Pas vendimit që dha sot Gjykata Kushtetuese për t’i dhënë më shumë kohë Presidencës për të paraqitur prova të reja në lidhje me ligjin për shembjen e Teatrit Kombëtar, vjen një reagim nga regjisori Edmond Budina, përcjell KultPlus.
Në një prononcim për mediat Budina tha se në rastin e Teatrit, morali dhe ligji janë bashkë ndërsa u shpreh optimist se Gjykata Kushtetuese do të japë vendim të drejtë për të ngritur demokracinë në vend.
“Sistemi i drejtësisë i çdo vendi e ruan moralin. Por jo gjithmonë ligji përshtatet me moralin. Në rastin e teatrit, është e qartë se morali dhe ligji janë bashkë, pasi është një aferë korruptive. Jemi besimplotë se Gjykata Kushtetuese do të japë një vendim të drejtë se me teatrin kombëtar ngrihet demokracia në këtë vend.”, tha Budina. / KultPlus.com
Organizata Europa Nostra i është drejtuar me një letër Ministes së Kulturës së BE-së, Nina Obuljen – Korzinek. Në të shkruhet se BE-ja duhet të reagojë sa më parë dhe të dënojë ashpër shembjen brutale të Teatrit Kombëtar.
Organizata shprehet se Ministrja e Kulturës duhet t’ua bëjë të ditur këtë gjë të gjithë anëtarëve të Këshillit Evropian përpara se të mbahet mbledhja e nesërme me Këshillin e Ministrave të BE-së. Europa Nostra risjell në vëmendje të gjithë luftën e gjatë të artistëve dhe se i ka bërë disa herë thirrje qeverisë shqiptare për të dialoguar përpara marrjes së ndonjë vendimi të pakthyeshëm, siç ishte shembja e Teatrit.
“Europa Nostra, Zëri Europian i Shoqërisë Civile i përkushtuar ndaj Trashëgimisë Kulturore, dëshiron të përcjellë te Ministrat e Kulturës të BE-së shprehjen e dënimit tonë të fortë për këtë akt brutal. Ne besojmë se 17 maji ishte një ditë e trishtuar për trashëgiminë kulturore në Shqipëri dhe në Europë në tërësi. Dhe ishte gjithashtu një ditë e trishtuar për demokracinë dhe respektimin e shtetit të së drejtës dhe të drejtave të njeriut në Shqipëri dhe në Europë në tërësi”, shkruhet në letër.
Ndër të tjera thuhet se qeveria shqiptare shfrytëzoi situatën e krijuar nga Covid-19 dhe masat e izolimit për t’ja arritur qëllimit për shembjen e Teatrit.
Letra e plotë
Hagë, 18 maj 2020
Në vëmendjen personale urgjente të
Zonja Nina Obuljen – Koržinek
Ministre i Kulturës
Ushtruese e Detyrës së Kryetarit të Këshillit të Ministrave të BE-së
Re: Dënim i fortë i shembjes brutale të Teatrit Kombëtar Shqiptar në Tiranë
E nderuar zonja Ministre,
E nderuar zonja Kryetare e Këshillit të Ministrave të BE-së,
Në prag të mbledhjes së nesërme (përmes video konferencës) të Këshillit të Ministrave të BE-së, në të cilën Ministrat e Kulturës të BE-së pritet të miratojnë konkluzionet e Këshillit mbi “Nxitjen e bashkëpunimit evropian në lidhje me trashëgiminë kulturore në rrezik”, ju bëjmë thirrje që të transmetoni tek të gjithë anëtarët e Këshillit të BE-së dënimin tonë më të fortë për shembjen brutale të Teatrit Kombëtar në Tiranë që u zhvillua dje.
