diellore”– shkruan Dejvid Fikling.
Ai zbuloi se ndërtimi i zinxhirit të furnizimit me energji diellore, që na duhet për të arritur zero emetime të gazeve ndotëse në atmosferë, po ecën me shpejtësi të madhe. Çelësi i suksesi është një gjysmëpërçues i quajtur polisilikoni diellor. “Bumi i energjisë diellore gjatë 2 dekadave të fundit ka sjellë ndërtimin e një morie panelesh diellore me fuqi prej 971 Gigavat”- thekson ai.
A do t’i zëvendësojnë lentet e kontaktit ekranet e telefonave tanë?
Kur isha fëmijë, isha e fiksuar pas “Spy Kids”, dhe konkretisht syzeve inteligjente. Tani mbi 20 vjet pas daljes në kinema të atij filmi, ne kemi një prototip për diçka edhe më fantastike: lentet e kontaktit inteligjente ! Parmi Olson vizitoi së fundmi ambientet e “Mojo Vision”, një kompani që është e specializuar në zhvillimin e teknologjisë në një nivel tjetër.
“Unë mendoj se ndryshimi më i madh do të ndodhë në realitetin e shtuar, ku syzet ose lentet e kontaktit do të shfaqin informacione mbi botën përreth nesh, në mënyrë që të mund të shohim njëkohësisht botën online dhe atë reale”-shkruan Parmi. /Bloomberg/ KultPlus.com
Radio Evropa e Lirë ka raportuar sot se në diskutimet që janë mbajtur brenda takimit të mbyllur të Grupit Punues për Viza, Franca ka kushtëzuar procesin e liberalizimit të vizave për Kosovën me funksionalizimin e sistemit për siguri në Evropë, ETIAS.
Në një farë mënyre, ai i ngjan Sistemit Elektronik të SHBA për Autorizimin e Udhëtimit (ESTA), i cili shërben për një qëllim të ngjashëm.
Procedurat ligjore për kalimin e ETIAS kanë nisur në vitin 2016 dhe sipas disa njoftimeve të pakonfirmuara nga BE thuhet se do të hyjë në fuqi më 2023.
Përmes këtij sistemi bëhet kontroll i detajuar sigurie i secili aplikant për të përcaktuar nëse ata mund të lejohen në ndonjë vend të Zonës Schengen, shkruan Schnengenvisa.
Ndërkohë ETIAS nuk vlen për ata qytetarë që s’kanë qëllime udhëtimi në Schengen deri në 90 ditë.
Esenca e këtij sistemi është që njerëzit të mos përbëjnë kërcënim sigurie për shtetet ku shkojnë. Ky sistem i autorizimit të udhëtimit do të mbledhë, monitorojë dhe përditësojë informacionin e nevojshëm në lidhje me vizitorët për të përcaktuar nëse është e sigurt për ta të hyjnë në vendet e Shengenit.
Siç shkruan Schengenvisa aplikimi për ETIAS do të kushtojë 7 euro, derisa kjo vlen vetëm për të rriturit mbi moshën 18 vjeçare. Ata që janë nën këtë moshë janë të liruar nga pagesa.
Procesi i aplikimit mund të marrë kohë deri në 10 minuta me pyetjet bazike që ndërlidhen me të dhënat personale, derisa procesi deri në marrjen e lejes mund të zgjas deri në 1 muaj.
Ideja për këtë sistem buron qysh në vitin 2016, kur ish-presidenti i Komisionit Evropian, Jean-Claude Juncker, kishte thënë se “Evropa duhet të di se kush po kalon nëpër kufijtë e saj”./Express/ KultPlus.com
Këngëtarja shqiptare me famë botërore, Dua Lipa së fundmi është bërë pjesë e fushatës “Grammy Museum”, fushatë që fokuson edukimin muzikor dhe zgjerimin e programeve arsimore dhe komunitare, shkruan KultPlus.
Fondet që do të mbledhen në këtë fushatë, do të sigurojnë hyrje falas në Muzeun “GRAMMY” në qendër të LA, për të gjithë studentët, dhe akses të zgjeruar në programet e tyre të edukimit muzikor në të gjithë SHBA-në.
