113 vite më parë Fan Noli themeloi katedralen historike të Shën Gjergjit në Boston, katedrale e cila sot është shndërruar në një pikë takimi për komunitetin e ortodoksëve shqiptaro-amerikanë të zonës së Bostonit, por edhe si një urë lidhëse mes themeluesve të saj dhe emigrantëve të rinj.
Në arkivën e pasur të Katedrales ndër shumë materiale interesante gjendet edhe kjo foto e viti 1935 e Fan Nolit së bashku me këngëtaret shqiptarë të korit.
Sipas përshkrimit që shoqëron fton në rreshtine parë ndodhen 1.Annette Kondi (Fortinallis) 2.Tefta Tromara 3.Gloia Tromara 4.Fan Noli 5.Florence Kondi (Mazza) 6. Anna Andon (Gibbs) dhe 7.Louise Pambuku(McCann)
Në rreshtin e mesit: 7.Peter Chani 8.Esther Peterson 9. Margaret Peterson 10. Ellen Chani-Kondel dhe 11. Charles Stavro
Dhe në rreshtin e fundit 13. John Paul Pano, 14. Spiro Metro 15. D. Theodore 16. Leo Joseph dhe 17. Teddy Joseph. / KultPlus.com
Muzeu Kombëtar i Artit Mesjetar, në kuadër të programit “Edukimi Përmes Kulturës”, solli në vëmendjen e publikut vepra me temë “Origjina dhe artizanati”, pjesë e fondit të tij, duke u përqendruar tek qëndistaria. Muzeu publikoi Ikonën e Shën Gjergjit. Ajo vjen në stilin oriental, e qëndisur me fije ari dhe mëndafsh, si edhe e zbukuruar me elemente të tjerë, për t’i dhënë shkëlqimin e duhur.
Figura e shenjtit zë pjesën më të madhe të kompozimit. Ai paraqitet i hipur në kalë të bardhë, i veshur me armaturë të zbukuruar me motive floreale duke vrarë dragoin.
Qëndistaria është një nga elementet kryesorë tradicionalë, i kaluar brez pas brezi, kryesisht nga vajzat dhe përdorej jo vetëm për të zbukuruar veshjet, por edhe për të dekoruar ambientet e banimit.
Më herët, ministrja e Kulturës, Elva Margariti, është shprehur për ciklin e aktiviteteve “Origjina dhe artizanati”, duke thënë se “çdo element i trashëgimisë kulturore është një vepër arti më vete, e kuruar deri në detaj nga artizanët tanë”.
Në fokus të programit “Edukimi përmes Kulturës” do të jetë njohja me trashëgiminë kulturore, dhe përcjellja ndër breza e punëve të dorës, si dhe njohja me krijmtarinë artistike, artizanale në qarkun e Korçës.
Muzeu Kombëtar i Artit Mesjetar, në fondet e tij përmban shumë elementë popullorë, të cilat ekspozohen si një shembull i mirë i pasurisë sonë kombëtare./atsh/ KultPlus.com
Më datë 6 Maj, në shume treva Shqiptare festohet dita e “Shën Gjergjit” festë kjo shumë e vjetër me siguri që nga koha e paganizmit. Me anë të kësaj feste, shënohet fillimi verës, për dallim nga “Shën Mitri” fillimi i dimrit. Në të kaluarën janë kryer shumë rite duke përfshirë, mbledhjen e degëve me gjethe të njoma dhe vendosja e tyre nëpër hyrje të shtëpisë, ahurit etj. mbledhja e barishteve të ndryshme, me të cilat janë ushqyer kafshët, me qëllim që të jenë sa më të shëndetshme. Të gjitha këto ceremoni janë kryer në natën e “Shën Gjergjit”, më 5 Maj.
Ky asht tregimi për festën e Shingjergjit, festë të cilën e festojnë kryesisht romët, ashkalitë dhe egjiptasit. Këtë tregim e tregon personalisht Hysnije Jaha në mënyrën si e festojnë ashkalitë këtë festë.
Shëngjergji është nji festë për ne sikurse Bajrami për muslimanë e Krishtlindja për serbët e katolikët. Nji javë para Shingjergjit e pastrojmë shtëpinë, i lajmë të gjitha tepihat, perdet, tona çka ka me u la.
