Shfaqja “Gratë” – ose ‘mëkatet e tyre në patriarkat’, vjen premierë më 21 dhjetor 2022 në Amfiteatrin e Teatrit Kombëtar të Kosovës, përcjell KultPlus.
Produksion i Teatrit Kombëtar të Kosovës, punuar e gjitha nga artiste të jashtëzakonshme të teatrit. Një shfaqje autoriale në bashkëpunim me ansamblin.
Shfaqja vjen nën regjinë e Nastazja Domaradzka. Luajnë: Edona Reshitaj, Gresa Pallaska, Lumnije Sopi, Sheqerie Buqaj, Shengyl Ismaili, Xhejlane Godanci. Ndërsa, dramaturgjia vjen nga Agnesa Mehanolli, Brikena Sopi, Ulpiana Maloku me konsulente dramaturgjike nga Doruntina Basha.
Skenografe është Rudina Xhaferi, kostumografia vjen nga Yllka Brada, mjeshtre ndriçimi është Lucia Sanchez Roldan, kompozitore është Rona Berisha Castrioti, koreografe është Behije Murtezi, asistente regjie është Xheraldina Krasniqi dhe asistente dramaturgjike është Zoga Çeta Çitaku.
Reprizat e para të shfaqjes “Gratë” vinë më 22 dhe 23 Dhjetor 2022. / KultPlus.com
Për herë të parë në Kosovë, Shpat Deda vjen me një turne koncertesh nën emërtimin ‘Muzikë n’Teatër’, së bashku me multi-instrumentistin Visar Kuçi dhe muzikantin e producentin Tomor Kuçi. Adresa e parë qe Amfiteatri i Teatrit Kombëtar të Kosovës, me ç’rast është shpalosur një koncert që ka dalë përtej imagjinatës. Diversiteti i instrumenteve që të merrte pas vete, zëri i veçantë e i butë i Dedës, larmia e aranzhimet e mahnitshme të këngëve që i përkasin albumit “Rrugës” e deri tek ambienti i ngrohtë që u krijua me pjesëmarrjen e të pranishmëve dhe këndimin e tyre herë pas here, kanë qenë pikat kryesore mbi të cilat u jetësua koncerti i parë i këtij turneu, shkruan KultPlus.
Për të qenë dëshmitarë të një formati krejtësisht ndryshe, aty ku gërshetohet poezia me vija melodike të këndshme, të pranishmit kanë mbushur sallën qosh më qosh të hënën mbrëma. Ata kanë përjetuar një udhëtim që zor se harrohet dot. Në anën tjetër, ishte ndriçimi i errët me rreth gjashtë reflektorë që binin direkt në skenë, ai që e ka krijuar një atmosferë ku dukshëm fokusi qëndronte tek tre artistët në skenë. Veshja e tyre në ngjyrë të zezë i përshtatej prapavijës së zezë, asisoj që instrumentet e ngjyrshme që ishin vendosur rreth karrigeve, kanë pasur vëmendjen e gjithsecilit, dhe reflektimi i tyre veçse krijonte një magji me vete, akoma pa u lëshuar tingulli i parë.
Kur ora shënoi fiks 20:10, skena mirëpriti këngëtarin Shpat Deda, instrumentistin Visar Kuçi dhe muzikantin Tomor Kuçi. Kënga e parë e performuar, “Instinktivisht” shënoi nisjen e këtij koncerti të shumëpritur. Qysh nga moment e tutje, vëmendja e publikut u rrëmbye krejt lehtazi. Gjurmë dashurie e melankolie, përshkuan tërë Amfiteatrin e TKK-së dhe bënë rrugëtimin e tyre nëpër secilin shpirt të pranishëm.
Tutje këngët si: “Kërkon”, “Nesër” dhe “T’Huj”, erdhën në një formë unike që rrëqethi krejt sallën. Gërshetimi i zërit të Dedës me fiz-harmonikë, kitarë elektronike, akustike, me talentin e muzikantit Tomor Kuçi dhe magjinë e pakrahasueshme të multi-instrumentistit Visar Kuçi i cili zotëronte violinën, harmonikën e kitarën dhe krijonte ndjesi të papërshkrueshme, ka krijuar një mbrëmje ku më së miri është dëshmuar se dashuria për muzikën nuk ka asnjë limit.
Në anën tjetër, këngëtari Deda, ka interpretuar edhe dy këngë nga albumi i tij i parë me kitarën e tij që sipas vetë këngëtarit, qëndron që 15 vjet. “Ëndërroj” ishte kënga që shkoqiti publikun nga hipnoza e krijuar nga këta tre artistë. Zëri i lehtë e i njëtrajtshëm nga ana e audiencës, së bashku me atë të këngëtarit Deda, ka qenë diçka tejet e ëmbël që u krijua në çast. Këtë ndjesi edhe vetë këngëtari e ka përshkruar si nga momentet më të bukura të jetës së tij. E njëjta situatë ndodhi edhe me “Ninullë”, dhe kjo medoemos tregon shumë për krijimet e Dedës, të cilat pa marrë parasysh kohës, tingëllojnë origjinale dhe japin ndjenja të rralla.
Disa minuta para se ora të shënonte 21:22, kënga që të dërgon në një udhëtim më vete, “Ditë e Re” vulosi fundin e këtij koncerti të dashur për gjithkënd. Ndërkaq, ishin duartrokitjet e shumta dhe brohoritjet e larta, ato që falënderuan këtë treshe për dhuntinë e tyre të jashtëzakonshme.
Për të treguar më shumë për këtë rrugëtim për të cilin fillimisht inspirimin e ka gjetur në Beograd më 27 maj të vitit 2022, për KultPlus, ka folur artisti Shpat Deda.
“Emocionet janë shumë të papërshkrueshme në këtë natë. Jam kënaqur shumë dhe asnjëherë nuk do ta harroj këtë energji që e kam marr këtu në qytetin tim, ku jam lindur e rritur. Këtë energji do e marrim e do e dërgojmë edhe në qytete tjera. Dëshirën për t’i bërë koncertet në teatro, e kam që një kohë, për shkak se ofron një kontekst tjetër se si dhurohet muzika. Fokusi është komplet në skenë dhe nuk ka gjëra që të tërheqin vëmendjen. Andaj, muzika depërton më thellë në këto raste. Kam pritur derisa krijova një program të duhur për skena të tilla dhe këtë e arrita bashkë me Tomorin e Visarin”, ka thënë ai.
Sipas tij, për shkak të buxhetit të vogël, turneu është dashur të zvogëlohet në gjashtë qytete, ndryshe siç ishte paramenduar më herët në pesëmbëdhjetë qytete.
“Në Prizren nuk kam mundur ta rezervoj sepse teatri i tyre është në renovim dhe nuk u ofrua një hapësirë e përshtatshme tjetër. Në Pejë kam qenë verës me këtë program në kinemanë ‘Jusuf Gërvalla’ dhe i dhashë përparësi një qyteti tjetër. Ndërsa, qytetet që i zgjodha, normalisht janë qendra urbane. Në këtë program i zgjodha këngët që i kam pak më artistike dhe nuk janë aq shumë të dëgjuara, sidomos këto dy të albumit të parë. Natyra e këngëve është e ngjashme me albumit të tretë dhe rrinë bukur në një set. Po ashtu, dy këngët e famshme “Ëndërroj” dhe “Përgjithmonë” kanë ardhur në version pak më ndryshe dhe u pritën shumë bukur”, përfundon Deda.
Ai tutje potencoi se kjo treshe fillimisht është thirrur për të performuar në Beograd nga festivali “Mirëdita, dobar dan” dhe pas ndërtimit të programit, këngëtari Deda ka vendosur të krijoj një turne të tillë në Kosovë.
Po ashtu, violinisti Visar Kuçi për KultPlus ka potencuar se aranzhimet kanë qenë sfiduese, por që për të këto sfida gjithmonë janë të mirëseardhura.
“Ka qenë një përkushtim që e kemi bërë bashkë me Tomorin e Shpatin, për tu munduar e për të realizuar programin me këngët e Shpatit, pa ia humb vlerën muzikës së tij, por duke i inkuadruar krejt instrumentet e mundshme. Gjithçka është e punuar deri në detajet e fundit dhe një këngë është edhe e shkruar me partiturë sepse përndryshe është e pamundshme. Është e shkruar edhe kur të ndërrohen instrumentet sepse ka shumë detaje, por për mua është gjithmonë një kënaqësi kur kam programe të cilat janë sfiduese, për arsye se kjo më bën që të jem më i përkushtuar ndaj një pune, sidomos kur prezente janë të gjitha instrumentet që unë i dua më së shumti, e të cilat i kam studiuar dhe vazhdoj t’i mësoj. Është e bukur të kesh mundësinë për të bërë diçka si kjo dhe normalisht është shumë e vështirë”, ka thënë ai.
Sipas tij, këto këngë janë të njohura e të luajtura edhe në formacione tjera. Dhe ai ka qenë edhe orkestrues i harqeve në disa nga këngët e Dedës.
“Jemi ulur të tretë dhe i kemi dëgjuar mirë se cilat këngë dëshiron Shpati për t’i bërë për këtë program. Së pari kemi folur, kemi pasur ide të ndryshme, jemi takuar disa herë, kemi mbajtur prova, derisa ka ardhur tek versioni i fundit. Pastaj, krejt këto janë incizuar e regjistruar në studio për t’i dëgjuar ne se çfarë po tingëllon mirë dhe jo mirë. Ka qenë një proces shumë i bukur. Sonte kemi arritur të krijojmë diçka që ka qenë shumë e kënaqshme edhe për ne”, përfundon Kuçi.
Po ashtu, muzikanti dhe producenti Tomor Kuçi është shprehur i lumtur që programi i koncerteve është shndërruar në një vend për ta, që shpesh dëshirojnë ta vizitojnë.
“Ke shumë ndjenjë e veçantë. Në një këngë të Shpatit, mua më ka ra që të punoj edhe vetë në produskion të muzikës në studio. Duke qenë shumë i familjarizuar me albumin dhe duke i ditur krejt këngët, ka qenë edhe më e lehtë për t’i mësuar këngët. Ka pasur nevojë vetëm për të mësuar se si t’i aranzhojmë këngët. Programi ynë është si njëfarë vendi i ngrohtë që na pëlqen dhe ne dëshirojmë të shkojmë tek ky vend disa herë. Prej fillimit, kemi diskutuar për hapësira dhe ky është koncert ku teatrot i përshtaten më së shumti. Publiku është i ulur dhe ky është një format shumë i mirë. Koncerti është i qetë dhe ka nevojë që edhe ajri të ndjehet në atmosferë. Teatrot e kanë një qetësi të bukur që i shkon shumë koncerteve tona”, ka thënë Kuçi.