Më poshtë KultPlus ua sjell të plotë postimin e saj:
“Jam krenare që jam pjesë e fushatës @grammymuseum për edukimin muzikor në punën e tyre për të demokratizuar dhe zgjeruar programet e tyre arsimore dhe komunitare. Fondet e mbledhura do të sigurojnë hyrje falas në Muzeun GRAMMY në qendër të Los Anxhelosit për të gjithë studentët, dhe akses të zgjeruar në programet e tyre të edukimit muzikor në të gjithë SHBA-në. Absolutisht e emocionuar dhe e nderuar që po e bëj këtë punë me @billieeilish @brunomars @rosalia.vt dhe @shawnmendes.” / KultPlus.com
Vendimi i SHBA-së për të dërguar më shumë ndihmë ushtarake në Ukrainë “rrit rrezikun e një përplasjeje të drejtpërdrejtë ushtarake” midis Rusisë dhe Perëndimit, ka paralajmëruar Moska.
Ambasadori i Rusisë në SHBA, Anatoly Antonov, tha përfshirja e SHBA-së në këtë luftë ishte një “kërcënim i menjëhershëm” për Moskën, duke e përshkruar perëndimin si “pjesëmarrëse në konflikt”.
Më herët, SHBA njoftoi një tjetër ndihmë ushtarake prej 625 milionë dollarësh për Ukrainën. Armatimi i avancuar i SHBA-së është vlerësuar se ka ndihmuar Ukrainën të ndërtojë vrull kundër forcave pushtuese ruse.
Trupat ukrainase kanë bërë përparime të rëndësishme në veri-lindje dhe jug të vendit gjatë javëve të fundit.
Pajisja më e fundit amerikane përfshin katër të tjera nga sistemet e shumta të raketave Himars me precizion të lartë.
Në përgjithësi, Washingtoni ka dhënë gati 17 miliardë dollarë në mbështetje ushtarake për Kievin që kur presidenti rus Vladimir Putin pushtoi Ukrainën më 24 shkurt. /KultPlus.com
Si sot, më 19 shtator 1908 u themelua shoqëria “Diell’ i Shqipërisë” me qendër në Sauthbrixh, Boston, SHBA.
Themeluesit ishin, siç thotë vetë kanonizma (rregullorja), shqiptarë të krishterë e myslimanë, toskë e gegë.
Synimi i shoqërisë ishte hartimi, shumëfishimi dhe shpërndarja e librave në gjuhën shqipe, kurse të ardhurat e mbledhura nga shitja do të ripërdoreshin për shtypjen e librave të tjerë. Shoqëria do të kishte stemën dhe vulën e saj. / KultPlus.com
Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë miratuar ndihmën e re për Ukrainën, e cila përfshin më shumë se 2.6 miliardë dollarë ndihmë për ta dhe aleatët, duke përfshirë 675 milionë dollarë armë për Ukrainën, derisa kjo e fundit lufton me Rusinë, shkruan BBC.
Sekretari i Mbrojtjes Lloyd Austin njoftoi paketën e armëve në një takim me dhjetëra kolegë ministra në bazën ajrore amerikane në Ramstein, Gjermani.
Ndihma përfshin obus, municione, automjete Humvee, autoambulanca të blinduara dhe sisteme antitank. Shtetet e Bashkuara kanë premtuar tashmë të paktën 13 miliardë dollarë ndihmë ushtarake për Ukrainën.
Administrata Biden tha të enjten se kishte caktuar 2 miliardë dollarë në ndihmë afatgjatë në formën e investimeve për të forcuar sigurinë e Ukrainës dhe 18 fqinjëve të saj, duke përfshirë anëtarët e NATO-s dhe joanëtarët në rrezik të agresionit të ardhshëm rus.
Ai tha se do të njoftonte Kongresin për planin e ndihmës. Sekretari amerikan i Shtetit Anthony Blinken mbërriti në kryeqytetin ukrainas Kiev, ndërsa kolegu i tij u kërkoi aleatëve të Ukrainës të angazhohen për të mbështetur vendin për aq kohë sa është e nevojshme dhe të jenë të përgatitur për të përshtatur llojin e mbështetjes së ofruar.
“Kjo do të thotë të lëvizim urgjentisht për të inovuar dhe për të shtyrë të gjithë bazën tonë industriale të mbrojtjes për t’i siguruar Ukrainës mjetet që do t’i nevojiten,” tha zoti Austin. Duke e përshkruar pushtimin e Rusisë si një “luftë pushtuese të paligjshme, perandorake dhe të pambrojtur”, ai tha: “Tani ne po shohim suksesin e dukshëm të përpjekjeve tona të përbashkëta në fushën e betejës”. /KultPlus.com
Presidenti i SHBA-ve Joe Biden ka nënshkruar një projekt-ligj prej 700 miliardë dollarësh, që synon të luftojë ndryshimet klimatike dhe kostot e kujdesit shëndetësor duke rritur taksat kryesisht për të pasurit.
