Tolstoi nuk është nga ata autorë që lexohen me kënaqësi të madhe nga të rinjtë. Për të qenë e sinqertë, më është dashur shumë mund e këmbëngulje për të lexuar “Lufta dhe paqja” kur isha ende në fakultet dhe leximi i tij ishte i detyruar (edhe pse tashmë, dhjetë vjet më vonë, e di që ia vlejti).

Por në fakt, në rrethanat dhe shoqërinë e sotme, veprat e Tolstoit janë të përshtatshme për të rinjtë në të njëzetat.

Edhe pse jetonte në Rusi mbi njëqind vjet më parë, Tolstoi dhe personazhet e tij dinin gjithçka mbi ambicien, dështimin, këmbënguljen…

Duke lexuar si çdo ditë shtypin e huaj, ndala në një artikull mbi shkrimtarin rus, që më shtyu të shkruaja këtë blog, e bindur se shkrimtari më i madh rus duhet lexuar, në mos në të ri, në çdo moshë të mundshme.

1. Tostoi gjithmonë mundohej të përmirësohej

Në moshën 18-vjeçare, Tolstoi nisi të mbante një ditar për aktivitetet e ditës, në të cilin përcaktonte me rigorozitet planet dhe vinte rregulla që, sipas tij, do t’i forconin vullnetin.

“Mos u shqetëso për opinionet e të tjerëve”; “Ndihmo njerëzit më pak fatlumë” ishin disa nga rregullat e Tolstoit. Tema e vetëpërmirësimit shfaqet në disa nga veprat e Tolstoit, sidomos në “Fëmijëria”.

2. Tolstoi e njihte dështimin

Fakti që shkrimtari më i madh rus dhe një nga më të njohurit e letërsisë botërore jo gjithmonë i arrinte qëllimet që i vinte vetes na lehtëson dhe na bën të ndihemi pak më mirë me veten.

Jo gjithmonë Tolsoi ia arrinte t’u përmbahej rregullave të veta, në fakt në të shumtën e rasteve ai nuk bënte asgjë, flinte shumë dhe lexonte Gogolin.

“Është dita e dytë që nuk kam bërë asgjë nga ato që duhej të bëja. Pse? Nuk e di. Megjithatë nuk duhet të deshpërohem; duhet ta detyroj veten të bëhem më aktiv” – shkruante Lostoi në ditar.

3. Personazhet e Tolstoit jo gjithmonë përshtaten në rrjedhën e ngjarjeve, por kjo ka anët e veta pozitive

Në fillim të librit “Lufta dhe paqja”, Bezukovi ishte 20 vjeç dhe i sapokthyer nga Europa, ku u arsimua për 10 vjet. Është e pashmangshme që në mjedisin e ri ai ndihet në ankth dhe duket sikur jeton në një shoqëri së cilës nuk i përket.

Megjithatë, ai përpiqet për më mirë dhe është nga të paktët që ia arrin.

4. Tolstoi donte të gjente kuptim dhe thjeshtësi në një botë kaotike

Me internetin, mediat sociale, teknologjinë e zhvilluar që tashmë janë bërë pjesë e jetës sonë të përditshme është pak e vështirë të gjesh qetësi.

Në novelën “Lumturia e familjes”, ka një fragment mbi këtë temë: “Një jetë e qetë në fshat, mundësisht duke qenë i dobishëm për njerëzit që janë mësuar të bëjnë mirë; pastaj natyrë, libra, muzikë… kjo është ideja ime për lumturinë.”

Sigurisht, nuk po themi të shpërngulemi në fshat që të jemi të lumtur, por të gjitha të tjerat kanë vlerë: socializimi me njerëzit e duhur, leximi, lidhja me natyrën, do të japin qetësinë e merituar.

5. Edhe Tolstoi ka kaluar kriza paniku

Ndërsa ishte në një udhëtim në Penza në vitin 1869, Tolstoi ndaloi në një hotel për të kaluar natën. Edhe pse ndihej shumë mirë, në orën 2.00 të mëngjesit ai kaloi një krizë paniku, që e mbushi me ndjenjat e frikës dhe dëshpërimit (kush nuk e ka kaluar një të tillë?!).