Më poshtë gjeni datat e koncerteve në qytete të ndryshme, gjegjësisht në gjashtë salla teatrosh të ndryshme:
7 DHJETOR- Teatri i Qytetit, Vushtrri
12 DHJETOR – Teatri i Qytetit ‘Hadi Shehu’, Gjakovë
13 DHJETOR – Teatri i Qytetit ‘Muharrem Qena’, Mitrovicë
16 DHJETOR – Teatri i Qytetit, Gjilan
Të gjitha koncertet fillojnë në ora 20:00 dhe hyrja në secilin qytet do të jetë 3€. Biletat do të mund të blehen në teatrot përkatës afër datave të koncerteve.
Turneu ‘Muzikë n’Teatër’ është përkrahur nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit në Kosovë. Koncerti i Prishtinës është përkrahur nga Komuna e Prishtinës. / KultPlus.com
Vepra dramaturgjike e Andon Zako Çajupit, “Pas vdekjes” do të ringjallet kësaj here për tu shndërruar në një shfaqje komedi që shumë shpejt do të prekë ambientin e ri të Teatrit Kombëtar të Kosovës, ‘Amfiteatri në Pallatin e Rinisë’. Ngjarja zhvillohet në një klub të shqiptarëve të Selanikut më 1910. Por, shfaqja është një mbindërtim, e shkruar nga dramaturgu Shpëtim Selmani, shkruan KultPlus.
Në qendër të veprës kemi demaskimin e demagogjisë së xhonturqve dhe bejlerëve që u bënë vegël e tyre, ndërsa ndodhitë jetësohen në zyrat e gazetës “Liria”. Është një komedi politiko-shoqërore, që shfaq fokusin nëpërmjet situatave komike por që në thelb janë shumë më të thella, dhe e njëjta tashmë do ta ketë premierën në muajin nëntor. Shfaqja vjen nën regjinë e Fatos Berishës me kastën e mrekullueshme të aktorëve si: Armond Morina, Ard Islami, Teuta Krasniqi, Ylber Bardhi, Majlinda Kosomoviq, Armend Smajli dhe Naim Berisha.
Vepra u botua pas vdekjes së shkrimtarit Çajupi dhe konsiderohet të jetë udha e parë drejt komedisë politike në letërsinë shqiptare. Me një ndjesi poetike, nëpërmjet personazhit të doktor Adhamullit, shfaqet mendësia e njerëzve mendjemëdhenj, ata që shpirtin e kanë të varfër dhe asnjë punë atdhetare për ta, nuk ka vlerë pa prezencën e tyre. Ndërsa, personazhi tjetër i spikatur, Zeneli, përfaqëson njeriun e thjeshtë të popullit me ç’rast shpalos një humor e mençuri të paparë. Elementet si ‘Abetarja shqipe’ dhe ‘Kongresi i Manastirit’, po ashtu luajnë një rol të madh në këtë rrugëtim.
Shfaqja “Pas vdekjes” ka ardhur si propozim nga Teatri Kombëtari i Kosovës, dhe pasi është aprovuar si tekst, së bashku edhe me veprat e tjera për repertorin e sezonit të ri, regjisori Berisha e ka pranuar me kënaqësi këtë ftesë, dhe gjithmonë me idenë që mund të mbindërtohet kjo vepër një-aktëshe. Dhe ajo që po përpiqet që të bëhet, është një shfaqe që flet për neve, sot.
Në një intervistë për KultPlus, regjisori Berisha ka shpalosur ende më shumë, lidhur me këtë shfaqje dhe procesin e saj deri në premierë.
“I gjithë ekipi i aktorëve të shfaqjes, përveç Armond Morinës, është nga ansambli rezident i Teatrit Kombëtar të Kosovës. E ata janë: Teuta Krasniqi, Ylber Bardhi, Ard Islami, May-Linda Kosumovic, Armend Smajli dhe Naim Berisha. Jam shumë i kënaqur me ekipin, ndërsa jam i lumtur që pas një kohe të gjatë, përsëri do të punoj me Armondin në teatër”, ka thënë Berisha.
Sipas tij, vështirësitë që hasen në një rrugëtim të tillë janë nga më të zakonshmet. Pra, fillimi i provave, zbërthimi i tekstit, analiza e personazheve, marrëdhëniet e tyre. Gjithçka brenda normales gjatë punës në një shfaqje. Ai tutje thotë se ende janë në fillim të procesit dhe atmosfera konsiderohet të jetë e mirë.
Tanimë Teatri Kombëtar i Kosovës ndodhet në renovim, dhe regjisori Berisha ambientin e ri e ka vlerësuar si një hapësirë të përshtatshme pune.
“Ambienti i ri, Amfiteatri në Pallatin e Rinisë është një hapësirë shumë e mirë, në fakt. Sidomos për një shfaqje si kjo e jona. Drejtori Sheremeti dhe ekipi i TKK-së kanë arritur ta kthejnë në hapësirë të përshtatshme pune në afat rekord”, thotë ai.
Ndërkaq, premiera e shfaqjes “Pas vdekjes” ende nuk dihet saktë se kur do të shpaloset, por që patjetër do të jetë përgjatë muajit nëntor.
GRATË – është tema e shfaqjes së re e cila do të ketë premierën në dhjetor 2022 në Amfiteatrin e Teatrit Kombëtar të Kosovës në Prishtinë.
Sot, regjisorja polako-britaneze, Nastazja Domaradzka, mbajti takime/audicione me aktoret e Trupes Rezidente të TKK-së per këtë projekt i cili është duke u shkruar nën përkujdesjen e Doruntina Bashës nga dramaturget e reja Agnesa Mehanolli, Brikena Sopi dhe Ulpianë Maloku.
Një shfaqje e punuar totalisht nga gratë dhe e bazuar në ngjarje të vërteta të grave lidere të Kosovës. / KultPlus.com
Teatri Kombëtar i Kosovës së bashku me Teatrin Shqiptar në Shkup, Teatrin Kombëtar të Shqipërisë si dhe Teatrin Kombëtar Eksperimental, kanë nënshkruar marrëveshje bashkëpunimi.
Ky lajm është bërë i ditur përmes një postimi në faqen zyrtare të Teatrit Kombëtar të Kosovës.
“Me qëllim të rritjes së bashkëpunimit në mes të teatrove shqiptare u dakorduan për bashkë-organizimin e “Festivalit të Teatrit Shqiptar – MOISIU” i cili këtë vit do të mbahet në Shkup dhe do të vazhdojë çdo vit në rotacion në tre kryeqytetet, si dhe për bashkë-prodhimin e përvitshëm të një shfaqje me karakter kombëtar në mes të tre teatrove kryesore shqiptare – nga viti 2023.”, thuhet në njoftimin e TKK-së./ KultPlus.com
Teatri Kombëtar i Kosovës së shpejti ri-fillon punën në hapësira alternative deri sa të përfundoj procesi i renovimit të objektit aktual!
Një prej këtyre hapësirave është edhe Amfiteatri në Pallatin e Rinisë në Prishtinë, në të cilin sot u takua ekipi i i shfaqjes së re që do të punohet në TKK e bazuar në komedinë “Pas vdekjes” e A.Z. Çajupi me regji të Fatos Berishës!
TKK është e lumtur që me këtë projekt po ri-kthehet pas 16 vitesh në skenen tonë, aktori Armond Morina!
Premiera e shfaqjes do të jetë së shpejti, sapo të përfundohen adaptimet e nevojshme të kësaj hapësire.
Së shpejti edhe lajme tjera të mira nga TKK! /KultPlus.com
Në Teatrin Kombëtar të Kosovës kanë filluar të mbahen homazhet për producenten Vjosa Berisha, shkruan KultPlus.
Shumë fytyra të njohura nga fusha e artit, kulturës, politikës dhe jo vetëm, po vijnë ta nderojnë producenten e cila vdiq pas një sëmundje të rëndë, më datë 23 qershor.
Kryeministri i vendit, Albin Kurti, bashkë me kryeparlamentarin Glauk Konjufca, bënë homazhe në TKK për të nderuar producenten e njohur.
Kryeministri Kurti u shpreh se kujtimet për Vjosën do të mbeten të pashlyeshme dhe se Prishtina ka mbetur pa një grua e cila me optimizmin, pozitivitetin e saj, por edhe me talentin e saj i dha shumë kulturës dhe artit te ne.
“Sot po ja japim lamtumirën e fundit artistes, regjisores, udhëheqëses artistike, organizatores, Vjosa Berisha, kujtimet për të cilën mbeten të pashlyeshme e paharrueshme për të gjithë ne që e njohëm atë. Prishtina si kryeqytet i Republikës, artdashësit dhe mbarë qytetarët e vendit tonë kanë mbetur pa një grua e cila me optimizmin, pozitivitetin e saj por edhe me talentin e saj i dha shumë kulturës dhe artit te ne. Përfshirë kështu filmat në të cilët punoj dhe festivalit PriFest, që u bë një vend ku ne takonim artistë dhe aktorë të famshëm nga bota të cilët edhe vizitonin Kosovën por njëkohësisht kontribuonin për vendin tonë që të futet në hartën botërore. Me dhembje të madhe, me pikëllim, por njëkohësisht edhe me krenari për kontributin që ka dhënë, e kujtojmë me shumë nderim artisten dhe producenten Vjosa Berisha”, u shpreh Kurti.
Ndërsa kryeparlamentari Konjufca, tha se Berisha ka lënë prapa një trashëgimi të çmueshme të kulturës dhe artit.
“Vjosa Berisha ka lënë mbrapa një trashëgimi shumë të çmueshme të kulturës dhe artit. Ajo ka qenë edhe producente e filmit edhe regjisore, por mbi të gjitha ka qenë ambasadore e shquar e kulturës dhe artit tonë në botë. Përveç kësaj nuk duhet të harrojmë që ajo ishte edhe një aktiviste që i ndihmoi shumë shtetit të Kosovës. Veprimtaria e saj nuk ka qenë vetëm artistike dhe kulturore por duke qenë e tillë ajo gjithmonë fliste për Kosovën dhe mundohej të kontribuonte në ndërtimin e imazhit të mirë të vendit tonë. Si e tillë ajo do të kujtohet gjithmonë”, u shpreh Konjufca.
Pas homazheve, në ora 15:00 do të mbahet mbledhja komemorative në Teatrin Kombëtar, organizuar nga Ministria e Kulturës. / KultPlus.com
Dita e katërt e edicionit të dhjetë të festivalit “FemArt” solli performancën artistike me titull “Vals i këputun” nga koreografi Gentian Doda i cili në skenën e Teatrit Kombëtar të Kosovës arriti të krijojë një frymëzim të gjallëruar përbrenda motiveve të paqarta të cilat u grumbulluan dhe morën formë atëherë kur trupat e tre balerinëve bashkoheshin për të formësuar një imazh të ngurtë që ngjallte kuriozitete të shumta, shkruan KultPlus.
