Blerta Basholli: Jam krenare që “Zgjoi” do t’i shpalos botës një rrëfim nga Kosova


Jeta Zymberi

Të bësh një karrierë si krijuese filmi kërkon vendosmëri, qëndrueshmëri dhe vizion të përpiktë. Mund të jetë një rrugë e vështirë për të udhëtuar, por dashuria dhe përkushtimi për punën është ura lidhëse për të arritur sukses.

Regjisorja Blerta Basholli, duke ndjekur dëshirën për të bërë filma, ajo gjithashtu punoi punë të ndryshme duke përfshirë: asistente administrative, menaxhim të projekteve humanitare, marketing etj. Por ka një moment kur tek njeriu ndezët dashuri për një profesion të caktuar të cilit pastaj i vihet pas. Por kjo dashuri padyshim që kondensohet dalëngadalë, e një rol kyç në këtë pikë e ka edhe familja. Kështu ndodhi edhe me Blertën. Shikimi i shumë filmave bashkë me babin dhe pasioni i tij për fotografinë dhe pikturën, ka ndikuar te Blerta, ku syrin për kompozicion dhe dashurinë për fotografinë e ka marrë nga i ati. Përderisa të qenit një grua e fortë ka ardhur nga mbështetja e pakursyer e nënës.

Regjisorja Blerta Basholli

Një përgatitje e tillë qysh nga fëmijëria, sigurisht do ta sillte Blertën në një vajzë që i përkushtohet shkollës e punës.

Blerta Basholli ka studiuar në Fakultetin e Arteve, dega Regji Filmi, Universiteti i Prishtinës, kurse Studimet Master i ka përfunduar në Tisch School of the Arts, në New York University, drejtimi Film dhe Televizion si bursiste e “Dean’s Fellowship”. Momentalisht është kandidate për doktoraturë në Fakultetin e Arteve në Shkup, në universitetin “Ss. Cyril and Methodius”.

Pas disa filmave të shkurtër e dokumentarëve, Basholli vendosi të sfidojë veten me një film të gjatë.

“Zgjoi” është filmi debutues i regjisores që qysh në fillim dha dritën e gjelbër që kjo regjisore do t’i shkelë kufijtë.

Përzgjedhja e filmit në konkurrencë zyrtare në festivalin prestigjioz ‘Sundance Film Festival’, i fali asaj një ndjesi tejet të mirë.

“Kemi bërë një punë shumë të madhe, me shumë dashuri e përkushtim, andaj hyrja në “Sundance” është një shpërblim shumë i mirë për punën tonë”, thotë Basholli për KultPlus.

‘Zgjoi” është film i bazuar në ngjarje të vërtetë që portretizon Fahrijen (interpretuar nga Yllka Gashi) e cila në kërkim të burrit të saj të humbur gjatë luftës së fundit në Kosovë, fillon një biznes bujqësor për t’a siguruar mbijetesën e familjes, në një ambient tradicionalisht patriarkal ku ambicia e saj për t’u zhvilluar nuk shihet me sy të mirë. Punët bujqësore fillojnë t’i ecin mbarë, pos bletëve që janë shumë kaotike dhe agresive ndaj saj. Në rrugëtimin për ta gjetur paqen me bletët, ajo fillon ta gjejë edhe paqen me vetveten.

Të kthyerit në film një histori si kjo e Fahrijes, Blertës i erdhi si ide pasi ka dëgjuar një storje televizive rreth kësaj gruaje.

“Ideja ka lindur pasi kam dëgjuar një storje televizive rreth një gruaje (Fahrije Hoti), e cila përkundër nevojës për mbijetese dhe mbështetjes qe iu ofron edhe grave te tjera te veja, të cilat ndodhen në të njëjtën situatë me Fahrijen, iniciativa e saj për të punuar nuk shihet me sy të mirë nga rrethi patriarkal ku ajo jeton”, tregon regjisorja rreth përmbajtjes së filmit.

“Zgjoi” do të jetë filmi që botës do t’i shpalosë një tregim nga Kosova, në mesin e shumë tregimeve të tjera që bota duhet t’i dëgjojë nga ky vend. Ky sukses padyshim që regjisoren e bën shumë krenare.

