Etiketë: tirana

Mediat e huaja vijojnë t’i bëjnë jehonë ndryshimeve që kanë ndodhur 3 vitet e fundit në Tiranë, por edhe ta promovojnë atë si një destinacion turistik, që po merr vëmendje të zgjeruar në Europë.

Gazeta e njohur italiane “Corriere della Sera” e rendit Tiranën si destinacionin më të mirë për turistët italianë për festat e fundvitit, duke e cilësuar si një nga qytetet më të reja, me alternativa dhe kosto të ulët, në Europën e re.

“Nga tregjet e vogla përreth pemës së madhe në Sheshin “Skënderbej”, tek ndriçimi i kudogjendur”, shkruan gazetarja e njohur Fancesca Masotti, “bën që Krishtlindja të ndihet kudo”.

Në suplementin e saj, “Corriere della Sera” evidenton nismën e ndërmarrë nga Bashkia e Tiranës për Pyllin Orbital për gjelbërimin e kryeqytetit, si dhe transformimin e sheshit “Skënderbej”, Pazarit të Ri dhe Piramidës që do të nisë së shpejti. Fancesca Masotti shkruan se “grisë dhe frikës së dhjetëvjeçarëve të regjimit komunist, Tirana i përgjigjet me ngjyra dhe shije të forta në rrugët e saj”

Revolucion në Tiranë

Një fundvit me surpriza në kryeqytetin shqiptar – një qytet i ri dhe “loë cost” – që ndjek gjithë fantazi të ardhmen. Mes muzeve të rinj dhe rampave të ‘Skatebord-it” mbi simbolet e së shkuarës

Nga Fancesca Masotti

Sfida e radhës ka nisur: Prej nëntorit, Tirana është zyrtarisht kandidate për Kryeqytetin Evropian të Kulturës 2024. Vjen si mirënjohje për një nga qytetet më të reja, alternative dhe ‘low cost’ e Europës së re, që udhëheq një vend që ka si moto turistike “Go your oën ëay”. Ndiq rrugën tënde. Udhëto sipas mënyrës tënde. Kryeqyteti shqiptar, ku mosha mesatare, siç e deklaron kryebashkiaku Erion Veliaj, është 27 vjeç, ka katërfishuar popullsinë në 20 vite, është në rritje ekonomike dhe po përjeton një revolucionin “e gjelbër”.

Nga shtëpizat e vogla (të bukura prej druri, ngjyrë bakri dhe alabastre) përreth pemës së madhe në sheshin “Skënderbej”, tek ndriçimi i gjithpranishëm, bëjnë që atmosfera e Krishtlindjeve të ndihet më shumë se kudo. E kuptueshme për një vend të dalë nga diktatura komuniste vetëm në fillim të viteve ’90. Por, vlera e vërtetë e shtuar e një fundjave në qytet është të ndjesh “urinë e saj për të ardhmen”. Mes arkitekturës otomane, fashiste, komuniste, qiellgërvishtësve të rinj dhe gjelbërimit në zona dikur të braktisura.

Mes bunkerëve dhe aromave të forta
Për ta kuptuar vërtet Tiranën, duhet të kalosh nga Blloku. “Ish-lagjja e ndaluar, e rezervuar në atë kohë për elitat e regjimit, sot është mbretëria e të rinjve”, tregon Alice Ophelia Taylor, shkrimtare, gazetare dhe aktiviste angleze që prej një viti jeton këtu (blogu i saj thebalkanisto.com është ndër më të lexuarit në Ballkan).

Atje ndodhet Galeria Fab, në pronësi të Fakultetit të Arteve, ku shpaloset krijueshmëria më e fundit, dhe më e mira e artit të rrugës në Shqipëri, e promovuar nga administrata lokale me projekte të tilla si MurAl, një bashkëpunim mes Bashkisë dhe laboratorit të Leçes “Rruga 167/B”, i cili në 2018 bëri bashkë mjeshtra të muraleve italianë, francezë, serbë dhe uruguaianë. E mandej bare, pub-e, galeri arti dhe studio arkitekturore, të hapura nga ata që kanë ndjekur kurse në Londër apo Milano, që kanë vendosur të kthehen.

Lufta kundër smogut
Prej qershorit, në qytet janë hedhur në qarkullim 4 mijë biçikleta të markës Mobike, përkrah biçikletave të EcoVolis, që ka startuar në 2011. Një ide e përkryer për një qytet të sheshtë dhe me dimër të butë. Projekti Tirana 2030-TR030 parashikon një brez pyjesh përreth qytetit. Studioja holandeze Mvrdv parashikon gjithashtu rikonstruksionin e Piramidës, mauzoleumit famëkeq, i ndërtuar nga familja e diktatorit Enver Hoxha në vitin 1988. Njëherë bazë e NATO-s për luftën në Kosovë, pastaj klub nate, dhe tani është një ri-gjetje për “skater” (patinazh).

“Do të mbetet një hapësirë për të rinjtë”, thekson kryebashkiaku 39-vjeçar. “Një qendër multifunksionale për edukimin teknologjik, me një teatër dhe një librari. Do të jetë gati për qershorin tjetër”.