Mbrëmë salla e Teatrit Kombëtar po mbushej dalëngadalë me prezencën e të pranishmëve të cilët fillimisht u përplasën me një mjegull në atmosferë e cila veçse po tregonte pak për formatin e kësaj performance. Ndonëse numri në publik nuk ishte edhe aq i madh, kjo megjithatë e bënte këtë mbrëmje edhe më të veçantë ngase ajo që pas pak do të shpalosej mbi skenë, do të ishte aq speciale dhe e mjaftueshme për të pranishmit që sytë i kishin të drejtuar me padurim drejt skenës.
Fiks në orën 20:14, nisi gjithçka. Terri zgjoi krahët sipër vendit dhe mbuloi gjithë hapësirën derisa drita rrethore mu në mes të skenës e përndjekur nga mjegulla e vazhdueshme përgjatë gjithë shfaqjes, shoqëroi lëvizjet, hapat dhe kërcimet e balerinëve si: Rosella Pellicciotti, Fjorald Doci dhe Elton Cefa. Të tre këta trupa shpalosën një mori intensitetesh që në thelb kuptimi i tyre ishte i fshehur por gjallërohej kur trupi i ndonjërit prekte një trup tjetër, kështu dhe rikrijohej lidhja e këputur mes tyre, me ç’rast evokohej një ndjenjë, një emocion dhe një fotografi nostalgjike.
Muzika origjinale nga kompozitori Çezar Aliaj vjen e frymëzuar nga një këngë e vjetër arbëreshe andaj dhe rrjedh lehtësisht nëpër gjymtyrët e tri balerinëve që mbi skenë krijonin përfytyrimin se po transformoheshin vazhdimisht e po merrnin formë të ndryshme nga çasti në çast. Ndërkaq, muzika si pjesë e pandashme e vallëzimit, i përngjante ‘tik-takut’ të një ore që po kalonte dhe ndërkohë ndjehej nevoja për ndërveprimin e performuesve në skenë.
Rosella Pellicciotti, Fjorald Doci dhe Elton Cefa shfaqën në pah një punë të fortë dhe mjaft të kontrolluar të këmbëve dhe krahëve, duke vënë fokusin mbi tkurrjen dhe lirimin e trupit në momente të paparashikueshme por jashtëzakonisht të bukura. Në anën tjetër, dalloheshin ndryshimet drastike në ritëm, shpejtësi dhe drejtim të cilat shpalosën karakteristika unike jo vetëm të lëvizjeve në këmbë, por edhe në dysheme, e sidomos në rëniet e tyre improvizuese.
Po ashtu, vetë koreografi Gentian Doda ka arritur të krijoj baraspeshën midis një tradite të lashtë arbëreshe dhe kërcimit bashkëkohor e lëvizjeve që erdhën në një nivel shprehës tejet të lartë. Talenti i tij krijues solli mbi skenën e Teatri Kombëtar të Kosovës një vepër që në esencë është sa tradicionale aq edhe moderne. Vetë shkëputjet e emocioneve dhe disponimit përbrenda teknikave të balerinëve ndërlidheshin në një mënyrë mbresëlënëse me stilin muzikor të përzgjedhur.
Gjetja e mënyrave për të kërkuar angazhimin moment pas momenti të të pranishmëve brenda një mjedisi siç është teatri, është bërthama kryesore para krijimit të një vepre. Koreografi Doda me këtë krijim të veprës siç është “Vals i këputun” ka hyrë brenda qosheve të zemrës së njeriut dhe ka ngjallë një ndjeshmëri të pakrahasueshme e cila ka lënë gjurmë që as koha nuk do të mund t’i fshijë dot.
Për të treguar më shumë rreth kësaj shfaqje, për KultPlus foli koreografi Gentian Doda i cili konsideron se folklori pa artin bashkëkohor dhe modern, nuk do të kishte jetëgjatësi.
“Është një festival shumë i rëndësishëm për vetë aktivizmin dhe socializmin e këtij qëllimi që ka si festival. Për mua është një kënaqësi e madhe sepse është hera e parë në Prishtinë por më vjen keq ngaqë nuk kishte publik shumë. Por ishte shumë interesante sepse po ndanim së bashku këto ndjenja”, thotë Doda.
Sipas tij, vepra është komplet e frymëzuar në motive shqiptare, më konkretisht në motivin e një kënge të vjetër shqiptare arbëreshe, në bashkëpunim me kompozitorin shqiptar Çezar Aliaj i cili jeton në Spanjë.
“Këtë vepër kemi që një vit që po e lëvizim. Zana Hoxha e ka parë para një viti në ‘Za Fest’ dhe ishte shumë e interesuar, andaj dhe më kontaktoi. Shpresoj që edhe këtij pak publiku, t’i ketë interesuar vepra e të ketë ndjerë diçka”, shpalos ai.
“Arti kontemporan dhe arti modern është shumë i rëndësishëm t’i japi jetëgjatësi, traditës dhe folklorit. Folklori pa artin kontemporan dhe pa artin modern nuk do të ketë jetëgjatësi, për shkak se duhet të ketë një zhvillim.”
Ndërsa, balerini Elton Cefa e cilëson këtë shfaqje si shumë të vështirë në realizim por tejet të bukur në pamje. Ai për KultPlus, koreorgrafin Doda e cilësoi si “shkollë më vete”.
“Është kënaqësi shumë e madhe që unë të kthehem pas pesëmbëdhjetë viteve në këtë skenë pasi kam punuar me trupën e Baletit të Kosovës gati shtatë vjet. Kam shumë kujtime të bukura këtu dhe shpresoj të kem lënë ndjesi dhe shije shumë të mirë tek spektatorët. Shfaqja është shumë e bukur për t’u parë por shumë e lodhshme për ne sepse kemi gati një vit e gjysmë që punojmë në këtë proces shumë të vështirë por aq edhe të bukur. Kur punohet me koreografin Gentian Doda është si të bësh një shkollë më vete nga të gjitha anët dhe shpresoj shumë që edhe trupa e Baletit të Kosovës të ketë një bashkëpunim të tillë me Gentian Dodën, sepse do të ishte një fitore e madhe për ne dhe për të gjithë”, thotë Cefa.
Kurse, balerina Rosella Pellicciotti për KultPlus tha se shfaqja nuk ka një narrativë apo histori logjike prandaj e gjithë shfaqja është një përpunim i kujtimeve.
“Kjo shfaqje është vendosur për herë të parë në muajin gusht të vitit 2021, në Shkodër ku pati premierën, ndërkohë që procesi ka filluar që në janar të 2021-tës. Pastaj është vendosur edhe në Tiranë dhe tani për herë të parë në Prishtinë. Mund të them që shfaqja nuk ka një narrativë apo histori logjike apo ngjarje por kompozitori ka krijuar një muzikë origjinale për shfaqjen dhe është bazuar në motive shumë të vjetra arbëreshe, kështu që e gjithë shfaqja është si një përpunim i kujtimeve që vinë bashkë nga një kohë e papërcaktuar mirë në formë imazhesh”, thotë Pellicciotti.
Gjithashtu, balerini Fjorald Doci foli rreth lëvizjeve që sipas tij vinë të bazuara në kujtime, fotografi apo imazhe.
“Lëvizjet janë të bazuara në kujtime, foto, imazhe të cilat mundohemi t’i rikthejmë nga një kohë e shkuar por që janë të ngrira në fragmente. Kjo sjell një qasje shumë interesante gjatë procesit dhe na ka bërë të eksplorojmë në fusha të cilat i kishim të reja”, thotë Doci.
Koreografi Robert Nuha për KultPlus tregoi se këso shfaqje janë shumë të nevojshme në Kosovë, ngase janë në një mungesë të madhe.
“Shfaqja ishte padyshim e nivelit evropian. Është një shfaqje e dansit bashkëkohor e cila tek ne në Kosovë, megjithëse ka tendenca, akoma mungon. Kështu që kjo që sonte e pamë këtu është shumë e mirë për artistët, artdashësit dhe kërcimtarët që duan të zhvillohen në dansin bashkëkohor. Ishte një shfaqje tejet mbresëlënëse dhe unë për vete kam pasur fat që të punojë me kërcimtarët që ishin në skenë por sonte ishte me të vërtetë diçka e jashtëzakonshme. Kur vjen një shfaqje nga një koreograf si Gentian Doda, sigurisht që pritshmëritë janë të tilla. Më bëhet qejfi shumë që FemArt po sjell shfaqje të tilla sepse na duhen shumë”, thotë Nuha.
Performanca “Vals i Këputun” vjen nga realizimi i ‘was bleibt kollektiv | Gentian Doda’.
‘was bleibt kollektiv’ është një nismë e koreografit të mirënjohur botërisht Gentian Doda. Një bashkëpunim mes artistësh shqiptarë dhe ndërkombëtarë. Fokusi i tyre qëndron në zbulimin e gjendjes njerëzore nëpërmjet lëvizjes (ose mungesës së saj). / KultPlus.com
FemArt 10 sjell sonte sjell performancën “Vals i Këputun” nga ‘was bleibt kollektiv | Gentian Doda’, në Teatrin Kombëtar të Kosovës, përcjell KultPlus.
“Vals i këputun” është frymëzuar nga një këngë e vjetër arbëreshe, e cila ka mbetur në kujtesën tonë kolektive prej shekujsh, si një motiv i mjegullt. Kjo reminishencë e turbullt zgjoi interesin për të hulumtuar dhe krijuar në lidhje me kujtime të paplota, imazhe ‘të balsamosura’ nga burime të panjohura. Me valsin ‘e këputun’ si fill lidhës për këto evokime të papritura, thelbi i tyre mbetet i fshehtë, por i gjallë.
‘was bleibt kollektiv’ është një nismë e koreografit të mirënjohur botërisht Gentian Doda. Një bashkëpunim mes artistësh shqiptarë dhe ndërkombëtarë. Fokusi i tyre qëndron në zbulimin e gjendjes njerëzore nëpërmjet lëvizjes (ose mungesës së saj).
Presidenti i Malit të Zi, Milo Đukanović dhe Presidentja Vjosa Osmani sot ishin të pranishëm në Teatrin Kombëtar të Kosovës me rastin e shënimit të Ditëve të komunitetit malazez në Kosovë.
“Faleminderit që i jeni bashkangjitur këtij aktiviteti përmes të cilin po shënojmë përmes artit dhe muzikës që do të nderojmë ditët e komunitetit malazez në Kosovë. Si një pjesë integrale e saj dhe një vlerë e çmueshme për demokracinë dhe shtetësinë tonë. Jemi të nderuar se kemi zotin president Gjukanoviq, jemi të gëzuar se këtë vizitë po e përmbyllim me frymën e promovimit të vlerave e të artit e të kulturës”, tha ajo.
Osmani iu ka premtuar përfaqësuesëve të komunitetit malazez se do të bahskëpunojë me ta.
