Është shfaqur pas restaurimit filmi i xhiruar më 1989, “Vitet e pritjes” i regjisorit Esat Musliu. Filmi shqiptar “Vitet e pritjes” i xhiruar më 1989 trajton fenomenin e emigrimit. Ngjarja vendoset në vitet 1920 dhe ka në fokus fatet e grave kur burrat janë të ikur. Mes paragjykimit, stigmatizimit dhe barrës së mbajtjes së familjeve, gruaja paraqitet pothuaj e vetme, në një film që i parapriu emigrimit masiv.
Rajmonda Bulku që interpreton rolin e Magdës, një gruaje të bukur me të shoqin emigrant është e lakmuar dhe e gjykuar. Ajo vuan jo vetëm vetminë disavjeçare të një gruaje por edhe përçmimin e një shoqërie që megjithatë, ia vë fajin gruas, pavarësisht kohës, ndërsa gratë e tjera, përballen me të tjera fate shqiptare.
Filmi që u rishfaq për herë të parë, është restauruar falë bashkëpunimit të Arkivit Qendror Shtetëror të Filmit me “Projektin për kinemanë shqiptare” dhe ndihmën e Reto Kromer. Regjisori ndalet te bashkëpunimi me aktorin Xhevdet Feri që ishte në kulmin e karrierës.
Shumë aktorë të filmit u ritakuan për ta parë të restauruar. Xhevdet Feri mungoi, siç mungon fizikisht prej 2020-ës. Filmi ishte edhe një homazh për të, për rolet e paarritshme dhe për portretet unike që krijoi në kinema, si ky, ku luajti me bashkëshorten e tij
Në mungesë të Xhevdet Ferit, Rozeta, ishte e pranishme dhe kujtoi me emocion kohën e Xhirimit.
Në rishfaqjen e filmit, ishin sërish tri gra. Që dhanë mesazhe të forta, që kujtuan me mall ata që mungonin e që mbajnë gjallë, kujtimet e atyre që ikën para kohe, jo pa prekur, ata që u ndjejnë mungesën.
Një ‘in memoriam’ për Xhevdet Ferin i ngjan një shtrëngimi për ato që i humbim aq kollaj edhe pse i duam aq shumë. Ndërsa portreti i tij i pangatërrueshëm na mëson si ndërtohet një rol.
Drama njerëzorë vjen në tablo të plota. Si dhembja. Si trishtimi. Si dëshpërimi. Nuk ka kriza identiteti mes personazheve, por ka kriza të njeriut në vetminë e pamatë dhe në dhimbjen e pafundme. Portretet janë fytyra të atyre që kanë humbur ditët e jetës së tyre, në mënyrë të pakthyeshme. Janë imazhi i një jete te pajetuar.
Pas “Vdekjes së kalit”, “Vitet e pritjes” është filmi i dytë i restauruar. Skanimi i filmit u bë në Zvicër me mbështetjen financiare të Fabula Films. Premiera e filmit të restauruar u shfaq në festivalin prestigjioz Goeast dhe një sekuencë e tij ne Festivalin e Venecias.
Një qasje kritike nuk mungoi, nëse kemi parasysh kohën e krijuar, mbi ideologjinë e propagandën. Filmi u shfaq në një salle te parkut olimpik, për shkak të masave kundër Covid- 19. Ndonëse ambienti është i papërshtatshëm për filma, nevoja për kinema sfidoi kushtet duke mundësuar netët e filmit arkival. /bw/ KultPlus.com
