Etiketë: Tregim nga Ibrahim Berisha

Ëndrra për Trëndafilin dhe Pemën

Posted on by Kult Plus

Tregim nga Ibrahim Berisha

Trëndafili që u shndërrua në Vajzë qante me zërin e saj të mbytur dhe më thirrte herë- herë: Më shpëto, po mbytem!

Nuk shihja njeri tjetër në breglum ku, për çudi, në një pemë mëndafshi pa gjethe vareshin shumë gurë xhevahiri e trëndafila roze. Vajza ende qante dhe kur unë me trishtim e frikë iu afrova mosbesues, duke u mbajtur për litarin që e kishte humbur ajo. Ndonjë peshkatar i vëmendshëm mund ta kishte gjetur para meje. Por, mua më ra hise.

Atëherë e njoha kush ishte vajza.

Ishte Pema, që po zhytej në dritën e lëngshme të baltës së gjallë.

Më shpëto, po mbytem!, vazhdonte me zërin e mbytur.

Kaq e mundimshme ishte sa nuk dija se një gotë ujë do të më ndihmonte. Më qe tharë fyti sikur të kisha përbi’ një grusht kripe deti.

Mbas kësaj storjeje ëndërruese, nuk më zinte gjumi, më merrte ankthi deri në pikën e skajshme të kotësisë, por përnjëherë, shkulesha nga kjo humbje kthyese.

Në mëngjes isha i dërrmuar, dhe tashti ende s’mund të mendoja, afër trëndafilit të porsa mugulluar, çfarë ka ndodhur me vajzën në natën e gjatë.

Sa pushova pak së menduari për natën e vështirë, ra zilja. E dëgjova fare pak në fillim, se ku isha nga ballkoni, kështu duhej të ndodhte.

Kur hapa derën, Mala, fqinji që, kuptohet, mendova kishte ardhur për një kafe mëngjesi, se ishte e dielë, të mos harroj, e diela e tretë e qershorit, më tha: Nuk jam mirë. Krejt natën nuk kam fjetur, na ka qarë Pema, Qika e Vogël.

Kur tha Pema, u befasova, aq sa edhe ndjeva se ende në gojë kisha avullin e kripës së natës. Goja e tharë!

Isha te mjeku, në emergjencë, mbeta gjatë, tha Mala. Të shtunave pediatri punon me orar të shkurtër. Mbas kontrollit, mjeku kujdestar më tha: Ashtë alergji, jo nga poleni i luleve të pemëve, por na poleni i trëndafilave.

Aroma e trëndafilave që prehej në oborr, sa shikova kah dritarja, më dukej tashmë si një vaj i trishtuar.

Po, ia prita.

Preku Pemën me infeksione, dhe nuk është e lehtë të përcaktohet drejt diagnoza. Pema kishte infeksion goje, veshi, kokëdhembje, temperaturë, më tha fqinji.

Nga trëndafilat, pyeta krejt kot. Ju as nuk keni në oborrin tuaj trëndafila, pëshpërita.

Jo, ma ktheu Mala, ne nuk kemi.

Kaq të bukur janë, mendova me vete duke shikuar kopshtin.

Jam krejt i trullosur, pa gjumë dhe i trishtuar, dhe një kafe do t’më kthejë përsëri në jetën e zakonshme, mbylli ai rrëfimin.

Në jetën normale, e plotësova, pa hequr mendimin nga trëndafilat rozë në dritën e parë të mëngjesit.

Ai nuk foli

Fqinjë jemi, i thashë duke miratuar kërkesën e pathënë. Duhet të ndajmë të mirën dhe të keqen mes vete.

Po, faleminderit, ma ktheu.

Pastaj, duke pirë kafe teksa rrezet e diellit thyheshin mbi sipërfaqet shumëngjyrëshe në kopsht, Malës, unë i rrëfeva ëndrrën për Trëndafilin dhe Pemën. / KultPlus.com

Ofshama

Posted on by Kult Plus

Tregim nga Ibrahim Berisha

Paraditave në ballkon plaka varte teshat e dy fëmijëve dhe shamitë e bardha që luhateshin nga era. Kjo ndodhte dy herë në javë, të enjteve dhe të hënave. Katër muaj e shushatur, që kur erdhi, e panjohur, përsëriste ritualin e varjes së rrobave të lara.

Herë-herë, ulur në karrigen e plastikes, shtrëngonte gishtërinjtë, pastaj tundte kokën që e mbulonte me shami të bardhë si bora. Lëvizte buzët gjithë kohën, por nuk ia dëgjonte njeri zërin.

Edhe të enjten e fundtetorit 1998, ajo vari teshat në telin e hollë në ballkon. Nuk ia vuri shumë syrin njeri që kaloi afër, pasi gjithnjë bënte këtë punë të enjteve në mëngjes.

Era e vjeshtës ditënxehtë luhaste varësen patrazueshëm kur, Lenës, sa doli për të blerë bukë në Furrën “Hasi”, shikimi i mbet në ballkon. Nuk ishin rrobat e zakonshme që ia zinte syri.

Varej një këmishë e madhe bojë pjeshke dhe afër kravata që nuk i kishte parë njeri këta tre muaj në ballkon. Edhe një fustan doku ngjyrë kaltër.

Lena habitur nuk mund të largonte shikimin nga varësja. Mbante gjoksin me duar.

Tre banorë të ndërtesës që u gjeten aty, edhe ata, ngrinë shikimet në varëse.

Ndërkohë, plaka doli në ballkon. Dukej, nga poshtë, lëvizte buzët, fliste por pa zë.

Përnjëherë nga thellësia e frymës, ofshani: Oh!

Ishte hera e parë që i dëgjohej zëri.

Kërrusur, hoq nga teli këmishën, kravatën e fustanin, i mbajti në duar gjysmë hapur duke i shikuar përmallshëm.

Puthi këmishën, kravatën dhe fustanin. I paloi ngadalë, me kujdes. I bëri gati sikur do të hynin në arkë për t’mos u shpalosur më. / KultPlus.com

Zoja: Dreqi nuk na ha

Posted on by Kult Plus

Tregim nga Ibrahim Berisha

Ke përhap’ rrëfimi i Zogut më herët, kanë dal’ do kërpudha fort të bukura në strehë e bark mali në lindje të Prishtinës.

Mbi dushkun e tharë kanë shpërthy’ e nën myshkun e butë e të lëngshëm janë fshehë bishtat e tyre të pacënueshëm.

Unë, Zoja dhe Keli, me shtatë tetor, dolëm për me tubu’ barkkuqe, ose thënë ndryshe, kërpudha të njeriut.

Ecim unë dhe Zoja dhe Keli, nëpër do rrape të këqija, me qeset e najlonit, unë në xhepa të pantallonave, Zoja nën xhemperin e zi, e Keli në fëshfaren që nuk e lëshon nga dora.

Ecim pa fol’, po mbush’ frymë, në ankth, deri në arrëz të fytit. Frymë që kurrë nuk të ligështon plotësisht, përkundrazi, të jep pak forcë dhe të shtyn mos të ndalesh në kërkimin e kërpudhave të dobishme për qenien me zhvillim më të lartë, njeriun.