“Sot, kemi në mesin tonë disa prej përfaqësuesve të komunitetit malazez dhe dua t’i them faleminderit, jam e vetëdijshme se edhe ju ballafaqoheni me sfida dhe jo çdo herë janë të lehta. Ju konfirmoj se do të bashkëpunojmë e të komunikojmë me ju”.
Tutje Osmani ka falënderuar delegacionet nga Kosova dhe Mali i Zi.
“Jam e sigurt se në muajt e vitet në vijim bashkëpunimi ynë me vendet e komunitetin malazez do të shtohet. Në fund dua të faleminderit delegacionet nga Kosova e Mali i Zi, Policinë e Kosovës, kabinetin tim e të gjithë ata që kanë shërbyer në mbarëvajtjen e vizitës”.
“Është nder u madh për mua që brenda vizitës 2 ditore të suksesshme sonte bashkë me presidenten Osmani të bëhem pjesë e këtij manifestimi solemn pe shënimin e ditëve të komunitetit malazez në Kosovë. Ne, sot jemi këtu që të flasim për kontributet e shumta të komunitetit malazez në Mal të Zi. Në periudhën e intensifikimit të marrëdhënieve të vendeve tona. Nuk mund të mos ta vërejmë inercionin e Ballkanit Perëndimor. Komuniteti malazez nga viti 81 ka pas pak mbi 21 mijë malazez, ku malazezet me arsye kanë qenë anëtar konstruktiv i territorit të Kosovës”, ka thënë presidenti i Malit të Zi.
“Marrëdhëniet cilësore do të qojnë deri të zgjidhja e statusit të malazezeve në Kosovë. Kjo është edhe rasti që të kujtojmë me krenari që në stuhinë e luftës mali i zi ka treguar aftësi që të ruaj paqen. Ne kemi vendosur për një sistem vlerash evropiane dhe kemi shkuar me vendosmëri në rrugën e integrimeve evropiane”, tha ai.
“Mali i Zi është një fqinj i përgjegjshëm i Kosovë, si dhe të kontribuojnë në perspektivën evropiane dhe euroatlantike, shfrytëzoj rastin që e ardhmja e Kosovës e fëmijëve të tyre të jetë e lidhur përjetësisht me vlerat evropiane”.
Presidenti i Malit të Zi ka theksuar se dëshiron që fëmijët e Kosovës të rriten në një vend që është i lidhur me vlerat evropiane./InLajmi/ KultPlus.com
Me 7 Maj të vitit 2020, në moshën 66 vjeçare Kosova humbi ‘babain e baletit’, Ahmet Brahimaj.
Ahmet Brahimaj lindi në fshatin Novosellë të Pejës. Lidhja e tij me baletin filloi që në bankat e shkollës së mesme, atëherë kur vazhdoi shkollimin në Shkup për të hyrë në historinë e gjeneratës së parë të Baletit të Kosovës.
Viti 1972 përveç që u bë koha kur u rikthye në Prishtinë, kjo periudhë shënon edhe kohën e formimit të Ansamblit të Baletit, për t’u gdhendur në kujtesën kulturore të vendit.
Si solist i kësaj trupe, Brahimaj ka qenë aty në çdo shfaqje të asaj kohe, duke jetësuar role në 38 premiera të baletit.
Mirëpo, ai nuk mbeti vetëm solist, në vitin 1985 Brahimaj emërohet Shef i Baletit. Për punën e tij krijuese ai mori shumë lëvdata, si dhe për nder të 48 vjetorit, u dekorua me “Plaketën e Teatrit Popullor Krahinor” (1986), dhe me rastin e 60 vjetorit të Teatrit Kombëtar të Kosovës, është shpërblyer për punën artistike e krijuese.
Veprimtaria e tij kulturore nuk mbetet vetëm me kaq. Pas luftës, së bashku me disa nga kolegët e tij, hapin Shkollën e Mesme të Baletit, në kuadër të shkollës së muzikës “Prenkë Jakova”, në Prishtinë.
Klasa e Ahmet Brahimajt u diplomua në vitin 2005, dhe është gjenerata e parë pas luftës e njëherit edhe bërthama e Baletit të Kosovës. Gjithashtu, Brahimaj ka kontribuar dhe në formulimin e Ligjit të Operës, Filharmonisë dhe Baletit, Ligj I cili është në funksion tani dhe është aprovuar në vitin 2005.
Edhe pas vdekjes së tij në moshën 66 vjeçare, të gjithë kolegët e tij e kujtojnë me mall dhe dashuri për përkushtimin dhe mundin e madh që dha në skenë dhe për skenën.Shfaqjet në të cilat ai shkëlqeu me rolet e tij janë listë e gjatë, e që përfshijnë “Karmen” (Don Hose), “Romeo e Xhyljeta” (Romeo), “Zhizela dhe Interplay” (Albert), “Era dhe Kolona” (Komandanti), “Piter Pan” (Kryeplaku Indian),” Kopelia” (Prefekti), “Don Kishoti” (Espado), “Halili e Hajria” (Sadiku), “Bolero e Shtrausiana”, “Vallja pranverore”, “Trëndafili I përgjakur” (Luisillo), “Ritme të zgjuara”, “Kënga e Rexhës” (Valleheqësi), “Besa” (Princi), “Balloja e Kadetëve”, “Zef Lush Marku” (Tri hije të vdekjes), “Loja e Sizifit” (Udhëheqësi I), “E bukura More” (Thanasi), “Legjenda mbi ngadhnjimin” (Vdekja), “Mbrëmje baleti”, kurse Hans Fyelltarin te “Fyelltari” dhe te shfaqja “Tranzicion II” ka luajtur pas luftës, në vitin 2001/02.
Vepra e tij do të mbetet e paharruar për jetën kulturore të vendit./ KultPlus.com
Me rastin e 150 vjetorit të lindjes së tij, jeta dhe veprimtaria e pasur e një prej figurave më të rëndësishme të kulturës shqiptare, Aleksandër Stavre Drenova (Asdreni), mbrëmë u rrëfye dhe u përkujtua mahnitshëm nëpërmjet pjesëmarrjes së Korit kameral “Dardanica” nën dirigjimin e Edon Ramadanit, formacionit orkestral nën drejtimin e Visar Kuçit, këngëtarëve si: Zhulieta Sheremeni dhe Artan Bakija, recituesve si: Zamira Kita, Ligoraq Riza dhe Kristian Koroveshi, intervistave të personaliteteve si: Rexhep Qosja dhe Vasil S.Tole, si dhe imazheve që vinë si kujtime nga vetë jeta e Asdrenit, me ç’rast të tëra erdhën të realizuara nga artistë të shquar nga Shqipëria dhe Kosova, shkruan KultPlus.
Teatri Kombëtar i Kosovës priti mbrëmë një numër të madh të pranishmëve të cilët dalëngadalë mbushën sallën plot për të parë nga afër e dëgjuar me kujdes një mori aktivitetesh të planifikuara për natën e mbrëmshme. Ndërsa, kur qetësia absolute gjeti kohën e saj dhe para se aktiviteti i parë të shkelte skenën, për një fjalë rasti doli kryeministri Albin Kurti dhe ambasadori i Shqipërisë në Kosovë, Qemal Minxhozi.
Fillimisht ishte kryeministri Kurti ai i cili tha se në Kosovë përgjatë stinës së pranverës pothuajse çdo ditë këndohet Himni Kombëtar në kuadër të përkujtimit të dëshmorëve së luftës epokale për çlirimin e Kosovës.
“Ju falënderoj për nismën tuaj për të nderuar kujtimin e atdhetarit të madh, Asdreni, i cili na ka dhuruar Himnin e Flamurit tonë. Si sot, vargjet e Himnit i këndojmë sa herë që ngrihet e valëvitet flamuri në përmbledhje solemne përkujtimore e nëpër tubime festive. Këtu në Kosovë sidomos e këndojmë thuajse çdo ditë gjatë stinës së pranverës kur kujtojmë dëshmorët e luftës epokale për çlirimin e Kosovës në vitet 1998-1999. I ka kënduar Adem Jashari me pjesëtarë të familjes së tij në çastet e përballjes finale me armikun, i kanë shqiptuar dëshmorët dhe heronjtë e kombit, prandaj ato janë të pashqitura nga kujtesa jonë kombëtare e do të mbeten të tilla për sa kohë që do të rrojë kombi e atdheu ynë”, thotë Kurti.
Sipas tij, patjetër që Shqipëria do të rrojë, sepse siç e thotë Himni dhe ashtu se siç këndohet: “Për të, për të, luftojmë ne.”
“Asdrenit do t’i mjaftonte vetëm poezia ‘Himni i Flamurit’ për t’u radhitur në plejadën e shkrimtarëve të shquar. Një poezi që sublimoi idetë e luftës tonë të drejtë për liri e pavarësi, si më parë kur ato ishin parashtruara me manifestimin e Sami Frashërit, “Shqipëria ç’ka qenë, ç’është e ç’do të bëhet”. Vargjet e Himnit na flasin për dëshirën e qëllimin e shqiptarëve, për betimin e tyre për shpëtimin e atdheut, na flasin për guximin që duhet tregohet në përballje me luftën e rrezikun por edhe për çdo çast teksa përpiqemi t’i kapërcejmë vështirësitë gjatë rrugës sonë për zhvillim dhe përparim kolektiv”, thotë tutje ai.
Për të, sigurisht që poezia ‘Himni i Flamurit’ është poezia më e njohur e Asdrenit, por Asdreni do ta kishte vendin e tij në plejadën e shkrimtarëve shqiptarë edhe nëse nuk do të ishte autor i Himnit.
“Vepra e tij e parë poetike erdhi në letrat shqiptare kur sapo ishte shuar poeti ynë kombëtarë, prandaj për nga tematika dhe stili, Asdreni u mirëprit si ‘Naimi’ i ri. Me veprat e tij të shkruara përgjatë katër dekadave ai e pasuroi dhe modernizoi letërsinë shqipe krahas poetëve tanë më të shquar si: Fishta, Migjeni, Poradeci etj. Fjalët e Asdrenit janë motivi i këtij spektakli i cili do të shfaqet sonte për të nderuar poetin. Për pjesën më të madhe të jetës së tij, Asdreni jetoi larg atdheut dhe mallin që i buronte nga shpirti e shndërroi në fjalë. Pas pak Asdreni do të na flas sërish përmes talentit të artistëve tanë”, përfundon Kurti.
Ambasadori i Shqipërisë në Kosovë, Qemal Minxhozi në anën tjetër tha se kjo që po bëhet sonte për Asdrenin, ka të bëjë pikërisht me amanetin e tij që shqiptarët kudo të jenë të përbashkuar.