“Kemi shumë tregime interesante dhe shumë gjëra për të treguar. Fakti se një tregim nga Kosova do të shihet e dëgjohet nga një publik i gjerë më bën shumë krenare e aq më tepër për shkak të temës të cilën e trajton.”

Përkundër sfidave dhe vështirësive që ka Fahrija gjatë procesit, në thelb filmi përmban një tregim inkurajues dhe shpresëdhënës. Sipas regjisores, secila vajzë, grua, por edhe burrë që do ta shoh filmin mund të motivohet nga një sukses i tillë.

Të qenit vetë skenariste dhe regjisore e filmit, për Bashollin ishte një përgjegjësi e dyfishtë. Por, ajo beson se falë këtij angazhimi është rritur e zhvilluar edhe si person, por edhe si profesioniste.

“Skenari është proces i rritjes dhe me ka ndihmuar shumë që të kuptoj edhe më thellësisht temën edhe karakterin. Sa ka qenë e vështirë aq mendoj se edhe më ka ndihmuar për të depërtuar pak më brenda karakterit.”

Pjesëmarrja në ‘Sunndance’ është shenja e parë që ky projekt filmik është shumë premtues, por regjisorja rrugëtimin e filmit shpreson ta pasuroj edhe me shumë çmime.

“Fillimi është shumë i mirë, tani të shohim. Kur futesh me një festival si “Sundance” rrugëtimi i mirë është i sigurtë. Shpresojmë që filmi të vlerësohet edhe me çmime sepse ashtu do të ketë vërtetë rrugëtimin e suksesshëm.”

Të nisësh një karrierë është me të vërtetë e vështirë, por vazhdimi duket sikur është një tjetër sfidë më vete. Regjisorja beson që me dashuri do t’i kaloj të gjitha. Ndërsa përkushtimin e sheh si çelës të suksesit në secilin profesion.

Përderisa gjatë jetës marrim mësime që në momente të caktuara kanë efekte pozitive, një mësim të tillë regjisorja e ka zbatuar gjatë krijimit të filmit. Këmbëngulësia dhe puna përzistente ishin cilësi që i ndihmuan gjatë procesit të punës. Sipas Bashollit duhet të insistojmë dhe të punojmë shumë deri sa të arrihet rezultati i kënaqshëm në çdo fazë të procesit.

Teksa biseduam për kriteret që e bëjnë një film të shkëlqyer, Basholli si vlerë kyçe e sheh ndjesinë që të ofron një film.

“Për mua ndjesia që të krijon ai film, nëse bota e krijuar aty brenda është e besueshme dhe të merr me vete pa bërë asnjë pyetje atëherë filmi është i mirë. Pastaj natyrisht skenari është kryesori, aktorët, kamera e shumë elemente.”

Gjatë jetës, Blerta është frymëzuar nga shumë filma dhe regjisorë, qoftë edhe shqiptarë, por ajo përmend një ndër filmat që ka pasur më së shumti ndikim te ajo.

“Ka shumë filma dhe shume regjisorë e regjisore edhe nga Kosova edhe nga Bota që më frymëzojnë. E kam shumë të vështirë t’i listoj me të vërtetë. Një prej filmave që ende e përmend është “Dancer in the Dark” nga Lars von Trier, por ka shumë shumë filma që më frymëzojnë. Tregimi, qasja e regjisorit e më së shumti aktrimi janë ato elemente që më tërheqin edhe te ky film, por edhe tek shumë filma të tjerë.”

Krejt për fund, Basholli e cila vitin 2020 e përmbylli me një sukses të jashtëzakonshëm, shpreson që viti i ardhshëm t’i shtrojë filmit “Zgjoi” një rrugë edhe më të gjatë e të suksesshme, përderisa premton që do të vazhdoj të punoj intenzivisht. / KultPlus.com

Trebicka: Disa bëjnë filma e bëhen regjisorë vetëm sepse kanë para

Aktori i mirënjohur shqiptar Alfred Trebicka, i ftuar në një prej emisioneve televizive ka komentuar mbi filmat e kohëve të fundit në Shqipëri, duke mbajtur një qëndrim skeptik. Trebicka shprehet se, disa njerëz që vijnë nga hiçi, bëjnë filma, bëhen skenaristë, regjisorë apo aktorë, vetëm sepse kanë disa mjete financiare.