Ushqejnë, shërojnë dhe helmojnë, flet përgjumshëm Keli, shtrirë në dushk mbas tre orë kërkim. Më mirë mos ta gjejmë asnjë.

Të frikshme, por ma kujtojnë si çadrën, e plotëson Zoja.

Po frika, pse, i trimëroj.

Kërpudhat e njeriut, a janë, cilat janë, më bezdis prapë Zoja.

Thënë shkurt: Janë si si çadra e Merlin Monros, e dini si duket ajo?

Nuk flet më. Ajo mendon se e përbuz, por unë kam mendjen e pakthyeshme në si çadrën e Merlinit.

Në filmin para vdekjes, Merlin mban atë çadër, kur shiu mundohet ta mbulojë e ajo sado që do, nuk i ikën përmbytjes me duart e lidhura në dorëz.

Të gjitha kërpudhat janë si çadër, më bezdis sërish Keli, më pret nga mendimet e lira.

Të gjitha kërpudhat janë si çadër dhe ti mjafton t’i gjesh nëse, vërtet, i gjen ndonjëherë.

Keli ha senduçin me mish pule. Pi ujë. Shikon nga pozita ratë, qiellin e zbardhur me re. Ku të shkon mendja, si çadër?

Pa rrënjë fare, ia kthej. Janë me vija të holla nën harkun e bardhë.

Do bjerë shi, thotë Zoja.

Po të gjitha kërpudhat janë me vija të holla dhe hark të bardhë, vazhdon Keli pa ia nda shikimin qiellit.

Janë me bisht pak më të trashë se gishti i dorës, e sqaroj.

Po shumë lloje të kërpudhave janë me bisht më të trashë se gishti i dorës, flet Zoja.

Është koha, ecim prapë, kërkojmë ngado.

Me tema bisede të pakryera ecim nëpër mal. Kërkojmë kërpudha.

Më në fund, shkoi dita, flet mërzitur Zoja. Nuk e duroj ditën boshe.

Më mirë bosh se të mos kthehemi fare. Erdh çasti të them: E mira, kthehemi!

Duarthatë, flet lënduar Keli. Shkuam kot ditën e shtunë. Shikon Zojën i zhgënjyer.

Zoja ka një ide befasuese: Blejmë kërpudha në marketin Ama.

Keli nuk thotë as po as jo.

Fjalë goje, mendoj.

E vërteta, nuk si e pse. Por u përhapë befas rrëfimi i Zogut, kanë dal’ do kërpudha fort të bukura në strehë e bark mali në lindje të Prishtinës.

Ndodhi sot, me shtatë tetor. Dolëm unë, Zoja dhe Keli, gjithë ditën kërkuam, por nuk gjetëm një barkkuqe, një të vetme kërpudhë njeriu. Kërpudha helmi kishte plot mbi dushkun e thatë e nën barin e njomë.

Në të kthyer duarthatë, shiu na rrahu për faqe.

Nuk më hiqej mendjes si çadra e Merlinit, nga pëlhura poliester, me dorëze plastike, me tetë brinjë të bëra nga fibër e fortë.

Zoja e lagur deri në palcë, kur po ndeheshim, me gishtërinjtë e mpiksur preku flokët e Kelit, tha: Ne jemi vetë kërpudha, por nuk ka kush të na kërkojë dhe as të na gjejë. Dreqi nuk na ha. / KultPlus.com

Habia

Posted on by Kult Plus

Tregim nga Ibrahim Berisha

Në bodrumin, që më vonë dy katet sipri tij do të shndërrohen në Muzeun e Revolucionit, ishin kompleti i librave të Platonit.

Duhej pritur një orë në radhë për të zënë vendin pasi të siguroje numrin lejues nga bibliotekistja Hanife. Të kaloje te skedat e shkruara kujdeshëm me makinë shkrimi Olivie.

Pastaj skedaristja Lume, me zë të plotfqishëm, në ditën e tetëmbëdhjetë, më tregon: Nuk ka më në skedë libra të Platonit.

Një erë myku mbushte sallën e leximit. Siç me sheh skedaristja me dhembshuri kur dal për të marrë frymë në holl?

Po, të shoh si fëmijë, më tha kur e pyeta pse më shikon e habitur.

Por, a nuk thoshte Sokrati se i ndershmi mbetet gjithmonë fëmijë, i përgjigjem.

Më shikon ende më e habitur.

Ti më dukesh shumë i habitur, më thotë me mirësjellje.

A nuk thoshte Sokrati se mençuria nis nga habia, i përgjigjem.

Gjitha të mirat nuk bien bashkë në një dorë, ndahen më shumë të këqija te njëra dhe më pak të mira te tjetra, pse më thotë as nuk e marr vesh.

Kur zbres, ulem në karrige, mendoj: Gjithmonë, kam mendjen, se mua më takon më shumë të arsyetoj, të provoj t’u ikë, por aq sa provoj e mundohem, bie më shumë në pashmagshmëri. Jam i mbuluar nga kuptimet që më shkaktojnë keqkuptime që s’më lënë të fle, këtë dua të them pa e fshehur. Kështu, po mundohem të kthehem te131 kuptimi i idesë që më ndjek dhe sprovës që ndesh në secilën faqe të mugët.

Sado që nuk lë përshtypje se jam plotësisht ime frymë, madje edhe bëhem i dashur porsa shoh një njeri me të cilin nuk kam pasur rast të flisja asnjëherë më parë, pra, unë arsyetoj atë që thotë edhe Dioni në arsyetimet e tij, për siraguzasit: ne jemi shumë të dashur për të huajt.

Dioni nuk thotë se ata janë të mirë, por vetem thotë: janë të dashur. Ndjejnë dashuri për gjthkënd që arsyeton, lavdërohet Dioni. Por, ai nuk e kupton se kjo dashuri me shkëlqim për të huajt, është mosbesim, pasiguri, madje, urrejtje po kaq agresive për vetveten.

Goditje e pamëshirshme kundër të pafuqishmit. Nuk dua të flas më gjatë për këtë që thotë Dioni: sirguzasit janë shumë të dashur. Thotë Dioni, kanë shumë dashuri, porse ata duhet të kenë edhe shumë urrejtje.

Mbreti Dionis kishte dyshuar pse fjalë të mira thuhen vetëm për njeriun e vdekur, kur ai nuk dëgjon më dhe kot thuren lavde të parëndësishme për të. A nuk e bëri këtë Platoni vetëm pas vdekjes së Sokratit?

Kjo zgjat një ditë, në ceremoninë e varrimit, kur të afërm e të njohur vrapojnë, duke lënë punët e tyre, për t’i bërë nderën e fundit duke parë orën për të ikur me diellin se në çfarë pike të qiellit është. Pastaj nis harresa, duke mbetur kujtesë e strukur vetëm në mendjen dhe dashurinë e më të kuptueshmëve.

Dioni këtë e di, por ai kërkon i uritur për të gjetur thesarin e habisë derisa erdhi gjykimi nga Mbreti Dionis, burri i motrës, çuditur me miqësinë e tij komplotiste me Platonin. / KultPlus.com

Sundimtari i keq

Posted on by Kult Plus

Tregim nga Ibrahim Berisha

Adem Lika, kur mbyllte sytë e fliste për të sotmen, për me pa më mirë të kaluarën, thoshte: Kur zoti do me dënu’ nji popull ia çon sundimtarin e keq.