“Jemi mbledhur sot për të nderuar dhe respektuar një nga njerëzit më të ditur të kombit, pra atdhetarin, poetin, shkrimtarin, politikanin dhe publicistin e shquar, Asdreni. Kujtojmë sot në 150 vjetorin e lindjes së tij, ‘babain’ e Himnit tonë Kombëtar. Në një moshë fare të re, Asdreni shprehi talentin e tij në letërsi duke ndjekur shembullin e Naimit, Çajupit dhe të gjithë prozatorëve dhe letrarëve të kohës. Shumë shpejt vepra e tij letrare e patriotike u lexua me ëndje në gjithë shqiptarinë. Asdreni bashkëpunoi me gjithë spektrin politik të kohës pavarësisht dallimeve që ekzistonin. Ai i këndoi luftës së Vlorës, Epopesë së Pavarësisë, Kongresit të Lushnjës e të gjitha ngjarjeve të rëndësishme të kohës. Ndonëse është ndarë nga jeta 75 vjet më parë, emri dhe vepra e tij nuk largohet, përveç se afrohet dhe mbetet aktuale dhe shumë e respektuar ndër brezat e shqiptarëve kudo që ndodhen”, thotë Minxhozi.
Sipas tij, me këtë rast ai ndjehet i nderuar të përshëndes bashkëpunimin ndërmjet dy institucioneve, atë të Kosovës dhe Shqipërisë, në veçanti Ministrin e Kulturës, Hajrulla Çeku i cili ka përkrahur këtë aktivitet pa rezerva.
“Kjo që bëjmë sot për Asdrenin ka të bëjë edhe me amanetin e tij që shqiptarët kudo të jenë të përbashkuar. Falë kësaj fryme bashkëpunimi dhe bashkimi ndërmjet simboleve tona, vjen edhe ky koncert i kësaj mbrëmjeje i mbështetur nga drejtuesit kryesorë të institucioneve të Shqipërisë dhe Kosovës dhe personalisht nga mjeshtri i muzikës, profesor Josif Minga i cili ka derdhur gjithë talentin e tij për të na dhënë këtë shfaqje që simbolizon Asdrenin tonë të madh”, përfundon Minxhozi.
Me një program të pasur kulturor si dhe imazhe që shfaqeshin përgjatë gjithë kësaj mbrëmjeje e cila përqafoi të pranishmit me përplot kujtime të mbushura me Asdrenin, aktivitetet në këtë mbrëmje të veçantë nisën me intervistën e realizuar me akademikun e njohur shqiptar, Rexhep Qosja, intervistë kjo e cila u shfaq nëpërmjet një videoje dhe të cilën publiku e dëgjonte me një vëmendje të shtuar.
Nga ekrani i shpërfaqur në skenë, të pranishmit dëgjuan rrëfimin e tij mbi jetën e Asdrenit, shpërnguljes së tij në moshë shumë të re, mallit të tij për atdheun, pjesëmarrjeve të tij në data të rëndësishme përgjatë gjithë jetës, talentit unik që posedonte e deri tek vdekja e tij në mjerim.
“Asdreni i takon brezit të tretë të krijuesve dhe veprimtarëve të Rilindjes Kombëtare. Ai është shpërngulur prej vendlindjes së tij në moshën trembëdhjetë vjeçare dhe ka shkuar në Bukuresht ku ishin shpërngulur dhe vëllezërit e tij më të vjetër. Bukureshti ishte kolonia më e madhe me numrin më të madh të shqiptarëve në botë, ku zhvillohej një veprimtari e madhe patriotike për krijimin patriotik të shqiptarit dhe për krijimin e shtetit të Shqipërisë. Asdreni ka marrë pjesë në shumë veprimtari patriotike atje dhe pos tjerash ka marrë pjesë edhe në mbledhjen historike të vitit 1912 kur është vendos që në Vlorë të shpallet Pavarësia e Shqipërisë”, thotë Qosja.
Sipas tij, Asdreni ka mbajt proces verbalin e mbledhjes historike për Pavarësinë e Shqipërisë dhe njëkohësisht me kërkesën e Ismail Qemalit dhe Luigj Gurakuqit, ka bërë Himnin Kombëtar, për të cilën ai shpreson se shqiptarët gjithmonë do të ngrihen në këmbë.
“Në vitin 1914 ka kaluar në Shqipëri me qëllimin për të ndihmuar stabilizimin e pushtetit austriak mirëpo Asdreni u kthye në Rumani me një dëshpërim shumë të madh. Kjo ishte vizita e dytë e tij në atdhe, kurse e treta ka ndodh në vitin 193 8 me shënimin e njëzetepesë vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë ku ai mori pjesë në shumë manifestime dhe në fund u kthye në Bukuresht. Ai ishte i zgjedhur tre herë Sekretari i Kolonisë së Shqiptarëve të Bukureshtit, ka marrë pjesë në botimin e një vargu revistash e gazetash, ka marrë pjesë në krijimin e një vargu shoqatash pos të tjerash edhe në një shoqatë të të rinjve në Austri. Ai ka punuar një kohë si mësues i fëmijëve shqiptare për t’ia mësuar atyre shqipen si dhe shumë të tjera”, shpalos Qosja.
Ai tutje tregon se Asdreni ka qenë i emëruar dhe Sekretar i parë i Konsullatës Shqiptare në Bukuresht por feudalët e kanë shkarkuar shpejt. Gjithashtu, Asdreni ka gëzuar një kohë edhe një pension prej disa bashkatdhetarëve të Rumanisë dhe ka vdekur pa familje, në mjerim dhe është varrosur në Bukuresht. Më vonë, eshtrat e tij kah ditët e 80-ta, janë sjell në Shqipëri.
“Asdreni për shkak të jetës së tij, veprimtarisë së pandalshme patriotike, ka shkruar gjithsej 3 përmbledhje vjershash: ‘Rreze dielli, ‘Ëndrra e lotë’ dhe ‘Psallme murgu’. Ai ka lënë 25 vjersha të botuara në gazeta dhe revista, 50 vjersha të pabotuara askund, 29 artikuj dhe proza të botuara në revista dhe gazeta të kohës në Bukuresht si dhe 4 përkthime. 2/3 e poezive të tij janë atdhetare. Vepra “Ëndrra e lotë” është e kushtuar ndaj Edith Durham dhe përmes titujve të vjershave ai ka shprehur të gjitha dëshirat e tij ndaj atdheut. Ai ka organizuar përmbledhjet e tij në mënyrë të jashtëzakonshme”, tregon ai.
Në pjesën e fundit të intervistës akademiku Qosja po ashtu thotë se vepra e Asdrenit ka sjell disa vlera të veçanta në letërsinë dhe poezinë shqipe në përgjithësi.
“Poezinë e parnasizmit evropian, poezinë e simbolizmit evropian dhe poezinë e ekspresionizmit evropian, e ka modernizuar poezinë shqipe. Për këtë arsye Asdreni quhet njëkohësisht poeti i parë modern shqiptar dhe përmbledhja e tij ‘Psallme murgu’ sipas meje hyn ndër përmbledhjet më të mira poetike në letërsinë shqipe. Asdreni si poeti i është kushtuar idealit që e kanë formuar rilindësit e parë të mëdhenj si: De Rada dhe Veqilharxhi, i cili ka bërë programin e parë kombëtar për shqiptarët. Ata me veprimtarinë e tyre kanë arritur të krijojnë letërsinë shqipe, kanë bërë politikën dhe diplomacinë shqiptare (Abdyl Frashëri), kanë mbledhur krijimtarinë shpirtërore të popullit dhe e kanë botuar e ia kanë prezantuar Evropës për të parë se çfarë kanë shqiptarët dhe e kanë pasuruar gjuhën pasuruar prej fjalëve të huaj”, thotë Qosja.
“Asdreni i ka dhënë prije moderne të re poezisë shqipe. Ky është Asdreni, figurë e madhe e patriotizmit shqiptar, Rilindjes Kombëtare Shqiptare, letërsisë artistike shqiptare dhe e orientimeve të reja historiko-letrare të historisë shqipe.”
Kjo mbrëmje u përcoll tutje edhe me trion e recituesve si: Zamira Kita, Ligoraq Riza dhe Kristian Koroveshi, të cilët me zërin e tyre të gërshetuar depërtuan tek publiku me një emocion të pakrahasueshëm për të sjell kështu disa poezi të zgjedhura nga veprat e Asdrenit. Herë në solo e herë në trio, vargjet e Asdrenit prekën çdo cep të sallës dhe çdo cep të zemrave të pranishme.
Më pas veprat e njohura si: “Lutje”, “Mendjeshkurtët”, “Qyqja” dhe “Pasqyra” u interpretuan aq bukur nga Kori kameral “Dardanica” nën dirigjimin e Edon Ramadanit, saqë nga njëzëri jehues i tyre, këto katër vepra u dëgjuan me ëndje dhe mallëngjim të tejskajshëm. Ndërkaq, në një frymë krejtësisht tjetër erdhën veprat si: “Dua” dhe “Kthime” nga këngëtarët Zhulieta Sheremeni dhe Artan Bakija, të cilët së bashku me shoqërimin e formacionit akustik orkestral të përbërë nga: Meriton Ferizi në fizarmonikë, Drilon Cacaj dhe Endrit Xërxa në kitarë si dhe dirigjentit të formacionit, violinisti Visar Kuçi, ngjallën atmosferën në një nivel tejet të lartë ku fjalët e Asdrenit me muzikën e kompozitorit Josif Minga ndërlidheshin në një trajektore të jashtëzakonshme e cila ëmbëlsisht po shpalosej për publikun.
Po ashtu, dokumentimet e miqve, kolegëve, atdhetarëve në Koloninë Shqiptare të Bukureshtit dhe në të gjitha viset shqiptare nga jugu e deri në veri, shpërfaqeshin prapa skenës nëpërmjet videove dhe melodisë në një zë shumë të vogël, teksa kjo muzikë zhdukej herë pas here për t’ia lëshuar vendin aktiviteteve të radhës, ndërkaq fotografitë pasonin vazhdimisht.
Kori kameral “Dardanica” nën drejtimin e Edon Ramadanit përsëri doli në skenë për të rrëmbyer edhe njëherë vëmendjen e të pranishmëve por kësaj here me veprën tjetër të titulluar “Paska çelur pranvera” e cila më pastaj lehtazi ia lëshoj vendin edhe violinistit Visar Kuçi që të performojë me një hijeshi të pashoq, solon e tij “Valle orkestrale”.
Emocioni në sallën e Teatrit Kombëtar u rrit akoma më shumë edhe pas recitimit të “Ora e zemrës”, “Lulja e vetme” dhe “Kosovës” nga treshja e mëparshme që u rikthye në skenë për të ngjallë ndjenja të tjera dhe akoma më të fuqishme në publik. Ndërsa, ajka e mbrëmjes ishte interpretimi emocionues dhe gjallërues i “Ti me sytë e zi” me muzikën e Thoma Nasit dhe Musa Piperkut, “Këndomë djalë” me muzikën e Josif Mingas dhe “Të pij” që erdhën nga këndimi i dyshes si: Artan Bakija dhe Zhulieta Sheremeni. Në anën tjetër, ishte publiku ai i cili së bashku me këto këngë krijuan një harmoni melodish që erdhën nëpërmjet ritmit të duartrokitjeve të tyre në një vijë me tekstin i cili këndohej butësisht në publik.