Projektligji përfshin masat për të ulur çmimin e barnave me recetë.
Sipas një zyrtari të administratës së Biden, projektligji mund të japë një shtysë përpara zgjedhjeve afatmesme.
Votuesit që do të votojnë në nëntor do të vendosin nëse demokratët e Biden do të mbajnë kontrollin e Kongresit edhe për dy vjet të tjera.
Presidenti e përshëndeti projektligjin ndërsa e nënshkroi të martën si “pjesa e fundit” e agjendës së tij të brendshme, shkruan BBC.
Projektligji, i quajtur “Akti i Reduktimit të Inflacionit”, është një arritje e madhe legjislative për demokratët ku përfshihet paketa më e madhe klimatike në historinë e
SHBA-së dhe bëhet menjëherë një nga elementët kyç të presidencës së tij dyvjeçare.
Ajo kaloi në votim si në Dhomën e Përfaqësuesve ashtu edhe në Senatin javën e kaluar me mbështetjen e çdo demokrati por të asnjë republikani. Në këtë paketë përfshihen masa të dizajnuara për të mbështetur alternativat e energjisë me emetim të ulët dhe për të ulur emetimet e gazrave serrë, si dhe për të ulur çmimet e barnave me recetë dhe për të rritur taksat ndaj korporatave dhe të pasurve.
Legjislacioni do të mbledhë rreth 700 miliardë dollarë nëpërmjet rritjes së taksave të korporatave dhe kursimeve të barnave me recetë, dhe do të shpenzojë rreth 400 miliardë dollarë për energjinë e pastër dhe dispozitat e kujdesit shëndetësor.
Biden u kthye shkurtimisht nga pushimet për të nënshkruar projektligjin, i cili u miratua sipas linjave partiake pa asnjë mbështetje nga republikanët e opozitës./abcnews.al/ KultPlus.com
Rritja më e madhe e inflacionit në SHBA në 40 vitet e fundit po e godet rëndë vendin. Në Nju Jork, një metropol me gati 9 milionë banorë, është gjithnjë e më e vështirë të paguash qiranë dhe ushqimin.
Në maj të këtij viti, çmimet e ushqimeve në Nju Jork u rritën me ritmin më të shpejtë që nga viti 1981. Kjo rritje u ngadalësua pak në qershor, por çmimet e ushqimeve në SHBA janë ende 9,1 përqind më të larta se një vit më parë.
Kjo është rritja më e madhe që nga viti 1981 e deri më sot dhe niveli më i lartë në 40 vitet e fundit. Inflacioni i lartë është pasojë e ndërprerjeve në zinxhirët e furnizimit dhe të biznesit të shkaktuar nga vendosja e masave kundër pandemisë.
Kozmetikë në vend të perimeve
Numri i fëmijëve që vizitonin mensat publike të ushqimit në fillim të këtij viti ishte 55 përqind më i lartë se para shpalljes së pandemisë Corona – sipas informacioneve nga City Harvest, organizata më e madhe e rishpërndarjes së ushqimit në Nju Jork.
Gjatë masave kundër pandemisë, shumë organizata të tilla u krijuan në Nju Jork me synimin për të ndihmuar njerëzit e varfër. Sidoqoftë, subvencionet shtetërore për ta mbetën të njëjta – ato thjesht ndahen tani mes më shumë njerëzve. E me paratë që marrin, po bëhet gjithnjë e më e vështirë për ta që të blejnë ushqim të mjaftueshëm, sepse çmimi i ushqimit vazhdon të rritet.
Maria Sintron, e cila punon në shpërndarjen e ushqimit në distriktin Bronx të Nju Jorkut, thotë se dërgesat e ushqimit në organizatën e saj janë bërë jo të besueshme dhe se po ndodh gjithnjë e më shumë që ushqimi që vjen duhet të hidhet sepse ka skaduar afati i përdorimit apo është prishur. Filluan të vinin edhe kuti me produkte kozmetike dhe ilaçe – në vend të perimeve.
Gjendja pak më e mirë në korrik
Shumë restorante dhe bare, pas bilancit katastrofik financiar që patën gjatë pandemisë, ia dolën t’i mbanin klientët duke mos i rritur, ose vetëm duke i rritur pak çmimet e ushqimeve dhe pijeve. Por tani edhe ata kanë rritur pagat e punonjësve të tyre për t’i mbajtur ata – sepse ka një kërkesë të madhe në tregun e punës.