Dhe e fundit, Tolstoi nuk është vetëm “Lufta dhe paqja”. Fare mirë mund të nisni me novelat e tij, para se të vendosni të lexoni kryeveprën e letërsisë ruse apo tragjedinë romantike “Ana Karenina”. /botimeshqip

Leon Tolstoy nuk mendonte asnjëherë se ishte i aftë të braktiste një grua. Kur Sofia Andrejevna hyri në jetën e tij, ai e kuptoi se ajo shumë shpejt do të bëhej e pazëvendësueshme. Pasioni i saj për shkrimin bëri që dashuria e tyre të kalonte në dimensione të tjera njerëzore, pa të cilat shkrimtari mendonte se nuk mund të jetonte më. Sofia ishte njeriu që ai i besonte dorëshkrimet, ajo që hidhte në makinën e shkrimit mendimet e tij. Romani voluminoz “Lufta dhe Paqja” u hodh në letër nga ajo.

“Shumë shpesh gjatë jetës sime, kur po kopjoja vendet, veçanërisht ato poetike dhe të mrekullueshme në veprat e burrit tim, qaja jo vetëm ngaqë prekesha, por edhe nga kënaqësia artistike që përjetoja bashkë me autorin”, do të shkruante ajo në kujtime. Ajo nuk ishte vetëm gruaja, apo dashnorja, por dhe njeriu që mbante ekonominë e familjes, duke i dhënë një siguri shkrimtarit që të vazhdonte të shkruante i qetë.

Pas një martese të suksesshme 48-vjeçare, shkrimtari ndjente se do të donte të arratisej qoftë disa orë për të qene vetëm. Krizat nervore të cilat Sofia nisi të jetonte nisën ta shqetësonin, aq sa dëshira që një mëngjes të zgjohej pa të filloi dhe u bë e zakonshme.

Por, Tolstoy nuk pati guximin që një ditë ta mbyllte derën e apartamentit ku jetonte me të dhe të ikte, në rrugicë apo apartament tjetër. Këtë vendim shkrimtari do ta merrte vetëm pak kohë para se të ndërronte jetë, duke menduar se “nuk është asnjëherë vonë për të bërë atë që do”.

Ishte 82 vjeç, kur një tetor shirat sapo kishin filluar, e ai mbylli përgjithmonë derën e apartamentit për të mos u kthyer më kurrë. Në tryezë do të linte një letër ku i shkruante së shoqes:

“Jam nisur… Nisja ime do të të lëndojë. Me keqardhje, por përpiqu të besosh e të më kuptosh, nuk mund të veproja ndryshe. Situata ime më është bërë e padurueshme, me vetëdijen sesa peshon jeta (midis të pasurve… të mjerëve) e përsëri vazhdoj të jetoj në kushtet kriminale të një luksi të shfrenuar në mes të mizeries së gjithë atyre që i rrinë përqark. Bëj vetëm atë që bëjnë pleqtë, mijëra pleq, njerëz pranë vdekjes… (shkojnë më larg se kushtet e gjendjes së tyre shpirtërore ua lejojnë) e po iki.

Pothuajse gjithmonë ata shkojnë nëpër manastire, edhe unë do ta bëja, po të besoja në atë çka manastiret besojnë. Duke mos i besuar, po iki thjesht në vetmi… Më është e domosdoshme të jem vetëm. Të lutem të më kuptosh e të besosh se nuk mund të sillem ndryshe. Gjendja ime në këtë shtëpi është e patolerueshme. Të lutem, mos më kërko e mos hajde tek unë, as po e more vesh se ku ndodhem.