Siç mund ta dini, një aleancë e madhe e përbërë nga artistë, intelektualë, ekspertë të trashëgimisë dhe aktivistë të shoqërisë civile kanë luftuar – për disa vjet tani – për ruajtjen (me rinovim të nevojshëm) të Teatrit Kombëtar në Tiranë. Europa Nostra ka shprehur mbështetjen e tyre për këto përpjekje qysh në vitin 2018, gjatë Vitit Europian të Trashëgimisë Kulturore dhe ka përcjellë shqetësimet tona për prishjen e planifikuar të këtij Teatri tek autoritetet më të larta të Shqipërisë. Kohët e fundit, Teatri Kombëtar në Tiranë është përfshirë në listën e vitit 2020 të 7 vendndodhjeve më të rrezikuara në Europë. Kjo u bë publike në 24 Mars 2020 bashkërisht nga Europa Nostra dhe nga partneri ynë i paçmuar Instituti Europian i Bankës së Investimeve. Komisioni Europian – përmes Komisionerit të BE Mariya Gabriel, ka shprehur gjithashtu mbështetjen e tij për mbrojtjen e të gjitha vendeve të përfshira në Listën tonë, përfshirë Teatrin Kombëtar në Tiranë.Sponsored by Revcontent.
Pas përshkallëzimit të rrezikshëm të situatës së javës së kaluar të shkaktuar nga transferimi i përgjegjësisë për Teatrin në Bashkinë e Tiranës dhe një vendim për prishjen e Teatrit – marrë pas dyerve të mbyllura – nga Këshilli Bashkiak i Tiranës, Europa Nostra bëri një deklaratë publike duke kundërshtuar çdo përpjekje për prishjen e një ndërtese emblematike të vendosur në ansamblin historik të mbrojtur në qendër të Tiranës, dhe të mbështetur nga ekspertë dhe aktivistë të shoqërisë civile. Komisionerja e BE, Mariya Gabriel, të nesërmen u kërkoi autoriteteve shqiptare që të angazhohen në një dialog konstruktiv me shoqërinë civile dhe ekspertë të trashëgimisë kulturore përpara se të marrin ndonjë vendim të pakthyeshëm. Për më tepër, Presidenti i Republikës kishte parashtruar një kërkesë në Gjykatën Kushtetuese të Shqipërisë për të shqyrtuar ligjshmërinë e vendimit të Këshillit Bashkiak për prishjen e Teatrit.
Në vend që të merrnin kohë për të shqyrtuar ligjshmërinë e vendimit të tyre, dhe të hapnin dialogun me shoqërinë civile dhe ekspertët, autoritetet shqiptare vendosën të shfrytëzojnë ditën e fundit të masave të veçanta të urgjencës shëndetësore të ndërmarra si përgjigje për pandeminë COVID19, për të shkatërruar Teatri. Në orët e para të mëngjesit të së dielës, 17 maj, ata dërguan një numër të madh policësh për të rrethuar Teatrin dhe për të arrestuar rreth 30 artistë dhe aktivistë të shoqërisë civile që kanë mbrojtur teatrin 24/24 orë në ditë për dy vitet e fundit. Ata gjithashtu kanë dërguar buldozerë për të prishur brutalisht teatrin: jo vetëm që ata fshinë dhe shndërruan në rrënoja një bazë të rëndësishme të historisë së hershme të Tiranës si kryeqytet i Shqipërisë, por edhe të gjitha objektet dhe arkivat që formonin një pjesë të kujtesës së këtij institucion i rëndësishëm kulturor.
Europa Nostra, Zëri Europian i Shoqërisë Civile i përkushtuar ndaj Trashëgimisë Kulturore, dëshiron të përcjellë te Ministrat e Kulturës të BE-së shprehjen e dënimit tonë të fortë për këtë akt brutal. Ne besojmë se 17 maji ishte një ditë e trishtuar për trashëgiminë kulturore në Shqipëri dhe në Europë në tërësi. Dhe ishte gjithashtu një ditë e trishtuar për demokracinë dhe respektimin e shtetit të së drejtës dhe të drejtave të njeriut në Shqipëri dhe në Europë në tërësi.