Ndryshimi ndihet kudo në sheshin “Skënderbej”, zemra e qytetit është rikonstruktuar dhe është kthyer në pedonale, duke mirëpritur koncerte falas. Përreth janë mbjellë qindra pemë. Për gazetarin Stephen Burgen, të gazetës angleze “The Guardian”, e bukura e Tiranës qëndron në kaosin e saj, godina të viteve ’40, të suvatuara me suva fosforeshente, xhami dhe kisha ortodokse. Pasqyrë e një historie torture. Për të prenotuar turin “Communist Tirana” (Tirana komuniste) të “Good Albania”, do të thotë të vizitosh vendet që përdoreshin për t’i shpëtuar sulmeve, si BunkArt dhe BunkArt2, Shtëpia e Gjetheve, që rrëfejnë aktivitetin e ish policisë sekrete.

Grisë dhe frikës së atyre dhjetëvjeçarëve, Tirana i përgjigjet me ngjyra dhe shije të forta në rrugët e saj. Këto elemente ndeshen tek “Pazari i Ri”, një pazar i rikonstruktuar në vitin 2017, në verilindje të sheshit “Skënderbej”, ku gjen japrakë me oriz, të mbështjellë me gjethe, dhe speca me gjizë. Po kështu, zbulohen shije të reja edhe në lokalet e tjera, si Mullixhiu, apo në vendet ku gjithçka është bio dhe me prodhime lokale, si në Fishtë, një orë larg nga Tirana. Këtu, agroturizmi, si tek Mrizi i Zanave, bën që lënda e prodhuesve të vegjël të kthehet në një kryevepër duke shoqëruar vreshtarinë autoktone, si Kallmet Prestigj. Niset nga tradita antike, shpesh e varfër, për të kaluar tek tendencat e reja. Pak a shumë, si ky qytet.

Për francezët, Tirana konsiderohet si parajsa e vogël e Ballkanit, që ia vlen të vizitohet. Pas gazetave prestigjioze si “The Economist” apo “The Guardian”, apo revistave me emër si “Vanity Fair”, “Vogue”, “L’Espresso” etj., edhe revista e njohur franceze “Marie Claire” i ka kushtuar një artikull kryeqytetit shqiptar, duke e cilësuar si qytetin që “nuk fle kurrë”.

“Vendi i Shqiponjave shfaqet si një vend plot magji, histori dhe kulturë. Një vend ideal për të kaluar pushimet, me një ndjesi mirëqenie dhe argëtimi, Tirana është një qytet që “nuk fle kurrë”, thuhet në artikullin e “Marie Claire”.

Duke cituar të dhënat e marra nga “Numbeo”, një nga faqet më serioze në fushën e statistikave, revista franceze e rendit Shqipërinë dhe kryeqytetin shqiptar si një ndër vendet më të sigurta në botë.

“Numbeo një faqe statistikore e rëndësishme e cila përmban informacione lidhur me cilësinë e jetës nëpër botë, e ka renditur atë (Tiranën) në vendin e nëntë, si një ndër vendet më të sigurta në botë. Shqipëria është një vend i cili është ende në hapat e para me një realitet në zhvillim e sipër”, shkruan “Marie Claire”.

Një fakt i tillë konfirmohet edhe nga Nicolas Coupat, një francez i cili punon në një agjenci që merret me organizimin e grupeve turistike nga Franca, të cilët duke përfituar nga ofertat joshëse që ofron vendi ynë, marrin edhe shërbimin dentar.

“Unë jetoj në Shqipëri prej shumë vitesh dhe ajo që kam konstatuar është se Tirana është më e sigurt se Parisi apo qytete të tjera franceze. Këtu, unë mund të dal natën pa ndonjë rrezik. Ajo që më bëri të vendosem në Shqipëri është cilësia e jetës: Tirana është një qytet me plot mundësi argëtimi dhe vende ku mund të konsumosh një peshk të freskët, në restorante për më pak se 10 euro personi. Në Francë, unë jetoja me një pagë prej 4500 eurosh, por kam vendosur të vij e të jetoj në Tiranë, ku me 1000 euro në muaj, bëj një jetë më të mirë. I ftoj qytetarët francezë, për të vizituar këtë vend të mrekullueshëm”, thotë Nicolas për revistën “Marie Claire”. /KultPlus.com

Tirana një kryeqytet tërheqës që mund të eksplorohet për shumë më pak se çdo vend tjetër në Europë. Prestigjiozja amerikane “Lonely planet”e ka përzgjedhur Shqipërinë në 10 destinacionet për t’u vizituar në 2019.

Shqipëria me bukuritë e saj natyrore, historike dhe kulturore, i cili ka shumë për t’u zbuluar dhe për t’u eksploruar , vazhdon të tërheqë vëmendjen e agjencive dhe web-siteve të huaja.

“Shqipëria mbetet destinacion ku mund të ecni nëpër peizazhe të bukura malore, fshatrat e përjetshëm dhe të eksploroni një kryeqytet tërheqës si Tirana për shumë më pak se çdo vend tjetër në Europë”, shkruan “Lonely planet”.

Në artikullin e saj prestigjozja amerikane e rendit Shqipërinë mes 10 vendeve si : Southern Nile Valley, Egjipt, Todz Poloni, Great Smokey National Park , Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Maldive, Houston SHBA, Argjentinë, Bangladesh, Eku.