Lamtumirë (shoqëruesja e 48 viteve të jetës sime…) e unë të falënderoj për 48 vitet e një jete të ndershme të kaluar me mua, për kujdesin ndaj meje e fëmijëve (të lutem pranoje këtë situatë ku të shtyn nisja ime e mos më kujto për keq…). Të lutem, falmi tërë gabimet që kam bërë ndaj teje e unë do të fal të tuat, të lutem pranoje këtë situatë të re, rrjedhë e largimit tim nga shtëpia e mos ki ndjenja të këqija ndaj meje, ashtu siç unë nuk kam për ty. Se do të më nisësh ndonjë lajm, bëje me anë të Sasës (e bija), ajo e di se ku ndodhem e më ka premtuar se nuk do t’i tregojë askujt”.

Më në fund Tolstoy ishte i lirë.

Janë pafund letrat e dashurisë që ai shkroi gjatë jetës për të, por ashtu siç shkroi dhe në librat që la pas “një dashuri në jetë asnjëherë nuk mjafton”.

Diku ai shprehet: “Në emër të cilës dashuria duhet të veprojë dhe si duhet të veproj? Cilën dashuri duhet të sakrifikoj për tjetrën?”. /Dita / KultPlus.com

Ka shumë gjëra për të mësuar në lidhje me Artin e të Jetuarit nga Lufta dhe Paqja e Tolstoit – për kotësinë dhe budallallëkun, xhelozinë seksuale dhe marrëdhëniet familjare. Por ne mund të mësojmë gjithashtu nga jeta e vetë mjeshtrit të romaneve.

Roman Krznaric

Tolstoi është anëtar i fisnikërisë ruse, nga një familje që zotëronte një pronë dhe qindra shërbëtorë. Jeta e hershme e kontit të ri ishte e zhurmshme, imorale dhe e dhunshme. “Unë vrisja njerëz në luftëra dhe i sfidoja njerëzit në duele me qëllim që t’i vrisja”, shkruante ai.

“Unë humbisja në bixhoz, konsumoja punën e fshatarëve, i dënoja me ndëshkime, jetoja i lirë, dhe i mashtroja njerëzit… kështu jetova për dhjetë vjet.” Por ai gradualisht filloi t’i largohej këtij stili jete prej racisti dekadent dhe i hodhi poshtë besimet e marrë prej tabanit aristokratik, duke adoptuar një këndvështrim jotradicional të botës, i cili i trondiste bashkëmoshatarët. Ja çfarë këshillash mund të na ofrojë rrugëtimi personal i Leon Tolstoit, për të riparë filozofinë tonë të jetës.

1. Qëndroni mendjehapur

Një nga dhuntitë më të mëdha të Tostoit ishte aftësia dhe dëshira e tij për të ndryshuar mendjen, bazuar në eksperienca të reja. Gjakderdhja e tmerrshme që ai pa ndërsa luftonte në Luftën e Krimesë në 1850-ën e shndërroi në një pacifist për gjithë jetën.

Në 1857-ën, pasi pa një ndëshkim publik në gijotinë në Paris – ai nuk e harroi kurrë zhurmën e kokës së prerë ndërsa binte në kutinë poshtë – ai u bë një kundërshtar i bindur i shtetit dhe i ligjeve të tij, duke besuar që qeveritë nuk ishin vetëm brutale, por në esencë i shërbenin interesave të të pasurve dhe të fuqishmëve. “Shteti është një komplot,” i shkroi ai një miku.

“Prandaj, unë kurrë nuk do t’i shërbej ndonjë qeverie ndokund”. Tolstoi ishte në rrugën e shndërrimit në anarkist. Ai ishte i pari që do të na nxiste të vinim në dyshim besimet themeltarë dhe dogmat me të cilat jemi rritur.

2. Praktikoni ndjeshmërinë

Tolstoi shfaqi një kapacitet të pazakontë për t’u prekur duke e vënë veten në vendin e njerëzve, jeta e të cilëve ishte shumë e ndryshme nga e tija. Në 1860-ën ai jo vetëm adoptoi veshjen fshatare, por filloi të punonte krahpërkrah me punëtorët e sapoemancipuar në pronën e tij, duke punuar me parmëndë fushat dhe duke riparuar shtëpitë e tyre me duart e tij.

