kur dikush të kërkon bukë ndaje koren e fundit me të bija ime më mirë të jeni bashkë pak të uritur se të ngopesh vetëm
kur dikush ta lyp një pikë ujë në orë zori shpije te pusi i oborrit nën man ka vite që është prerë ajo pemë e vjetër por hija i bën ende fllad
kur dikush ta fyen njerëzillëkun bija ime prishi krejt urat digji tërë anijet mos ji kurrë as grua as nënë as bijë e askujt po s’qe së pari njeri. /KultPlus.com
kur dikush të kërkon bukë ndaje koren e fundit me të bija ime më mirë të jeni bashkë pak të uritur se të ngopesh vetëm
kur dikush ta lyp një pikë ujë në orë zori shpije te pusi i oborrit nën man ka vite që është prerë ajo pemë e vjetër por hija i bën ende fllad
kur dikush ta fyen njerëzillëkun bija ime prishi krejt urat digji tërë anijet mos ji kurrë as grua as nënë as bijë e askujt po s’qe së pari njeri. /KultPlus.com
kur dikush të kërkon bukë ndaje koren e fundit me të bija ime më mirë të jeni bashkë pak të uritur se të ngopesh vetëm
kur dikush ta lyp një pikë ujë në orë zori shpije te pusi i oborrit nën man ka vite që është prerë ajo pemë e vjetër por hija i bën ende fllad
kur dikush ta fyen njerëzillëkun bija ime prishi krejt urat digji tërë anijet mos ji kurrë as grua as nënë as bijë e askujt po s’qe së pari njeri. /KultPlus.com
kur dikush të kërkon bukë ndaje koren e fundit me të bija ime më mirë të jeni bashkë pak të uritur se të ngopesh vetëm
kur dikush ta lyp një pikë ujë në orë zori shpije te pusi i oborrit nën man ka vite që është prerë ajo pemë e vjetër por hija i bën ende fllad
kur dikush ta fyen njerëzillëkun bija ime prishi krejt urat digji tërë anijet mos ji kurrë as grua as nënë as bijë e askujt po s’qe së pari njeri. /KultPlus.com
“A mund ta përfytyrosh një gazetar që thotë sot on the record, ta zëmë, se zezakët janë primitivë e analfabetë? Se çifutët janë fëlliqanë që sundojnë me pare, e se duhen skajuar nga shoqëria? E pra, kjo është mënyra si shprehet rregullisht Valon Syla në mediat kryesore në Kosovë. Si nazist në ”Der Stürmer”.
Veçse Syla s’flet për çifutë, a për njerëz me ngjyrë. Ai është i trentë, por jo budallë: e di që kufiri shkon te thana. Ta bësh neandertalin ashtu në një Kosovë nën tutelë ndërkombëtare, ngelesh keq. Të ikin grantet, të hiqen vizat. Biles dro që të dënon dhe ligji. Ka edhe anë të mira, kjo pavarësia e varur.
Prandaj Syla u mëshon atyre që e di se janë pa agjenci. Mërgimtarëve. Njerëzve si unë, e familja ime. Miqve, fqinjve, familjarëve të larguar. Kundër nesh, mund ta lëshojë pa duar. Mund të thotë pa drojë se jemi primitivë të tanë, se jemi analfabetë, a ”gërrnjaça” (çkado që dmth kjo fjalë, akademik Syla ndoshta e di). Mund të thotë se rrojmë e sundojmë me pare. Mund të propozojë hapur se ne duhemi skajuar nga vendimmarrja, margjinalizuar.
E pse jo? Kur gjen një sylë diku një komunitet të pambrojtur, çdo taktikë i bëhet okej. Syla ynë shëron komplekse si gjithë banditët me penë. Sajon Tjetrin me zellin e maniakut, me përgjithësime, nxirje, damkosje, për ta stisur ashtu një kontrapunkt të vetvetes. Sa më të ligë ta bëjë Tjetrin. Aq më i mirë ndihet vetë Syla. Mërgimtari duhet të jetë primitiv e analfabet, ashtu që Syla ynë të ndihet francez. Se ky vetë s’pi çaj rusi, as ha qebapa. Mërgimtari duhet të jetë banal, që Syla ynë të ndihet i kultivuar. Mërgimari do të jetojë doemos për pare, që Syla ynë… e kuptuat, besoj. Syla ynë, shikon veten në pasqyrë dhe sheh një Voltaire të paepur. Si Sylë Expressi, më!