Për turistët edhe muaji tetor në Tiranë është më i preferuari. Në këto ditë vjeshte, ku temperaturat i ngjasojnë atyre të verës, rrugët e kryeqytetit janë të mbushura me turistë të huaj.

Grupet e turistëve i gjen kryesisht përgjatë bulevardit “Dëshmorët e Kombit”, tek “Piramida”, por edhe në muzeumet e Tiranës, ku mund të mësojnë më shumë për kulturën dhe traditën shqiptare.

Nuk i mungon itinerarit të tyre edhe shëtitjet në lagjet e vjetra të Tiranës dhe ndërtesat shumëngjyrëshe, ku njihen me historinë e Tiranës dhe shijojnë kuzhinën vendase.

Por, vendi që vijon të tërheqë më së shumti interesin e vizitorëve të shumtë, është sheshi “Skënderbej”, në qendër të qytetit të Tiranës. I kthyer tashmë në një atraksion të ri për vetë rikonstruksionin modern dhe bashkëkohor, ky shesh është shndërruar në një vlerë të shtuar për turizmin e qytetit.

Ministri i Turizmit dhe Mjedisit, Blendi Klosi, shkruan: “Tirana ❤️ !Grupe të shumta turistësh janë bërë tashmë mysafirë të përditshëm të kryeqytetit”.

Tirana është pa dyshim një nga qytetet më të gjalla e më në shndërrim të Europës Juglindore. Ajo është kthyer në një qendër atraksioni turistik për turistë të huaj nga rajoni, Europa, por edhe më gjerë. Transformimi që po pëson Tirana po zë gjithashtu hapësira në revistat më të njohura të botës.

Në vetëm 15 kilometra katrorë sipërfaqe, në Tiranë mund të shijosh thuajse të gjitha format e turizmit, duke nisur nga ai kulturor, historik, duke vijuar te turizmi arkitekturor e kulinar, e mandej te turizmi malor dhe i aventurës.

Disa prej pikave atraktive, që mund të vizitojnë turistët e huaj në Tiranë, por dhe në rrethina janë Mozaiku i Tiranës, Kulla e Sahatit, Xhamia e Et’hem Beut, Tyrbja e Kapllan Pashës, Kalaja e Tiranës, qendra e Tiranës “Ansambël Monumental”, Ura e Tabakëve, Kalaja e Petrelës, Muzeu Historik Kombëtar, “Bunk’art”, “Shtëpia e gjetheve”, etj, shkruan ata./ KultPlus.com

Të udhëtosh pa shpenzuar shumë para nuk është aq e vështirë sa mendoni, mjafton të bëni durim e të kërkoni.

Kështu e nis artikullin media hungareze, Daily News Hungary i cili i referohet blogut ‘Magical Europe’, dedikuar destinacioneve më të bukura dhe më pak të shtrenjta.

Në listën e përzgjedhur me vetëm 7 vende, Magical Europe e liston Tiranën në vendin e dytë pas Nuremberg-ut, ndërkohë që pas saj ndodhen Marseille dhe Lille i Francës.

Teksa sugjerohet që udhëtimet të bëhen më mirë në ditë jave për Tiranën shkruhet kërshtu: Qendra e qytetit iu bën të ktheheni pas në kohë, sidomos nëse shihni afresket e xhamisë së bukur Islamike, ndërkohë që përreth ka shumë pemë, ura dhe ujëvara. Nëse kërkon të argëtohesh, drejtohuni për tek lagja e Ish-Bllokut./ KultPlus.com

Gazeta e njohur italiane, “Il mesaggero”, i ka kushtuar një hapësirë të veçantë transformimit që ka pësuar kryeqyteti shqiptar në këto tre vite.

Në reportazhin e saj, “Il mesaggero” thekson se Tirana ka pësuar një ndryshim rrënjësor falë Planit të ri Rregullues të arkitektit italian Stefano Boeri. Teksa e krahason transformimin që po pëson Tirana me ndryshimet që pësoi Italia pas Luftës së Dytë Botërore, gazeta italiane shkruan se Rilindja Urbane i hapi rrugë atij që sot është qytet paqësor, alegro dhe i projektuar në të ardhmen.

“Edhe e ardhmja e këtij kryeqyteti do të ketë vulën e Italisë, pas adoptimit (zbatimit) të planit të ri rregullues të Stefano Boerit dhe me shumicën e arkitektëve italianë që po projektojnë lagjet e reja dhe shumicën e gradaçelave në ndërtim. Tirana pas rënies së komunizmit, që e izoloi për 50 vite nga pjesa tjetër e botës dhe në fund edhe nga vendet e bllokut sovjetik, ka jetuar një periudhë kaosi. Ishte bërë një nga qytetet më të rrezikshme të Europës. Rilindja nisi në vitet 2000 me zgjedhjen si kryebashkiak të intelektualit dhe artistit Edi Rama (kryeministrit aktual), që sapo erdhi në drejtimin e kryeqytetit, duke mos pasur burime të mëdha, si shenjë të parë solli ngjyrat në periferitë e shkatërruara nga shembja e pallateve socialiste, duke i lyer me ngjyra të ndritshme. Ishte shkëndija që i hapi rrugë atij që sot është qytet paqësor, alegro dhe i projektuar për të ardhmen. I aftë për të kthyer shumë shqiptarë që u arratisën në vitet ’90 dhe shumë italianë në kërkim të një shansi të dytë”, thuhet në artikull.