Blehet kingji tre-katër ditë përpara, mahet mirë e f’mija gëzohen e lozin me të.
Natën e Shingjergjit prehet kingji.
Kur o kon mullini, shkojshim me mar ujë, pak hitha, pak bari, e rujshim ka ni vo të velikdanit, e në sabah ditën e Shingjergjit i stërpikim fmitë me u çu heret kurse gjatë ditës i lajmë fmitë. Ujin e mullinit, barin, hithat dhe votë i qesim krejt në nji kofe, i lajmë f’mitë dhe pastaj i veshim me tesha t’ reja që iu kemi ble dy tre ditë përpara Shengjergjit. Dytën ditë të Shingjergjit hahet silla e Shingjergjit.
Aty mbledhen familja e madhe, djemtë, nipat, mesat e rejat.
Mas dreke shkojmë te familjet tona me bo për hajr Shingjergjin. Aty na presin me omëlcina dhe soka. Tretën ditë të Shingjergjit u veshim edhe na t’ mdhejt, dilshim n’ park ku bojke muzika, k’cejshim, lujshim edhe na në mënyrën tonë deri vonë. Ma së shumti e majnë gabelt (emërtim i ashkalive për romët).
Ata prejnë ka dy-tre kingja dhe e majnë në mënyrë të vet ku shpenzojnë shumë pare për Shingjergj.
Artistja ANDRRA (Fatime Kosumi), puna e së cilës bazohet në impaktin e trashëgimisë dhe traditave në shoqërinë e sotme moderne e cila jeton dhe vepron në Berlin, ka sjell sot këngën e re, shkruan KultPlus.
Kënga titullohet “Shën Gjergji” dhe vjen në bashkëpunim me kitaristin e njohur Petrit Çekun.
ANDRRA ka falënderuar gjithë artistët me të cilët ka bashkëpunuar për të sjell këtë këngë, dhe është shprehur shumë e lumtur për këtë bashkëpunim.
“Shën Gjergji feat. Petrit Çeku – Live at St. Elisabeth, Berlin
Faleminderit shumë të gjithëve të përfshirë. Unë me të vërtetë mund ta kisha titulluar feat. Petrit Çeku, Larry Mullins, Earl Harvin, Federico Albanese, Lih Qun Wong, Visar Kuçi, Tara Nome Doyle, Mone Humienna por Petriti është vetëm në dy këngë dhe kjo është njëra prej tyre
Me bo muzikë me këta artistë të jashtëzakonshëm në këtë vend magjikë ishte ndër momentet më të kënaqshëm në karrierën time muzikore deri më tani”, ka shkruar ANDRRA. / KultPlus.com
113 vite më parë Fan Noli themeloi katedralen historike të Shën Gjergjit në Boston, katedrale e cila sot është shndërruar në një pikë takimi për komunitetin e ortodoksëve shqiptaro-amerikanë të zonës së Bostonit, por edhe si një urë lidhëse mes themeluesve të saj dhe emigrantëve të rinj.
Në arkivën e pasur të Katedrales ndër shumë materiale interesante gjendet edhe kjo foto e viti 1935 e Fan Nolit së bashku me këngëtaret shqiptarë të korit.
Sipas përshkrimit që shoqëron fton në rreshtine parë ndodhen 1.Annette Kondi (Fortinallis) 2.Tefta Tromara 3.Gloia Tromara 4.Fan Noli 5.Florence Kondi (Mazza) 6. Anna Andon (Gibbs) dhe 7.Louise Pambuku(McCann)
Në rreshtin e mesit: 7.Peter Chani 8.Esther Peterson 9. Margaret Peterson 10. Ellen Chani-Kondel dhe 11. Charles Stavro
Dhe në rreshtin e fundit 13. John Paul Pano, 14. Spiro Metro 15. D. Theodore 16. Leo Joseph dhe 17. Teddy Joseph. / KultPlus.com
Ikona “Shën Gjergji” sipas firmës që mban në krahun e djathtë është vepër e Sofia Zengos, njëra prej katër vajzave të ikonografit të njohur dardhar Vangjel Zengos, e cila vazhdoi rrugën e të atit.