Këtyre ditëve, Syla ynë më paska lakuar emrin edhe mua në përçartje të vetat. Sipas tij, unë gjoja paskam avokuar dikur dhunë kundër UNMIK-ut. Natyrisht që kjo është një rrenë budallaqe. Dhe natyrisht që Syla thotë këtë rrenë pasi ka mbështetur rregullisht mbidhunën e shtetit kundër qytetarëve. Se Syla rrenat i ka oksigjen. Për të kulluar këtë dhe gjithë pisllëqet tjera që ka derdhur ai në media ndër vite, duhej të isha mjeshtër kanalizimesh. Por ky është zanati i tij, ndaj unë po ndalem këtu.
Që të mos keqkuptohemi. Mua më vjen keq për grushtin që paska ngrënë dje Syla nga një mërgimtar. Syla është edhe gazetar, pos që është psikopat, dhe si gazetar është i lirë të ushtrojë zejen e vet, ashtu qysh di e qysh mundet. Por dora në zemër, dhe këtë e them pa emocion, Sylës do t’i bënte mirë të kërkojë trajtim edhe si psikopat. Ku ta dish? Ndoshta kjo i bën mirë edhe gazetarisë së tij. Se për momentin, s’di njeriu se ku mbaron psikopati e ku nis gazetari, me thënë nga del shpirti.
Në një botë ideale, ku gazetarët kanë edhe etikë profesionale, sylët si ky yni s’do të ekzistonin fare. Mjerisht, meqë jemi ku jemi, ka redaktorë përgjegjës. Kur as këta nuk dinë a nuk duan të ndalojnë përçartjet e sylëve (se helbete, pisllëku shitet) ka gjykata. Dhuna është për pesimistë. Unë jam optimist.
Si optimist, dua t’i bëj një thirrje edhe publikut. Ja ta zëmë, ti që lexon këtë tekst. Çfarë të duhet ty që të reagosh? Këta morra kamerash që kanë banalizuar gjithë ekzistencën tonë, gjithë sferën tonë publike. Këta sylë të panumërt që na ulin këmbëkryq me zor, në shek XXI, në nivele katundarie të cilat turpërojnë edhe çobanët. Gjithë flora e fauna e tyre gjallnon falë një gjëje të vetme: pëlqimeve tua.
Çfarë kërkon ti më shumë, që t’u heqësh pëlqimet? Pret që ata të poshtërojnë edhe ty personalisht, a fëmijët tu, ashtu si na poshtërojnë neve dhe fëmijët tanë?
Atëherë, kam një lajm për ty. Ata janë duke e bërë këtë tashmë. Sa herë që ata thonë në publik se filan komuniteti qenkan primitivë, e analfabetë, a fëlliqana të tanë. Sa herë ata shprehen si nazistë në ”Der Stürmer”. Ta dish që janë duke ta marrë masën ty, si qytetar. Se janë duke të disiplinuar indirekt ty. Dhe ti ke dy zgjidhje: ose u pranon këtë mandat mbi ty. Ose u tregon ti vendin atyre, me një klik të thjeshtë – duke u hequr pëlqimet nga mediat.
Ti vendos.
Jo prit, e kam seriozisht: ti vendos”. / KultPlus.com
Ti kurrë s’duhej të kishe vdekur. Në një tjetër botë, ti s’ke pritur fare as në radhë të kufirit. Atje kufinj nuk ka, e ti ke vazhduar rrugën duke pyetur prindërit a mbërrimë? a mbërrimë? a mbërrimë? njëqind herë rresht gjersa më në fund ke mbërritur në shtëpi. Je shplodhur pak, bir, e ke dalë të luash me shokët. U ke rrëfyer tregime të bukura nga Shqipëria. Mandej je shtrirë që të flesh, se nesër nis shkolla. Ti kurrë s’duhej të kishe vdekur, bir. Dhe kjo botë s’duhej të kishte këso kufinjsh. Në një tjetër botë, ti ëndërron se je nisur për diku dhe pyet a mbërrimë? a mbërrimë? a mbërrimë? Fli biri ynë, fli. Ti ke marrë leksionin e mortit dhe tash ke mbërritur në shtëpi. Plaku yt mezi pret të vie tek ti. / KultPlus.com
Me fillimin e një viti të ri, gjithmonë ekziston dëshira edhe për të menduar për librat që do të lexoni këtë vit.
Janari gjithmonë ka shumë rëndësi, meqë po u krijua shprehia e leximit tash, do të vazhdojë e tilla gjatë tërë vitit 2020.
Plot libra në raft, pak kohë për t’i lexuar. Megjithatë, është
koha të mendojmë seriozisht të lexojmë diçka.
KultPlus po ju sjellë një listë me dhjetë libra prej të cilëve mund të zgjedhni të lexoni çkado që doni, për një fillim të mbarë, dhe pse jo letrar, të këtij viti.