Mark Cohen, një profesor në Shkollën e Biznesit të Universitetit Kolumbia, tha se qeveria po bën gjithçka që mundet për të vënë situatën nën kontroll. Për shembull, Fed po rrit normat e interesit, e Presidenti Joe Biden ka detyruar kompanitë e naftës dhe gazit të rrisin prodhimin dhe të mbajnë të ulëta çmimet e benzinës. Por Cohen beson se efektet e këtyre masave mund të bëhen të dukshme vetëm brenda një viti.
Në të gjithë SHBA-në, rritja e inflacionit që nisi në kohën e vendosjes së masave kundër pandemisë u ndal pak në korrik. Është shumë herët për ta ndjerë atë në jetën e përditshme të Nju Jorkut. Përveç kësaj, pagat janë ende në rritje, vlera e parave po bie ndërsa qiratë po rriten. /DW / KultPlus.com
Në Kongresin e SHBA-ve, në prani të një numri të madh të miqve të Kosovës, u mbajt ceremonia e nënshkrimit të marrëveshjes me MCC-në për Programin e Kompaktit. Kjo marrëveshje po konsiderohet historike për shtetin tonë, përcjellë KultPlus.
Presidentja e vendit, Vjosa Osmani ka reaguar sot përmes një statusi në facebook ku është shprehur se kjo marrëveshje në shumë prej 236.7 milion dollarë, përbën investimin më të madh në sektorin e energjisë në Kosovë pas disa dekadash.
“Shtetet e Bashkuara të Amerikës gjithnjë pranë Kosovës”, ka shkruar Osmani.
Sipas Osmanit, këto projekte do të kontribuojnë në garantimin e stabilitetit dhe fleksibilitetit të sistemit energjetik të Kosovës gjersa përgatitemi për tranzicionin energjetik dhe integrim më të madh të burimeve të ripërtëritshme të energjisë.
“Ky investim do të garantojë po ashtu një të ardhme energjetike ku gratë do të kenë rol kyç dhe do të jenë kontribuuese aktive në adresimin e sfidave të së ardhmes në fushën e energjisë.
Kjo marrëveshje konfirmoi edhe njëherë atë që dihet tashmë botërisht, partneritetin e jashtëzakonshëm e unik në mes të Republikës së Kosovës dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Faleminderit të gjithëve për punën e jashtëzakonshme!”, ka shkruar Osmani. / KultPlus.com
Kongresmeni dhe kryetari i nënkomitetit të Dhomës së Punëve të Jashtme për Evropën dhe Azinë në Shtëpinë e Bardhë, Bill Keating, e ka mirëpritur dhe e mbështet marrëveshjen që është nënshkruar sot mes Kosovës dhe Korporata e Sfidave të Mijëvjeçarit (MCC).
Ai, në ceremoninë para nënshkrimit të marrëveshjes, ka thënë se Kosova është një nga shtetet mike të Shteteve të Bashkuara të Amerikës për vite me radhë.
“Kishte një ekip të mirë që punuan dhe e quan para partneritetin për këtë marrëveshje, jam krenar që keni arritur deri këtu. Jemi këtu ku tregohet përkushtimi për partnerët tanë siç është Kosova, por edhe Ballkani Perëndimor”.
“Miqësia e Kosovës dhe ShBA-së ekziston edhe më parë. Kosova ka qenë mike pandashme e ShBA-së, do të vazhdojmë atë gurthemel ta rrisim. Kosova është një nga shtetet mike më të fuqishme dhe më të palëkundura të ShBA-së”, ka thënë Keating, njofton Klankosova.
Ai ka shtuar se marrëveshja e sotme do të jetë e profitabile edhe për Kosovën dhe Ballkanin Perëndimor. / KultPlus.com
Sot, Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani- Sadriu dhe Kryeministri Albin Kurti do të priten në takim nga Sekretari amerikan i Shtetit, Antony Blinken.
Në fokus të diskutimeve do të jetë thellimi i partneritetit bilateral Kosovë-SHBA në nivel strategjik, angazhimi i përbashkët në drejtim të adresimit të sfidave ndaj paqes dhe sigurisë në rajon dhe Evropë, si dhe mbështetja për Kosovën në sektorët strategjik.
Takimi me Sekretarin e Shtetit Blinken do të mbahet në një periudhë përcaktuese për sigurinë dhe paqen në rajonin tonë, si dhe për kontinentin evropian e më gjerë si pasojë e luftës së Rusisë në Ukrainë.