Ne i kërkojmë Ministrat e BE-së të ritheksojnë që mbrojtja e trashëgimisë kulturore dhe e kujtesës sonë kulturore dhe historike përfaqëson një nga vlerat themelore të BE-së dhe të shprehë solidaritetin e tyre me të gjithë qytetarët në Shqipëri, të cilët janë të përkushtuar për ruajtjen e identitetit kulturor të vendit të tyre, i cili bën pjesë në historinë dhe kulturën e përbashkët dhe të larmishme të Evropës.
Ne gjithashtu kërkojmë nga Ministrat e Kulturës të BE të insistojnë në rëndësinë e kulturës dhe trashëgimisë kulturore brenda procesit të vazhdueshëm të zgjerimit të Bashkimit Evropian.
Europa Nostra qëndron në dispozicion të Këshillit të Ministrave të BE-së, dhe të të gjitha institucioneve të BE-së për të nxitur bashkëpunimin europian për mbrojtjen e trashëgimisë sonë kulturore, si një katalizator i fuqishëm për të ardhmen e Evropës, për të cituar Manifestin tonë të Ditës së Evropës të miratuar më 9 maj 2020.
Me respekt dhe përzemërsi i juaji,
Presidenti Ekzekutiv Dr Hermann Parzinger
Kopje për:
Zonja Mariya Gabriel, Komisioneri e BE-së për Inovacionin, Kërkimin, Kulturën, Edukimin, Rininë dhe Sportin
Oliver Varhelyi, Komisioneri i BE për Fqinjësinë dhe Zgjerimin
Josep Borrell, Zëvendës President i KE & Përfaqësues i Lartë për Çështjet e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë. / KultPlus.com
Drejtorja ekzekutive e Institutit për Demokraci, Media dhe Kulturë, Jonila Godole, theksoi në “Ilva Now” se protesta e Aleancës për Mbrojtjen e Teatrit nuk është politizuar.
Ajo nënvizoi se kauza e mbrojtjes së Teatrit Kombëtar jetoi gjatë dhe kjo sipas saj është për t’u admiruar.
“Unë nuk e shoh të politizuar, por mendoj se funksioni i Partisë Demokratike është aty ku ka kauza. Kjo ishte një kauzë e saktë, e drejtë dhe që do të mbetet gjatë në histori. Me të vërtetë kishin një lloj shprese dhe qyetarët e mbështetën këtë lëvizje për teatrin për një kohë të gjatë. Kjo ishte një rezistencë, që u çuditën se si rezistoi kaq gjatë”, tha ajo.
Ajo shtoi më tej se Aleanca për Mbrojtjen e Teatrit Kombëtar ka dy rrugë; ose të bashkohet me opozitën, ose të shndërrohet në parti politike. Pedagogia, Jonila Godole, u shpreh se godina mbante shumë simbolikë, ndërsa shtoi se mospërkujdesja 30-vjeçare për atë, tregoi dhe faktoi se qëllimi parësor ka qenë rrënimi dhe jo restaurimi i saj.
Në fund Godole theksoi se me këtë akt kreu i bashkisë, Erion Veliaj do mbahet mend si personi përgjegjës që firmosi shkatërrimin e godinës.
“Ajo godinë u la qëllimisht pa i vënë dorë 30 vjet, ajo donte restaurim, por nuk mund të zhdukej si godinë. Ajo godinë më dhemb edhe për një gjë tjetër: ajo ishte një godinë simbolike. Ajo ka qenë që para luftës. Politika nuk e ka mbështetur dhe e ka lënë kastile për ta shkatërruar. Më vjen keq, pasi ai (Erion Veliaj) do të mbahet mend si një person jo vetëm që vendosi firmën, por edhe në mes të natës e shembi në mënyrë tinëzare”, theksoi ajo. /euronews/ KultPlus.com
Regjisori Edmond Budina, një ditë pas shembjes së Teatrit Kombëtar ndjehet si i kthyer në një skenë krimi, aty ku i kanë vrarë gjënë më të shtrenjtë.
