Etiketë: Shqiperi

Ekspozita “Post-Avangarda Lindore” vjen në GMK në kuadër të Kalendarit të Përbashkët Kulturor Kosovë – Shqipëri

Posted on by KultPlus

Në kuadër të Kalendarit të Përbashkët Kulturor ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Republikës së Shqipërisë, në Galerinë e Ministrisë së Kulturës do të hapet ekspozita kolektive/kuratoriale e titulluar “Post-Avangarda Lindore”, përcjellë KultPlus.

Nën organizimin kuratorial të kritikes së mirënjohur të artit, Suzana Varvarica Kuka, autorët e kësaj ekspozite të përbashkët janë Adrian Çene, Albana Shoshi dhe Brikena Bërdo.

Përmes një emërtimi të tillë të ekspozitës, kuratorja Varvarica-Kuka, synon të “provokoj” botën artistike shqiptare dhe jo vetëm, nëse arti i vendeve të ish-Bllokut të Lindjes (ku dikur bënin pjesë Kosova e Shqipëria) arrinë që t’i bëjë ballë estetikisht artit të vendeve perëndimore. Duke i bërë bashkë tre artistë të shquar nga Shqipëria, kuratorja Varvarica-Kuka synon gjithashtu të ndërthurë dhe ballafaqoj në njohje dhe komunikim, artin pamor të krijuesve shqiptar nga të dy anët e kufirit administrativ Kosovë-Shqipëri. Tre artistë, tri forma, tre preokupime vetjake dhe piktura janë bërë bashkë në ekspozitën “Post-Avangarda Lindore”, e cila ka si mision t`i vlerësojë artistët shqiptarë, që tentojnë të mbajnë në ritëm zhvillimin e shoqërisë e kulturës shqiptare në shek. XXI.

Qëllimi i saj është të ndërthurë në njohje dhe komunikim kulturën pamore të artistëve nga Shqipëria me kulturën pamore të artistëve të Kosovës. Krijimtaria e kësaj ekspozite e pasuron gjuhën e botës krijuese të artistëve shqiptarë të sistemit dhe historisë ndërkombëtare të artit.

Post-avangarda…, ky term ndjellës, i bënë bashkë tre artistët e rinj shqiptarë, të cilët aplikojnë gjestin e pikturimit mbi telajo, sjellin natyrshmërinë e krijimit vetjak, mbi të cilin aspirojnë profesionalizëm dhe dëshirë, si dhe i kushtëzohen trajtesave të njohura dhe praktikave të sprovuara të artistëve ndërkombëtarë, që u shfaqën nga mesi i shek. XIX e vijojnë deri në kohën tonë.

Ekspozita hapët më 17 tetor në ora 19:00 në Galerinë e Ministrisë së Kulturës dhe do të qëndrojë e hapur deri më 10 nëntor 2019. / KultPlus.com

Lahuta shqiptare, kobyz i Kazakistanit dhe piano bashkohen në festivalin “Takimet Muzikore të Dy Botëve”

Posted on by KultPlus

Tre artiste, një nga Shqipëria dhe dy nga Kazakistani, performuan në natën finale të festivalit të 13-të në Shkodër, në një mbrëmje që është titulluar “Universi Nomad” dhe që ka bërë bashkë lahutën shqiptare, kobyzin dhe pianon. Dy virtuoze nga Azia Qëndrore, Aigerim Matayeva në piano dhe Aigerim Yersainova Shuster në vegla instrumentale tradicionale, interpretuan sëbashku me rapsoden e lahutës shqiptare, Lumturije Nonaj.

Ato nuk i bashkon vetëm puna artistike, por pasioni dhe dashuria që traditat e vendit të tyre në art, ti trashëgojnë ndër breza. Lumturije Nonaj, është sot e vetmja rapsode që interpreron ende në lahutë, simbolin instrumental të malësorit shqiptar.

Aigerim Yersainova Shuster dhe Aigerim Matayeva, janë dy artiste nga Kazakistani, por që jetojnë dhe punojnë prej vitesh në Francë, ndërsa kanë prekur shumë skena botërore të artit.

Shuster, trashëgoi nga gjyshja traditën e Kobyzit, simbolin instrumental të Kazakistanit që i përketë shekullit të VII dhe që njihet si pararendës i violinës. 17 vite studimi për pesë vegla muzikore tradicionale, do të shoqëronin jetën e saj që nga fëmijëria e hershme, ndërsa prej disa vitesh jeton në Francë dhe bashkëpunon me Festivalin Francez “Univers Nomad”.

Aigerim Matayeva, është sot profesoreshë pianoje në Konservatorin e Parisit, ndërkohë që ka dhënë koncerte në shumë skena botërore si Francë e Zvicër.

Të treja artistet mbushën me emocione mbrëmjen e djeshme sallën e Teatrit “Migjeni”, ku është mbajtur nata e pestë e edicionit të 13-të të Festivalit Ndërkombëtar “Takimet Muzikore te Dy Boteve”.

Me një eksperincë të gjatë në drejtimin e këtij festivali, ideatorja e tij, Ilda Mara, drejtuese e Organizatës Franco-Shqiptare “Argjiro”, me gjithë modestinë që e karakterizon, pranon se këtë vitë ky festival nuk është i veçantë vetëm pasi ka qenë shumë i suksesshëm, por se kjo finale ka arritur plotësisht misonin e tij, bashkimin e kulturave, artit, trashëgimisë mes Europës dhe Azizë.

Veshja prej malësoreje e Nonaj, tingujt e lahutës, interpretimi brilant i saj, mbajtën të “mbërthyer” me emocione publikun e zgjedhur që kishte mbushur sallën.

Nonaj interpretoi me lahutë “Muji i Varum’, “Gjergj Elez Alia”, “Gjergj Kastrioti”, “Gjergj Fishta” dhe “Prek Cali”.

Artistja Shuster u ndoq me mjaft interes në interpretimin në kobyz, zhetigen, saz syrnay, shan kobyz. Ndërsa, artistja tjetër Matayeva interpretoi në piano pjesë muzikore tradicionale kazake dhe turke.

I magjishëm ka qenë dhe interpretimi mes kobyzit dhe pianos, në disa pjesë, që ka ngjallur emocione tek publiku. Ky koncert u organizua në bashkëpunim me festivalin francez Univers Nomad, Bashkinë Shkodër dhe Qendrën Rinore Arka.

Plotë 14 pjesë instrumentale, të artisteve nga Kazakistani dhe pesë pjesë të luajtura në lahutë, ndërthurën tingujt mes tyre në një mbrëmje që do të mbahet mend gjatë për publikun me shije të Shkodrës. / KultPlus.com

Botohet vepra e Mit’hat Frashërit, studiuesi: Do kërkojmë edhe ekspertizën e vdekjes së tij

Posted on by KultPlus

Në 70-vjetorin e vdekjes së Mit’hat Frashëri botohet vepra e tij e katërt, me udhëpërshkrimet, që janë botuar në shtypin shqiptar edhe të huaj. Janë përshtypje udhëtimi, përshkrime gjeografike, historike, politike, etnike, sociale, ekonomike edhe kulturore, që drejtuesi i Institutit “Lumo Skëndo” studiuesi Uran Butka boton në këtë vëllim.

“Përmbledh të gjitha përshtypjet e udhëtimit në të gjithë hapësirën, që nga Stambolli, në Shkup edhe në Prishtinë, duke e zgjedhur edhe si delegatë, në Elbasan, në Vlorë ku është zgjedhur si firmëtar i Pavarësisë edhe në fund nga Janinë”, thotë Butka.

Ndërsa, referuesit e tjerë ndalën tek vlerat dhe kontributi që Mi’that Frashëri ka dhënë në letërsinë shqiptare, edhe në çështjet kombëtare.

 “Sot të gjithë shqiptarët kanë nevojë që të njihen me përpjekjet edhe sakrificat e mëdha, që shqiptarët dhanë për vendin. Që nga koha e komunizmit kemi një përqasje që historia fillon me mua. Por ka ardhur koha që të njohim baballarët e kombit, për të kuptuar të sotmen edhe të ardhmen, sepse duke mos e njohur të vërtetën do t’u thurim lavde sharlatanëve”, shprehet ish-deputeti Agron Shehaj.