Gazetari i “Il mesaggero”, e nis udhëtimin e tij në kryeqytetin shqiptar pikërisht nga sheshi ”Skënderbej” duke theksuar se kjo hapësirë fsheh edhe shpirtin e vërtetë të vendit. “Një udhëtim në zbulim kryeqytetit shqiptar nuk mund të nisë veçse nga sheshi “Skënderbej”, që fsheh shpirtin e vërtetë të vendit.

Një vendi ku 70 % e banorëve janë të besimit mysliman, që i dedikon sheshin më të rëndësishëm patriotit katolik Gjergj Kastrioti Skënderbeu, që në vitet 1400 mbrojti Shqipërinë dhe Europën nga pushtimi osman, përfaqësohet aty në një statujë mbi kalë. Në të njëjtin shesh është përballë edhe Muzeu Historik Kombëtar, më i madhi dhe më i rëndësishmi i vendit me 8 pavijone dhe 18 mijë metra katrorë sipërfaqe, ku përshkruhet gjithë historia e popullit shqiptar. Kur del nga muzeu, gjithmonë te sheshi, mund të admirosh xhaminë e Et’hem Beut dhe Kullën e Sahatit.

Në shesh shfaqen edhe shumë nga dhomat e Plazës, hotelit më elegant të kryeqytetit, ku mund të prenotosh për të shijuar pamjen e mrekullueshme nga 23 katet e tij. Nga sheshi, përshkohet në këmbë bulevardi “Dëshmorët e Kombit”, rruga më e rëndësishme e qytetit ku ndodhen përballë Kryeministria, rezidenca e Kreut të Shtetit dhe ministritë kryesore”, citohet në artikull.

Ajo që i ka tërhequr vëmendjen gazetarit është edhe Piramida, me xhama dhe çimento të varfëruar (fatiscente) që përfaqëson mauzoleumin dedikuar Enver Hoxhës, por edhe Parku i Madh i Liqenit Artificial.

Në reportazhin e “Il mesaggero-s” nuk mund të mungonte edhe Pazari i Ri, një zonë që deri një vit më parë i ngjante më shumë një vendgrumbullimi plehrash e që sot është një nga pikat më të frekuentuara nga turistët. Gazetari italian u rekomandon vizitorëve italianë edhe Malin e Dajtit.

“Për të thithur ajër të pastër dhe për të shijuar edhe një pamje spektakolare mbi luginën e Tiranës, mund të shkohet në Malin e Dajtit përmes teleferikut më të madh në Ballkan për 15 minuta dhe me një kosto rreth 6 euro. Shpirti i vërtetë i qytetit njihet duke takuar njerëzit në jetën e përditshme, si ata që frekuentojnë Pazarin e Ri, tregun kryesor të Tiranës, të restauruar së fundmi ku çdo ditë në tryeza ekspozohen prodhimet më të mira nga i gjithë vendi. Përreth ka dhjetëra restorante e lokale të çdo lloji, ku mund të konsumosh receta lokale, por edhe qofteri, pica apo hamburger. Mes të gjithave, qëndron restoranti italo-shqiptar Markata e Peshkut, që çdo ditë ofron peshk të freskët që vjen nga bregu i Adriatikut vetëm disa dhjetëra kilometra larg kryeqytetit”, thekson “Il Messagero”.

Për të gjithë ata që duan të shijojnë orët e vona të kryeqytetit, vendi i rekomanduar është zona e ish-Bllokut, një zonë e mbushur jo vetëm me aktivitete të shumta biznesi, por edhe diskoteka e klube nate të hapura deri në agim.

“Tashmë gjatë ditës zona është e mbushur me zyra private, call center, ndërsa çdo natë qyteti ndizet nga jeta e natës, me lokale, kazino, klube nate dhe diskoteka të çdo lloji, të hapura deri në agim. Në të ardhmen, zona e ish-Bllokut do të jetë e destinuar të bëhet gjithnjë e më shumë zonë e drejtuar ndaj prestigjit dhe simbolit të Tiranës së ardhshme”, shkruan gazeta e njohur italiane.

Migrimi i brendshëm i popullsisë e ka shndërruar kryeqytetin në një nga qytetet me dendësinë me të madhe të popullsisë për kilometër katror në botë.

Sipas të dhënave të INSTAT ne publikimin për statistikat e rajoneve 2017, qarqet si Tirana, Durrësi dhe Vlora gjatë vitit 2017 kanë pësuar rritje të numrit të tyre të popullsisë, ndërkohë që qarqet e tjera vazhdojnë të kenë një rritje negative.

Qarku i Tiranës i cili përfshin edhe kryeqytetin e Shqipërisë ka dendësinë më të lartë me 529 banorë për km2, ose pesëfishin e mesatares. Duke ju referuar të dhënave të Kombeve të Bashkuara, të publikuara në “Wikipedia”, Tirana është qyteti i 24 -et në botë për dendësinë e popullsisë për kilometër katror. Qyteti me dendësinë më të madhe të banorëve për kilometër katror në botë është Macau në Kinë me 20 mijë banorë për kilometër katror dhe më pas Monaco me rreth 19 mijë banorë për kilometër katror.