Në takim, Presidentja Osmani do të kërkoj vazhdimin e mbështetjes amerikane për forcimin e pozitës ndërkombëtare të Kosovës, duke përfshirë edhe anëtarësimin në organizata ndërkombëtare. Ajo do ta informojë Sekretarin Blinken edhe për hapat të cilat i ka ndërmarrë Kosova në avansimin e rrugëtimit euroatlantik, si dhe për angazhimin aktiv të institucioneve të Kosovës në drejtim të zbatimit të reformave në fushën e sundimit të ligjit.
Me qëllim të hapjes së kapitujve të rinj të bashkëpunimit nën kornizën e partneritetit bilateral strategjik, do të diskutohet edhe për intensifikimin e bashkëpunimit në fushën e mbrojtjes, ekonomisë, si dhe fusha të tjera të rëndësisë së veçantë. Takimi do të mbahet sot në Departamentin Amerikan të Shtetit në ora 16:30, sipas orës lokale në Uashington D.C., respektivisht në ora 22:30 sipas kohës së Kosovës./ KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani Sadriu, së bashku me Kryeministrin Albin Kurti, kanë udhëtuar për në Uashington D.C. për të marrë pjesë në ceremoninë e organizuar në Kongresin amerikan për nënshkrimin e marrëveshjes me Korporatën e Sfidave të Mijëvjeçarit (MCC), për Programin Kompakt të Kosovës.
Gjatë qëndrimit në Uashington, Presidentja Osmani dhe Kryeministri Kurti do të zhvillojnë edhe takime të tjera bilaterale. / KultPlus.com
Shtetet e Bashkuara do të vendosin pasoja të ashpra ndaj shteteve që prishin rendin ekonomik ndërkombëtar, tha të martën sekretarja amerikane e Thesarit, Janet Yellen.
“Integrimi ekonomik është shndërruar në armë nga Rusia”, tha ajo, duke u bërë thirrje të gjitha shteteve që të bëhen bashkë për të kundërshtuar luftën e Rusisë në Ukrainë.
Shtetet e Bashkuara po kërkojnë rritjen e lidhjeve tregtare me Korenë e Jugut dhe aleatët e tjerë, me qëllim që të përmirësohet qëndrueshmëria e zinxhirëve të furnizimit dhe të shmangen manipulimet e mundshme nga rivalët gjeopolitikë, deklaroi Yellen.
Yellen po qëndron në vizitë zyrtare në Korenë e Jugut dhe tha se gjatë kësaj vizite është paralajmëruar se do të ngrehë çështjen bisedojë e çmimit tavan për naftën ruse.
Gjatë vizitës në Korenë e Jugut, Yellen po ashtu kritikoi Kinën. Ajo tha se SHBA-ja dhe Koreja e Jugut duhet të forcojnë lidhjet e tyre tregtare në mënyrë që shtetet tjera të mos krijojnë avantazh në tregjet ndërkombëtare, duke përmendur Kinën.
“Ne nuk mund të lejojmë shtetet si Kina të përdorin pozicionin e tyre në treg në lëndët e para, teknologjitë ose produktet kryesore për të penguar ekonominë tonë ose për të ushtruar ndikim të padëshiruar gjeopolitik”, tha Yellen në Seul.
Vizita në Seul është pjesë e turneut 11-ditor të sekretares Yellen në rajonin e Indo-Paqësorit.
Më vonë gjatë së martës, ajo do të takohet edhe me presidentin e Koresë së Jugut, Yoon Suk Yeol./rel / KultPlus.com
Suksesi në “American Got Talent” i hap derën e famës vëllezërve Balla nga Shqipëria. Me një performancë cirku, dy talentët shqiptarë lanë pa fjalë jurinë dhe publikun dhe kjo performancë ju siguroi atyre pjesëmarrjen në videoklipin e një këngëtari të famshëm në SHBA.
Vëllezërit Balla, të ftuar në “Ditë e Re” në RTV Ora kanë zbuluar mbi bashkëpunimet dhe kontratat që kanë ardhur pas suksesit që korrën me performancën e tyre në America Got’s Talent.
Ata shprehen se pjesëmarrja dhe suksesi që patën në këtë format i ka ndihmuar mjaft dhe pas përfundimit të saj pasi do të kenë bashkëpunime dhe me këngëtarë të famshëm në Amerikë.
“Çdo TV Show ka ato kontratat dhe gjërat që mund ti flasim ose jo. Po kemi pasur shumë kontakte dhe kontrata. Ajo çfarë mund të them për momentin, që na lejohet të thuhet është bashkëpunimi që kemi me një nga këngëtarët më “in” në Amerikë. Shumë shpejt do bëhen xhirimet e videoklipeve dhe Balla Brothers do jenë pjesë e videoklipit”, ka thënë Artan Balla.