“Ndjehem sot si një njeri që kthehet në skenën e krimit, ku i kanë vrarë mbase gjënë më të dashur që ka pasur në jetë. Është e dhimbshme të shikosh këto eskavatorë që gërryejnë dhe e fshehin atë që dy ditë më parë e thanë me gojën e tyre, që duhet të shpëtohet gardëroba, ekuizita… Të gjithë pasurinë e atij teatri u varrosën në ato rrënoja, revoltohesh nga ky xhest”,- tha ai.
Në një intervistë për gazetaren e News 24 Fatmira Nikolli, Budina thotë ndër të tjera se Aleanca për Mbrojtjen e Teatrit nuk do ta lëjë me kaq këtë cështje.
“Këtu ka interesa të fshehta, interesa mafioze por nuk do i lëmë kështu. E di që vendin e kanë lënë pa Gjykatë Kushtetuese, por nuk e lëmë me kaq këtë cështje, do ta ndjekim cështjen ndërkombëtarisht. Do i drejtohemi Strasburgut, gjykatave ndërkombëtare, Komisionit Europian pasi duket tashëm që Shqipëria është bërë vend i pastrimit të parave të pista, dhe shqiptarët e ndershëm nuk e meritojnë këtë”. / BalkanWeb / KultPlus.com
Mes lotësh ka qenë dje aktorja Ermira Gjata, e fotografuar me një pamje dhimbjeje të madhe në fytyrë, dje, teksa u shemb Teatri Kombëtar.
Ka qenë e bija e saj, e njohur nga të gjithë si Zhaku, ajo që postoi foton duke treguar me një shënim në rrjetet sociale se mëngjesi i së dielës nisi me të qara.
E emocionuar dhe me një dridhje të zërit, Gjata u shpreh se me atë vendim ditën e djeshme janë shembur rrënjët e identitetit.
“Kur pashë që fadroma po shembte Teatrin edhe tani kur e kujtoj emocionohem. Çfarë do t’i themi studentëve, të rinjve që kanë një ëndërr? Atyre që duan të bëhen aktorë? Edhe pse ata e dinë që në këtë Shqipëri është e vështirë të bëhesh aktor dhe pavarësisht kësaj kanë zgjedhur të ndjekin këtë rrugë. Atyre që u kam thënë që është tempull më i shenjtë i aktorëve, ajo godinë mbart rrënjë të identitet shqiptar, një kulturë e trashëguar prej 70 –vjetësh. Arroganca e këtyre njerëzve dërrmon çdo lloj emocioni dhe nuk duan t’ia dinë fare. Akoma shpresoj se mund ta rikonstrukturojnë”, u shpreh Gjata, në një intervistë për “ABC e Mëngjesit”. / KultPlus.com
Shoqata Sindikale e Teatrit Kombëtar të Kosovës, denon fuqishëm aktin e shëmbjes të godinës së Teatrit Kombëtar të Shqipërisë, nga pushteti sot në Tiranë (ende pa u gdhirë) dhe dhunën e përdorur kundër artistëve e aktivistëve, mbrojtës të këtij monumenti.
Skena të tilla, të rikthejnë në kujtesë ngjarjet e shekullit të kaluar, kur sistemet diktatoriale orvateshin të mbijetonin duke përdorur shfrenueshëm aparatin e dhunës mbi popujt liridashës, të cilat akte janë të papranueshme të ndodhin në shekullin e 21, në një vend që pretendon të aderoj në Bashkimin Evropian, union ky i përbër nga shtetet me demokracitë më të përparuara të botës.
Akti i goditjes dhe zvarritjes në ërresirë i artistëve: Edmond Budina, Neritan Liçaj, Robert Budina, Mehdi Malka etj, të krijon imazhin surreal të skenave të dhunshme në produksionet filmike, ku simulimi i dhunës përdoret për ta vetëdijesu publikun nga pasojat që ajo ka, por përdorimi i sajë si mjet sot mbi artistët dhe tempullin ku ata shpërfaqnin artin e tyre, është jasht ç’do realiteti të pranueshëm njerëzor dhe qytetrues.