Dendësia e Shqipërisë

Në Shqipëri qarku i dytë me dendësinë më të lartë është Durrësi me 375 banorë për km2 ndjekur nga qarku i Fierit me 159 banorë për km2.

Dendësia e popullsisë në mes të vitit 2017 është 100 banorë për km2, vlerë e cila ka pësuar ndryshime shumë të vogla në pesë vitet e fundit. Shpërndarja e dendësisë sipas qarqeve tregon se vetëm 3 qarqe kanë dendësi mbi 150 banorë për km2.

Popullsia e Shqipërisë ka ardhur duke u zvogëluar pas vitit 2001, ky trend vazhdon edhe në vitet në vijim, por ritmi i rënies së saj ka ardhur duke u zvogëluar. Pavarësisht rënies së popullsisë gjithsej, nuk mund të përgjithmonë këtë fakt për të gjithë qarqet.

Popullsia e vendit po shkon drejt procesit të plakjes si pasojë e uljes së lindshmërisë dhe rritjes së jetëgjatësisë dhe për më tepër emigracionit i cili vazhdon të mbetet veprues dhe që përfshin një popullsi relativisht të re.

Nga ana tjetër kemi vetëm dy qarqe dendësia e të cilëve është nën 40 banorë për km2. Dendësia më e ulët përqendrohet në zonat më periferike të vendit tonë, qarku i Kukësit në verilindje dhe qarku i Gjirokastrës në juglindje. Ky i fundit ka dhe dendësinë më të ulët në territorin e Shqipërisë, rreth 22 banorë për km2.

Gjatë vitit 2017, vetëm dy qarqe të vendit kanë pësuar rritje në numrin e popullsisë, Tirana dhe Durrësi. Ndryshimet në popullsinë e qarqeve, përveç dy komponentëve kryesorë, shtesës natyrore dhe migracionit neto, një rol kryesor luajnë edhe lëvizjet e brendshme të popullsisë. Pavarësisht se efekti i tyre në popullsinë gjithsej të vendit është zero, ndikimi i tyre në popullsinë e qarqeve është i konsiderueshëm.

Ndryshimin bruto më të lartë në numrin e popullsisë e shënon qarku i Gjirokastrës me rënie prej 46,3 për mijë banorë, ndjekur nga Dibra dhe Berati. Nga ana tjetër, Tirana, Durrësi dhe Vlora kanë koeficientin bruto të ndryshimit të popullsisë pozitivë respektivisht 24,8, 16,7 dhe 2,6 për mijë banorë.

Pjesa më e madhe e njerëzve që kanë ndryshuar vendbanimin në pesë vitet e fundit kanë lëvizur në qendrat urbane, që në shumicën e rasteve, përfshin kryeqytetin, Tiranën, ose zonat përreth tij. Edhe pse lëvizjet e brendshme janë shumëdimensionale, është e dukshme se shumica dërrmuese e flukseve të migracionit të brendshëm fokusohen drejt Tiranës dhe Durrësit.

Ndërsa Gjirokastra, Dibra dhe Kukësi qarqe të cilat kanë një balancë të thellë negative të migracionit të brendshëm, këto qarqe përjetojnë flukse shumë më të larta dalëse të popullsisë sesa flukse hyrëse, shkruan monitor./ KultPlus.com

Prej disa vitesh, gjatë verës rrjetet sociale të miqve dhe të njohurve ofrojnë fotografi me plazhe të bukura dhe det të kulluar, duke eksploruar destinacione pushimi të papritura: Sarandë, Gjipe dhe Vlorë, shkruan website italian “Vinix”.

Ato janë vendbanime në bregdetin shqiptar, një destinacion turistik që gjithnjë e më shumë vlerësohet për mungesën e mbipopullimit dhe për çmime shumë të volitshme, duke filluar nga ato të fluturimeve ajrore për të arritur – në një orë e gjysmë nga Roma – kryeqytetin, Tiranën.

Shqipëria ka pak më shumë se 20 vjet që ka dalë nga një periudhë e gjatë regjimi komunist (të diktatorit Enver Hoxha) dhe në krizë të plotë ekonomike dhe politike, përfaqësonte fytyrën më të varfër dhe më të dhimbshme të Europës – e njohur si një kontinent, por jo si një realitet gjeopolitik në të cilin ende nuk është pjesë – por duke vizituar qytetet bregdetare dhe kryeqytetin është e vështirë të gjesh gjurmë.

Sot Shqipëria mirëpret turistët si një vend modern dhe mjaft efikas. Duke filluar nga Tirana. Projekti i ri urbanistik për zgjerimin e bulevardit “Zogu 1”, ka filluar t’i japë Tiranës një pamje mikpritëse dhe të ngrohtë, në sajë të nxitjes së atëhershme të ish kryebashkiakut Edi Rama – sot Kryeministër – artist dhe intelektual, që pikturoi me ngjyra të ndritshme fasadat e ndërtesave.

Sot, me kryetarin ri dhe energjik Erion Veliaj, fasadat e ngjyrosura të vjetra dhe të reja – shpesh të kryera nga artistë të njohur – ende dominojnë rrugët e Tiranës dhe në veçanti në brigjet e lumit Lana që përfaqësojnë në mënyrë efektive frymën miqësore dhe të relaksuar të shqiptarëve.