Krejt çka mund të bëjmë tani është të presim se kush do të jetë artisti që i ka përfshirë në videoklipin e tij dy djemtë shqiptarë. / KultPlus.com
Inflacioni në SHBA ka të ngjarë të arrijë një nivel të ri 40-vjeçar në qershor, i nxitur nga një rritje në kostot e gazit, ushqime, qira, makina dhe dhoma hoteli më të shtrenjta, shkruan AP.
Një raport i qeverisë që pritet të dalë sot, do të tregojë se çmimet e konsumit u rritën me 8.8% në qershor krahasuar me një vit më parë, sipas të dhënave të ofruara nga FactSet. Kjo do të ishte një rritje me 8.6% dhe më e madhja që nga dhjetori 1981.
Inflacioni në atë nivel do ta bënte shumë të mundshme që Rezerva Federale të zbatojë një tjetër rritje të madhe të normave të interesit në mbledhjen e saj të ardhshme pas dy javësh.
Rritje të tilla të mëdha çmimesh do të nxirrnin në pah ndikimin brutal që ka pasur inflacioni në financat e shumë familjeve, pasi kostot e shumë nevojave janë rritur me ritëm më të shpejtë se të ardhurat.
Kostot shumë më të larta të huamarrjes mund të futen në recesion vitin e ardhshëm. Konsumatorët kanë filluar të tërhiqen pak nga shpenzimet, shitjet e shtëpive po bien.
Inflacioni ka të ngjarë të ngadalësohet muajt në vijim, por nuk është e qartë se sa. Çmimet e naftës ranë të martën në rreth 96 dollarë për fuçi dhe mallrat e tjera, përfshirë metalet si bakri, gjithashtu janë bërë më të lira, kryesisht për shkak të frikës së recesionit në SHBA dhe Evropë. / KultPlus.com
Ish-kryeministri i Spanjës, José Luis Rodríguez Zapatero, ka thënë se Shtete e Bashkuara të Amerikës kanë qenë të obsesionuara me Kosovën gjatë mandatit të tij, duke treguar se në bisedimet me përfaqësuesit amerikanë, gjithmonë është përmendur Kosova.
I pyetur për vendimin e kryeministrit të tanishëm spanjoll, Pedro Sánchez, për të mbështetur propozimin e autonomisë marokene për Saharanë Perëndimore, Zapatero tha se në bisedimet me ShBA-në asnjëherë nuk u përmend çështja e Marokut, por se sipas tij, ShBA më së shumti fliste për Kosovën.
“Në gati tetë vitet që isha në qeveri, nëse kishte një temë që nuk u shfaq kurrë në dialogët tanë, marrëveshjet dhe mosmarrëveshjet me Shtetet e Bashkuara, ishte tema e Marokut. Është krejtësisht e lehtë për mua të kujtoj se Kosova ishte një obsesion i madh i Shteteve të Bashkuara me Spanjën. Sigurisht, Amerika Latine, Afganistani, Iraku, po ashtu ishin tema të diskutuara. Por Maroku nuk ishte. Dhe nuk mendoj se është tani”, tha ish-kryeministri spanjoll në një intervistë për elDiaro.
Zaptero shërbeu si kryeministër i Spanjës nga viti 2004 deri në fund të viti 2011, në kohën kur president i ShBA-së ishte Geroge Bush, deri më 2009, dhe pasuesi i tij, Barack Obama. /KlanKosova /KultPlus.com
Këngëtarja e njohur botërisht, Rihanna, është miliarderja më e re në Shtetet e Bashkuara të Amerikës bazuar në listat e “Forbes” dhe tani ajo është renditur si gruaja e 21-të më e pasur në botë, transmeton KultPlus.
Këngëtarja “Love on the Brain” ka një vlerë rreth 2.27 miliardë dollarë, duke e gjeneruar vetë pasurinë e saj, kryesisht falë linjës së saj kozmetike Fenty Beauty, e cila gjeneroi mbi 894 milionë dollarë të ardhura në vitin 2022.
Përveç kësaj, Rihanna ka gjithashtu 30 për qind të aksioneve në linjën e të brendshmeve Savage x Fenty, si dhe një karrierë të suksesshme pop, e cila e ka ndihmuar atë të bëhet personi i parë nga Barbados që hyn në listë.