1.Franz Kafka – Letër babait
Kjo letër duhet lexuar e rilexuar. Mund të lexohet edhe me një frymë, e mund të reflektohet mbi të sa herë të doni. Niseni vitin 2020 duke lexuar një letër të dhimbshme dhe shumë të sinqertë nga shkrimtari, dedikuar babait të tij, një burri i cili nuk u kënaq asnjëherë me djalin e tij dhe të arriturat e këtij të fundit.
2. Elena Ferrante – Histori arratie e qëndrese
3. Shpëtim Selmani – Libërthi i dashurisë
4. Stephen Hawking – Përgjigjje të shkurtra për pyetje madhore
5. At Zef Pllumi – Rrno për me tregue
“Gjithë shoqëria shqiptare ka nevojë për këtë vepër. Kanë nevojë, ata që kanë jetuar në atë kohë, e po aq, në mos më tepër, ata që nuk e kanë jetuar. Kanë nevojë te shtypurit e të nëpërkëmburit, e po aq, në mos më tepër, ata që shtypën të tjerët. Kanë nevojë antikomunistët, e po aq, ndoshta më tepër, komunistët. Shkurt për të ka nevojë ndërgjegjja jonë” Ismail Kadare në lidhje me veprën “Rrno vetëm për me tregue” të At Zef Pllumit.
6. Milan Kundera – Mosdija
7. George Orwell – 1984
8. Robert Elsie – Fiset Shqiptare
Ky është një nga librat më të thelluar për studimin e historisë, shoqërisë dhe kulturës shqiptare nga albanologu Robert Elsie. Është nga veprat e fundit që la autori para se të ndahej nga jeta. Në këtë libër trajtohen 69 fiset shqiptare, me një historik të shkurtër dhe me drejtuesit e tyre. Noel Malkolm shkruante: asnjëri nuk do të mund ta bënte këtë më mirë sesa Robert Elsie, i cili është i pashoq në njohjen e kësaj lënde.
9. Entela Tabaku dhe Shqiptar Oseku – ‘Enciklopedia e Mërgimit’
10. Michel Houellebecq – Serotonina
“Serotonina”, me magjinë e saj të papërsëritshme, mes ironisë thukëse dhe trishtimit të fshehur pas saj, është një vaj për jetën e vërtetë që po venitet relievit mahnitës të Francës. Houellebecq është zëri i qartë francez, që bën shpjegimin tronditës për Europën sot, por edhe të botës ku po jetojmë. Si përherë, edhe me këtë vepër, “profeti ogurzi” e parashikoi lëvizjen e “jelekëve të verdhë” disa javë përpara se ajo të shpërthente, siç ka ndodhur deri tani me veprat e tij. / KultPlus.com
do të doja sot t’u bie të gjitha
këmbanave
t’i ndal veturat kalimtarët t’i ngrij në vend
do të doja që televizori të
shfaqë
vetëm filma bardhezi
radio të emitojë vetëm Grande Messe des Morts
do të doja që zëdhënës të
vendosur nëpër sheshe
të recitojnë ditë shifra emra toponime të sakta
pas 6 250 njerëzish të harruar
të pushkatuar të varur thyer rrashtash me kondak
të mbytur në ujë
16 487 njerëz të burgosur
të ngarkuar ngusht si kafshë nëpër kamionë
në rrugët drejt kënetave të Maliqit
1605 që u ulën pak të pushojnë
mbështetur në telaferra në qerpiç kasollash
e aty e dhanë grahmën e fundit
me sytë hapur
miliona urithë që lindën jetuan
vdiqën
nën kthetra të bishës
do të doja që në çdo shtëpi
shqiptare
të shfaqet një vajtuese
t’i shkulë flokët t’i grisë faqet gjak
t’i thërrasë të gjithë emrat e
harruar
në shtjella të erës
e të vdekurit t’i dëgjojnë emrat
e vet
te gropat e Dajtit te varrezat në Burrel në Spaç
nën stadiumin Qemal Stafa
e të mos na hedhin më mynxat e
atet e veta
të na lënë ta pastrojmë çdo
strehë prej tyre
çdo tjegull çdo tullë çdo tra nga Fabrika e Shijakut
do të doja të këndoj majekrahu
nga çdo cep i Shqipërisë – asaj të vërtetës –
ashtu si ka bërë gjithmonë fisi im
për të pastruar ajrin
të bëhen të gjallët me të gjallë
e të vdekurit me të vdekur përsëri
Oseku: Këtë poezi e kam shkruar në ditëlindjen e diktatorit Enver Hoxha. Them se i shkon mirë ditës ndërkombëtare për kujtim të gjenocidit. / KultPlus.com
Gun-Britt Sundström është shkrimtarja e dytë e cila njofton se braktis grupin e punës që përgatit nominimet për çmimin Nobel në letërsi.