Kjo artiste përfundoi studimet në vitin 1941 në Akademinë e Arteve të Bukura në Athinë. Prej saj ruhen vepra të shumta në GKA Tiranë, në MKAM Korçë , në Galerinë “G.Madhi” Korçë dhe koleksione private.
Ikona është pikturuar në vitin 1941 me kontributin e Gaqo Naum Stathit. Kulti i Shën Gjergjit duke vrarë dragoin është mjaft i përhapur në Lindjen Ortodokse. Shën Gjergji respektohet si një nga martirët më të mëdhenj të krishtërimit, si rrjedhoje ikona e tij është nga më populloret.
Në këndvështrimin ikonografik ajo ilustron një skenë nga jeta e shenjtit, momentin kur ai vret dragoin e tmerrshëm. Si ushtar në shërbimin e Perandorit Dioklecian ai u ngrit në rangun e strategut dhe u martirizua po me urdhrin e tij.
Kjo temë është nga më të lëvruarat në pikturën pasbizantine dhe paraqet aktin heroik të vrasjes të dragoit. Ajo bazohet në një legjendë të shek.V në Libi. Dragoi adhurohej si hyjni nga paganët e atjeshëm. Ata e zbusnin duke i dhënë fëmijët e tyre. Kur ishte radha e vajzës të mbretit u shfaq Shën Gjergji mbi kalin e bardhë , e goditi atë me shtizë duke e mbërthyer në tokë. Çlirimi nga dragoi simbolizon çlirimin nga paganizmi.
Në këtë ikonë episodi paraqitet në mënyrë të reduktuar vetëm me elementët kryesorë. Shenjti këtu paraqitet në aktin final kur i ngul shtizën dragoit të tmerrshëm. Figura e tij veshur me pancir dhe pelerine të kuqe dominon kompozimin. Kali i bardhë është ngritur në dy këmbët triumfues mbi dragoin e shtrirë në këmbët e tij ndërsa Elisabeta në cepin e djathtë ndjek në ankth skenën.
Në modelimin e figurave dhe të peizazhit Sofia Zengo vazhdon në gjurmët e të atit në traditën e Malit të Shenjtë të fund-shek. XIX dhe fillimit të shek. XX. Vëllimet janë të plota, modelimi realist dhe skena pikturohet në mënyrë natyraliste. Në krahun e djathtë pranë kështjellës që rrethohet nga bimësia e dendur shihen disa qiparisa ndërsa në të majtë një pemë e madhe. Elementët florealë të pikturuar këtu duket se nuk kanë ndonjë ngarkesë simbolike. Ato janë thjesht pjesë e peizazhit në të cilin po ndodh ngjarja. / KultPlus.com
Në muajin prill të çdo viti, komuniteti arbëresh i “Piana degli Albanesi” kremton festën e San Giorgio-s, ose të Shën Gjergjit.
23 prilli është dita që i mbledh arbëreshët në Kishën e San Giorgios, në të cilën besimtarët marrin bekimin me Relikten e Shenjtë. Kulti i San Giorgio-s është një traditë popullore që paraqitet me relikten e një kalorësi përballë dragoit, simbol të së keqes, i cili është përhapur që nga viti 1000 dhe është konsideruar gjithnjë shenjt mbrojtës i kalorësve, ushtarëve etj., që thirret kundër murtajës, gjarpërinjve helmues dhe kundër së keqes në përgjithësi.
Për të dytin vit radhazi, komuniteti i Horës së Arbëreshëvet, për shkak të pandemisë, do të kufizohet vetëm me ritet kishtare dhe nuk do të organizojë festimet tradicionale. Këtë fakt e pohon edhe Z. Vito Fiorenza, President i Komitetit të San Giorgios në “Piana degli Albanesi”, i cili flet edhe për traditat dhe mënyrën sesi përcillet kjo festë nga brezi në brez.
Njëherësh, ai thekson se sërish këtë vit “me të gjithë vullnetin tonë të mirë nuk mund të organizojmë asgjë, përveçse të marrim pjesë në ritet e ndryshme festuese, që do të zhvillohen në Kishë, duke respektuar distancat dhe masat e duhura”. /diasporashqiptare/ KultPlus.com