Qendra e rregullt dhe vazhdimisht në zhvillim është e mbushur me sheshe ndërtimi – shpesh të projekteve arkitektonike të nënshkruara nga studiot e rëndësishme europiane, duke përfshirë italianët -, muze interesante dhe instalime të artit bashkëkohor, kafene të modës ( që nganjëherë do të thotë edhe në stilin e plotë nostalgjik-sovjetik) dhe dyqanet organike.

Mos humbisni as disa restorante të këndshme, të ndikuara në mënyrë të qartë – si në mjedis dhe në kuzhinë – nga stili nordik-redzepian (shumë kuzhinierë shqiptarë, sot në punë nëpër Europë, pjesërisht janë gati për t’u kthyer në shtëpi).

Edhe pse ndikimi italian është ndjerë në numrin e madh të picerive dhe restoranteve që mbushin qendrën dhe lagjen e modës, Bllokun – dikur selia e vendbanimet e udhëheqësve komunistë – është e vështirë të mos provosh byrekun , një gatim tradicional, i kripur në formën e picës dhe i mbushur me djathë ose perime), qofte (qofte pikante), fërgesë (përzierje e vajit të ullirit, miell misri dhe vezë) dhe tavë (zakonisht me bazë mishi dhe perime), është në fakt në vend një lloj “krenarie shqiptare”, që fokusohet në zbulimin dhe shfrytëzimin e trashëgimisë lokale gastronomike.

Të vetëdijshëm se gjërat ndryshojnë shpejt në qytet dhe ndoshta në disa muaj disa nga gjërat e shkruara mund të mos jenë më të vlefshme, po ju lë një numër këshillash mbi çfarë mos të humbisni, të shikoni dhe të shijoni në Tiranë.

Sheshi Skenderbej rruga “Ludovik Shllaku”

Sheshi i madh që shënon kufirin midis bulevardit “Dëshmorët e Kombit dhe bulevardit “Zogu 1”, të dominuar nga statuja e heroit shqiptar Gjergj Kastriot Skënderbeut dhe fasada e Muzeut Historik Kombëtar me mozaik të madh “patriotik”, është zemra e qytetit dhe simbolikisht e të gjithë Shqipërisë.

I transformuar plotësisht nga plani urbanistik i kërkuar nga Edi Rama, nga bllokimi kaotik i trafikut të makinave sot sheshi është bërë një hapësirë ​​e madhe për këmbësorët, i shtruar me gurë natyror nga të gjitha trojet shqiptare. Përveç një kopshti me barishte, një karuseli dhe arredimeve urabne, mirëpret shpesh ngjarje dhe festime. Nga këtu, në të djathtë, nis rruga “Ludovik Shllaku”, rrugë për këmbësorë përgjatë të cilës ndodhet edhe Instituti Italian i Kulturës, i cili karakterizohet edhe nga pemë dhe kopshte me barishte aromatike.

Shtëpia e gjetheve, Shtëpia e gjetheve (Shtëpia dhe Gjetheve)

Jo shumë larg nga sheshi qendror i qytetit, një ndërtesë historike lindi si klinikë obstetrike strehon një muze që tregon destinacionin e fundit të ndërtesës, për shumë kohë një mister për banorët e Tiranës. Këtu ishte për shumë vite vendi qendror i Sigurimit, policisë sekrete shqiptare. Shtëpia e gjetheve, Muzeu i Shërbimeve Sekrete Shqiptare, tregon përmes një përshkrimi shqetësuese në dhoma të ndryshme të ndërtesës së spiunazhit, përgjimin, represionin dhe propagandën e regjimit, duke transmetuar një ndjenjë të madhe të kontrollit të vazhdueshëm.

Një kafe në Bllok

Lagjia që dikur strehonte banesat private të bashkëpunëtorëve më të afërt të regjimit, përfshirë edhe vetë Hoxhën, dhe të quajtur “Blloku i parë” është sot zona më e modës e Tiranës. Rrugët e saj katrore janë plot dyqane veshjesh, restorante – madje edhe italiane dhe japoneze – dhe kafe të shijshme të vendosura lokalet e lagjes, ku vendasit duan të pijnë një ekspres, një birrë ose një lëng.

Piramida

Ndërtesa e madhe e piramidës përgjatë bulevardit “Dëshmorët e Kombit” u hap për publikun në 1988 si një muzeum pompoz dedikuar diktatorit Hoxha. I zhveshur nga pllakat që e mbulonin ai u shndërrua në një qendër kulturore dhe sociale për të rinjtë – ajo duhet të strehojë Qendrën Kulturore Ndërkombëtare, por sot duket e braktisur – ngjitet në perëndim të diellit nga shumë të rinj që kërkojnë një pikë vëzhgimi. Përballë është Kambana e Paqes, e realizuar nga bashkimi i predhave të mbledhura nga fëmijët shqiptarë gjatë 1997.