Po bre Adem, na pa e kërkue, pse po na e dërgon? Kësaj pyetje nuk po ia gjej ilaçin, ia kthente Muharrem Verbovci.

Ademi, me sy mbyllur, thoshte, përsëri: Kur zoti do me dënu’ nji popull ia çon sundimtarin e keq. Muharrem, po ilaç ka gjithmonë. Njerëzit janë të krijuem me gjetë vetë ilaçin.

Ndërsa Muharremi ia kthente, me të veten: Po Adem, na pa e kërkojmë, po pse po na e dërgon? Kësaj pyetje nuk po ia gjej ilaçin.

Sundimtarit: “Për veti grurin për neve kashtën”

Edhe moti na e ktheu shpinën. Thatësia i dha etje edhe më të keqe qeverisë.

Thatësia erdhi edhe motin tjetër sikur të zezat e qeverisë që u shumëfishuan.

Pemët nuk lidhën fruta, perimet ende pa bërë lule, ranë përtokë si fije të thara floku.

Vneshti u djegë si letër duhani.

Patatet i përbinë bubashvabat.

Avulli doli nga lëkura e njerëzve dhe kafshëve. Punë hangarie për pushetin e ri në Rugovë e Kardak. Ngado.

Shpezët ranë sqephapur në krah të njerëzve të mërzitur.

Zbritën edhe dhelprat, derrat dhe ujqit nga pyjet. Iu afruan hijeve të shtëpive.

Erdhën edhe çakejtë dhe ujqit e zinjë që nuk ishin parë kurrë në këtë vend.

Një thes misër vleu një thes ar.

Mësuesit me shkollë o i vranë o i burgosën. Sikur Ymerin e Gjonin.

Djemtë i vranë o i kastruan, sikur Xhemën a Ramadanin.

Lutjet mund të bënin punë, por dekreti i qeverisë, i ndaloi rreptësisht dhe Mulla Idrizin e morën në Stacion të Milicisë. E rrahën për vdekje.

E zezdita, pak pa u pjekë, sa çelë e mëshelë sytë, erdhi një furtunë, breshër e katastrofë, dhe i la kallinjtë pa peshë. Të lehtë pupël. Nën zë këndohej kënga: ”Shoku” Tito “shok i dashtun”, për veti grunin për neve kashtën!

Gjithë fusha mbet e rrjepur si lëkurë e zgjebosur e dashit në pranverë.

U martova me Nurinë e Sopve të enjten. Kjo ishte e mira e vetme. Një e mirë në të gjitha këto të këqia. Vajzat kënduan: /Mori Kabe mori shoqe, pse e more Lari Hoxhën/ Unë e morra s’pat çare/ Me i pshtu vëllaznit prej patare/.

Në fundin e vjeshtës, kur retë e borës ranë përtokë, njerëzit strukur, shihnin malin e tyre që nuk ishte më i tyre. Ruhej nga pylltarët e egër me pushkë e dylbi në krah.

Për një barrë krande, vuajtja, rrahja e uria, pas dënimit në Gjykatën e Rrethit, nuk harrohej përjetë. Pas dy muajve që u lirua Halim Konxheli, vdiq pa mundur të tregojë sa shumë kishte vuajtur.

Ishte fat i jashtëzakonshëm nëse gjendej ndonjë rrënjë e njomë bime.

Harrova, xhanarët i ndëruan rrobat dhe shenjat në kapelë. Kokardat e xhanarëve u bënë petokraka të milicëve. Milica popullore! Gjithçka bëhëj në emër të popullit!

Dimri mbylli rrugët dhe kush shpëtoi duke ndjerë rrezet e diellit në pranverë, shijoi edhe fletat e barishteve që pa peta e bylmet u bënë ushqime shpëtuese.

Nenzit, kjo barishte e fortë që ngrihet mbas të ftohtit të gjatë, dhuronin lëngun e jetes.

Stinët ecën, por nuk ndryshoi asgjë, e kaluara përsëritej.

Bereqeti e kafshët u morën si tepricë a porez.

Pas rrahjeve për armë, shumë njerëz menduan turbullt për të gjetur zgjidhjen. Të braktisen shëpitë apo të kërkojnë shpëtim dikund e me diçka tjetër.

Do shkuan, si Hysen Molliqi me gjithë familje, do mbeten sikur na, do u kapën përfyti me milicë, gjyqtarë, porotnikë e qeveritarë si Mehmet Salihu.

Gjithë sundimtari i keq

E mbaj mend, Adem Lika, kur mbyllte sytë e fliste për të sotmen, për me pa më mirë të kaluarën, thoshte: Kur zoti do me dënu’ nji popull ia çon sundimtarin e keq.

Na pa e kërkue, pse po na e dërgon? Kësaj pyetje nuk po ia gjej ilaçin, ia kthente Muharrem Verbovci.

Ademi me sy mbyllur, thoshte: Kur zoti do me dënu’ nji popull ia çon sundimtarin e keq. Ilaç ka gjithmonë. Njerëzit janë të krijuem me gjetë vetë ilaçin.

Ndërsa Muharremi ia kthente, me të veten: Na, pa e kërkue, pse po na e dërgon? Kësaj pyetje nuk po ia gjej ilaçin. / KultPlus.com

Ha edhe mbaje hidhërimin

Posted on by Kult Plus

Tregim nga Ibrahim Berisha

Ulen në sofër gjyshja, baba, nëna, dy motrat dhe tre vëllezërit. Rri te dera, as brenda as jashtë, hidhëruar sa nuk ngris kokën për t’i parë.

Mospërfillja këputet herë-herë nga zëri lutës i nanës: Eja ha djali im.

Jo, përgjigjem kryeposhtë.

Edhe më i hidhëruar vazhdoj: Nuk dua të ha.

Ata të gjithë më shikojnë me gojën plot pite. Edhe qeshen. Ua urrej qeshjen ironike. Edhe talljen në shikimet e tyre.

Baba nuk thotë asnjëherë: Eja, ha!

Edhe kjo më hidhëron dhe më trishton pakufishëm.

Gjyshja është më e mira, me pamjen e butë e joshëse, më thotë: Eja ha djali im!

Le thotë baba, se kur t’i kërcasin zorrët, i bien ndërmend lutjet. Por atëherë do të jenë vonë.

Jam hidhëruar dhe nuk do të ha asnjëherë, mendoj.

Nuk e përfillin hidhërimin tim.

Përse jam i hidhëruar, nuk më pyet asnjëri.

Unë jam shumë i hidhëruar, shtrihem në prag.

Vjen gjyshja, por nuk më qorton.

Më kapë përdore.

Eja ha djali im, thotë.

Jo, i them.

Pse, pyet ëmbël.

Sepse jam shumë i hidhëruar.

Mua më mundon pikëllimi i saj. Vetëm ajo më do. Pas pushimit të mundishëm, ma zgjatë dorën e vogël e të ngrohtë.

Më tërheq lehtë.

Mos harro djali im, të thotë gjyshja: Eja ha, po hidhërimin mbaje.