Emra të tjerë të shquar përfshijnë manjatën e medias Oprah Winfrey në vendin e 10-të, Reese Witherspoon në 65 dhe Serena Williams në 90-tin. /KultPlus.com
Gati dy dekada më parë, Limoza Hoxha hapi kafenenë e saj të parë “Arbër Cafe”. Pas një periudhe tetëvjeçare pune në kuzhinë në qendrën kryesore italiane të Clayton, Dominic’s Trattoria, për të dukej e natyrshme që në sipërmarrjen e saj të përfshinte përvojën e marrë edhe pse donte të përdorte platformën e saj të re për ti dhënë vëmendje kuzhinës së vendlindjes së saj, Shqipërisë.
Në mendjen e saj dhe në sytë e partnerëve të saj të atëhershëm të biznesit, kuzhina italiane dukej si basti më i sigurt; jo vetëm që ushqimi italian ishte jashtëzakonisht i popullarizuar në qytetin e saj të adoptuar, por ushqimi shqiptar ishte relativisht i panjohur. Që suksesi i restorantit të saj të varej nga diçka kaq e paprovuar ishte një rrezik që ata nuk ishin të gatshëm të merrnin, kështu që “Arbër Cafe” u hap si një kombinim i një restoranti italo-shqiptar dhe një kafeneje në një vitrinë të vogël pranë Gravois Avenue në 2005.
Duke parë pas në kohë përpara 17 vite, Hoxha e ka shndërruar “Arbër Cafe” në restorantin që ka dashur gjithmonë. Kafeneja “Arbërja” e rikonceptuar është një homazh krenarie për ushqimin e atdheut të saj, një trashëgimi kulinare të cilën Hoxha e përshkruan si mesdhetare të ndikuar me elementë të fortë të traditave turke dhe greke. Po t’i kishte thënë dikush në vitin 1997 se do të kishte pasur sukses në biznesin e restoranteve, ajo nuk do ta kishte besuar.
Tani, ndërsa të ftuarit porosisin me padurim ushqimet e saj shqiptare të bëra me dorë, ajo është e emocionuar që e kishte menduar gabim.
Limoza Hoxha nuk e kishte menduar kurrë se ajo do të ishte personi që do t’i prezantonte restorantet e St. Louis me ushqimin shqiptar. Pas imigrimit nga Shqipëria në Shtetet e Bashkuara në vitin 1997, ajo ndoqi kurse të gjuhës angleze dhe dizajnit kompjuterik në Kolegjin Komunitar St. Louis – Forest Park. Megjithatë, pasi filloi punë si kuzhiniere në Dominic’s Trattoria, ajo kuptoi se sa shumë e donte kuzhinën profesionale. Ky pasion i sapolindur e shtyu atë të ndryshonte rrjedhën e studimeve të saj, duke u fokusuar në biznes me shpresën për të hapur një restorant një ditë.
Nuk duhet të ishte çudi që ajo kishte një dashuri të tillë për industrinë e ushqimit. Prej vitesh, Hoxha ishte vlerësuar nga familja e saj për talentin e saj si kuzhiniere shtëpiake, aftësi që e ka marrë nga gjyshja, nëna dhe vjehrra ndër vite. Gatimi erdhi natyrshëm, kështu që kur më në fund u vendos në një pozicion për t’iu përkushtuar me kohë të plotë, ajo shfrytëzoi rastin. Ai entuziazëm e bëri atë të thoshte po kur disa miq iu afruan asaj për të blerë një furrë buke maqedonase në lagjen Bevo Mill të qytetit dhe për ta kthyer më vonë në atë që do të ishte Arbër Cafe. Pas tre vitesh, partnerët e saj fillestar u larguan nga biznesi, duke e lënë restorantin në duart e afta të Hoxhës.
Hoxha pati sukës me komunitetin shqiptar, i cili e përqafoi Arbër Cafe si një vend tradicionale të stilit evropian.
Për rreth 15 vjet, ajo u përpoq që vendi të ishte i tillë, duke shpresuar se një ditë mund ta kthente vendin në një restorant me fokus të plotë në ushqimin shqiptar. Në vitin 2019, ajo dhe familja e saj e bënë realitet atë ëndërr duke rinovuar vendin dhe duke iu shmangur anës italiane të menysë.