Përgjatë aktiviteteve të shumta që shënuan këtë mbrëmje ishte dhe shfaqja e disa imazheve të dokumentarit “Kryekënga e Kombit” që rrëfen historinë e plotë të Himnit Kombëtar shqiptar që nga lindja e deri më sot. “Kryekënga e Kombit,” është një prodhim i vitit 2012 që vjen me regji dhe skenar të Petrit Rukës, ndërsa Piro Milkani shërbeu si producent.
Gjithashtu, intervistë tjetër e realizuar për këtë natë dhe e shfaqur nëpërmjet një videoje, ishte edhe ajo me kompozitorin, etnomuzikologun dhe akademikun, Vasil S. Tole i cili ndër të tjera thotë se kontributi i Asdrenit në krijimin e një nga simboleve tona është ngulitur në mendjen tonë përgjithmonë.
“Që nga viti 1908 kur kjo këngë u krijua, ajo erdhi natyrshëm fillimisht në Korçë dhe kjo ka qenë ai momenti ku filloi jetën e vet. Të gjithë e dinim që këtë këngë e kishte krijuar Asdreni dhe i thoshim ‘Kënga e Asdrenit’ dhe ashtu u bë pjesë e gjithë atyre këngëve patriotike shqiptare. Befas në vitin 1912 nga një mori këngësh patriotike ajo arriti të dilte në ballë të këtyre këngëve për tu bërë simboli muzikor i shqiptarëve sepse shqiptarët e pranuan atë si Himni i tyre Kombëtar. Zakonisht kur shpallet Himni Kombëtar ai bëhet me konkurs, vendime parlamentare, shpeshherë edhe me referendum por jo, Himni ynë u aprovua sepse populli e deshi të tillë”, thotë Tole.
Sipas tij, sot e kësaj dite kur thuhet ‘Himni ynë Kombëtar’ në fakt në ndërgjegjen tonë thuhet ‘Himni i Asdrenit’ sepse aq fort është ngulitur kontributi i Asdrenit në krijimin e një prej simboleve tona i cili në vetvete është një këngë i një tjetër simboli kombëtar siç është flamuri.
Kështu krejt në fund kur sekondat e parë melodike të “Himni i Flamurit” prekën atmosferën, në këmbë u ngritën të gjithë të pranishmit për të kënduar njëzëri së bashku me Korin kameral ‘Dardanica’, versionin e harmonizuar të veprës që vjen për herë të parë nga kompozitori Josif Minga.
Koncerti artistik “Na Flet Asdreni” u organizua nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit së Kosovës dhe Ministria e Kulturës së Shqipërisë.
Kujtojmë se nesër i gjithë ky koncert do të fillojë nga ora 20:00 edhe në Teatrin “A.Z. Çajupi” në Korçë. / KultPlus.com
Shfaqja mysafire “Que du bonheur (?)” nga Franca vjen nesër në Teatrin Kombëtar të Kosovës, përcjell KultPlus.
Kjo shfaqje e cila nesër fillon nga ora 21:00, paraprakisht do të shfaqet në kuadër të Festivalit “Dance Fest” në Shkup.
“Que du bonheur (?)”, -që mund të përkthehet si: “Çfarë lumturie(?)”, është pjesë e studimeve të një triptiku që zbërthen dhe zbërthen lëvizjet e trupit.
Tre pjesët e Triptych eksplorojnë lëvizjen e trupit në dekompozim, përsëritjen dhe disa mjete të marra nga kinemaja eksperimentale.
Çfarë do të thotë të jesh grua? Cilat kode, çfarë presioni social duhet t’i nënshtrohen gratë?
«Tomeo Vergés ka gjetur një metaforë të bukur skenike për të gërmuar në pyetje dhe për të vënë në dyshim imazhet e pritshme ose të kërkuara që i mbajnë gratë në një rrugë të caktuar.»
Dhe në një rrugë është vendi ku e gjen veten interpretuesja Sandrine Maisonneuve: në ritmin e një metronomi hipnotik, kadencën e të cilit ajo e detyron veten ta ndjekë, ajo përsërit dhe transformon një sërë lëvizjesh të përditshme. Një e burgosur pavarësisht vetvetes, ajo përfshihet në një betejë mbrapa dhe mbrapa, luan me klishetë dhe gjuhën e trupit duke filluar nga kompozimi i imazhit të një gruaje të përsosur deri tek shndërrimi i saj në një luftëtare stërgjyshore. Komike, thumbuese dhe çliruese! / KultPlus.com
Koncerti artistik “Na Flet Asdreni” do të nesër më 11 prill në Teatrin Kombëtar të Kosovës me rastin e 150 vjetorit të lindjes së poetit, publicistit dhe veprimtarit shqiptar, Asdreni, shkruan KultPlus.
Nën drejtimin artistik të kompozitorit Josif Minga, artistë të shquar nga Kosova dhe Shqipëria do të performojnë në këtë koncert të veçantë.
Me pjesëmarrjen e: Korit Kameral “Dardanica” nën drejtimin e Edon Ramadanit, formacionit orkestral nën drejtimin e Visar Kuçit, Zhulieta Sheremeni, Artan Bakija, Zamira Kita, Ligoraq Riza, Kristian Koroveshi, Grupit Polifonik të Burrave Drenovë, si dhe intervistave të personaliteteve dhe imazheve të shumta dokumentare do të kujtohet dhe rrëfehet jeta e veprimtaria e një prej figurave më të rëndësishme të kulturës shqiptare.
I gjithë ky koncert do të fillojë nga ora 20:00, derisa dy ditë më vonë do të mbahet edhe në Korçë. / KultPlus.com
I ftuar në emisionin “Java me Rronin” në KTV që udhëhiqet nga Rron Gjinovci, drejtori i ri i përgjithshëm i Teatrit Kombëtar të Kosovës, Kushtrim Sheremeti, ka biseduar edhe për emërimin e tij në këtë pozitë, përcjell KultPlus.
Sheremeti kishte postuar në të kaluarën disa statuse që kishin të bënin me kreun e qeverisë së Kosovës, Albin Kurtin, e me ç ‘rast alodohej se emërimi i tij si drejtor nuk do të jetë realisht i mundur.
Për këtë gjë, drejtori i TKK-së ka thënë se ndjehet i lumtur që përfshirja e politikës nuk ka qenë e përfshirë në këtë rast.
“Ndër herat e vetme që një udhëheqës është zgjedhur pa ndonjë direktivë të qeverisë ose një urdhër të ndonjë ministri. Kam vendos me apliku për këtë pozitë me dashnin më të madhe për teatrin, e as për arsye politike e as për karrierierë. Mos përfshirja e politikës në këtë vendim është lajm jo vetëm i mirë për teatrin, por edhe për politikën. Sot jam unë por nesër mund të vjen dikush tjetër, e do të vijnë njerëz të cilët në këshillin drejtues besojnë se e bënë punën më të mirë”, deklaroi Sheremeti.
42 vjeçari ka biseduar edhe për tema të tjera që kanë të bëjnë me bashkëpunimet vendore, ndërkombëtare dhe fuqizimin e teatrit të cilin ai tanimë e udhëheq. /KultPlus.com
Aktori Kushtrim Sheremeti do të jetë drejtor i përgjithshëm i Teatrit Kombëtar të Kosovës për katër vitet e ardhshme, shkruan KultPlus.
Në mesin e shumë polemikave politike, Sheremeti ka nënshkruar kontratën si drejtor i ri i përgjithshëm i TKK-së.
Këtë gjë për KultPlus e ka konfirmuar Sekretari i Përgjithshëm i Ministrisë së Kulturës, Bislim Bislimi.
“Është e vërtetë, sot Kushtrim Sheremeti ka nënshkruar kontratën si drejtor”, thuhet në përgjigjjen me shkrim të Bislimit.
Të gjithë polemikat që u shfaqën në publik erdhën për shkak të disa shkrimeve që Sheremeti kishte bërë në të kaluarën, mirëpo ato nuk e penguan që ai të nënshkruante kontratën për katër vitet e ardhshme. /KultPlus.com
Sonte duke filluar nga ora 21:00 në Teatrin Kombëtar të Kosovës shfaqet premiera e shfaqjes “Kuartet” të autorit Heiner Müller, përcjell KultPlus.
Drama Kuartet e autorit gjerman Heiner Müller përshkon konfigurimin dual të dy personazheve antagonistë që përmes një dramaturgjie të hapur dhe lojës së dyfishtë shpalosin historitë dhe kujtimet e tyre përgjatë relacionit kohor: Sallon borgjez para Revolucionit Francez / Bunker pas Luftës së III-të Botërore.
Bazuar në romanin „Les Liaisons dangereuses“ të autorit Laclos, Kuartet trajton historinë e konfliktit të Merteuil dhe ish të dashurit të saj Valmont, të cilët reflektojnë mbi kohën e humbur, kujtesën, marrëdhëniet historike, trupin, pushtetin, seksualitetin, që tashmë janë ngurtësuar në mite pakohë. Përmes gjuhës së ashpër e retorike, drama/loja e tyre shndërrohet në një tribunal të kujtimeve që përshfaqin një realitet të fragmentuar e kompleks.
Ndërrimi i vazhdueshëm i roleve dhe “zhanreve“, tematizon edhe rolin e teatrit si medium e material që këto struktura të tejkalohen. Në ketë konstelacion shfaqja ka për bazë kujtesën e aktorit që përshkon udhëtimin e vet nëpër përvojën skenike. Ky refleksion i mundëson publikut të përballet me një „teatër të papërcaktuar“, në të cilin provojnë të shkrihen disa plane e dimensione mediale-teatrore.
Premierën e parë për vitin 2022, mbrëmë Baleti Kombëtar i Kosovës e solli nëpërmjet një fryme romantike, intensiteti i së cilës kaloi përtej përsosmërisë. E titulluar “Romeo dhe Zhulieta”, shfaqja erdhi me një stil tejet ndryshe nga e zakonshmja, me ç’rast modernizmi i kësaj shfaqjeje pikturoi një peizazh që vështirë se do të harrohet ndonjëherë, shkruan KultPlus.
Kulminacionin e kryeveprës së Shekspirit, në skenën e Teatrit Kombëtar të Kosovës kanë arritur ta sjellin koreografi Konstantin Uralsky dhe asistenti i tij, Yury Romashko. Historia legjendare e shfaqjes së bazuar në dramën e Shekspirit, u shpërfaq jashtëzakonisht mirë sa që vështirësia e kërcimit në kuadër të përkthimit të mendimit në veprim, nuk ishte aspak e vështirë për trupën e baletit.