Të tillë persona, ai i quan sharlatanë dhe shprehet se, për të bërë një film nuk është e mjaftueshme që të kesh mjete financiare, por nivel i lartë arsimor, kulturor e artistik.

Trebicka nuk shprehet me emra konkretë, por kinematografia shqiptare është ‘pushtuar’ kohët e fundit nga filmat e Ermal Mamaqit dhe Bes Kallakut.

Pjesë marrë nga intervista:

  • Pse Alfred Trebicka, mund të refuzojë një rol?

Alfred Trebicka: Refuzuar domethënë, unë mund të them se në princip nuk e dua, nuk e kam refuzimin. Por, sigurisht që kam refuzuar. Kam refuzuar kur nuk më ka bindur, në rastin e filmit, skenari dhe regjisori.

Kjo ka ndodhur në disa raste, me regjisorë të rinj. Kanë ardhur me dëshirën e mirë për të bashkëpunuar dhe i kam pranuar.

Për shembull, kam bashkëpunuar me Ergys Metën, që e vlerësoj në kinema ose Joti Heillin. Nuk është se, nuk njoh refuzimin. Por, kur marr një skenar që nuk më duket skenar dhe shoh që personi që do ta ekzekutojë, sipas tij, nuk ka atë formimin elementar të një njeriu. Këtu, po ndodh një fenomen i pakëndshëm, në atdheun tonë të dashur. Po dalin njerëz pa asnjë lloj formimi pas asnjë… edhe thonë që jam kineast. Ore, kineast është fjalë shumë e madhe! T’i thuash dikujt që je kineast, duhet ta pyesësh veten mirë. Ka një mori komponentësh domethënë, që duhet t’i ketë një person për t’u quajtur kineast.

  • Ka shumë njerëz që vetëshpallen

Alfred Trebicka: Po, vetëshpallen, se nuk dua të përmend edhe emra tani, se s’është etike. Se edhe romanët e kam thënë që nuk dua të përmend emra. Po i shohim dita-ditës, një film nga ky, një film nga ai. Edhe ti thua “ore, kush është ky që bën skenarin vetë, bën regjinë vetë, bën edhe rolin vetë?”.

  • Është e pamundur domethënë?

Alfred Trebicka: Të paktën nga historia e kinemasë sa jam arsimuar, sa jam kontakuar, them me vete nëse ka art më të vështirë për t’u ekzekutuar është arti i kinemasë. Është një art kompleks, është një art që s’ka të bëjë vetëm me, jo se është i lehtë kinemaja. Por ka të bëjë me filozofi, mendim, janë një mori komponentësh. Dhe një njeri që vjen nga asgjëja dhe thotë që do bëj një film.

  • E keni fjalën, për filmat që prodhohen kohët e fundit në Shqipëri?

Alfred Trebicka: Edhe vetëshpallen pastaj njerëzit, thonë “unë jam regjisor, jam kineast, se unë e njoh tregun”. Këtu janë keqkuptuar njerëzit. Se të bërit film, nuk është vetëm çështje tregu. Ka kapur tregun ky, di se çdo tregu. Cili treg? Cili treg? Për cilin treg flasin? Unë si profesionist, do t’i quaja sharlatanë. Sharlatanë të këtij arti të madh, siç është kinemaja. Trumbetojnë, kanë disa mjete financiare që unë as nuk hyj në ato dhe as më intereson fare. Mund të kesh aftësinë për ta gjetur këtë, por deri këtu. Në nivelin profesional: Ndalu Beg, se ka hendek!

  • Domethenë, jeni skeptik me këta?

Alfred Trebicka: Jam skeptik dhe për njëfarë kohe, kam heshtur, por ka rënë një moment që është e pamundur sepse janë bërë si gripet apo viruset e frikshme. Dhe kur dëgjoj brezin e ri që flasin në vijimësi, filmi i këtij, filmi i këtij, them: O zot, ku po shkojmë, ku po na çon kjo rrugë?

Kam dëgjuar që kanë mbetur të zhgënjyer pasi kanë shkuar për ta parë dhe u kam thënë, nxirrini vetë konkluzionet, pasi kur të dalë trap, të kuptosh çfarë është. /Konica.al//KultPlus.com