Kafeja Arbër e sapohapur nisi vrullshëm gjatë vjeshtës 2019 dhe në fillim të 2020. Megjithatë, u ndal kur pandemia ndaloi industrinë e restoranteve në mars të vitit 2020, dhe Hoxha u detyrua të mbyllte dyert e saj dhe të shpresonte që mbështetja nga komuniteti lokal do ta mbante në këmbë. Për fat të mirë, kështu u bë. Midis porosive për të shkuar dhe një partneriteti me Schnucks, Hoxha jo vetëm që ishte në gjendje të qëndronte në biznes; ajo u bë e vetëdijshme se sa shumë do të thoshte kafeneja e saj e vogël për lagjen.
Kur konsumon ushqim në Arbër Cafe, kupton pse është kështu. Falë menysë së tij të vogël, të bërë tërësisht nga Hoxha, restoranti të jep ndjesinë e mirëseardhjes në kuzhinën e saj të shtëpisë dhe të një kursi fillestar për kuzhinën shqiptare.
Byreku, një pjatë thelbësore shqiptare, është një petë në formë trekëndëshi, e mbushur e ngjashme me spanakopitën greke. Hoxha shërben tre variante: një i mbushur me mish të shijshëm qengji dhe gjiro viçi, një i bërë me djathë të bardhë të butë shqiptar dhe një tjetër i mbushur me spinaq dhe nenexhik, që i jep gjellës një nuancë të mrekullueshme të gjelbër.
Ali Pasha, është një pjatë tradicionale shqiptare, që përmban orizin arborio që është diku mes strukturës së lagësht të rizotos dhe një basmati me gëzof të stilit të Lindjes së Mesme. E mbushur me bajame të pjekura dhe rrush të thatë dhe e mbushur me pulë të pjekur në skarë, pjata është një ndërthurje e lezetshme e ëmbëlsisë dhe e shijshme.
Një tjetër pjatë klasike shqiptare, sallata me ulli, ka atë lloj shije freskuese të kripur agrume që dëshironi në vapën e verës. Ullinjtë e Kalamatës përzihen me copëza portokalli dhe qepë të kuqe të prera në feta, më pas hidhen në një vaj ulliri të mbushur me rigon. Kripa, e ëmbla, dhe toka nga barishtet e thata krijojnë një përzierje komplekse shijesh.
Po kështu edhe djathi i bardhë dhe vaji i ullirit që janë shijet mbizotëruese në supën e trahanasë. E bërë me miell gruri të fermentuar dhe kos që duket më e rëndë sesa sugjeron cilësia e saj e lëngshme, supa është e mbushur me aromën e kripur të djathit. Ka një ndjesi qumështi në gojë, por një spërkatje me spec djegës të kuq i shton nxehtësinë dhe kënaqësinë.
Arber ofron një gjiro pule që është bërë me të njëjtën pulë të pjekur në skarë të shijshme që ia kalon Ali Pashait, dhe një version luksoz, i cili përmban qofte, një qofte në stilin shqiptar. Kjo e fundit është një delikatesë e jashtëzakonshme, që të kujton mishin gjiro dhe cevapi-n e sallamit ballkanik të viçit. Gjiro është i veshur me veshjet e pritshme – domate, kastravec, qepë të kuqe, një salcë kosi të trashë, të stilit xaxiqi – por ajo që e bën të veçantë, përveç qoftes, është se Hoxha e zien bukën në grilë, kështu që ajo bëhet e freskët, pothuajse. -Eksterieri i skuqur i artë.
Gjiro masive është aq e shijshme sa vështirë mos ta konsumosh të gjithë. Megjithatë, rasti i ëmbëlsirës do t’ju bëjë të rishikoni. Hoxha mësoi se si të bënte ëmbëlsirat e shumta që mbushin raftet e saj nga pronari i mëparshëm, një bukëpjekës maqedonas, dhe ajo mbart me mjeshtëri trashëgiminë e tij.
Ëmbëlsira të mbushura me karamel dhe krem pastiçerie me, feta torte të bardhë të shtresuara me krem pana dhe bajame të thekura dhe një pandispanje me çokollatë me shtresa me shkumë çokollate, të gjitha tregojnë aftësinë e ëmbëlsirave të Hoxhës dhe janë të kënaqshme.
Bie në sy zuppa e Beratit, një ëmbëlsirë me shtresa e ngjashme me një parfe, e cila bashkon pandispanjen me kremin e vaniljes, kremin me çokollatë, kremin pana dhe bajame të thekura. Është si të hash një re të lavdishme dhe të ëmbël.
Hoxha e mban ende në meny tiramisunë dhe është e mrekullueshme. Megjithatë, një shijim i zuppës së Beratit dhe do të mahniteni aq shumë sa nuk do të merreni më me kushërirën e saj italiane me shije ekspresi./ Diaspora shqiptare / KultPlus.com