Në veprën e pestë të Mit’hat Frashërit do të përfshihen përshtypjet e  udhëtarëve të huaj për Shqipërinë, ndërsa në veprën e gjashtë edhe të shtatë do të përfshihen të gjitha letërkëmbimet, e Mit’hat Frashërit. Por, megjithatë ajo që vazhdon që të mbetet mister sipas studiuesit është vrasja e Mit’hat Frashërit

“Mendoj se skenari i dytë i vrasjes së Mit’hat Frashërit që ishte vendosur nga sigurimi i shtetit shqiptar edhe qeveria shqiptare, ishte që ai të zhdukej para se të binte në kontakt me Vatrën. Ky është varianti më i besuar. Në bashkëpunim me agjentet e dyfishtë ata realizuan vrasjen me metoda kimike edhe ilaçe vrasjen e Mit’hat Frashërit. Ne do kërkojmë që qeveria amerikane të na zbulojë ekspertizën e vdekjes së tij, që nuk është zbuluar deri më sot”, shprehet Butka.

Studiuesi Uran Butka aktualisht është duke përgatitur edhe albumin fotografik të Mit’hat Frashëit. / Shqiptarja.com /KultPlus.com

Dhuro librin tënd të dashur, për të risjellë emocionet e leximit tek ai që e gjen

Posted on by KultPlus

Muaji tetor është pagëzuar si muaji i librit. Nën moton “Lexo shqip!”, ministria e Kulturës nis një fushatë për leximin, të quajtur “Dhuro, gjej, lexo”, që synon të nxisë drejt leximit, brezin e ri.

Është një ide e thjeshtë dhe sfiduese, që konsiston në lënien e një libri të dashur në një ambient publik, në stol, urban, stacion, kafene etj., në të cilin shkruani një shënim për këdo që e gjen.

Kjo nismë do zhvillohet përmes një sfide në rrjetet sociale, ku secili që lë librin e tij të preferuar diku, bën një foto ose video dhe e poston në faqen e tij.

Ministrja e Kulturës, Elva Margariti përmes një video ka ftuar në këtë nisëm që të jenë të gjithë pjesë saj e të nominojnë 3 persona të tjerë të bëjnë të njëjtën gjë si ju. Pra nëse gjejnë një libër, të lënë diku, dhe të ndajnë foton edhe me ne. /atsh / KultPlus.com

Zbulohen mure të hershme në kishën e Balldresë

Posted on by KultPlus

Disa struktura murale janë nxjerrë në dritë gjatë restaurimit të kishës së “Shën Premtes” në Balldre të Lezhës. Menjëherë pas zbulimit janë ndërprerë punimet. Sipas historianit Paulin Zefi këto mure tregojnë për një vendbanim të hershëm, por ende nuk dihet se cilës periudhë i përkasin.

Punimet që po kryhen në restaurimin e kishës së “Shën Premtes” në Balldre të Lezhës kanë nxjerrë në drita disa struktura murale. Muret e vjetër janë zbuluar në anën veriore të kishës, gjatë hapjes së një kanali për disiplinimin e ujërave dhe menjëherë punimet janë ndërprerë. Historiani Paulin Zefi thotë se këto mure tregojnë për vendbanimin të hershëm në këtë zonë, ndërsa ende nuk dihet se cilës periudhë i përkasin, gjë e cila pritet të qartësohet me ardhjen e ekspertëve të fushës.

e dimë se cilit shekull i përkasin. Akoma nuk janë datuar. Presim që të vijnë ekspertët e fushës dhe të shohim se cilës periudhë i takojnë. Muret janë të pa prekura, të pa dëmtuara. Normalisht nuk janë prekur strukturat që kanë dalë në dritë. Unë mendoj se janë ndërtuar paralelisht me kishën, në shekullin e 13, 14 ndoshta edhe në shekullin e 15-të. Këtu kemi dhe një varr pa inventor. Janë gjetur edhe disa fragmente eshtrash. Është lënë ashtu siç është zbuluar. Nuk e dimë nëse janë lidhur me kishën apo janë ndërtesa ët veçanta. Ka vlera të veçanta arkeologjike. Ja shton më tepër vlerën kishës.” ka thënë historiani Paulin Zefi.

Kisha, monument kulture e cila i përket shekullit të 12 po restaurohet plotësisht me qëllim që të bëhet një aset historik i vizitueshëm.

“Kemi ndërhyrë në mënyrë jashtëzakonisht të thellë duke bërë rindërtime, restaurime. Gjatë përpjekjeve për të punuar janë zbuluar gjurmë të tjera të afreskeve nëpër mur të cilat duken se janë të shpërndara dhe kemi stopuar punën sepse presim që këto ditë ekspertë të kësaj fushe të vijnë dhe me kujdes të madh të zbulojmë çfarë mrekullie do të na dale në brendësi të kishës. Bëhet fjalë për muret anash. Kjo na bën që të mendojmë se ky objekt si I tillë është një objekt I rrallë për kulturën shqiptare.” tha Nike Ukgjini, famullitar i Kukelit.

Edhe më herët gjatë punimeve restauruese në këtë kishë kanë dalë në dritë dhe disa afreske të cilat mbartin vlera të jashtëzakonshme historike/Shqiptarja.

Sot shënohet Dita Europiane e Gjuhëve, shqipja me histori të lashtë

Posted on by KultPlus

26 shtatori është Dita Evropiane e Gjuhëve e përcaktuar nga Komiteti Evropian, teksa edhe gjuha shqipe ka një historik të madh, si një ndër gjuhët më të vjetra të Europës, shkruan KultPlus.com

Historia e promovimit të gjuhës shqipe krahas gjuhëve të tjera evropiane, nga diaspora shqiptare, i ka fillesat shumë herët. Ja disa nga shembujt e shtypit shqiptar që kanë promovuar kulturën, traditën e mbi të gjitha gjuhën shqipe:

“Flamuri i Arbërit”, gazetë e botuar në gjuhën shqipe dhe italiane më 1883 dhe me një jetëgjatësi deri në vitin 1887, nën kujdesin e Jeronim De Radës, do të shënonte fillesat e shtypit shqiptar.

“Sqipëtari”, gazetë e botuar nga shoqëria e Bukureshtit “Drita”. Numri i parë i gazetës doli më 7 Gusht 1888, me një format dygjuhësh, shqip dhe rumanisht, drejtuesi i saj ishte Nikolla Naço.

“L’Albania- Albania” ishte revistë dygjuhëshe (shqipe dhe frënge) e drejtuar nga Faik Konica që ishte edhe kryeredaktor i revistës me pseudonimin Trhank Spirobeg. Numri parë i saj u botua më 25 mars të vitit 1897. Ishte e përmuajshme politike, kulturore e letrare, që u bë tribunë e mendimit të atdhetarëve përparimtarë shqiptarë jashtë Shqipërisë ( Filip Shiroka, Luigj Gurakuqi, Andon Zako, Çajupi, Hilë Mosi, Fan Noli). Kjo revistë deri në vitin 1901 u botua në Bruksel dhe nga viti 1902 e më pas në Londër.

“Lajmëtari i Shqipërisë”, gazetë e përjavshme në gjuhën shqipe dhe italiane. Kjo gazetë e pa dritën e botimit në Romë, në vitin 1904 nën drejtimin e Gasper Jakova Mërturi.

Kosovari ofron shtëpinë e tij për banim për të prekurit nga tërmeti në Shqipëri

Posted on by KultPlus

Shqipëria po përballet me gjendje të jashtëzakonshme natyrore pasi po goditet nga tërmete të fuqishme me shkallë të lartë.

Vetëm dje, Shqipëria u godit nga dhjetëra tërmete, më i madhi ishte me shkallë 5.8 deri në 6 të rihterit, gjë që shkaktoi qindra lëndime në njerëz dhe dëme të mëdha materiale, shkruan Reporteri.net

E duke parë gjendjen e jashtëzakonshme që po kalojnë shqiptarët, në ndihmë kanë dalë edhe kosovarët, të cilët nuk kanë harruar ndihmën që Shqipëria i kishte ofruar atyre gjatë kohës së luftës në Kosovë.

Mediumi JOQ Albania përmes rrjetit social në Facebook, ka njoftuar se një qytetar i Prizrenit ka shprehur gjendje gatishmërie ta lëshojë shtëpinë e tij për t’iu dalë në ndihmë familjeve që janë prekur nga tërmetet.
/ KultPlus.com

Arba Kokalari zgjedhet Zëvendës Presidente e Parlamentit Europian për Partitë Popullore

Posted on by KultPlus

“Arba Kokalari zgjidhet Zëvendës Presidente e Parlamentit Europian për Partitë Popullore. Në profilin e saj publik në rrjetet sociale ajo ka njoftuar se do të jetë gjithashtu raportuesja përgjegjëse që do të udhëheqë punën e BE-së për Stambollin”, ka shkruar Majko në Facebook.

Arba Kokalari, 32 vjeç nën programin e partisë “Moderata”, arriti të hynte në PE, duke u bërë e para shqiptare që ulet në këtë parlament.