Edhe të ha edhe ta mbaj hidhërimin. Nuk kam forcë të zgjidh dilemën. Çfarë të bëj? / KultPlus.com

Kush e di ku gjendet Tafi

Posted on by Kult Plus

Tregim nga Ibrahim Berisha

U riktheva duke ringjallur pamjet ku do të gjeja sërish, Tafin, pronarin trupmesëm e shëndetlig të moteleve Joni e Ejona.

Pas njëmbëdhjetë vjete e kërkoja aty në hijen e pishave ku ai i vetëm pinte kafenë e mëngjesit.

Nuk vjen këtu ka vite, më tha rojtari i parkingut përballë dy ndërtesave të braktisura të moteleve të dikurshme.

Lin, më duket jeton në Paris, po ndoshta edhe ka vdekur, e plotëson polici që rri përpara derës së parkingut të marketit ”Ola”. 

Ka vite nuk ka pyet njeri për Tafin, thotë Lini dhe largohet. Shumë vite. Shton habitur: Ku të bie ndërmend, për Tafin!

Vera e parë

Mos kërko të marrësh vesh asgjë nga unë, ti them kur dua, më tha pas ditës së katërt të njohjes.   

Shërbyesja, gruaja që vinte nga qyteti për të pastruar çdo mëngjes dhomat, më mori ditën e katërt të pushimit, orën Omega. I pagjetur nga ankesa ime për të sqaruar rastin, se shërbëtoren e kishte familjare, Tafi më hapi një fletë të vogël të jetës që ishte vështirë për ta lexuar nga jashtë.

E paguaj unë, por lëre, më tha shkurt. Sa kushton ora?

E kam kujtim nga baba, i thashë.

Ora nuk paska çmim, tha dhe me shkëputje të ngadalshme të fjalëve, vazhdoi: Babai im më la shumë kujtime të bukura.

U ngrys, përbiu fjalët, dhe me mund fshehu pikëllimin.

Vera e dytë

Biznesin e ngrita pas shpërthimit të burgjeve komuniste. Këtë e bëra për të harruar urrejtjen se urrejtja është, nuk di, instinkt apo emocion dërrmues. Thashë të ik nga realiteti, të largohem në botën ku të shikojnë shumë sy fatalë pa të parë asnjëherë. Pa të njohur askush. Ndërsa, unë i shihja ata. Përpara tyre rrinte deti provokues i gatshëm për të fshehur përherë trishtimin e pakthyeshëm. E kupton, biznesi në det përgjithmonë ka pengesa të tmerrshme. Nuk ka vijë të qartë ndarëse me krimin.

Të duket mirë kur përmend fjalën biznes. Mendon në para, në botë me plot beteja, të kesh shumë pengesa, të hysh në një proces evolucioni nga i cili nuk trembesh se do të të largojë ndokush, mbasi nuk të mundësohet dhe as lejohet të kthehesh mbrapa. Ose fundosesh e të hanë peshkaqenët ose del matanë në breg me thesin plot para. Kështu, je i bllokuar nga të gjitha anët dhe papritmas sheh rrugën e vetme, të dalësh në bregun tjetër fitimtar.

Nuk e mohoj, biznesi im ishte larg nga nënshkrimet zyrtare. Mos mendo ta kem lajmëruar në ndonjë regjistër, llogari a zyrë ndonjë gjë. Biznesi im i tëri ishte rrëshqitje e gjallë nëpër ferr, më skafe dhe sy të tmerruar, me zëra të pafund të pashpresë, të padëgjuar ndihme, një shkretëtirë e lodhur nga thatësira e pritjes dhe padurimit.

Dua të mos e kujtoj, por nuk mund të harroj asgjë.

Mbante me dorën e djathtë pjesën e gjoksit, nën të cilin, thoshte, janë therjet e zemrës.

Vera e tretë

E kam të pamundur të mendoj kthjelltë, kjo më dhemb. Prindërit e mi mendonin dhe flisnin me zemër, por asgjë që deshën nuk iu kthye për të mirë të tyre. Secili lavdëron të vetët, për Tetoshët, dua ta besosh, unë kisha prindër për t’u krenuar, megjithëse jeta më bëri të jepja përgjigje të hidhur për ata dy të dashur që vuanin shumë pse nuk mbanin kurrsesi shtatë fëmijët në oborrin me fik e ullinj në Kavajë, përveç me lutje e shpresë. Tani ata janë të vdekur dhe do të doja të ishin këtu, të kënaqeshin ata dhe unë dhe të më tregnin çfarë të bëj me lirinë, me veten time të lodhur.

Fytyra e zbardhur si copë e hollë letre e Tafit, provon të mos ndryshojë kur ai ende më vendosur e shtyp me dhëmbë tronditjen e pakëndshme sjellur si fragmente të ftohta ajri.

I ndërtova, ja i sheh këto dy motele, jo për të jetuar se jetoja mirë me paratë e dërgimit të njerëzve matanë: shqiptarë, kurdë, iranianë, në Itali, por për të zënë këtë hapësirë, që ishte e shtetit dhe donin ta merrnin njerëzit që kanë ngrënë jetën e të tjerëve, edhe timen, në emër të vuajtjes së të pafajshmëve. Desha të hakmerrem për vuajtjet në burgje dhe punën përditë të vdekshme në tharjen e kënetave, nga të cilat nuk pushonte kurrë të dilte vrullshëm ujë dhe vetëm ujë i trashë, ja si gjaku i zënë tashti në damarët e gjymtyrëve të mia.

…

Tafi vështron pikëlluar nga motelet, vendi ku rri është anash, mu pamje buzë plazhit të Malit të Robit. Joni dhe Ejona janë midis pishave të mbjella nga nxënësit e Shkollës Teknike Amerikane Hari Fullc që para Luftës së Dytë Botërore, me bukurinë më të rrallë në vijën e mesme të bregdetit shqiptar. Nga kati i dytë i Jonit pishat duken si valëza të renditura.

 Kënaqu thotë, Tafi, me valët e kaltra të këtij deti që na kujton fundin me shkumë e gjethe të thara.

Vera e fundit

Njeriu është dhe nuk është një qenie e vërtetë. Asnjëherë s’ka të drejtë të abuzojë me të tjerët, më kupton. Po, por në sytë e të gjithëve duket dhimbja e keqkuptimi kur i hyjnë aventurës më të rrezikshme dhe më të mirë të kapërcejnë detin  pa u vërejtur nga askush. Të kalosh detin si mister, padënueshëm. Edhe vet pastaj shndërrohesh në mister dhe enigmë të pazbërthyeshme.

Po të dilja një herë nga ky fund tuneli, do të ecja në rrugë tjetër.

Unë kam dhimbje, më thoshte dhe t’i  nuk e di shfryrjen e saj. Shkon të flesh dhe atëherë përpara gjumit e ndjen gjithë tmerrin në shpirtin tëndë. Je i lodhur, por ende më i lodhur zgjohesh. Secilën ditë zbret më i pamundur.

Mendoj të ikë, ndoshta në Kanada a në Paris. Nëse pyet përse, kuptohet, psenë nuk di të ta them.