Ajo përmend skandalin rreth nobelistit serbofil Peter Handke si shembull se si Akademia Suedeze aludon se letërsia qenka e shkëputur disi nga jeta e politika. “Kjo nuk është ideologji të cilën unë mund ta mbështes”, citohet të ketë thënë Gun-Britt Sundström.
Para saj detyrën e braktisi Kristoffer Leandoer, një tjetër autor e poet suedez, me motivim se nuk janë marrë parasysh vërejtjet e tij. Në grup të punës sot kanë mbetur vetëm tre anëtarë.
Përzgjedhja e autorit Peter Handke si nobelist ka shkaktuar një valë protestash nga figura të kulturës dhe shoqërisë suedeze. Një shkollë suedeze që tradicionalisht është nikoqire e nobelisteve është shkëputur nga festimet e sivjetshme për shkaqe sigurie, pasi shumë nxënës e prindër aty janë nga Ballkani.
Reagimi i Akademisë Suedeze vazhdon të jetë i ftohtë, zëdhënësi i saj shpreh keqardhje për dorëheqjet dhe reagimet por thotë se tashti do shikuar drejt të ardhmes.
Nesër është planifikuar një manifestim i madh qytetar kundër përzgjedhjes së autorit serbofil Peter Handke si nobelist, është konfirmuar se aty do të marrin pjesë një numër i madh i figurave të kulturës, politikës dhe shoqërisë civile suedeze, në një protestë të pashembullt kundër akademisë.
Këshillë: Ndoshta është mirë që autoret e dorëhequr suedezë të ftohen nga dy akademitë shqiptare? / KultPlus.com
Pas tragjedisë që ka ndodhur në Shqipëri ku kanë humbur jetën 28 persona dhe janë lënduar qindra të tjerë, ka pasur një sërë anulimesh të aktivitetet të ndryshme gjithandej Kosovës dhe Shqipërisë. Një kërkesë për anulim të aktiviteteve kushtuar Ditës së Flamurit e ka bërë edhe poeti Shqiptar Oseku, shkruan KultPlus.com
Oseku ka thënë se festimi në ditë morti nuk është në traditën tonë teksa ka propozuar që të hollat e biletave t’i dërgohen Kryqit të Kyq shqiptar.
“S’e kemi traditë të kremtojmë kur kemi mort”. Bashkatdhetarët në Stockholm kërkojnë nga Shoqata Shqiptare Stockholm që të anullojë kremtën e përvjetshme të Ditës së Flamurit. Lekët e biletave t’i cohen Kryqit të Kuq shqiptar.
Sivjet flamuri nderohet me solidaritet” ka shkruar Oseku në llogarinë e tij në Facebook. / KultPlus.com
kur dikush të kërkon bukë
ndaje koren e fundit me të bija ime
më mirë të jeni bashkë pak të uritur
se të ngopesh vetëm
kur dikush ta lyp një pikë ujë në
orë zori
shpije te pusi i oborrit nën man
ka vite që është prerë ajo pemë e vjetër
por hija i bën ende fllad
kur dikush ta fyen njerëzillëkun bija ime prishi krejt urat digji tërë anijet mos ji kurrë as grua as nënë as bijë e askujt po s’qe së pari njeri. /KultPlus.com
Jetojmë në apartamentin që s’e blemë kurrë.
Pasdite luajmë me vogëlushen
të cilën nuk e bëmë:
ajo i ka kaçurrelat tua
e rritet me shumë gjuhë.
Ti qesh kur të them që të ngjan ty.
Je e lumtur më në fund.
Nëna jote plakë, motrat, vëllai,
që s’më njohën asnjëherë,
ndjejnë lehtësim të mirë,
si kur arrin njeriu dikur te pika
pas një fjalie të gjatë e komplekse.
Nganjëherë ne mblidhemi pa ty,
vec pse na shkon biseda
që s’e nisëm ndonjëherë.
Kur vogëlushja jone flen
ulemi në anët e kundërta të divanit
që s’e kemi, e lexojmë secili librin e vet,
duke flirtuar me këmbë
mun ashtu si thonim se do të bënim,
para se të ndaheshim.
Nganjëherë rrimë me miq të përbashkët
që nuk i zumë kurrë, që duan të ikin.
Ata na pyesin se ku eshte jeta më e mirë.
Përgjegja, qe nuk e thamë kurrë troç, është
se jeta është e mirë kudo ka dashuri.