Ajo ka lindur në Tiranë më 27 nëntor 1986, dhe më pas bashkë me prindërit, motrën dhe vëllain emigruan drejt Suedisë. Kokalari, nën programin e partisë “Moderata”, arriti të hynte në PE, duke u bërë e para shqiptare që ulet në këtë parlament.

Alba është mbesa e Musine Kokalarit, vajzës së bukur me beretë të bardhë, jeta e të cilës u shkatërrua nga sistemi komunistë.

Musine Kokalari, është ndër disidentet e para gra ndaj sistemit komunist që në vitin 46. Ajo botoi librin e saj të parë “Seç më thotë nëna plakë” në vitin 1939. Më pas në ’43-shin ajo botoi gazetën “Zëri i Lirisë”. Më 23 janar të vitit 1946, ajo u arrestua nga forcat e Mbrojtjes së Popullit e gjyqi e dënoi me 20 vjet burg.

Në vitin 1961, e nxjerrin nga burgu dhe e internuan në Rrëshen për 22 vite të tjera, ku dhe doli në pension me gjysmë page. Në vitin 1981, u sëmur me kancer, dhe dy vjet më vonë u largua përgjithmonë nga jeta. Asaj nuk ju dha as mundësia për tu kuruar në spitalin onkologjik. / KultPlus.com

“Jam shqiptar”, projekti për fëmijët e diasporës

Posted on by KultPlus

“Jam Shqiptar”, projekti që do t’u mundësojë fëmijëve shqiptarë në Diasporë të njohin Shqipërinë, shkruan KultPlus.com

Tashmë çdo fëmijë shqiptar që jeton në Diasporë do të ketë mundësinë ta njohë më mirë Shqipërinë falë projektit “Jam Shqiptar”. Një nismë kjo e Ministrit të Shtetit për Diasporën që do të realizohet në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit, Sportit dhe Rinisë, Ministrinë e Turizmit dhe Mjedisit dhe Ministrinë e Kulturës bazuar në memorandumin e bashkëpunimit të firmosur mes katër institucioneve.

“Jam shqiptar” do t’u mundësojë fëmijëve shqiptarë një program të plotë aktivitetesh për të vizituar më shumë Shqipërinë, me qëllim jo vetëm njohjen e vendit të tyre, por edhe krijimin e lidhjeve mes njëri-tjetrit nën emëruesin e përbashkët “Jam shqiptar”.

Ky program ka si qëllim organizimin e veprimtarive kulturore, gjuhësore e turistike, njohjen e historisë së Shqipërisë dhe të vendeve të saj turistike për formimin kulturor e gjuhësor të brezave të rinj në Diasporën shqiptare.

Projekti do të ndiqet nga koordinatorja shtetërore zëvendësministrja e Arsimit, Sportit dhe Rinisë znj. Lorena Haxhiu si dhe do të mbështetet nga Agjencia Kombëtare e Diasporës.

Gjatë 15 javëve të këtij projekti do të zhvillohen aktivitete për kulturën, historinë dhe gjeografinë e Shqipërisë; ushtrime, seminare, lojëra ndërvepruese; ekskursione ilustruese në parqe arkeologjike, muze kombëtare, monumente të kulturës dhe zona turistike; aktivitete që kanë për qëllim vizitat turistike, promovimin e turizmit si dhe të natyrës e mjedisit të Shqipërisë dhe aktivitete të tjera kulturore.

Shqipëria, pjesë e grupit të shteteve që po mësojnë mbi ndikimin e komunizmit

Posted on by KultPlus

Mësuese dhe nxënëse nga Shqipëria po marrin pjesë në një turne rajonal të organizuar enkas për ndikimin e komunizmit në rajon. Ata për këtë qëllim së fundmi kanë udhëtuar në Republikën Çeke, Rumani dhe Hungari, shkruan KultPlus.com

“Mësuesja e historisë Briseida Lala dhe nxënësja e shkollës së mesme Xhulia Jasimi, u rikthyen se fundi nga turneu dhjetë ditor në Republikën Çeke, Rumani dhe Hungari. Ato janë pjesë e një grupi prej dymbëdhjetë mësuesish dhe nxënësish të shkollave të mesme nga Shqipëria, Armenia, Bjellorusia, Bullgaria, Republika Çeke, Gjeorgjia, Hungaria, Moldavia, Polonia, Rumania, Sllovakia dhe Ukrahina, të cilët do të mësojnë mbi ndikimin e komunizmit në rajon” thuhet në njoftimin e Ambasadës së SHBA-së në Tiranë.

Në Shqipëri mbahet koncert për diasporën në ShBA

Posted on by KultPlus


Akademia e Shkencave të Shqipërisë dhe Ministri i Shtetit për Diasporën janë bërë bashkë për të organizuar një koncert për diasporën në ShBA.

“Akademia e Shkencave të Shqipërisë dhe Ministri i Shtetit për Diasporën organizojnë të dielën më 8 shtator koncertin “Diaspora Artistike dhe Shkencore – ShBA”, me pjesëmarrjen e pianistit shqiptar që jeton në SHBA Redi Llupa dhe violonçelistit argjentinas Juan Sebastian Delgado”.

Tutje, thuhet që në këtë koncert do të ketë një repertor të pasur muzikor me kompozitor të mirënjohur shqiptar.

“Koncerti përmban një repertor të pasur muzikor me pjesë të kompozitorëve shqiptarë të njohur si Thomas Simaku, Vasil S Tole, Tonin Harapi, Thomas Simaku, si dhe pjesë të njohura nga kompozitorët Astor Piazzola, Manuel de Falla etj. 

Koncerti “Diaspora artistike dhe shkencore SHBA” mbahet në sallën ”Aleks Buda”, Akademia e Shkencave të Shqipërisë, të dielën ora 19:00”. / KultPlus.com

Kampi veror ndërkombëtar i shkencës dhe teknologjisë, bashkon nxënësit nga Kosova dhe Shqipëria

Posted on by KultPlus



Nxënëse nga Shqipëria kanë marrë pjesë në kampin veror ndërkombëtar të shkencës dhe teknologjisë në Prishtinë me pjesëmarrës nga NASA, Intel dhe Microsoft, ka njoftuar Ministrja e Arsimit në Shqipëri, Besa Shahini, shkruan KultPlus.

 “12 nxënëse nga Tirana, Vlora, Shkodra dhe Kukësi morën pjesë në kampin veror ndërkombëtar të shkencës dhe teknologjisë në Prishtinë, me folës edhe nga #NASA, Intel dhe Microsoft.👌

Jemi mirënjohës sa herë që vajzat tona kanë mundësi të mësojnë më shumë për shkencën dhe teknologjinë. Drejtuesit e Millennium Foundation Kosovo na premtuan se vitin tjetër do të ketë dyfish më shumë vende në kamp për nxënëset shqiptare”, thuhet në postimin e Ministres Shahini në Facebook. / KultPlus.com

Dorëzohen në arkiv 350 mijë dokumente të kohës së pushtimit osman të Shqipërisë

Posted on by KultPlus

Drejtori i Arkivit të Shtetit, Ardit Bido, tha se këto dokumente janë shumë të rëndësishme, pasi hedhin dritë mbi historinë e panjohur të pushtimit osman në Shqipëri.

Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave në Shqipëri ka nënshkruar një marrëveshje bashkëpunimi me Drejtorinë e Arkivave në Stamboll, prej së cilës ka marrë plot 350 mijë dokumente që i përkasin periudhës osmane.

Drejtori i Arkivave, Ardit Bido, tha se këto dokumente janë shumë të rëndësishme, pasi hedhin dritë mbi historinë e panjohur të pushtimit osman në Shqipëri.

Sipas tij, në vazhdim do të vijnë nga Stambolli të tjera dokumente të kësaj periudhe dhe të gjithë historianët e studiuesit do të gjejnë gjithçka në Arkivat shqiptare.

“350 mijë dokumente kanë ardhur nga Stambolli. Dokumentet datojnë nga shekulli XV-XX.

Dokumentet janë me rëndësi historike. Ndërkohë, shumë shpejt do të vijnë të tjera dokumente nga Turqia. Marrëveshja bashkëpunimi me arkivin e Stambollit.

 Gjatë vitit 2016 u morën rreth 5 mijë dokumente. AKSH përmban sot tërësinë e dokumenteve pas pavarësisë, por edhe tërësinë e dokumenteve gjatë periudhës osmane.

Është një mori e jashtëzakonshme dokumentare, që duhet të kalojë në një proces renditjeje. Nga fundit të vitit të ardhshme do jenë gati dokumentet për shfrytëzim.

Kjo bëhet për të pasur një pamje të qartë historike mbi ato gjëra që nuk ishin të qarta. Do kemi gjithë pasurinë kombëtare mbi periudhën osmane.