Pa verë

Tafi për zbrazëtinë: Babai ishte anëtar i Bandës Muzikore të Oborrit Mbretëror. Në varfërinë e madhe, në mbrëmje, te fiku, merrte ca kokërr ulliri e rakinë dhe ia thoshte këngës me mandolinë. Mua sot nuk më këndohet, jo pse nuk kam zë, por nuk kam shpirt. Shpirtin e kam bosh, më të trazuar edhe se deti me gjashtë ballë. Kam plot para që nuk më duhen tjetër përveç të kujtoj mënyrën tragjike të kapjes së tyre. Rrugë të pastër për fitim të madh nuk ka. Babai nuk kish para, por shpirtin kish sa deti, thoshte, Tafi.

…

Tafi, po kush e di ku gjendet Tafi, vazhdon të mërmërisë vetëmevete rojtari i parkingut. / KultPlus.com

Lotët e artë

Posted on by Kult Plus

Tregim nga Ibrahim Berisha:

Lotët e artë

Më shikim të zbrazët u shërby për të fshehur frikën.

Kokën mbajti në anën tjetër, të mos vërehej: Qaj, më tha.

Nuk qaja asnëjherë, këtë ai po mendonte, ndërsa unë lëvizja nëpër shikimin e tij të zbrazët e të frikësuar.

Jo, nuk qaj, i thashë pahamendshëm.

Katallai do t’ na hajë nëse nuk qanë, më tha babai. Po afrohet.

Qaj, përgjëruese më tha nëna. Është e domosdoshme. Dridhej.

E dëgjon çfarë të thotë babai, psherëtiu me të ulët dhe më tërhoqi për dore.

Nuk qaj, i thashë.

Uli kokën, nuk foli më.

Ecëm edhe dhjetë hapa.

Të qaj, mendova! Pse? Duke përsëritur nëpër dhëmbë pse e pse, ndoshta njezëtë herë, pa pritur përgjigjen që do më dilte kot, më shpërtheu e qeshura.

Mos qeshë, mezi ia kuptoja fjalët babait. E sheh si shikon?

Edhe më shumë shpërtheva.

Katallai u afrua dhe mati me shikim guximin e qeshjes sime. Ndali i hutuar.

I marrë, tha me neveri.

Po, tha babai. Ngriti pesë gishtat dhe i lëvizi afër kokës. I marrë!

Unë qesha edhe më shumë, sa lotët nuk i durova nëpër faqe, ndërsa nëna duke më mbajtur për dorën e majtë, kur Katallai kishte mbetur prapa, më përqafoi me shkimin e ngrohtë e të plotë.

Na shpëtove, tha. / KultPlus.com

Mollë e Vogël

Posted on by Kult Plus

Tregim nga Ibrahim Berisha

Kur isha fëmijë, gjashtë vjet, shikoja si qeshin të rriturit. Sa flisnin, ata qeshnin, mendoja se kanë arritur ndonjë fitore në luftën e tyre të vështirë. Nuk i kuptoja pse qeshnin?

Pas pak minutave zhgënjehesha se ata heshtnin dhe masandej, më binte të shoh gjyshen, Mera, kur niste të fliste me zërin e dridhshëm, e pastaj edhe niste të qajë.

Qajë gjyshe, qaj!

Pyesja vetën: Pse qanë gjyshja?

Mollë e Vogël, më thoshte ajo. Dreq i vogël, më thoshte duke më shikuar me një rrezatim ëndërrimtar me fytyrën e verdhë, mbështjellë si me dritë të fikur që ende lëshon pamjen e bashkuar me tymin e posa mbetur nga drita e zjarrit të pakmëparshëm.

Mollë e Vogël, edhe më tha një ditë gjyshja, e sheh si po rritesh, je krijuar në këtë botë për të vuajtur, siç vuajnë të gjitha gratë, sepse i gjithë trupi i tyre është femër dhe gjithë shpirti i tyre është dhimbje.

Vajzat duan të jenë të bukura, derisa bukuria nuk ua merr mendtë. Vjen një ditë dhe sytë nuk u shkëlqejnë nga lumturia.

Mollë e Vogël, më thoshte gjyshja. Ti je si një mollë e vogël, por unë jam si një lule me dritë të ditëve të kaluara.

Ti je si unë, se edhe unë kam qenë e vogël, dreq i vogël, si para gjashtëdhjetetre vjetëve. Aq rrugë duhet të bësh për të mos mbetur këtu ku je, dreq i vogël. Për t’më takuar mua këtu ku jam katandisur.

(Nga libri në prozë “Aroma e qiellit” që botohet së shpejti) / KultPlus.com

Dita e zezë fatlume

Posted on by Kult Plus

Tregim nga Ibrahim Berisha

Në mëngjes, më 22 qershor 1992, i acaruar, pa zhurmë, më mirë thënë, gati fshehurazi, dola nga banesa. Mbërrita gjysmë ore përpara kohës që më ishte caktuar të paraqitem në stacionin nr. 2 të milicisë në Prishtinë. Milici në hyrje më tregoi se duhej të ngjithesha në katin e dytë. Në korridorin ku prisja, dëgjoja cicërimën e zogjve që vinte nga tre plepat që i rrinin dritares përballë.

Në orën tetë, hyra në dhomën me mure ngjyrë të kaltër, pasi më thirri një milic me pamje dëshpëruese. Ai që më priti aty, përbuzës sa nuk përshkruhet, foli: Ti e di vetë kush je? Por, ti dhe ne e dimë se ekzistojnë kundërevolucionarët, andaj shkurt dhe shpejt, na i shpjego planet e tyre?

Më mbeti pështyma në fyt. Unë nuk di asgjë, thashë pasi mora veten.

Më preku me gisht në ballë milici i shëndoshë. Afër tij rrinte tjetri fytyrëngrysur.

Ose fol, ose më nuk do të dëgjosh cicërimën e zogjve, vazhdoi ai duke mbyllur dritaren,

U përpiqa të fshehja frikën dhe kur po e merrja veten, madje disi më përshkoi qetësia, derisa ai fytyrëngrysuri mu afrua dhe më vuri letrën përpara.

Nëse nuk di të flasësh, di të shkruash, më tha.

Profesor, ti shkruan bukur, foli tjetri me ironi. Mos vraj mendjen për bukurshkrim.

Letra ishte plotësisht e bardhë dhe ajo duhej të mbushej me gjëra që ata do t’i kënaqte. Hyra në një errësirë të thellë, pra doja të dilja sa më parë.

Unë nuk di asgjë, thashë më në fund.

Ti je një qelb, një mut, një pleh, më fyu, më i shëndoshi. Ai nuk kishte kravatë, sikur dy të tjerët.

Pas pak nuk do ta njohësh fytyrën tënde në pasqyrë, ndërhyri fytyrngrysuri. Ti je

politikan, përpara se të vije këtu, është dashur të vishje rroba të tjera, vazhdoi.

Po djersitja dhe nuk gjeja në vete aspak guxim e trimëri. Shpresa e pakmëparshme u tret, kur më ranë në kurriz me nja dy shqelma.

Luajmë futboll, tha me zë të ulët ai që më mori nga korridori. Na e humbe ditën kot?

Ia sheh kokën, me gjithë këto flokë, i mungon vetëm vega për ta ngjitur në tavan.

Po e lëmë të lirë, por më parë?!

Po, tha fytyrngrysuri, por ne po shkojmë.

Pas gjysmë ore, mund të kenë qenë aq, sa nuk hyri në atë dhomë askush, erdhën ata të tre njëri pas tjetrit.