Fatkeqësisht e ter kjo dhunë, u përdor për shëmbjen e një vepre shpirtërore dhe historike, një vepre të marrë nën mbrojtje nga organizatat më prestigjioze që merrën më ruajtjën e trashëgimisë kulturore në kontinent, si Europa Nostra.
Paradoksalisht para pak vitësh drejtuesit e pushtetit në Shqipëri, më arsyetimin e rikthimit të kujtesës historike, transferuan disa bunker nga kodrat për rreth në qënder të Tiranës, ndërkohë që në emer të ” ngritjes së modernës ” të njëjtit pushtetarë që sollën reliktet e diktaturës pranë sajë, shbën simbolin e frymimit kulturor dhe historik të artit skenik shqipëtar.
Shëmbja e ndërtesës së Teatrit Kombëtar të Shqipërisë është sulm mbi trashëgimin, kulturën dhe historinë materiale të vendit e ku në mungesë edhe të sajë, shqipëtaret do të vazhdojnë ta pasqyrojnë historinë e tyre nëpermjet burimeve tjeta dytësore.
Sot më shëmbjen e kësaj godine u rrënua një simbol i papërseritshem historik, por u ringrit shpirti liridashës i një vendi, i cili u ushqy pa rreshtur për dy vjet më radhë, nga qëndrestarët e kësaj kauze. / KultPlus.com
Sot, pas katastrofës, miq nuk ka cfarë them, ndaj mos më pyesni! Teatri dukej i lëshuar qysh para disaditësh! Mirupafshim! Te na rrojë retorika hipokrite!
A thua se politika është tërheqje litari, kala dibrançe, a shtyrje me muskuj. Me vjen keq veç Tiranës sonë që i shkatërruan vlerat në mënyrë kriminale, pa ligj, edhe për ata njerëz të sinqertë të pamanipuluar dhe aspak hipokritë që e kaluara jonë arkitekturale ju dhemb! Hija e teatrit do ju ndjeki
Unë pres nga opozita të deklarojë që ; në momentin që do të ketë fuqi, do ta ringrejë ndërtesën po aty, siç ka qenë, moderne e ultramodern nga brenda! Duke e hequr çibanin që po i ze vendin!
Që do e përballi këtë çështje juridikisht sapo Shqipëria të jetë me sistem drejtësie, jo ta braktisi sikurse bëri me reformën e pushtetit lokal, me ligjin për arsimin e lartë, jo sikurse la fushatën zgjedhore në 2017 -ën, sikur la në baltë betejën për zgjedhje të drejta në universitete!
Vija e kuqe kundër arbitraritetit nuk mund të ishte ruajtja e ndërtesës të Teatrit! Janë diskutimet që po bëhen nja një kilometër më larg ku po braktisen zgjedhjet e lira, të drejtpërdrejta, reale me lista të hapura! Kush na bërtet se shteti i sotëm është diktaturë!!! Që nuk duhet njohur? Nga ana tjetër negocion si midis të barabartësh për kodin zgjedhor pa zgjedhje dhe pa zgjedhës??? Cfarë hipokrizie politike!!!
Aty është vija e kuqe! Mos i ngatërroni vijat ! Merrni njerën për tjetrën! Po nuk bëri këto premtime, atëhere më mirë të heshti! Qendrojmë në fatin tonë ! Secili në punë të vet! / KultPlus.com
Sot në orët e hershme të mëngjesit është shembur ndërtesa e Teatrit Kombëtar në Tiranë, duke ngjallur edhe më shumë debat mes komunitetit të artistëve të cilët kanë shprehur dhimbje të mëdha për këtë gjë që konsiderohet si një humbje e madhe e kulturës shqiptare, shkruan KultPlus.