Asnjë studiues s’do duhet të shkojë në arkiva të tjera, do t’i ketë të gjitha këtu për Shqipërinë në periudhën osmane. Dokumentet që kanë ardhur janë të njëjta me origjinalet.

Asnjë dokument i periudhës osmane nuk është sekret, por janë dokumente që nuk i dinim deri më dje. Ju takon historianëve t’i analizojnë”, deklaroi Bido. / BalkanWeb / KultPlus.com

Media gjermane realizon reportazh për turizmin kulinar të Shqipërisë

Posted on by KultPlus




“Shqipëria po shndërrohet në një destinacion të turizmit kulinar”, kështu fillon reportazhi i medias gjermane për turizmin kulinar të Shqipërisë, që nga ta po vlerësohet si shumë unik.

KultPlus më poshtë ju sjellë disa nga pjesët më interesantë të përshkrimit në këtë reportazh.

“Pallate të bardha të ndritshme me shtylla prej guri dhe shqiponja të arta mbi çati, shtëpi me fasada tërheqëse, kafene të populluara mbi tarraca, struktura me kupolë të stërmadhe e Katedrales moderne “Ngjallja e Krishtit”. Një udhëtim me taksi nëpër kryeqytetin e Shqipërisë është si një turne nëpër ndalesat kryesore të historisë shqiptare – dhe pse jo një pjesë e pazbuluar e Europës”.

“Vendi nuk është akoma i mbipopulluar, ndonëse shquhet për pushime në bregdetin e Adriatikut, me fshatra origjinale, çmime të arsyeshme, njerëz mikpritës dhe, mbi të gjitha, kuzhinën e shkëlqyer tradicionale. Ky vend ishte harruar prej kohësh. Shqipëria zë një sipërfaqe të vogël dhe ka arritur të ruajë shumë mirë traditën e saj të kulinarisë”.

“Kuzhina tradicionale e Shqipërisë po modernizohet

Pjesa e parë e udhëtimit kulinar nëpër kuzhinën orientale-mesdhetare të Shqipërisë na çon në skajin e Parkut të Madh me liqenin e krijuar nga dora e njeriut, ku gjendet edhe një shatërvan tepër i këndshëm. Një ndërtesë e viteve ’70, fasada me elementë në ngjyrë portokalli”.

“Specialitetet në Qytetin e Trashëgimisë Botërore në Berat.

Udhëtimi të çon në drejtim të kundërt. “Të gjithë gjermanët shkojnë në Berat”, thotë taksisti në Tiranë me shaka. Vizitorët e apasionuar pas turizmit kulturor shkojnë në qytetin e vogël rreth 120 kilometra në jug të Tiranës për t’u njohur me arkitekturën osmane: pallatet e bardhë në kafe që ngrihen sipër njëra-tjetrës deri në kështjellën mbi kodër – Trashëgimia Botërore e UNESCO-s në Shqipëri”.

“Por nëse largohesh nga qendra historike dhe ecën përgjatë Rrugës Antipatrea, është si të udhëtosh mbrapa në kohë drejt komunizmit, sepse ka kaq shumë fasada të pangjyrosura ose të çimentuara si për të thënë. Dyqanet e vogla ushqimore ofrojnë të njëjtën pamje si në Tiranë: ushqim vendas, birrë shqiptare, ujë nga kompanitë lokale në vend të korporatave ndërkombëtare”.

“Edhe bajamet e pjekura në shtëpi dhe reçeli prej mandarine i përgatitur në kushte shtëpie janë produktet në shitje – shumë pronarë po fitojnë të ardhura shtesë falë këtij biznesi. Ndihet aroma e kafesë së sapobluar. Asnjë Starbucks dhe McDonald nuk duket në horizont. Në ditët e sotme, nuk ia vlen që korporatat globale të zgjerohen në vende relativisht të vogla dhe të varfra. Frutat dhe perimet në shitje vijnë nga zonat rurale më në brendësi të vendit”.

“Kthehuni në Tiranë ku nuk duhet të humbisni një vizitë në “Fishop”, një restorant i vogël, kuzhina e të cilit është e dukshme përmes një paneli xhami. Edhe në orët e vona të pasdites, dhoma e ftuarve është e mbushur plot e përplot”.

“Një vend i cili nuk tund kokën. Nuk ke pse të hysh në një bisedë për Flinë, peshkun e freskët dhe verën vendase, për të vizituar Shqipërinë”.  / KultPlus.com


Ambasadori i OSBE-së në Parkun e Divjakës: Ua rekomandoj të gjithëve (VIDEO)

Posted on by KultPlus

Ambasadori i OSBE-së në Tiranë, Bernd Boschard ka vlerësuar ambasadorët e turizmit shqiptar, të rinjtë e “Smile Albania” për giudën në zonën e Lagunës dhe parkut të Divjakës.

Në vizitën e tij të tretë, ambasadori është shprehur se i pëlqen shumë kjo zonë dhe se e rekomandon për të gjithë vizitorët, qofshin ata të huaj apo vendas.

“Shumë faleminderit për guidën tejet interesante. Kjo është vizita ime e tretë në zonën e Lagunës dhe Parkun e Divjakës dhe çdo herë e shijoj më shumë ndaj edhe e rekomandoj për të gjithë”, -thotë Boschard.

Nga ana e tij, ministria e Turizmit dhe Mjedisit ka nisur sfidën për të kapur 10 milion turistë në Shqipëri dhe për këtë është përgatitur një listë me problematika. / ATSH / KultPlus.com

Gazeta gjermane: Në Tepelenë vlerësohet Enveri, jo viktimat e tij

Posted on by Kult Plus

Gazeta gjermane, Tagesspiegel vjen me një tjetër reportazh nga Shqipëria, duke eksploruar të shkuarën komuniste.

“Edhe sot, 28 vjet pas mbarimit të komunizmit, shumë anëtarë të regjimit të vjetër janë akoma aktivë në aparatin shtetëror.

Që ata nuk kanë asnjë interes në përpunimin e historisë dhe krimit, kjo kuptohet,” shkruan gazeta. Ajo viziton edhe Kampin e Tepelenës, duke theksuar se nuk ka një memorial për viktimat, por muzeu i qytetit vlerëson Enver Hoxhën.

Nga Bernhard Schulz, Tagesspiegel

Sheshi Skënderbej, sheshi kryesor i kryeqytetit shqiptar, Tirana, tani është i rezervuar për këmbësorët. Sipërfaqja e gjerë është e mbuluar me gurë natyralë nga të gjitha pjesët e vendit. Në skaj është një xhami nga koha e sundimit otoman, ajo është restauruar nga fonde turke. Paratë, thuhet se vijnë nga arka e Erdoganit.

Diagonal me të është ndërtesa e madhe e Muzeut Kombëtar. Fasadën e zbukuron një mozaik me shumë figura, me një grua energjike me kostum kombëtar dhe pushkën e ngritur në qendër, një luftëtar me flamurin kombëtar në krah, me një shqiponjë dykrenare të vendosur në një sfond të kuq si gjaku. Të tjera figura mishërojnë epoka të tjera të historisë së vendit, mes tyre edhe një banor të shekullit të 19-të. Po punëtorët? Përfaqësuesit e klasës, që gjoja ishin në pushtet për gjysmë shekulli?

Me klasën punëtore, Partia Komuniste nën udhëheqjen e Enver Hoxhës e mori pushtetin në vitin 1944 dhe e mbajti deri në kalimin e thatë në demokraci në vitin 1991. Për ironi, ai nuk kishte nevojë për dashurinë e tyre. Pothuajse ajo nuk ekzistonte. Me të luhej. Ashtu siç luhej me termat demokraci apo pushtet popullor. Në fakt kishte vetëm një sundimtar, fotozhenikun e ri Hoxha, që me zgjuarsi që në moshë të re në vitin 1944, i shërbeu vetes dhe shokëve të partisë nga falimentimi i kolonizatorëve fashisto-italianë. Hoxha mori pushtetin dhe herët a vonë, kundërshtarët dhe bashkëluftëtarët e tij u zhdukën në birucat e Sigurimit- shërbimit të frikshëm të sigurisë kombëtare, ose përfunduan përpara togave të pushkatimit.

Maja e një ajsbergu të përgjakshëm

Turneu informativ, i organizuar çdo vit nga Fondacioni Federal për Përpunimin e Dikaturës, këtë herë i kushtohej Shqipërisë. Ata merren me studimin e trashëgimisë historike në vendet e kontrolluara nga komunizmi deri në fund të viteve 1989/1991. Një javë e mbushur me vizita në vendet përkujtimore dhe me biseda me viktimat dhe zyrtarët- por ajo që mbetet është ndjesia se kjo është vetëm maja e një ajsbergu të përgjakshëm.