Ne shpresonim se ky njeri është shumë i ndershëm dhe jashtëzakonisht i kuptueshëm. Kush mund ta mendonte kaq misterioz dhe të ndërlikuar, tha i shëndoshi.

Hehehe, qeshën dy të tjerët.

Eja këtu burazer, përpara tavolinës dhe përgjunju!

Të tre, më tërhoqen ngadalë për kravate dhe këmishe. Kokën ma mbështeten për dysheme, duart në qafë dhe më shndërruan në një përgjunjur të pafuqishëm. Do të ndodhë tani, mendova. I ndiqja shtrembër me shikim kur hipën mbi tavolinë. I ranë fuqishëm me këmbë sipërfaqes me letra sipri. Pastaj, dhoma u shurdhërua nga zhurma, ndërsa mua më mbuluan djersë të ftohta.

Këndonin dhe luanin me ritmin e valles rrethore.

Ndërsa vallëzonin dhe nisën të shpërthkojnë pantollonat.

Nxehtësia e shurrës rridhte rrëke nëpër kokën time. Këndonin, kërcënin dhe pëshurrnin, duke më bërë të përgjunjur dhe të poshtëruar, me fytyrë të përvajshme, me gjymtyrë të këputura dhe me trup të dërrmuar. Lagështira e vërdhemë, djegëse, më mbushi kokën dhe fytyrën peshë rrënuese.

Pasi mbaruan, po si fëmijët lazdranë, zbritën një nga një nga tavolina dhe dy nga ata më morën përkrahë. Nuk mund t’i hapja sytë për të pare se cilët ishin përkrahë meje, por zëri nënçmues, më tha: Nxirre faculetën, fshiju dhe rregullohu. Nëse nuk ke

faculetë, mund ta bësh me kravatë.

Fshiva me shuplakë lagështirën që më kishte mbetur si copa xhami në fytyrë.

Kur nuk e prisja fare, ai që më mori në mëngjes nga korridori, prej nga dëgjohej ende cicërima e ëmbël e zogjve, tha: Jeni i lirë, profesor. Mund të shkoni. Ik, më tha, je i lirë. Na falë për shqëtësimin.

Unë s‘do t’u falë kurrë, thashë me vete.

Nga sot, do të jesh një hero. Ti ende nuk e di sa do të vlejë për të ardhmen tënde kjo shurrë që tashmë është tharë në kokën tënde. Ecë, shko, më tha i shëndoshi.

….

Në orën tre, 12 shkurt 2019, kur presidenti në ceremoni rasti, përcjellur nga mediet, po i jipte Medalen e Artë për Merita për Popull, profesor Topojanit, ai nuk ndalej së shprishuri dëshpëruar flokët e tij tashmë të thinjura.

Ah, ves i moçëm. E keni vërejtur, i prekë shpesh, u arsyetua ai pas ceremonisë ndërsa me të dy duartë sërish rrëmonte flokët e shprishura.

Ps. Përgjasimi nuk është i rastësishëm. / KultPlus.com

Kënga e fundit

Posted on by KultPlus

Tregim nga Ibrahim Berisha

Melodi ish, por nuk kapej lehtë. Vinte nga veriu, që mund të ishte larg sa të hidhje një gur me gjithë forcën e të rriturit trupfortë. Por edhe kjo ishte vetëm hamendje. Në atë karrige ku po qëndroja për të humbur kohën kot, një të diele prilli, ende mirë pa marrë frymë gjallësia e bimëve, dëgjoja dhe vëzhgoja hutuar se nga po vinte ai zë.

Nuk kishte shtëpi tjetër më afër se dykatëshja, muret ngjyrë e kaltër dhe tjegullat e gjelbër. Aq më keq, më bëhej se ishte një fije e hollë audio, që herë ngjante në vaj e herë në këngë. Kisha hamendje në ish zë që vinte nga radioja “Melodia” se të tilla ishin aparatet në gjithë qytetin tonë, apo vinte nga gramafoni, nga pllakat e zeza që silleshin duke prekur gjilpërën e hollë të ndonjë aparati të vjetër. Binda veten ishte zë gramafoni se këputja e melodisë, që vinte në trajtën e zhurmës së shkëputshme, ndodhte për shkak të pluhurit që kish mbushur vijat e hollë, ku fshihej rikrijimi i këngës.

Cila melodi a këngë mund të ishte kjo? Mbasi, zhurma që kapej pjesërisht, dukej melodi, mendja lehtë të thoshe, ajo shtëpi e vetmuar sërish kishte aktivizuar gramafonin, dhe ndonjë melodi të traditës folklorike mbushte hapësirën e ftohët në dhoma e korridore. Dilte pwrtej, nw hapwsirw.

Ti nuk njeh askend kwtu, pse nisesh, mendova.

E ndoqa me hapa të vegjël zërin, por nuk arrija të dalloj tekstin e këngës, po melodia më bëhej gjithnjë e më e pashkëputshme, kështu pak nga pak edhe e njohur. Kur iu afrova shtëpisë, që ishte e mbështetur për dy kurora të mëdha frashri, më frikësoi dera që ishte krejt e hapur. Mas zamani ra lezeti, për herë të parë kuptova fjalët e këngës, e cila vazhdonte me tregimin për sëmundjen dhe humbjen e shpresës për jetë. Si s’u gjet derman për mu, qëndroja te dera dhe isha i trishtuar, mbasi kënga nuk përcillej me instrumente, po këndohej vetëm me zë të thatë. Zëri më bëhej aq i thatë sa më ngjante në erën e shkretëtirës që lëshon ndonjë fishkëllimë sa për të tundur bjeshkët e rërës. Rri këtu deri sa të përfundoj kënga, urdhërova veten, për të hequr edhe hamendjen që po më përcillte që nga dëgjimi i timbrit të parë. Trëndafilin e shtrëngova, prapë në shtëpi nënës me i shku’, thoshe fjalët këngëtari. Nga zgjatja e afshët e zërit, më bëhej se djali që këndonte fshihej mbrapa ndonjë dritareje, prej nga shpërndante copëzat e fjalëve të dhimbshme. Tash, e kuptova se nuk ishte gramafon as radio, po një burrë i vetëm këndonte brenda shtëpisë, e cila për një kilometër së paku, nuk kishte shoqe tjetër përreth. Mos ma thuaj nanës atë fjalë, se nuk ka nana tjetër djalë, vazhdoi djali

këngën e tij, që hapej nga dritaret e shtëpisë dykatëshe. Jehona e zërit më jepte kurajo të mendoj se ai ishte në katin e dytë. Hypi hoxha në minare, dilni shokë se unë kam vdekë.

Oh, thashë, oh çfarë hidhërimi i plotw, i papërmbajtur.

Pushoi pastaj zëri, dhe nuk kisha tjetër alternativë, pos të prisja. Prita, mund të ishin bërë tre minuta, por mbasi thirra disa herë: këngëtar, o këngëtar, dhe nuk mora përgjigje, vendosa të hyj në shtëpi. Gjithnjë pa u ndalur duke thirrur: këngëtar, o këngëtar. Askush nuk ishte në katin e parë, kërkova dhe shikova i befasuar, po nuk dukej se aty të kishte qenë njeri ka kohë. Pluhur, gjëra të vjetra, shpërndarë parregullt, erë e rëndë, kjo ishte e tëra në atë brendësi pushtuese. Nëpër rraqe, e mbeturina hipa shkallët, kërkova nëpër tre dhomat, pastaj edhe në banjo, e cila binte ndërmjet shkallëve dhe dhomës pa derë.