Sigurisht që kishte një element paternalizmi, por e vërteta është se ai e shijonte shoqërinë e fshatarëve dhe në mënyrë të vetëdijshme i largohej elitës letrare dhe aristokratike në qytete. Tolstoi besonte se ju nuk mundet kurrë të kuptoni realitetin e jetës së njerëzve të tjerë, nëse nuk e provoni vetë atë.

3. Bëni ndryshimin

Ai u dallua nga moshatarët e tij të kastës së lartë duke ndërmarrë veprime praktike për të lehtësuar vuajtjen e njerëzve të tjerë, më evidente ishte puna e tij për lehtësimin e urisë. Pas dështimit të të lashtave në 1873-shin, Tolstoi ndaloi së shkruari Ana Kareninë-n për një vit, me qëllim që të organizonte ndihmë për ata që vdisnin urie.
Në këtë kohë, ai i shkruante një të afërmi: “Nuk mund të shkëputem nga krijesa që janë reale, për t’iu kushtuar krijesave imagjinare”. Shokët e tij, ashtu si edhe familja, menduan se ishte çmenduri që njëri nga romancierët më të mirë t’i vendoste veprat e tij gjeniale në plan të dytë.

Ai e përsëriti këtë gjë gjatë zisë së bukës së 1891-shit, kohë kur kaloi dy vite duke punuar në “kazanët e supës” dhe për mbledhje fondesh. A mund ta imagjinoni dot një shkrimtar të sotëm, nga ata që shesin shumë kopje, që të lënë mënjanë librin dhe t’i kushtohen për dy vite punës humanitare?

4. Zotëroni artin e të jetuarit thjeshtë

Pas një krize nervore në fundin e vitit 1870, Tolstoi hodhi poshtë gjithë fenë e organizuar, duke përfshirë Kishën Ortodokse në të cilën ai ishte rritur. Ai adoptoi një lloj revolucionar të Kristianizmit i bazuar në jetën e thjeshtë shpirtërore e materiale. Ai i dha fund alkoolit, duhanit dhe u bë një vegjetarian.

Tolstoi frymëzoi gjithashtu krijimin e komuniteteve utopike të jetesës së thjeshtë, ku pasuria ishte e përbashkët. Këto komunitete “Tolstojane” u përhapën rreth e rrotull botës dhe e shtynë Gandin të themelonte një vendbanim fetar në 1910-ën, me emrin Ferma “Leo Tolstoi”.

5. Kujdes nga kontradiktat tuaja

Kjo jetë e re, më e thjeshtë nuk ishte pa mundime dhe kontradikta. Tolstoi predikonte dashuri universale, megjithatë ishte në mënyrë konstante në luftë me të shoqen. Veç kësaj, apostulli i barazisë nuk ishte kurrë i aftë të braktiste plotësisht pasurinë dhe jetën e privilegjuar.

Ai jetoi deri në moshë të madhe në një shtëpi të madhe me shërbëtorë. Por në fillim të 1890-ës ia doli – kundër dëshirës së familjes së tij – të hiqte dorë nga e drejta e autorësisë për një pjesë të madhe të veprave të tij letrare, si pasojë duke sakrifikuar një pasuri të tërë. Duke marrë me mend pozicionin e privilegjuar në të cilin Tolstoi e filloi jetën, transformimi i tij shpirtëror, gjithësesi është për t’u admiruar.

6. Bëhuni zanatçi

Tolstoi kuptoi që arritja e një ekuilibri midis mendjes dhe trupit ishte një pjesë thelbësore e procesit të tij krijues. Ai jo vetëm e linte vazhdimisht penën për të marrë plugun mespërmes fushës, por mbante një kosë dhe priste me sharrë duke u mbështetur pas murit ngjitur me tavolinën e shkrimit.

Në vitet e tij të fundit, kur gazetarë e shkrimtarë vinin të respektonin plakun e zgjuar me mjekër, ata gjithmonë befasoheshin kur gjenin një nga autorët më të famshëm botërorë të mbledhur kruspull mbi veglat e punës, duke bërë një palë çizme.