Për të u zolidarizuar për shembjen e Teatrit, që nga komuniteti i artistëve konsiderohet një tragjedi, Teatri Kombëtar i Kosovës ka anuluar shfaqjen që ka qenë e planifikuar të shfaq sonte.
Lajmi është bërë i ditur në faqen zyrtare të Teatrit Kombëtar në Facebook.
Bashkangjitur gjeni postimin e plotë.
‘Me rastin e shembjes së godinës së Teatrit Kombëtar në Tiranë, sot anulojmë shfaqjen e Teatrit Kombëtar të Kosovës “Skenderbeu ose Dashuri dhe Liri”, që ishte planifkuar të jepet sonte online / livestream në faqet e të gjitha teatrove të Kosovës, pjesëmarrëse në kalendarin e përbashkët për muajin maj. Teatri ka ekzituar para nesh dhe do të ekzistojë përgjithmonë.’ / KultPlus.com
Në 100 vjetorin e saj të dytë të shpalljes Kryeqytet, Tirana ka hedhur sot themelet për t’i dhënë komunitetit të artistëve, aktorëve, regjisorëve, por edhe qytetarëve artdashës, një shtëpi të re arti dhe kulture, Teatrin e Ri Kombëtar.
E konceptuar të jetë edhe si zemra kulturore e Tiranës dhe e gjithë Shqipërisë dhe e dedikuar vetëm për art, projekti i Teatrit të Ri është krijuar nga një prej studiove më të mëdha ndërkombëtare të arkitekturës në botë, “Bjarke Ingels Group” me qendër në Danimarkë. Godina e re ofron një arkitekturë me dizajn modern dhe krijon një hapësirë unike në qytetin e Tiranës, me të gjitha kushtet e nevojshme për realizimin e shfaqjeve teatrore.
Hapësira në nivelin zero (kati përdhes) krijon një vend për argëtim joformal, ose për performancë të planifikuar publike.
Teatri i ri do të ketë të dedikuar disa ambiente të posaçme për shfaqjet dhe aktorët.
Për herë të parë, gjithashtu për artistët do të ketë një hapësirë që do përdoret si sallë ndërrimi, një sallë provash, tualete dhe dushe si dhe një dhomë të gjelbër.
Në shërbim të shfaqjeve të ndryshme artistike do ketë një dhomë instrumentesh muzikore, një depo materialesh skenike, një depo dekori, sallë teknikësh, etj. /shqiptarja/ KultPlus.com
Ndrenika tha për TVT se nuk ka firmosur asnjë një peticion, por kishte shprehur vullnetin për ngritjen e një teatri të ri, transmeton KultPlus.
“S’është për shembjen e Teatrit, e ke gabim. Unë kam vënë një firmë se dua të ndërtohet një teatër i ri bashkëkohor,(në vend të atij që është) mirë mbase gjejnë një vend më të mirë e ta bëjnë atje, si të doni”, tha ai.
Ndërkohë, edhe aktori Viktor Zhusti thotë për TvT se në këtë situate, me shume se kurrë, e nevojshme dhe e domosdoshme është qetësia dhe mirëkuptimi dhe se vetëm dialogu mund te sjelle zgjidhje te arsyeshme.
“Deklarata, peticione, intervista, kërcënime, nga çdo pale që të vijnë, janë benzinë e hedhur, është një zjarr që vetëm shkatërron. Sikur palët politike, të çdo drejtimi, të tërhiqen dhe presin, jam i bindur qe vetë artistët, do dalin nga istikami, do hedhin armët që kanë drejtuar kundër njeri-tjetrit, do shtrijnë e shtrëngojnë dorën, pasi kanë intelektin, qytetarinë dhe e njohin gjuhën e nevojshme të mirkuptimit midis tyre.”, pohoi Zhusti.
Zhusti vijon më tej në mesazhin e tij se pergjigjet flake per flake, ndarjet në grupime, etiketimet “te shitur”, postimi i video-intervistave janë kompromentuese, te sforcuara, dhe artificial dhe nuk ndihmojnë askënd, as vete çështjen.