O këngëtar, këngëtar, nuk praja së thirruri.

Këngëtar, o këngëtar, dëgjova për herë të parë zërin që vinte nga jashtë dera. Ishte njw zw i panjohur.

Pse thërret me kaq frikë, pyeta pa mundur të përcaktoja në ishte i ri apo plak ai që po thwrriste. Kur ke frikë mos lësho zë, mos bëzaj, rri strukur në trishtimin e vetvetes, mendova.

Këngëtar, u qas përsëri zëri nga jashtë. U arsyetua: Nuk të shoh, por më solli zëri këtu dhe fjalët e dhimbshme që dalin nga këto dritare, e mbushin hapësirën me melodi pikëlluese.

Ishte nga gramafoni apo radioja, po nuk shoh këtu të ketë pasur ndonjëherë rrymë elektrike.

A je ti këngëtari, pyeti ai që po ngjite shkallët.

Asnjë përgjigje nuk dhashë. Unë nuk isha këngëtari, nuk më përkiste mua të flisja në emër të tjetërkujt.

Pse pret kot përgjigje, qortova heshtur. Në fund të fundit kush je t’i për të tw dhënë përgjigjen.

Kisha mbështetë fytyrën në dërrasën e majtë vertikale të dritares, po shihja figurën e njeriut që thërriste pak më parë: Këngëtar, o këngëtar!

Nuk paska pasur njeri, por unë paskam kënduar, thashë pasi hapa sytw.

Kalimtari iku i frikwsuar, tha: Çudi, nuk paska njeri!

Ndërsa shikoja hapësirën e gjerë përpara ia kisha lakminë vendosmërisë së tij për të ikur nga këtu sa më shpejt.

Gjynah kaq i ri, thosh ai duke u larguar. Vetëm pak çaste më parë, këndonte. Mbështetur duart në dërrasën e thatë të dritares, nuk shqitja shikimin nga figura që ndërsa ikte bëhej më e largët dhe më e vogël.

Nga libri në dorëshkrim me tregime “Aroma e pluhërit” / KultPlus.com

Humbja e kohës

Posted on by KultPlus

Tregim nga Ibrahim Berisha

Në orën 15.10, më mori në celular.

Heq dorë ndryshe, sot do të vriteni si qeni, tha shkurt. E kuptoni, nuk mund të fshiheni askund.

Kisha për të shkruar për mungesën e autobusëve lokalë në Prishtinë. Redaktori priste raportin. Mendoja ta shtroja shkurt problemin për qytetarët që sjell mungesa e trafikut publik në kryeqytet.

Thirrja më tronditi. Heq dorë, heq dorë, përsërita i papërqendruar.

Dje kisha botuar edhe një analizë, ku theksoja mungesën e numrave të celularit që shiteshin e stërshiteshin kontrabandë me çmime shumë të larta.

Eja, po dalim për kafe në “Stampa”, më tha Lumja, redaktorja e showbizit.

Nuk vonohem, i thashë.

Po shkojmë të gjithë, tha Artani, menaxheri i marketingut. Ata janë jashtë. Të presim, mos u vono.

E prisja. Midis shqetësimit të trishtë, më mori përsëri, mbas pesë minutave: Heq dorë, ndryshe do të të vras brenda ditës, kërcënoi.

Ndërkohë unë po mundohesha të zgjedhja ndonjë fjali të veçantë mirëkuptimi. Nuk priti as ta pyesja: kush je? Këputi linjën.

Do të vriteni, tha më herët, tashti: do të vras.

Kisha përpara letrën e banorëve të tri fshatrave të Shalës, të cilët për mungesë mjeku në ambulanca, duhej të udhëtonin në Mitrovicë. Këtë e bëjmë edhe për sëmundjet më pak të rrezikshme, shkruanin. Gjithçka sot është e rrezikshme, mendova me buzagaz të ngrirë dhe po në atë ndërkohë, cingëroi përsëri celulari.

Heq dorë, ndryshe do të vrasë brenda ditës, tha ai me zë të shpejtë, ndërsa unë po ngrihesha nga vendi ta pyesja se nga çfarë duhej të heqja dorë. Ju lutem, më trego, nga çka të heq dorë? Ra linja.

Futa celularin në xhep, mendova ta mbyll, por prisja thirrjen e gruas, e cila tashti sigurisht qe duke përgatitur ushqimet, pasi për darkë do të vinte mysafir, familja Kera nga lagjja Çair e Shkupi, tek e cila qëndruam tre muaj gjatë luftës. Njoftimi për mysafirët më detyronte të mos fikja celularin.

Ishte ora 15.32 minuta, kur zëri i njohur thirri përsëri: Heq dorë o i shkretë, ke vetëm pak çaste për të vendosur. Tha vetëm kaq.

Unë provova në një mënyrë të paprovuar deri atë kohë frikën që më humbi drejtpeshimin jo vetëm të të ecurit, por edhe të të menduarit.

Një herë sot, pastaj pak nga pak, vetëm një orë, pastaj vetëm pak çaste, kaq e tmerrshme, fola dhe godita tavolinën me grusht.

E braktisa karrigen time, duke u tundur dhe në majë të gishtërinjve bëra nga dritarja të shoh mos dukej njeri i dyshimtë përpara ndërtesës së redaksisë. Nuk kishte të dyshuar afër mureve të mbretëruara nga sipërfaqja e çimentosur. Nuk kishte njeri që ndalej përballë dhe priste për të kryer aktin. Anash sallonit të odulimit,”Bukuria”, qëndronte e vetme një grua, ndërsa afër saj, të shtrirë pushonin tre qenë endacakë.

Mund të jetë edhe grua, mendova. Kjo mund të jetë, kur po i thosha pa dilemë vetes: Kjo duhet të jetë, ajo iku, sa i erdhi tax-i. Shikon kot, mendova. Ai mund të jetë fshehur aty ku nuk e sheh njeri.

Celulari cingëroi dhe në mëdyshje e hapa.

Unë heq dorë, i thashë, sa linja u hap. Nga të gjitha heq dorë, më kupton.

Jo, tha ai, tashti është shumë vonë. Vendimi i vonuar nuk ka vlerë.

Dera u hap dhe dy plumba më goditën njëri në dorën e majtë dhe tjetri në këmbën e djathtë. Në ulësen e tundur nga dridhja, ranë pluskat e ngrohta dhe të holla të gjakut.

Ai vuri gishtin vertikalisht përpara gojës, nënkuptohej se nuk guxoja të thosha asgjë. Të rrija i qetë.

Nuk nxora as klithmë, as ofshamë.

Pendim i vonuar, por të shpëtoi, tha një burrë trupgjatë, me revolen në dorë. Do ta dish kush jam, pyeti.

Jo, i thashë. Faleminderit shumë. Humba kohë. Nuk përfilla paralajmërimin.

Ditën e mirë, tha.