Nëse Tolstoi do të ishte këtu sot, ai pa dyshim do të na sugjeronte të fusnim ndonjë zanat në jetën. Më mirë se sa të kalonim kaq shumë kohë në twitter apo duke bërë mesazhe. /KultPlus.com

Të gjithë e njohim Leon Tolstoin si një shkrimtar dhe filozof rus, një mjeshtër i letërsisë realiste dhe një prej shkrimtarëve më të mëdhenj të botës. Por pak prej nesh e dinë se ai qe një prej të parëve mbështetës të idesë që veprat e artit nuk duhet të jenë pronë private, por duhet t’i përkasin gjithë njerëzimit.

Refuzimi që i bënte kishës dhe shtetit e bënin atë një anarshist të veçantë kristian, që urrente pronën private, dënonte fort vanitetin dhe ishte një prej të parëve që refuzoi Çmimin Nobel në Letërsi.

Më poshtë një koleksion i thënieve të tij shumë të thjeshta e njëkohësisht tejet të mençura mbi jetën, dashurinë, besimin e lumturinë…

Në botën tonë, të gjithë mendojnë për ndryshimin e njerëzimit, por askush nuk mendon të ndryshojë veten.

Çdo gjë i vjen në kohë, atyre që dijnë të presin.

Të gjitha familjet e lumtura ngjajnë me njëra-tjetrën, çdo familje e pakënaqur është i pakënaqur në mënyrën e vet.

Gjërat e mëdha janë gjithmonë të thjeshta dhe modeste.

Dy luftëtarët më të fuqishëm janë durimi dhe koha.

Ne gjithmonë mendojmë se na duan ngaqë jemi të mirë, por kurrë nuk kemi as dyshimin, se të mirë janë ata që na duan ne.

Dashuria është jeta. Gjithçka që unë kuptoj, e kuptoj vetëm sepse dua.

Kur ju doni dikë, e doni ashtu si është, dhe jo si dëshironi ju që të jetë.

Humbëm sepse i thamë vetes që humbëm.

Të vërtetat më të mëdha janë të thjeshta.

E vërteta, ashtu si ari, duhet të fitohet jo duke u rritur, por duke e larë nga gjithçka që nuk është flori.

Një nga kushtet e para të lumturisë është që lidhja midis njeriut dhe natyrës të mos jetë prishur.

Vokacioni i çdo burri dhe gruaje është që t’u shërbejë njerëzve të tjerë.

Gabimi nuk mund të korrigjohet kurrë nga gabimi, dhe e keqja nuk mund të mposhtet me të keqe.

Lumturia nuk varet nga gjërat e jashtme, por nga mënyra se si ne i shohim ato.

Nëse doni të jeni të lumtur, të jini.

Ka vetëm një kohë që është e rëndësishme – Tani! Kjo është koha më e rëndësishme, sepse ajo është e vetmja kohë kur ne kemi ndonjë fuqi.

Gabimi nuk pushon së qëni gabim, për shkak se shumica e ndan atë.

Dikush mund të jetojë madhërishëm në këtë botë, nëse di se si të punojë dhe si të dojë.

Rrokni momentet e lumturisë, dashurisë! Ky është realiteti i vetëm në botë, çdo gjë tjetër është marrëzi.

P.S. Kur jepte leksionet e tij mbi letërsinë ruse dhe letërsinë krahasuese në Universitetin Cornell dhe Uellesley College, shkrimtari ruso-amerikan Vladimir Nabokov e niste çdo orë duke mbyllur të gjitha perdet. Në errësirë absolute ai fillonte: “Nëse ju e imagjinoni letërsinë ruse si një qiell, atëherë kjo është Gogoli.

Dhe lektori ndizte një nga llampat në tavanin e auditorit). Pastaj ai shtypi sërish çelësin: “Këtu është Chekhovi dhe Dostojevski”. (Dy llampa ndizeshin). Më pas, Nabokovi shkonte tek grilat dhe i hapte me një veprim të shpejtë. Kur klasa “verbohej” nga drita natyrale, mësuesi thoshte: “Dhe ky është Tolstoi”.