Në Shqipëri kishte shumë kampe, në fakt i gjithë vendi ishte një kamp i madh, ku kishte urdhër për të qëlluar këdo në kufi. Terrori nuk ishte diçka sekrete. Gazetarët e asaj kohe, të vendosura në Muzeun Kombëtar, tregojnë shfaqje gjyqesh të mbajtura në kinema të mbushura plot me njerëz, ku njerëzit duartrokisnin për vendime të marra që në fillim, përpara se njerëzit të dërgoheshin në fusha ku ekzekutoheshin nga afër. Pastaj fitimtarët, duke tymosur cigare, qëndronin pranë kufomave. Ndoshta dyshonin se do vinte edhe dita e tyre dikur.

Në Shqipërinë e Hoxhës mbizotëronte stalinizmi deri në fund, edhe në vitin 1991 ishte i dhunshëm. Hoxha admironte Stalinin dhe e imitoi që nga kulti i personit e deri tek gulagët. Në vitin 1961, kur Shqipëria u tërhoq nga Bashkimi Sovjetik i destalinizuar, e ktheu vëmendjen nga Republika Popullore e Kinës, aparati i terrorit vazhdoi të funksionojë. Kur Kina nuk e përmbushi pritshmërinë ideologjike të Hoxhës, vendi plotësisht i izoluar deri në fund të viteve ’70. Shqipëria ishte jashtë vëmendjes së publikut botëror për një dekadë.

Vetëm se aty brenda ishte e tmerrshme. Poshtë disa pjesëve të sheshit Skënderbej ka një sistem bunkerësh të Ministrisë së Brendshme dhe qendra e kontrollit të territorit. Këto dhoma pa jetë janë pjesë e një ekspozite tjetër për terrorin e regjimit komunist, të quajtur Bunk-Art 2. Asnjë torturë nuk ishte e keqe mjaftueshëm sa për të mos u përdorur. Ekziston një provë e rëndësishme, një listë me shkrim dore, e torturave që nga ato me elektroshok e deri tek uria.

Italia ishte afër, por mbeti e paarritshme

Jo larg nga sheshi Skënderbej ndodhet një ndërtesë, e cila shërbente dikur si klinikë private. Më pas aty u vendos Sigurimi. Kjo njihet si Shtëpia e Gjetheve, pasi këtyre janë mbajtur skedarë të panumërt të shërbimeve sekrete. Shtëpia është e mbushur me teknologji, nga këndvështrimi i sotëm të vjetra, por shumë të efektshme në atë kohë.

Në qendër të Tiranës ka shumë ndërtesa të kohës së sundimit kolonialist italian. Ato duken të ngurta dhe komunistët e Hoxhës i përdorën pa hezitim. Vetë Italia mbeti e paarritshme për gjysmë shekull, duke qenë vetëm në anën tjetër të Adriatikut.

Të përndjekurve nuk u lejohej që të afroheshin pranë brigjeve, sepse regjimi praktikonte bashkimin e fiseve për të gjitha brezat. Kishte kampe për gra e për fëmijë. Në Tepelenë, në jug të vendit, 600 të burgosur ishin të paketuar në pesë kazerma të mëdha. Të paktën 300 fëmijë vdiqën me kalimin e kohës nga kequshqyerja apo sëmundjet e patrajtuara.

Simon Mirakaj mbërriti në Tepelenë në vitin 1945 si foshnje- ai mbeti në mënyrë të paimagjinueshme për 46 vite në përndjekje për shkak të një pjesëtari të familjes. Në kazerma gjenden vetëm muret e jashtme, nuk ka një memorial. Në muzeun vendor ruhen modele të tipareve heroike të heronjve komuniste- dhe shkrimet e Enver Hoxhës, diktatorit që ndoqi dhe shkroi për shembullin e Stalinit. Vendlindja e Hoxhës është këtu afër, në jug të vendit, dhe shumë janë akoma krenarë për të.

Në një kodër në periferitë e Tiranës është edhe Nëna Shqipëri. Monumenti është konceptuar si një model i Mëmëdheut, diçka që ekzistonte në Bashkimin Sovjetik nga Volgogradi deri në Kiev. Përpara saj shtrihen varret e partizanëve që ranë në luftën kundër fashistëve italianë. Çdo regjim ka nevojë për heronjtë e tij. Pllakat e varreve janë të çara, duket sikur ajo nuk është e mirëmbajtur.

Në veriun malor gjendet kampi i burgut të Spaçit. Godinat janë të vendosura guximshëm në shpatet e pjerrëta. Këtu jetuan të burgosurit që duhet të bënin punë të detyruar në minierën e bakrit. Ngjitur qëndroni rojet e sigurimit. Ndonjëherë të afërmit lejoheshin të vizitonin të burgosurit, dhjetë minuta nën mbikëqyrje speciale. Për këtë, ata duhej të bënin në këmbë shtatë kilometra me rrugë të pashtruar.

Kishat dhe xhamitë u shkatërruan

Në kamp janë mbledhur ish të burgosur dhe përfaqësues të shoqatës së viktimave për të festuar përvjetorin e kryengritjes së të burgosurve në vitin 1973. Ishte një akt heroik, por pa rezultat. Mbahen fjalime, të gjithë njerëzit pinë duhan, ndërsa qielli nis të rëndohet prej reve. Lart në shpat mund të shihen ekskavatorët. Qeveria shqiptare ia ka dhënë të drejtën për të shfrytëzuar minierat një kompanie turke. Miniera origjinale rrezikon të zhduket. Edhe sot, 28 vjet pas mbarimit të komunizmit, shumë anëtarë të regjimit të vjetër janë akoma aktivë në aparatin shtetëror. Që ata nuk kanë asnjë interes në përpunimin e historisë dhe krimit, kjo kuptohet.

Në Shkodër, vizitorët gjermanë marrin pjesë në përurimin e një monumenti për viktimat e regjimit komunist. Në bashkinë e qytetit mbahen fjalime emocionuese në një sallë të mbushur plot. Se ky mbaron shërbimi përkujtimor dhe ku fillon politika aktuale, vizitori nuk mund ta vendosë. Mund të jetosh në të tashmen, por si gjithmonë dhe kudo, e kaluara është një barrë.

Muzeu i dioqezës është estetik dhe tregon historinë e persekutimit të Kishës Katolike, e cila dominon në veri të vendit. Në vitin 1967, Hoxha e shpalli Shqipërinë si shtetin e parë ateist në botë dhe shkatërroi kisha e xhamia në mbarë vendin. Katedralja e Shkdorës u kthye në sallë sportive, në fasadë u vendoën portrete zyrtarësh. Tani sundon klasa punëtore përmes partisë së saj, thuhej në mesazh.

Ndërkohë katedralja është restauruar me kujdes. Këmbënat bien herë pas here, kurse nga minarja fqinje tingëllon zëri i imamit. Ata kanë bashkëjetuar për shekuj dhe vazhdojnë ta bëjnë sërish. Shqipëria nuk është një strehë e fanatizmit. Përkundrazi, ata shpresojnë të pranohen në BE. Vite më parë, Shqipëria ishte shumë e korruptuar, na thotë një diplomat që shoqëron procesin e rishikimit të drejtësisë, duke shtuar: tani është vetëm e korruptuar.

Nga rruga, vizitorët nuk shohin bregdetin. Bregderi duhet të jetë i bukur. E kaluara e errët shtrihet në brendësi. Duhet ta kërkosh, e megjithatë ajo është gjithmonë e pranishme. / Telegrafi / KultPlus.com