Faleminderit, i thashë. Por ai nuk e ktheu kokën mbas. / KultPlus.com

Stacioni

Posted on by KultPlus

Tregim nga Ibrahim Berisha

Burri pesëdhjetëegjashtë vjeç nga fshati Kojskë e Lipjanit dhe djali njëzetenjë vjeç nga Kaçaniku, takohen një pasdite dhjetori në hyrje të stacionit të trenit në Zagreb. Përshëndeten, sikur njihen me vite.

Sa të pashë të njoha, thotë djali.
Burri habitet.
Më kupton, shpjegon djali, e dita se je nga Kosova.
Burri e heton me kujdes: disa muaj duhej të bridhje nëpër stacione trenash, për të takuar fytyrë të tillë të shkrirë. Burri dhe djali hynë në hollin e madh. Kacavarur në krahun e drunjtë të ulëses, djali lëshon valixhen e zhgufur. Në të djathtë ulet burri. Ai shikon djalin: „Eh, disa muaj duhet të bredhësh nëpër stacione trenash për të takuar fytyrë kaq të shkrirë“.

Më quajnë Sefë, i thotë burri djalit, pasi ai e pyet për emrin.
Nëpër muret e hollit shkruan: „Mos gjuani mbeturina!“, „Mos prekni xhamat!“, „Mos ndizni zjarr!“, „Informatat , majtas!“, „Biletorja, djathtas!“, „Gardëroba drejt!“.
E kam emrin Lul, flet. Për një kohë lëviz kokën, duke u munduar të kapë shkronjat nëpër muret e larta.

Jashtë bie shi. Shirat e dhjetorit në Zagreb formojnë atmosferë të mbytur, të paçiltër.
Je lagur, ftohesh, thotë burri.
Nuk më bën asgjë lagështira. Ka dy muaj jam gjithë i lagur, thotë djali.
I ri, tash, nuk e ndien.
Djali lëviz dorën mospërfillshëm.
Ndërkohë, ulëses i afrohen një plak e një plakë; ulen përballë burrit e djalit. Plaka çrrudh shaminë; flokët e thinjura i bien mbi kurriz. Plaku lexon gazetën kroate „Vjesnik“. Kur heq beretën, i del koka tullace.
Pini ju duhan? pyet plaku.
Jo, përgjigjet burri.
Unë kam vendosur të mos pi.
Unë nuk e pi fare, thotë djali.
Ju të dy nuk paskeni problem me duhanin. Është shtrenjtuar aq shumë, thotë plaka.
Aleks, e sheh mirë, këta nuk pinë duhan.
Siluetat kalojnë përballë karriges së drunjtë. Era e rëndë e tymit dhe e lagështirës mbas shirave të përditshme mbush hollin.
Këta, mu këta, vetëm kursejnë nga fitimet, thotë Aleksi. Këta janë të tjerë, janë jugorë.

Nëpër xhamat e lagur, lëvizin pamjet tronditëse të makinave që ikin me ushtimë. Nga ulësja, pasi dera është e hapur, duket ndërtesa e mugët e Postës. Përpara saj, lokomotiva xhuxhe, e kaltër, të kujton një trung të madh lisi që rri vazhdimisht në shi, por nuk kalbet. Djali mbyllet, projekton rrugën deri në shtëpi me këtë lokomotivë. Lëviz timonin, shkel arat, malet dhe kalon urat mbi lumenj. Ngadalë ecën, por nuk arrin shpejt në shtëpi; kjo lokomotiva xhuxhe nuk të çon kurrë në shtëpi, mendon pasi e sheh se është vetëm një përfytyrim nga lodhja. Lokomotiva: një përkujtuese e revolucionit teknik.

Nga duhma e rëndë dhe numri i madh i atyre që hyjnë e dalin, i vjen të pështirë. Përsëri, disa çaste mbyll sytë. Udhëton me lokomotivën xhuxhe. Ndalet në një pus me baltë.
Sheshit matanë i kthehet emri i vet, Mbretit Zvonimir, thotë plaku. Gruaja e përcjell heshtur, pastaj kot i hidhet qortueshëm: lëre, lëre, kjo politika jonë këtu më ka ardhur. Prek majën e hundës.

Ti do të sëmuresh sigurisht, i thotë burri djalit.
Nuk kam të ftoftë, e kundërshton ai. Kam tepër nxehtë. Heq sakon.
Kur arrin treni?
Në ora pesë e pesëdhjetë minuta, nëse nuk vonohet.
Kemi ende shumë për të pritur.
Aleks, thirr plaka. Tash pi cigaren e katërt.
Si thua, ti shqiptar, thotë plaku.
Nuk them asgjë, përgjigjet burri.
Ju keni thënë mjaft këto vite, thotë plaku.
Ne nuk kemi thënë asgjë, përgjigjet burri.
Të ka rënë të dëgjosh për Jelaçiqin, pyet beftë plaku. Ndoshta nuk të ka rënë. S’ke faj, sepse edhe shumë kroatë nuk kanë dëgjuar për emrin e tij. Por tash e tutje, sigurisht do të dëgjojnë.

Lëri rehat njerëzit, e qorton plaka. E sheh si janë të lodhur.
Çka punon, e pyet burri djalin
Hap kanale. Muajin e fundit punova në Treshnjevkë, por nuk më paguan.
Rrezik nuk kishe?
Nuk ishte edhe pa rrezik, sqaron djali. Punoj dhjetë orë në ditë.
E shikon djali ai flet:
Në Hamburg punoj. E kam djalin ushtar në Zagreb. U ndala. Pikëllohet. I bie pamje e errët.
Domethënë në pesë e pesëdhjetë minuta, thotë burri.
Po, përgjigjet djali.

Plaku, pasi kotet ca çaste si fëmijë, duke mbështetur kokën tullace në krahun e plakës, hap sytë pandehshëm. Ende ashtu i pakëndellur, shpërthen: Edhe ne kemi të drejtë t’i këndojmë këngët tona kroate.
Ju shkoni në Kosovë?, pyet plaka.
Po, thotë burri.
Ne shkojmë në Vinkovc. Na pret vajza në stacion. Si thua, Aleks?
Kam telefonuar dy herë, e siguron plaku. Mos u merakos kot.
Nuk merakosem, vetëm pyes.
Burri nxjerr bukën, djathin dhe konservën nga një qese najloni.
Ia qet përpara djalit.
Urdhëro, i thotë.
Treni ekspres Munih – Lubjanë – Zagreb – Beograd – Fushë Kosovë – Shkup – Selanik, vonohet një orë e njëzet minuta, njofton spikerja.

Në mëngjes arrijmë, thotë burri i lënduar në shpirt.
Djali nuk thotë asgjë, vetëm ha.
Djali juaj, pyet plaka.
Burri buzëqesh. Nuk thotë po as jo.
E dija, thotë plaka. Ngjani kaq shumë në njëri-tjetrin. E sheh sa shume ngjajnë, i kthehet plakut.
Duket, s’ke pse më thua, thotë plaku. Këta të gjithë ngjajnë në njëri-tjetrin!
Porsa të hyjmë në tren, shtrihemi e flemë, i thotë burri djalit.
Unë nuk mund të fle në tren, kurrë nuk më zë gjumi, përgjigjet djali.

*Zagreb:1987. / KultPlus.com