Pazari i Ri

Jo shumë larg nga sheshi “Skënderbej”, Pazari i Ri në Tiranë – i ndërtuar në ’30, por vetëm kohët e fundit i rinovuar duke e kthyer atë në një hotel, të pastër mikpritës – është një ndalimin për mos u humbur në lidhje me shpirtin e qytetit dhe banorëve të saj.
Një strukturë prej xhami dhe metali, e projektuar nga një studio italiane mbulon tavolinat e tregut ku janë ekspozuar ushqime të ndryshme: fruta dhe perime, ullinj, speca,shumë lloje të bimëve, por edhe enë balte dhe sende të tjera të kuzhinës. Gjithçka përreth, në sheshin e dominuar nga një ndërtesë e zbukuruar me motive të qilimave tradicionale shqiptare, ka bare dhe restorante të tilla si Markata e Peshkut – ku mund të qëndroni për të pirë një pije të freskët në hapësirën e hapur përballë tregut ose të zgjidhni peshkun e freskët të ekspozuar në banak ose mund të shijoni qofte të shkëlqyera./ata

Në rrugëtimin e saj transformues, për t’u shndërruar në një qytet europian, Tirana ka rrëmbyer një tjetër vlerësim të rëndësishëm në Lisbonë.

Pas çmimit në Barcelonë për sheshin “Skënderbej” dhe atij në Londër për Pazarin e Ri, kryeqyteti shqiptar është përzgjedhur nga një juri ndërkombëtare, si një ndër qytetet që ka pësuar transformimin më të thellë në Europë.

Kandidatët e finalistët për të rrëmbyer Çmimin e Aksionit më Transformues 2018 u zbuluan në Festivalin URBACT, i mbajtur në Lisbonë të Portugalisë, ku kryeqyteti shqiptar u rendit mes Bolonjës dhe Ghentit.

Çmimi, i cili jepet nga ICLEI – Qeveritë Lokale për Qëndrueshmërinë, Rajoni Bask dhe Qyteti i Aalborg (Danimarkë), shpërblen veprat transformuese në vijim ose të përfunduara në kategori socio-kulturore, transformimin socio-ekonomik dhe teknologjik.

Nga një garë e fortë prej 40 aplikimesh u përzgjodhën tre qytete: Tirana (Shqipëri), për rritjen e hapësirës së gjelbër urbane rreth qytetit, duke luftuar shtrirjen urbane; Qyteti i Bolonjës (Itali), për marrëveshjen e bashkëpunimit me qytetarët e tyre, për të rritur angazhimin qytetar dhe rigjenerimin e qendrave urbane; si dhe qyteti i Ghent (Belgjikë) për transformimin e sistemit vendor të ushqimit të qytetit, nëpërmjet modeleve të pjesëmarrjes së qeverisjes.

Anëtarja e jurisë dhe kryetarja e Komisionit, Cor Lamers, tha: “U ndjeva jashtëzakonisht e lumtur kur zbulova se Çmimi i Aksionit më Transformues 2018, tërhoqi aq shumë aplikantë nga e gjithë Evropa. Këto projekte pjesëmarrëse i bëjnë komunitetet dhe ekonomitë tona lokale më përfshirëse, të gjelbra dhe të qëndrueshme. Si rezultat, ata u japin qytetarëve tanë një cilësi më të mirë jetese. Shpresoj se këto nisma do të shërbejnë si shembuj që do të përsëriten kudo dhe do të krijojnë një reaksion zinxhir të aksioneve transformuese në rajonet dhe qytetet tona”.

Duke përgëzuar kandidatët e përzgjedhur, Hakan Lucius, anëtar i jurisë dhe shefi i Divizionit të Shoqërisë Civile, në Bankën Europiane të Investimeve, tha: “Duke përfaqësuar diversitetin gjeografik të Evropës, këto tre qytete arritën të adresonin komponentë të ndryshme të zhvillimit të qëndrueshëm, veçanërisht përfshirjen sociale, zhvillimin urban dhe ushqimin, duke përfshirë në mënyrë kuptimplotë të gjitha palët e interesuara. Veprimet e tyre inovative janë sfida kryesore për të ardhmen tonë të përbashkët dhe duhet të jenë frymëzues për të gjithë aktorët e angazhuar për qëndrueshmëri”.

Pylli Orbital, një balancë mes qytetit dhe rizbulimit të natyrës

Në një kohë kur disa vende po flasin për mure, Tirana është duke ndërtuar një “mur” pemësh, për t’i dhënë oksigjen qytetit. Objektivi strategjik numër një i Planit të Përgjithshëm Vendor të Boerit, propozon një “Pyll Orbital” prej 2 milionë pemësh, që do të rrethojnë Tiranën, e që do të shërbente si një brez i gjelbër, për të parandaluar shtrirjen urbane.

“Mos e nënvlerësoni fuqinë e fëmijëve,” thotë kryebashkiaku i Tiranës, Erion Veliaj: “Një qytet për fëmijët tanë, është një qytet për të gjithë ne. Unaza pyjore është dendësuar nga “pemët e ditëlindjeve” të fëmijëvë, të cilat janë mbjellë nga prindërit. Ne jo vetëm krijojmë një të ardhme më të mirë për fëmijët tanë, por gjithashtu rrisim fëmijë që do ta mbajnë të sigurt të ardhmen”./ KultPlus.com

Kryeqyteti i Shqipërisë ka kaluar një metamorfozë në shumë pak vite, shkruan e përditshmja suedeze “Expressen.se” në një reportazh të gjat që ia dedikon Shqipërisë.