Lord Byron, Ali Pasha dhe Shqipëria

Posted on by KultPlus

Një artikull nga studiuesi anglez Dr.David Harrison
Përkthyer nga Mevi Rafuna

Kur Lord Byron vizitoi Shqipërinë me 1809, në kuadër të Grand Tour ( ishte një udhëtim rreth botës, që e bënin të rinjët e aristokracisë angleze, në shek. XVIII dhe shek.XIX,) ishte nën shoqërimin e mikut të tij John Hobhouse, ai u inspirua për të shkruar poemën e tij epike, Peligrinazhi i Childe Harold’s , poema përmbledhte eksperiencën e tij në Shqipëri; pasi që Lord Byron e kishte gjetur veten të mirëpritur në një vend të panjohur në periferi të Europës. Lordit Byron i ishte dhuruar një kostum tradicional, të cilin ai e kishte veshur në portretin e tij tashmë të famshëm, e që ky kostum shfaqte esencën e bukurisë s’ë traditës shqiptare duke i falur shkëlqimin poetit romantik. Në Shqipëri Lordi Byron takoi Ali Pashën (1740-1822), Prijësin shqiptar, fama e të cilit kishte pushtuar Ballkanin, në luftën e tij ndaj osmanëve. Mikpritja që Ali Pasha bëri ndaj poetit romantik, bëri që ky i fundit t’i jap përjetësinë Ali Pashës në vargjet e tij poetike. “Nuk flas nga mëshira, nuk flas nga frika, Ai s’do t’ja dinte që t’i shërbente Vezirit, Që nga ditët e profetit tonë, osmanët nuk panë, Një prijës kaq madhështor si Ali Pasha”.1 Kush ishte ky shqiptar i madh, që kishte kaq ndikim në Byron-in? Ali Pasha nga Tepelena, me të bëmat e tij tërhoqi vëmendjen e osmanëve si një bandit, e që më vonë me titullin e tij prej Pashai do zgjeronte pushtetin në territoret e jugut të Shqipërisë dhe veriun e Greqisë, duke u vendosur në Janinë, që tani gjendet në veriperëndim të Greqisë. Ali Pasha e adhuronte Byron-in dhe sigurisht Aliu krijoi një impresion të përhershëm në poetin, i cili i referohet atij si Childe Harold dhe Don Juan. Kështu në një letër që Byron ia dërgon nënës, e përshkruan takimin me Ali Pashën kështu: ‘Ai më tha mua ta konsideroja atë si baba, ndërsa isha në Shqipëri dhe më thoshte se më shikonte mua si të birin e tij. Me të vërtetë ai më trajtonte si një fëmijë, më dërgonte arra dhe sherbet me fruta, ëmbëlsira, 20 herë në ditë. Ai më lutej ta vizitoja më shpesh, kryesisht gjatë mbrëmjeve kur ai ishte më i lirë. Pinim bashkë kafe dhe tymosnim duhan, e që për mua ishte hera e parë që provova duhanin.”2 Kohë më vonë, kur Byron arrin në Janinë, Ali Pasha ishte në një betejë kundër osmanëve, ndërsa Byron-i shkon direkt në shtëpinë e Ali Pashës në Tepelenë dhe e pret për ta takuar. ‘Ekziston një teori nga një studiues i Byron-it, Peter Chochron, i cili thekson se takimi i Lordit Byron me Ali Pashën është zhvilluar për të inkurajuar Ali Pashën që të mbështeste interesat britanike në Ishujt Jonian.’3 ‘Në të vërtetë ky nuk ishte rasti i fundit që Byron filtronte me intriga politike.’4 Vizita në Shqipëri la gjurmë të përjetshme në krijimtarinë letrare të Lord-it Byron. Kujtimet e tij ai do i shkruaj përsëri në poemën epike me titullin Don Juan, ku ai i referohet imazhit të një shatërvani në dhomë; ‘Një shatërvan mermeri pikon në errësirë me trishtimin…’5 ‘Ky shatërvan ishte edhe në sallonin e Ali Pashës, kjo vjershë rrëfen një përrallë në stilin e joshjes otomane ku një ‘eunuk i zi’ blente të pafetë dhe një Don Juan i cili hyn në dhomën që ngjallë trishtim, e që duhet e pajetë.’6 Kur Lordi Byron la pallatin dhe mikpritjen e Ali Pashës për t’u larguar në territoret greke, ai ka mundësi të këtë takuar Andreas Londros një person jo shumë i njohur i cili më vonë u bë lider në luftën greke për pavarësi. Byron u kthye përsëri me 1823 në Shqipëri, por një vit më herët me 1822, miku i tij Ali Pasha pa fundin në luftën me osmanët. Koka e tij e prerë iu dorëzua si trofe Sultan Mehmet II. Ndërsa trupi i tij prehet në mauzole pranë xhamisë Fetije në Janinë. / KultPlus.com

Prezantohen veprat e panjohura rreth 100-vjeçare të Kolë Idromenos

Posted on by KultPlus

Piktori dhe personaliteti i madh i artit shqiptar Kolë Idromeno vjen i plotë në ekspozitën retrospektivë në Galerinë Kombëtare të Arteve.

Për herë të parë prezantohen edhe dy vepra të tij, të panjohura deri më sot për publikun.

Sapo përmend piktorin e njohur Kolë Idromeno përpara të shfaqet kryevepra e tij, “Motra Tone” realizuar në moshën 23-vjeçare prej tij. Galeria Kombëtare e Arteve sjell për herë të parë veprën e plotë të piktorit.

Për herë të parë prezantohet edhe portreti i rrallë nga Idromeno i vitit 1927, i cili është identifikuar së fundmi dhe që është kleriku Ernest Çoba.

Kompozimi “Kur dreqi hyn në shtëpi” ekspozohet për herë të parë pasi është restauruar, se fundmi bashkë me 24 vepra të tjera.

Ekspozita retrospektivë, e cila do të qëndrojë e hapur në Galerinë Kombëtare për 3 muaj na shpalos Kolë Idromenon në shumë dimensione, si piktor, fotograf, skenograf, muzikant dhe arkitekt.

Një tablo gjigande e Kolë Idromenos, e vlerësuar nga kritika si një nga kompozimet më të jashtëzakonshme të pikturës shqiptare është ekspozuar në Galerinë Kombëtare të Arteve.

Vepra me një histori të pazakontë udhëtimesh nëpër Malësinë e Veriut ka edhe një histori të veçantë të restaurimit dhe konservimit të saj. Pavarësisht se tema e kësaj vepre është me karakter religjioz dhe në regjimin komunist ishte e ndaluar çdo vepër me simbolikë fetare, për mjeshtrin e pikturës shqiptare Kol Idromeno duket se është bërë një përjashtim.

Po t’iu referohemi detajeve, në këtë kompozim bien në sy zakone, tradita dhe veshje popullore. Është një manifestim i gjallë i etnografisë shqiptare.

Janë plot 220 figura, ku janë skicuar qindra njerëz që mbajnë veshje tradicionale popullore të Shkodrës dhe të Malësisë së Veriut.

Në ekspozitë nuk mungojnë edhe fotografitë e rralla të Kolë Idromenos.

Ndërkohë studiuesja e njohur e etnografisë Afërdita Onuzi për ta plotësuar lidhjen shpirtërore me tablotë mbi 100-vjeçare, ka punuar shumë për ta shoqëruar ekspozitën e Idromenos me një ekspozitë etnografike, me kostume, veshje e stoli, imazhet e të cilave i gjen në pikturat e tij/dita. / KultPlus.com

Kanina, fshati turistik me pamje mahnitëse

Posted on by KultPlus

Kanina, 3 km larg qytetit bregdetar të Vlorës, është e njohur për bukurinë e saj të rrallë.

Pamja që të ofron ky fshat mbi qytetin e Vlorës është mbresëlënëse për këdo që e viziton këtë fshat turistik, shumë pranë Vlorës.

Kryeministri Edi Rama uroi sot mirëmengjes me një video, nga ku shfaqet peizazhi mahnitës i Vlorës.

“Mirëmengjes dhe me këto pamje nga Kalaja e Kaninës, ju uroj një ditë të mbarë”, tha Rama.

Kalaja e Kaninës shpalos historinë 3000-vjeçare të kësaj qendre të banuar, që është më shumë se një thesar për kombin.

Kalaja dhe fshati, ndodhen në një pikë strategjike me një bukuri të rrallë.
Sot Kanina përmban rreth 253 objekte. Përveç kalasë, ndodhen aty edhe 3 objekte monument kulture të kategorisë së parë: Teqeja e Kaninës, banesa e Shefikat Begajt dhe banesa e Kujtim Hamzait.

Në lagjen e vjetër të Kaninës ka edhe banesa të tjera që spikasin me vlerat e tyre arkitektonike dhe dekorative, të cilat meritojnë të bëhen pjesë e trashëgimisë sonë kulturore./ atsh/ KultPlus.com

Pse jo Shqipëria?

Posted on by KultPlus

“Pasi dëgjonin se sapo ishim kthyer nga një udhëtim në Greqi dhe Shqipëri, askush nuk na pyeste për Greqinë. Pyetja që na bënin të gjithë ishte përherë e njëjta… Po pse në Shqipëri?”, shkruan blogerja e njohur kanadeze, Colleen Friesen, në faqen e saj të internetit www.colleenfriesen.com, në një përshkrim të kujdesshëm për Shqipërinë, i trajtuar në mënyrë shumë interesante.

Por, babai im do të thoshte: Pse jo në Shqipëri?

Në rregull. Ndoshta ai nuk thoshte pjesën e Shqipërisë, por sigurisht që i pëlqente të përgjigjej me pse jo? sa herë që i jepej mundësia.