Salla e Teatrit Kombëtar dalëngadalë po mbushej me prezencën e të pranishmëve që po zinin vendet e tyre përkatëse. Ishin dritat e ndriçimit të zbehtë ato që po shoqëroheshin me padurimin e njerëzve për të parë sa më shpejt këtë premierë që pas pak do të sillte një frymë sa dramatike aq edhe pasionante. Qetësia e cila hodhi krahët mbi skenë bëri që dritat të fiken si një qiri.
Errësira ishte ajo që kaploi për pak sekonda sallën dhe u zhduk papritmas në mënyrë që shfaqja të gjente fillimin. Me hapjen pa muzikë në një mënyrë krejtësisht unike, skenografinë që portretizonte aq bukur periudhën kohore si dhe me shprehjet e fytyrës të çdo kërcimtari në skenë, Baleti Kombëtar i Kosovës shpalosi dramë, butësi, humor si dhe dhimbjen e zemrës që me një talent të mrekullueshëm, portretizohej në fytyrën e roleve kryesore, të cilët mbi skenë lanë shpirtin e tyre duke shënuar fundin e tragjedisë epike.
“Romeo dhe Zhulieta” pati një shtrirje të jashtëzakonshme emocionale. E gjithë drama vjen nga hapat dhe ndërveprimi mes personazheve në skenë dhe kjo është arsyeja pse natyraliteti i tyre i lejoi ata të jepnin diçka nga vetja për publikun. Sigurisht se shfaqja zbuloi atë se çfarë vallëzimi mund të bëjë më mirë se fjalët. Shprehja e emocioneve nëpërmjet lëvizjeve, hapave dhe teknikës së veçantë të trupës së baletit, ka skalitur trajektoren e një tragjedie me një qartësi të pashoq.
Me ndihmën e muzikës që vjen nga Sergey Prokofiev e që dukej se hynte në shpirtin e secilit të pranishëm me vrullin e saj në secilin akt e në secilën situatë, skenografinë që qysh nga fillimi publiku veçse ishte bërë pjesë e kalasë të vendosur në skenë, inkuadrimin e shpatave që shoqëroheshin me zhurmën e përplasjeve të tyre si dhe kostumet e mahnitshme të gjithsecilit, ka rrumbullakuar përsosmërinë e “Romeo dhe Zhulieta”, nivel ky që erdhi pikërisht nga Baleti Kombëtar i Kosovës, me ç’rast arriti që publiku të shndërrohet në vetë autorin e kësaj tragjedie, William Shakepare, i cili i njeh të gjitha ndodhitë, duke nisur nga fillimi, intrigat, përleshjet e deri tek fundi tragjik.
Në ndërkohë janë emocionet e ndryshme që vinë nga pjesë të ndryshme përgjatë dy orëve, ato të cilat ju marrin me vete e të dërgojnë në historinë e njohur shekspiriane me muzikë të llojllojshmërisë së vendosur. Të dashuruarit në skenën e ballkonit përcillen me muzikë jo aq intensive siç janë skenat e luftimit që kërcasin me energji e që po njëlloj janë edhe skenat e topit ku balerinët takohen ndonjëherë në kërcime të shkurtra e të ndryshme.
Në një ndriçim sa në të kuqe e herë në të kaltër, tempoja e kërcimeve të shumta fizike në ajër dhe lëvizjeve të mprehta të ngadalta kishin kapluar sytë e buzëqeshur të të pranishmëve. Po ashtu, përgjatë dy pjesëve nuk munguan as duetet e balerinëve që treguan forcë, hijeshi por mbi të gjitha; dhunti hyjnore.
Krejt në fund, duartrokitjet dhe brohoritjet e shumta nuk munguan për asnjë sekondë të vetme, kurse në anën tjetër buzëqeshjet e publikut kishin qenë të vendosura përgjatë gjithë kësaj shfaqjeje.
Për të shprehur emocionet dhe ndjenjat pas një shfaqje të tillë, në një prononcim për KultPlus, foli koreografi Konstantin Uralsky.
“Ishte një premierë shumë e mrekullueshme dhe vërtet e pabesueshme. Unë kam një ndjenjë shumë të ngrohtë dhe jam plot emocione, kështu që është vërtet e vështirë të shpjegohet sepse ajo që po ndjej është si një spektër i tërë. Gjatë performancës kam qenë pjesë e saj, kam qenë në skenë me çdo balerin në çdo moment. Gjithçka më bëri përshtypje, është një balet romantik dhe vërtet nuk mund të zgjedhësh një pjesë apo një tjetër. Ndoshta, pjesa vërtet e rëndësishme për mua është audienca dhe ajo heshtje e veçantë kur njerëzit janë plotësisht të interesuar. Unë jam shumë i lumtur”, thotë Uralsky.
Ndërsa për të treguar më shumë për ndjenjat e veçanta pas një shfaqje të tillë, për KultPlus, ka folur edhe balerini Fatmir Smani, i cili barti rolin e Romeos.
“Kjo shfaqje ka qenë njëra ndër sfidat më të mëdha në karrierën time, duke pasur parasysh kohën e shkurtër për këtë shfaqje. Vetëm tri javë për një shfaqje me përmasa të tilla, rreth dy orë dhe me vlerën që e përmban duke i mbijetuar shekujve si dhe që luhet në krejt teatrot botërore, ka qenë një sfidë më vete. Përveç kësaj, është krijuar edhe si një balet i tërë, pa ndërprerje me dy akte në krejt kuptimin e vetë dhe ka qenë sigurisht ndër shfaqjet më të gjata që e kemi pasur në repertorin e Baletit Kombëtar, andaj dhe për mua ka qenë një privilegj që ta luaj këtë rol”, thotë Smani.
Sipas tij, vështirësia e këtij roli janë ndryshimet e situatave aty për aty, emocioni, gjendja dhe për t’u arritur ky qëllim për një javë, ka qenë një sfidë për krejt trupën e baletit. Ndërsa, lëndimi i partneres së tij, Leonora Rexhepi, tri ditë para shfaqjes ishte një fatkeqësi por megjithatë çdo gjë është arritur mirë, duke u kaluar edhe kjo sfidë.
“Tashmë ka filluar një vit festiv me një shfaqje shumë të madhe ku merita kanë krejt themeluesit, sidomos i ndjeri ish-drejtori Ahmet Brahimaj, që do të doja shumë që ai të ishte sonte këtu dhe me shiju këtë shfaqje, por besoj se ai do të na përcjell, si gjithmonë”, përfundon Smani.
Po ashtu, ushtruesi i detyrës së Drejtorit në Baletin Kombëtar të Kosovës, Niki Musolli, tregoi rreth përshtypjeve të tij pas shfaqjes.
“Jam jashtëzakonisht i lumtur që ka përfunduar gjithçka me sukses dhe nuk kam pasur asnjë dyshim se a do t’i pëlqej publikut apo jo, mirëpo çdo herë është ajo brenga se mos është pak e gjatë shfaqja apo diçka e tillë. Por për fat të mirë, të gjithëve iu ka pëlqyer dhe koreografi është jashtëzakonisht i kënaqur. Secila pjesë e shfaqjes është shumë e bukur por ndoshta pjesa e ballos është më e fuqishme duke pasur parasysh muzikën dhe vlerën që e ka në skenën e artit”, thotë Musolli.
Sipas tij, BKK është një institucion që ka përmbush gati gjysmë shekulli dhe prapëseprapë përballet me problemet e njëjta për fat të keq dhe vlerësimi që është i nevojshëm, mungon. Por ai shpreson që të kuptohet rëndësia e artit të baletit në mënyrë që t’i kushtohet vëmendja e duhur.
Gjithashtu, balerini Sead Vuniqi për KultPlus foli rreth vështirësive që janë hasur përgjatë krijimit të kësaj shfaqjeje.
“Sa i përket trupës së Baletit, jemi shumë të kënaqur duke e ditur se ka qenë një kohë shumë e shkurtër për të realizuar premierën. Nuk na ka ndodhur asnjëherë që të kemi kaq kohë të shkurtër për një projekt kaq të gjatë, afër dy orëve, por besoj se ia kemi dalur aty ku kemi dashur të arrijmë. Por, asnjëherë ne nuk jemi dorëzuar duke dhënë maksimumin tonë jo vetëm nga ana teknike por edhe me mjaft gjëra tjera”, thotë Vuniqi.
Sipas tij, dy rolet kryesore janë aq të vështira sepse kanë të bëjnë sa me anën teknike aq dhe me atë emocionale, dhe kjo i ka bërë ata që të lodhen akoma më shumë.
“Të gjithë të pranishmit duken shumë të kënaqur pas shfaqjes dhe kjo sepse u ka munguar shumë një shfaqje e tillë me një kohëzgjatje më të gjatë për arsye se të gjitha shfaqjet botërore klasike të shkurtohen për shkak të publikut. Por, koreografi ka vendosur kohën minimale diku rreth një orë e katërdhjetë minuta. Me këtë shfaqje ka ardhur një risi goxha e madhe dhe po ndihem shumë i lumtur”, përfundon Vuniqi.
Fotografia: Arben Llapashtica
Për arsye të shpalljes ditë zie në nderim të ish-Sekretares Amerikane të Shtetit, Madeleine Albright, repriza e shfaqjes “Romeo & Zhulieta” që ka qenë e planifikuar për sot, nuk do të mbahet. Repriza e ardhshme do të jetë në muajin prill.
Fotografia në ballinë: Arben Llapashtica / KultPlus.com
Me një stil tejet të modernizuar dhe ndryshe nga e zakonshmja, shfaqja “Romeo dhe Zhulieta” e cila vjen si premiera e parë për vitin 2022 nga Baleti Kombëtar i Kosovës, hapjen do ta ketë në një mënyrë krejtësisht unike, me ç’rast publiku do të përjetojë një risi të pa ndjerë më parë nga trupa e baletit që do të frymojë për dashurinë nën një peizazh që i ka munguar botës deri më tani, shkruan KultPlus.
Ajo se çfarë dëgjohet qysh nga kati i sipërm së hapësirës për prova të trupës së baletit, është një muzikë sa e lehtë aq edhe intensive. Trupa e baletit në gjithë gjendjen kaotike dhe të bukur, nëpërmjet hapave, lëvizjeve trupore e kërcimeve, shpalosi dramë, butësi, humor dhe dhimbjen e zemrës që përkon me historinë legjendare të shfaqjes së bazuar në dramën e William Shakespeare.