Në lagjen famëkeqe ku liderët komunistë jetuan deri në vitet 90’ kur ra diktatura dhe ku njerëzit e zakonshëm nuk ishin të mirëpritur, sot gjen një jetë nate jashtëzakonisht të gjallë me bare moderne, kafene të bukura dhe shumë restorante të mirë.

Tirana është e vogël, pra çdo gjë në qendër është e arritshme në këmbë.

Pranë Sheshit Skënderbej ndodhet Galeria Kombëtare, ku mund të shihet arti i kohës së diktaturës.

Ndryshe nga ish-shtetet e tjera komuniste në lindje, ai përzihet me artin modern.

Nëse dëshironi të mësoni më shumë për historinë e vështirë të vendit në epokën komuniste, rekomandohet “Bunkart”, një muze i nëndheshëm i ndarë në dy pjesë, ku njëri gjendet në qendër të qytetit dhe tjetëri pranë teleferikut që të dërgon në majë të Malit të Dajtit./ KultPlus.com

Vizita në Shqipëri pa marrë një makinë me qera është praktikisht e pamundur. Transporti publik mund të funksionojë më mirë, por në çdo rast autonomia e një automjetit lejon të arrini shumë vende të tjera.

Mbi të gjitha, Shqipëria është një vend me të vërtetë i këndshëm për të eksploruar me makinë, shkruan siti italian girosognando.it, që ka për synim njohjen e vendeve të reja dhe të panjohura.

Gjatë udhëtimit tim në Tokën e Shqiponjave, më duhej të organizohesha në kohë, saqë sapo zbrita në aeroportin e Tiranës, kushtuar Nënë Terezës së Kalkutës, gjithçka shkoi në drejtimin e duhur. Ndër të tjera, aeroporti ndodhet në mes të Tiranës dhe Durrësit, në autostradën e autostradës që bashkon dy qytetet.

Në këtë rast ashtu edhe në të tjera, portali Easyterra na ndihmon për të gjetur një Hyundai I10 të përshtatshëm për eksperiencën tonë, e vogël dhe me kambio automatike, pa shumë pretendime dhe një tarifë qesharake të ulët.

Merreni në aeroport dhe shkoni direkt në Tiranë. Ne marrim autostradën (vëmendje, mund të ndodhë që njerëzit të kalojnë në këmbë!) Dhe pastaj të shkoj drejt kryeqytetit shqiptar. Në fund të autostradës na mirëpret një rrethrrotullim me shumë trafik me në qendër një shqiponjë me dy koka në mes, atëherë një tjetër rrugë e gjatë na çon drejt në qendër të Tiranës.

Parkimi nuk ishte i vështirë dhe pastaj për të shkuar drejt zemrës së kryeqytetit shqiptar: sheshi i dedikuar për Gjergj Kastriot Skënderbeu. Po, është i njëjti patriot që e takuam në Krujë dhe në të cilën i referohemi artikullit të dedikuar shumë kohë më parë.

Sheshi Skënderbej kohët e fundit është pedonale dhe të impresionon me madhësinë e tij. Është i jashtëzakonshëm, pikërisht sepse është menduar në shumë epoka si një vend për të përqendruar manifestimin e fuqisë dhe madhështisë së Shqipërisë. Edhe fashistët italianë më përpara dhe më pas komunistët e Hoxhës e përdorën sheshin Skënderbej për parada.

Pranë tij ndodhen ndërtesat më të rëndësishme në qytet: Teatri i Operës, Biblioteka, Banka Kombëtare, Bashkia dhe vende të tjera që janë relevante për kulturën dhe jetën ekonomike kombëtare. E pamungueshme një statujë kushtuar Skënderbeut, e ndërtuar në vitin 1968 në 500 vjetorin e vdekjes së tij, ndërsa në njërën anë mund të shihni Sahati i Orës, në distancë të afërt me xhaminë otomane Ethem Beu.

Shqipëria ka kapërcyer komunizmin për më pak se tridhjetë vjet dhe me kalimin e kohës, Tirana ka rifituar gjithnjë e më shumë energji. Për shembull, bregu i lumit është pastruar nga barakat abuzive dhe është kthyer në rregull. Qyteti po evoluon vit pas viti dhe po kërkon edhe në nivelin urbanistik të riniset me një aset të ri. Ndër të tjera, qyteti është shumë i gjallë edhe në mbrëmje, me një sërë klubesh nate, që nuk i kanë asgjë për zili kryeqyteteve të tjera europiane.

Le të kthehemi në autostradë, këtë herë prapa. Ne e kalojmë aeroportin dhe shkojmë të shohim detin pranë Durrësit. Makina jonë e vogël na ndihmon të kapërcejmë çdo pengesë dhe të arrijmë në një plazh natyror dhe jo të prekur nga turizmi masiv, vetëm pak jashtë qytetit.

Kemi bërë nga pluhuri, por nuk ka rëndësi: Shqipëria është e mbushur me larje makinash dhe stacione shërbimi dhe me disa euro ju keni të garantuar një larje. Pra, në fund të turneut tonë në Shqipëri, ne mund të kthejmë automjetin tonë në aeroport pa probleme, për t’u kthyer në Itali me siguri të impresionuar nga ky udhëtim./ KultPlus.com