Megjithatë, për të kapërcyer faktorin pse jo, sugjeroj këtë foto të parë si përgjigje. Mes Malit të Zi dhe Greqisë, Shqipëria ka 482 kilometra vijë bregdetare, me shumë plazhe.

e më pas do të kaloja te pasuria arkeologjike…

ose ndoshta tek njerëzit e dashur…

ose te barinjtë e deleve, lopëve dhe dhive…

ose te fakti se ”fëmija” brenda meje kishte qejf të thoshte shitet. Dhe pata mundësi ta thosha për shumë kohë pasi tabelat shitet gjendeshin gjithandej…

Edhe pse regjimi shtypës shkatërroi këtë vend, njerëzit dhe disa prej ndërtesave arritën të mbijetonin.

Kishte edhe disa arsye të tjera, disa prej të cilave i zbuluam ndërkohë që udhëtonim në këtë vend:

  1. ne gjithsesi do të shkonim në Greqi dhe Shqipëria ishte ngjitur me Greqinë, kështu që ishte e thjeshtë.
  2. nuk kishim qenë kurrë aty.
  3. për vite të tëra kemi udhëtuar në vendet më lindore të Europës. Kemi qenë në Hungari, Bullgari, Rumani, Republikën Çeke, Kroaci, Mal të Zi, Bosnje-Hercegovinë, Estoni dhe me një udhëtim në Greqi, dukej e thjeshtë të shkonim në Shqipëri.
  4. mënyra e vetme që unë të kuptoj dhe përvetësoj historinë e një vendi është duke shkuar atje. Mund të lexoj çdo libër historie, por nëse nuk e shoh vendin, thjesht nuk më ngjit. Unë gjithashtu mësoj duke lexuar libra të shkruar në atë vend (në Tiranë, gjeta disa përkthime në anglisht të autorit fitues të shumë çmimeve ndërkombëtare, Ismail Kadare, por nuk munda të thellohem në historinë e Shqipërisë. Po e ndjeja tashmë shumë dhimbjen e vendit. Kam plan ta lexoj tani që kam ardhur në shtëpi).

5 – Pas Luftës së Dytë Botërore, vendi me shumicë myslimane, ishte i vetmi vend në Europë ku, pas mbarimit të luftës kishte më shumë hebrenj se sa para fillimit të saj. Në fillim të luftës kishte rreth 200 hebrenj në vend. Rreth 2 000 hebrenj të tjerë duke iu larguar Hitlerit, u strehuan gjithashtu në vend. Pavarësisht kërcënimeve ekstreme naziste, hebrenjtë u mbajtën dhe u strehuan në familjet myslimane. Shqiptarët refuzuan të dorëzonin listat që iu kërkuan me emrat e tyre. Kjo vjen si pasojë e kodit shqiptar të nderit të quajtur ”Besa” që përfaqëson tolerance fetare dhe trajtim me respekt dhe barazi ndaj të tjerëve. Mysafirët duhen mbrojtur dhe çdo refugjat hebre konsiderohej i tillë. Kjo histori është akoma pjesë e rëndësishme e nderit kombëtar të Shqipërisë.

6 – Ne mundohemi të mos harxhojmë shumë dhe Shqipëria është ideale për këtë. Qëndruam në disa hotele spektakolare dhe hëngrëm ushqim shumë të mirë për më pak dollarë kanadezë nga sa kishim harxhuar në një hotel të lënë në Grand Folks. Gjithashtu, shqiptarët dinë se si të bëjnë pije shumë të mira dhe, ashtu si grekët, duan të ulen në kafenetë e pafund dhe e zgjasin një kafe për disa orë.

7 – Malet pranë qyteteve ishin shumë interesantë për t’u eksploruar.

  1. Ushqimi ishte i freskët dhe plot aromë; mish qengj organik, oktapod, kallamar, mish derri, fruta, perime dhe të preferuarat e mija, pak patate të skuqura në mëngjes … të shkëlqyera.
  1. Ishte kënaqësi të shikoje të gjithë grupet e burrave të moshuar të veshur e të mbërthyer duke luajtur domino dhe shah. Unë nuk e dija që mund të vije një gur dominoje duke shkaktuar aq shumë zhurmë.

Megjithatë, jo çdo gjë ishte e mrekullueshme. Komunistët e donin arkitekturën e shëmtuar. Ata kërkonin të ndërtonin ndërtesa katrore, në blloqe, ngjyrë gri dhe kërcënuese. Dhe akoma më keq, në vitin 1967, kur ata e shpallën Shqipërinë vendin e parë ateist , shkatërruan shumë xhami dhe kisha, pa përmendur vrasjen dhe burgimin e imamëve dhe priftërinjve.

Çfarë ndjeva se mungonte në Shqipëri ishte bukuria spontane e Greqisë. Duket sikur mungonin disa detaje hijeshie… si mënyra se si grekët shpesh përdornin kanaçet e vajit të ullirit si vazo lulesh në shtëpitë borë të bardha. Megjithatë, pamë shumë grafiti agresivë në Athinë dhe Selanik, që në Shqipëri kishte shumë pak.

Shumë nga shtëpitë më të reja që pamë në fshat dukeshin shumë utilitare. Nuk është habi, pasi regjimi i tmerrshëm ishte në fuqi deri në vitin 1991. Ende nuk ka shumë para shtesë për asgjë përveç bazikeve. Ndoshta bukuria vjen vetëm pasi të kapërcehet mbijetesa?

Megjithatë, në një shtet me rreth 3 milionë banorë, me një milion që jetojnë në kryeqytet, ka shumë shpresa. Për shkak se shumë njerëz kanë migruar nga vendet e origjinës në kryeqytet, Tirana ka mbjellë në bulevardet e bukura pemë dhe barishte që përfaqësojnë fshatrat nga i gjithë vendi. Ata po pikturojnë muret e shumë ndërtesave me ngjyra të ndryshme. E gjithë kjo tregon shpresën dhe qëndrueshmërinë e pabesueshme të këtyre njerëzve.

Vendi akoma përkufizohet si mysliman, edhe pse duket të jetë më shumë nga ana kulturore se sa fetare. M’u duk si këndvështrimi që kam unë për rrënjët e mija menonite… unë jam më shumë për ushqimin dhe gjërat menonite se sa për fenë. Nëpër vend, pamë shumë pak myslimanë të veshur me veshje tradicionale të fesë. Pothuajse të gjithë të rinjtë vishen me rroba të stilit perëndimor dhe mbajnë në dorë celularin e pashmangshëm.

Ne shkuam në një tur me ecje në Tiranë dhe guida na tha se gjatë regjistrimit kombëtar, babai i tij e deklaroi veten mysliman. Guida i kishte thënë të atit: ”O ba, e para, ushqimi yt i preferuar është mishi i derrit. Dhe e dyta, kur ka qenë hera e fundit që ke shkuar në xhami?”. Dhe babai kishte rrudhur supet.

Pasi kaluam nëntë ditë duke i dhënë makinës në ”Skoda”-n tonë të vogël me qira, Kevini u bë mjaft ekspert në metodën shqiptare të mos lirimit të rrugës. Koncepti i radhës ose i kthimit as nuk konceptohet në Shqipëri. Ne gjithashtu mësuam se makina kishte përparësi ndaj këmbësorëve. Nuk ka tolerim në kalimin e rrugës në Shqipëri.

Por, përtej kësaj njerëzit ishin shumë të sjellshëm, të ndihmonin shumë dhe ishin të lumtur që ne po na pëlqente vendi i tyre. Ky është një nga ato vende ku e di që çdo lek që harxhon po ndihmon në mënyrë të drejtpërdrejtë një vend që të ngrihet në këmbë.

Nëse kam mësuar ndonjë gjë përmes udhëtimeve, është se kryesisht… njerëzit janë të mirë.

Njerëzit gjithandej thjesht duan të jetojnë në mënyrë të ndershme, të mësojnë, të luajnë, të shijojnë komunikimin përmes ushqimit dhe të krijojnë në jetesë të mirë për fëmijët e tyre. Shumica prej nesh thjesht duan të jetojnë në paqe dhe të respektohen.

Bukuria e të shkuarit në vende të reja është mundësia për të zbuluar se si çdo vend i qaset këtyre gjërave në kontekstin e kulturave të tyre të veçanta. Këto interpretime i bëjnë udhëtimet interesante.

Pra, pse në Shqipëri? Pse jo?

Kalaja e Bashtovës, një perlë e fshehur në afërsi të Shkumbinit

Posted on by KultPlus

E pozicionuar në afërsi të lumit Shkumbin vetëm 4 km larg nga deti Adriatik, Kalaja e Bashtovës është një perlë e fshehur në Shqipërinë qendrore, që pak njerëz, për momentin, kanë fatin për ta parë.

Kështu shkruan gazetarja italiane Francesca Masotti në blogun e saj “Letters from Balcan” duke i kushtuar një tjetër shkrim potencialeve turistike e kulturore të Shqipërisë si ftesë për turistët e huaj.