Bujar Asqeriu, një ndër artistët që në fillim shkëmbeu debate të ashpra me ministren e atëhershme të kulturës Mirela Kumbaro, sot mendon se zgjidhja e vetme është vota e qytetarëve. “Referendumi është zgjidhja e vetme e kësaj pune, se është një situatë shume sensitive, dhe çështja duhet të hedhur me referendum”, tha Asqeriu.
Për studiuesin Aurel Plasari, teatri Kombëtar është një pasuri që nuk u përket vetëm artistëve, por gjithë shqiptarëve. “Është monument kulture, është i qytetarëve, është i kulturës shqiptare, dakord, unë nuk e di që është monument aktorial, ka në ligje monument aktorial? Ai është monument kulture, histori shqiptare dhe kaq. Ka njerëz që luftojnë që e mbrojnë, ka të tjerë që duan ta prishin për llogari të tyre”.
Ndërsa Atalanta Pasko, vajza e Mitrush Kutelit, e cila reagoi ashpër ndaj fjalimit në parlament të deputetes socialiste Elisa Spiropali, thotë për TVT se mbrojtja e teatrit është mbrojtje kujtesës sonë historike. Artistët dhe shoqëria civile vijojnë të mbrojnë godinën e Teatrit Kombëtar duke kërkuar që ai të mos shembet, pasi tashmë Organizata Europa Nostra ka marrë përsipër ta restaurojë atë. /konica/ KultPlus.com
Çështja e Teatrit sot është më shumë se një çështje Teatri. Është çështje dëgjueshmërie e shoqërisë nga ana e një qeverie që paramendohet se zgjidhet nga po ajo shoqëri. Është problem politik e mandej kulturor ose kulturor për sa politika është kulturë.
Në fakt, kemi një rikthim të strukturave moniste të ideologjisë, sipas të cilave shteti është depozitori kryesor i vlerave morale të shoqërisë dhe se, kësisoj, ai ka të drejtë me të bërë mirë me zor. Kjo është tipike diktatoriale. Shoqëria shqiptare dhe për antonomazi shoqëria tiranase, e cila ka brenda saj më shumë se askund elemente elitare, me çështjen e Teatrit verifikon, jo vetëm qënien e saj, por edhe ekzistencën.
Po qe se qeveria guxon ta shembë Teatrin, kjo do të thotë se kjo shoqëri pjell përbindësha që s’mund t’i kontrollojë më pas. Kur shoqëritë pjellin përbindësha, atëherë diktaturat janë natyrale dhe në shtëpinë e vet. Prognoza është pesimiste. Mbas gjákosjes kombëtare të komunizmit do të duhej një katharsis i dhímbshëm. Nuk u bë. Atëherë po ballafaqohemi me një qorrsokak edhe më të dhímbshëm. Faji po zgjeron njollën e tij.
Edhe pak e shoqëria shqiptare nuk do të jetë më e pafajshme. Kush do ta ketë të drejtën të flasë për drejtësi e demokraci? Edhe pak e do të mbetemi pa pika të brendshme referimi. Po kridhemi në honin e errët të zhdùkjes edhe të identitetit njerëzor. / KultPlus.com
Pra disa dite policia rrethoi Teatrin Kombëtar në Shqipëri për të nisur shembjen e tij, ndërsa artistë të shumtë që dolën në mbrojtje të teatrit u larguan me forcë.
Por, lufta e artistëve për të mbrojtur teatrin
po vazhdon në forma të ndryshme.
Nesër, më datë 1 gusht në kuadrin e Festivalit
për Mbrojtjen e Teatrit në sallën e Teatrit Kombëtar në orën 20:30 aktori Arben
Bajraktaraj do të interpretojë një tekst të Teki Dervishit nga “Shtëpia e
Sëmurë” dhe më pas aktori amerikan Bob Berkey do të performojë një pjesë
nga repertori i tij xhestikulativ.