E mbushur me luftime dramatike me shpata, hapa precize, kërcime që të lënë pa frymë e deri tek emocioni që shprehej nëpërmjet fytyrave të mbuluara me djersë të trupës së baletit, nuk ka dyshim se shfaqja do të sjell lojën mjeshtërore të emocioneve të fuqishme duke sjell në jetë jo vetëm dashurinë e dy protagonistëve por edhe mallin e humbjen së kësaj tragjedie epike.
Teksa lëvizjet dhe hapat magjepsëse të tyre lundrojnë në atmosferë, vëmendja e tyre bie direkt tek zëri i koreografit Konstantin Uralsky, i cili së bashku me asistentin e tij udhëzojnë trupën nën komandën e tyre besnike. Si një dukuri e shenjtë, vallëzimi i tyre tashmë kalonte përtej lodhjes trupore, duke u shndërruar në një kryevepër që dukshëm do të lë gjurmë në skenën e Teatrit Kombëtar të Kosovës më 24 mars.
“Romeo dhe Zhulieta”, konsiderohet se do të luhet në një mënyrë tërësisht të re, në diçka që nuk është parë ende. Duke u dalluar nga stili tradicional i shfaqjes, koreografi Uralsky tenton që këndvështrimi i tij të jehojë jo vetëm mbi dashurinë e dy të rinjve, por të arrijë edhe deri tek filozofitë e tjera që ndërthuren në atë shfaqje. Andaj dhe kjo cilësohet të jetë diçka që do t’i përket vetëm Teatrit Kombëtar të Kosovës ngaqë elementet e reja po vinë për herë të parë nga vetë koreografi i cili këto elemente nuk i ka sjell asnjëherë më parë në jetën e tij.
Duke kujtuar bashkëpunimin mes Baletit Kombëtar të Kosovës dhe koreografit Uralsky në vitin 2009, ky bashkëpunim i radhës që po vjen së shpejti, duket se do të emocionojë publikun si asnjëherë më parë. Ndonëse, provat kanë filluar qysh nga dita e hënë, me një periudhë të shkurtër kohore, Baleti Kombëtar i Kosovës, beson se do të arrijë që shfaqja të gjejë fundin me një perfeksion të jashtëzakonshëm.
Për të na folur për shfaqjen, atmosferën dhe provat para një premiere që është kaq afër, për KultPlus tregon koreografi Konstantin Uralsky.
“’Romeo dhe Zhulieta’ është një kryevepër e famshme dhe e përjetshme e William Shakespeare e cila ndoshta është në skenë që nga viti 1935. Ka opera, filma, ka gjithçka, kështu që njerëzit janë shumë të njohur me historinë. Është një histori për dashurinë, jetën, vdekjen dhe konkretisht në lidhje me këtë shfaqje, ajo që po bëjmë nuk është aq e lehtë sepse nuk po përpiqemi ta bëjmë në mënyrë tradicionale, por të sjellim diçka të re. Diçka që do t’i përkasë vetëm këtij grupi njerëzish, vetëm këtij teatri. Pra, këndvështrimi im për këtë është më shumë se vetëm për dashurinë e dy të rinjve që takohen me njëri-tjetrin në një situatë shumë të diskutueshme”, thotë Uralsky.
Sipas tij, nëse e shikojmë në aspektin filozofik, në mënyrën se si paraqitet, është një balet bashkëkohor, jo domosdoshmërisht në një teknikë kërcimi sepse i përket baletit klasik bashkëkohor. Pra, ai po sjell elemente të një teatri bashkëkohor në të dhe që do të ketë edhe shumë surpriza.
“Ne do të kemi disa elemente të papritura në duart tona që do të luhen dhe kjo është arsyeja pse publiku do të jetë absolutisht i emocionuar për t’i parë ato.”
Për të, ndonjëherë njerëzit nuk mendojnë se sa lehtë mund të humbasin jetën dhe ndonjëherë performanca është jeta e tyre dhe kjo është arsyeja pse ai po përpiqet të vendosë elemente që nuk i ka bërë kurrë më parë në jetën e tij.
“Provat janë shumë emocionuese. Unë kam qenë këtu në vitin 2009 dhe shumë nga kërcimtarët janë ende të njëjtët kërcimtarë. Është shumë e mrekullueshme të punosh me një kompani të re e cila është kaq e etur për të marrë nga ju, për të mësuar nga ju dhe për të ecur përpara. Ata janë shumë të interesuar për shfaqjen dhe kjo është arsyeja pse unë po e shijoj kaq shumë”, përfundon Uralsky.
Ndërsa se si erdhi bashkëpunimi i dytë me koreografin Uralsky, na tregon edhe balerini Kreshnik Musolli.
“Bashkëpunimin e parë e kemi pasur në vitin 2009 ku mbaj mend se ka qenë një shfaqje fantastike e cila është pëlqyer mjaft shumë nga publiku dhe që nga ajo kohë kemi mbajtur një kontakt shumë të afërt me koreografin, i cili për ne është njeri shumë i rëndësishëm. E kemi parasysh se ardhja e një shtetasi amerikano-rus në atë kohë nuk ka qenë diçka e lehtë dhe për të gjithë ne ka qenë një surprizë se si kemi arritur bashkëpunimin me të. Gjithashtu, prej anës së tij, ai nuk pati ditur se çfarë të pres nga ne por mund të them se është ndarë jashtëzakonisht i kënaqur. Për këtë arsye, kur e ftova vitin e kaluar për të nisur përgatitjet për këtë shfaqje, ka pranuar ftesën me një entuziazëm të madh”, thotë Musolli.
Sipas tij, provat kanë filluar qysh nga dita e hënë dhe deri më tani materiali koreografik konsiderohet të jetë mjaft shumë i mësuar.
“Është një kohë shumë e shkurtër mirëpo jemi duke punuar intensivisht që të sjellim një premierë të suksesshme si çdo herë dhe të sjellim një këndvështrim tjetër ndaj “Romeo dhe Zhulieta”. Kjo shfaqje kësaj here është modernizuar me shumë gjëra dhe të cilat vetë ne po i mësojmë ditë pas dite për arsye se nuk na është treguar që nga fillimi saktësisht se çka do të bëjë ai. Po e shohim si një proces mjaft interesant sepse po punojmë me një koreograf me renome botërore. Është një nder që atë ta kemi në mesin tonë dhe shpresojmë që ta kemi edhe në të ardhmen”, thotë ai.
Duke pasur parasysh se Baleti Kombëtar i Kosovës ka realizuar tri premiera në një situatë pandemike dhe tani po e sjell të katërtën me radhë, Musolli tutje tregon se kjo shfaqje dhe pse e realizuar në këto kushte me të cilat janë mësuar tashmë, sjell një hapje ku ngjarjet futen dalëngadalë dhe tejet interesante përbrenda shfaqjes.
“Mënyra se ai e nis shfaqjen është tejet e bukur dhe mendoj se do të jetë një risi për publikun por edhe për balerinët që shfaqja nuk do të filloj vetëm si shfaqje por e ka edhe një fillim pak më interesant që fut ngjarjet dalëngadalë.”
Se si po zhvillohen provat për një hapje interesante dhe për bartjen e një roli kryesor siç është ‘Romeo’, për KultPlus tregon edhe balerini Sead Vuniqi.
“Kjo është java e parë që kemi nisur me prova. Për momentin gjithçka po shkon mirë dhe normal që tash problemi është se koha është shumë e limituar dhe janë diku afër njëzet ditë për të krijuar një lloj vepre siç është “Romeo dhe Zhulieta”. Jemi duke e stërzgjatur edhe provat dhe orarin në mënyrë që të arrijmë të përfundojmë procesin e punës dhe të realizojmë shfaqjen në kohë”, thotë Vuniqi.
Sipas tij, roli i Romeo-s është një privilegj për t’u luajtur dhe është një ndjenjë e mirë për shkak se është një vepër e Shekspirit, vepër kjo e veçantë që atij po i dhuron shumë ndjenja të ndryshme, duke inkuadruar dhe muzikën e çdo gjë tjetër.
“Zakonisht ne kemi shumë shfaqje të ndryshme të baletit por këto klasiket e bëjnë më të veçantë për arsye se baleti klasik është një shkollë ndryshe e një balet krejt ndryshe prej arteve tjera për arsye të sfidës që posedon. Njëkohësisht, jemi tërë kohën në tension për të bërë më të mirën sepse lëvizjet e baletit klasik janë shumë të vështira dhe gjithmonë kjo e bënë pak më të veçantë, duke nisur edhe nga ndjeshmëria dhe gjithçka rreth saj. Pra, thjesht të sjell emocione ndryshe”, përfundon Vuniqi.
Ndërsa, për të na treguar më shumë rreth rolit të saj si ‘Zhulieta’, për KultPlus foli balerina Leonora Rexhepi.
“Për të bartur rolin kryesor natyrisht është një ndjenjë shumë e veçantë dhe po ndihem shumë mirë. Pa diskutim se është një privilegj i madh dhe do mundohem ta jap maksimumin tim. Të gjitha rolet që kanë të bëjnë me dashurinë e ndjenjat, janë më të ndjeshme dhe mendoj që aty e kam pikën më të dobët dhe se mund ta jap më të mirën time”, thotë ajo.
Sipas saj, është diçka krejt ndryshe dhe mendon se do t’ia dali shumë mirë në fund, dhe pse shfaqjen të tërën në tërësi nuk e kanë parë as trupa e baletit.
“Për gjithë këto vite, ne me të vërtetë jetojmë për duartrokitjet e publikut.”
Premiera e shfaqjes “Romeo dhe Zhulieta” vjen me datë 24 mars. Ndërkaq, repriza e parë vjen me datë 25 mars. / KultPlus.com
Projekti më i ri i artistik i kompanisë “Noa Dance Theater”, i titulluar ‘Equal’, do ta ketë premierën të martën në Teatrin Kombëtar të Kosovës, përcjell KultPlus.
“Equal” është projekti më i ri i artistik i kompanisë “Noa Dance Theater”, i cili vjen si rrjedhojë e kërkimeve të koreografisë së bazuar në teknikat më të fundit të dansit bashkëkohorë, të cilat nxjerrin në pah fuqinë dhe rëndësinë e gruas në shoqërinë tonë, rëndësinë dhe nevojën e barazisë, përgjegjësinë kolektive ndaj fenomeneve të dëmshme për shoqërinë tonë si dhe shtypjen gjinore si akt i dhunshëm dhe i dëmshëm fizik e psiqik.
Përmes imazheve që do të ofrohen përgjatë kësaj performance që nis në orën 20:00, do të pasqyrohen situata që ngritin pyetje të cilat targetojnë reflektimin e shoqërisë mbi çështjet fragjile të barazisë gjinore.
“Equal” është projekt i kompanisë së vetme të dansit bashkëkohorë në Kosovë “Noa Dance Theatre Co”, mbështetur nga fushata 50% – 50% dhe fondi Feminist i drejtuar nga Qendra per Art dhe Komunitet “Artpolis”. / KultPlus.com