Fortesa, në fakt, nuk gjendet afër qytetit-muze të vendit, as përgjatë bregdetit të famshëm dhe për pasojë, ende është pothuajse e panjohur për turistët të cilët, të tërhequr nga destinacionet më të famshme, nuk dinë për ekzistencën e saj.

Shtojeni kësaj faktin se informacioni për Kështjellën është shumë i vogël: Bashtova është një nga thesaret më të mira të fshehura të Shqipërisë.

A keni qenë ndonjëherë vizitorët e vetëm në një vend arkeologjik dhe kulturor në Europë?
Mua, për momentin, më ka ndodhur vetëm në Shqipëri dhe gjithashtu në Bashtovë kam pasur këtë fat të madh. Por le të shkojmë në historinë e kësaj kalaje.

Sipas shkrimtarit dhe udhëtarit turk Evliya Çelebi, Kalaja u ndërtua nga Venediku në shekullin e 15-të dhe më pas, në vitin 1478, u pushtua nga osmanët. Roli i saj strategjik për kontrollin mbi Detin Adriatik dhe vendndodhja ideale pranë rrugës historike Via Egnatia, ka bërë të mundur që prej dy vjetësh Kalaja është përfshirë në listën paraprake të Unesco, lista e pritjes për t’u regjistruar në trashëgiminë botërore të njerëzimit.

Sot vetëm këto mure (nëntë metra të larta) dhe dy kulla (dymbëdhjetë metra të larta) mbeten nga kjo kala e shkëlqyer drejtkëndore, por sipas disa studimeve arkeologjike, në të kaluarën fortesa duhej të ishte në dy kate.

Ajo që e bën Bashtovën të veçantë në krahasim me kështjellat e tjera që mund të vizitohen në Shqipëri është fakti se ajo është e vetmja kështjellë e ndërtuar në një fushë dhe jo në majë të kodrave apo maleve.

Vendndodhja, në të vërtetë, në mes të fushave të kultivuara është thjesht spektakolare. Këshilla ime? Nxitoni ta vizitoni tani, para se të gjithë ta dinë./k.s/KultPlus.com

Puka, nga një zonë e braktisur në një destinacion të jashtëzakonshëm turistik

Posted on by KultPlus

Puka është kthyer në qendër atraksioni turistik ku natyra e mrekullueshme dhe ndërhyrjet në infrastrukturë e kanë shndërruar në një vend që jo vetëm ia vlen ta vizitosh, por edhe të kalosh pushimet. Kryeministri Edi Rama uroi sot mirëmëngjes me bukurinë e peizazhit pukjan.

“Me këto pamje të transformimit të Pukës nga një zonë e braktisur për vite të tëra, në një destinacion të jashtëzakonshëm turistik, ju uroj një të dielë të bukur”, tha Kryeministri Rama.

Ndër investimet e kryera në Pukë janë rivitalizimi i shëtitores së qytetit, një investim prej 2.2 miliard lekë që përfshin rivitalizimin e sheshit “Tërbuni” atë pranë urgjencës dhe Hotel Turizmit, ndriçimin dhe shëtitoren në mesin e dy shesheve.

Po kështu është bërë i mundur dhe rikonstruksioni me sistem kapot i fasadave të ndërtesave që përfshin zonën e rivitalizuar.

Puka është një qytet alpin në veri të Shqipërisë, 145 km nga Tirana. Ajo mbetet e preferuara e adhuruesve të malit, ajrit të pastër, qetësisë dhe frymëzimit nga natyra, për të përballuar më tej ditët e lodhshme të punës dhe zhurmat e qyteteve të mëdha. Puka njihet për masivin e madh pyjor të pishave, me një sipërfaqe prej 400 hektarësh. Vetitë kurative të pishës janë të shumta.

Vendi parë për t’u eksploruar është liqeni i qytetit, i sistemuar me vende pushimi mes bredhave të lartë, prej nga mund të ngjitesh në Kodrën e Hanit për të eksploruar pistën natyrore të skive apo livadhet dhe kodrat që nuk ndodhen larg qytetit.

Puka shërben edhe si bazë për ushtrimin e alpinizimit, në malin e Munellës, Bjeshkët e Tërbunit dhe mali i Krrabit. / KultPlus.com

Kur Italia fashiste detyroi refugjatët hebrenj, të pranuar nga Mbreti Zog, të largoheshin nga Shqipëria

Posted on by KultPlus

Nga Aurenc Bebja

Gazeta “Paix et Droit”, organ i Aleancës Universale Izraelite, ka botuar, në qershor të 1939, në faqen n°12, një shkrim mbi fatin e refugjatëve hebrenj në Shqipëri, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Të gjithë refugjatët hebrenj do të duhet të largohen nga Shqipëria

 “Autoritetet italiane kanë urdhëruar refugjatët hebrenj që banojnë në Shqipëri që të largohen nga vendi deri më 7 qershor.

Në Shqipëri, mes njëqind dhe dyqind refugjatë u pranuan në këtë vend nga Mbreti Zog I. Deri tani, ata gëzonin lirinë më të plotë dhe kishin marrëdhëniet më të mira me popullsinë shqiptare.”.

https://www.darsiani.com/la-gazette/kur-italia-fashiste-detyroi-refugjatet-hebrenj-te-pranuar-nga-mbreti-zog-te-largoheshin-nga-shqiperia/.

Mbreti Zog

Financime për transformimin e shtëpive tradicionale në bujtina turistike

Posted on by KultPlus

Qeveria po punon për hartimin e një programi të ri mbështetjeje për transformimin e shtëpive monument kulture dhe të shtëpive tradicionale në bujtina, që ato të shpëtohen nga degradimi dhe të rritet kapaciteti ekonomik i familjeve.

Këtë e bëri të ditur sot, Kryeministri Edi Rama në një takim me 200 operatorë turistikë në Berat.

Sipas Kryeministrit Rama, Ministria e Kulturës, Ministria e Turizmit dhe Ministria e Financave po punojnë për këtë program të ri, në mënyrë që kushdo që ka një pasuri të fjetur në duar dhe mezi arrin fundin e muajit, të fuqizohet ekonomikisht duke vënë në përdorim këtë pasuri.

Qeveria, tha Kryeministri, do të mbështesë financiarisht me forma të ndryshme, si grante apo kredi me interesa shumë të ulëta, të gjithë ata që duan të investojnë në shtëpi tradicionale në Berat, Gjirokastër apo në zona të tjera që do të përcaktohen sipas një harte”.

Po ashtu, Rama tha se po diskutohen edhe disa lehtësira të tjera, si mundësia që bashkia t’ja zerojë taksën e pronës shtëpive tradicionale që kanë një plan investimi dhe t’ia rrisi taksën e pronës shtëpive tradicionale që mbahen mbyllur dhe mbahen peng”.

Kjo sipas tij, do të evitojë mundësinë që godina të bukura karakteristike, në vend që të shndërrohen në atraksione turistike të mbeten të rrënuara dhe të pengojnë turizmin.

“Ishim tek një bujtinë e ndërtuar diku lart, pranë rrugës së rindërtuar të Kalasë, që tanimë është e shpëtuar nga të gjitha ato vështirësi dhe probleme që krijoheshin për shkak të mungesës totale të kanalizimeve dhe degradimit të kalldrëmeve. Ndërkohë kemi parë se sa çdo muaj e më e lartë është shprehja e interesit për të transformuar shtëpitë tradicionale në bujtina”, tha Kryeministri.

Kryeministri u shpreh se “nuk mund të pranohet që të shkosh në një lagje tradicionale me ndërtesa karakteristike dhe të gjesh njerëz të varfër dhe familje që jetojnë vetëm falë emigracionit të fëmijëve të tyre”.

“Parafytyroni çfarë do të kishin bërë fqinjët tanë nëse do të kishin Beratin dhe Gjirokastrën. Më tregoni një rast të vetëm në Maqedoninë e Veriut, në Mal të Zi, në Greqi, apo dhe në Bosnje ku ka pasur edhe luftë së fundi, që një pasuri e tillë të jetë lënë me vite të tëra siç ndodhi me Beratin dhe Gjirokastrën”, tha Kryeministri.

Sot ka filluar kthesa, theksoi Rama, duke shtuar se “tashmë kanë filluar të vijnë persona nga emigracioni dhe të tregojnë interes për të vënë përdorim këto shtëpi tradicionale”.

Po ashtu, Kryeministri foli për investimin që duhet bërë në Berat, për shembjen e shkollës 9-vjeçare dhe hapjen e hapësirës mes dy xhamive. “Krijimi i një hapësire pa gardhe duhet të jetë në dispozicion të publikut”, tha ai./a.g/ KultPlus.com