‘Mos mungoni, beteja për Mbrojtjen e Teatrit Kombëtar vazhdon me Art!’, thuhet në njoftim. / KultPlus.com
Presidenti Ilir Meta ka vendosur të kthejë në Parlament ligjin për shembjen e Teatrit.
Në njoftim thuhet: Në respekt të ushtrimit të së drejtës të parashikuar në pikën 1 të nenit 85 të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë, si dhe në funksion të transparencës dhe informimit të opinionit publik, Presidenti i Republikës bën me dije se sot më datë 27 korrik 2018, ka dekretuar kthimin për rishqyrtim në Kuvend të ligjit nr. 37/2018 “Për përcaktimin e procedurës së veçantë për negocimin dhe lidhjen e kontratës me objekt: Projektimi dhe realizimi i projektit urban dhe godinës së re të Teatrit Kombëtar”, mbështetur në argumentet e më poshtme:
1. Së pari, ky ligj shkel parimet e “barazisë përpara ligjit” dhe “lirisë së veprimtarisë ekonomike të shtetasve”, parime këto të cilat gëzojnë një mbrojtje të veçantë nga Kushtetuta.
2. Së dyti, ligji nr. 37/2018 nuk është në harmoni me parimet themelore kushtetuese të identitetit kombëtar dhe trashëgimisë kombëtare mbi të cilat qytetarët e Republikës së Shqipërisë kanë vendosur të ngrenë dhe zhvillojnë shtetin e tyre.
3. Së treti, ligji nr. 37/2018 bie ndesh me parimet e Konventës Evropiane të Trashëgimisë Kulturore Jomateriale, miratuar në Paris në vitin 2003, duke bërë kështu që veprimtaria legjislative të bjerë ndesh edhe me të drejtën ndërkombëtare të detyrueshme për zbatim.
4. Së katërti, ligji nr.37/2018 cenon rëndë parimet kushtetuese të ndërtimit dhe funksionimit të organeve të pushtetit vendor të “decentralizimit” dhe “autonomisë vendore”, duke rënë ndesh, njëkohësisht edhe me parimin e ndarjes dhe balancimit të pushteteve.
5. Së pesti, ligji nr. 37/2018 vjen në kundërshtim me standardet dhe vlerat e Bashkimit Evropian dhe parashikimet e Marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit (MSA), plotësimi i të cilave është detyrim parësor për Republikën e Shqipërisë.
6. Së gjashti, propozimi i projektligjit, por edhe vetë ligji i miratuar nr. 37/2018 nuk mbështetet në një vlerësim gjithëpërfshirës dhe të plotë për tjetërsimin e pronës publike, krahasuar me përfitimet ekonomike të shtetit shqiptar dhe interesin publik.
7. Së shtati, ky ligj nuk është në harmoni me parimet dhe standardet e vendosura tashmë në legjislacionin në fuqi në Republikën e Shqipërisë.
8. Së teti, miratimi i ligjit nr.37/2018 nuk është bazuar në një verifikim dhe vlerësim të thelluar të statusit të pasurive të paluajtshme që përfshihen në këtë projekt, si dhe dispozitat e këtij ligji krijojnë pasiguri juridike në ushtrimin e të drejtave pronësore qoftë për pasurinë publike, por dhe mbi të drejtat private të pronësisë.
9. Së fundmi, në kushtet aktuale, kur Gjykata Kushtetuese e Republikës së Shqipërisë nuk është funksionale për të verifikuar këto konstatime, apo për të zgjidhur çdo mosmarrëveshje kushtetuese që mund të prodhojë hyrja në fuqi e kësaj norme të veçantë ligjore, ftoj Kuvendin e Shqipërisë, të rishqyrtojë në tërësi ligjin nr.37/2018 “Për përcaktimin e procedurës së veçantë për negocimin dhe lidhjen e kontratës me objekt: Projektimi dhe realizimi i projektit urban dhe godinës së re të Teatrit Kombëtar”./KultPlus.com
