Vlera Kastrati ditëve të fundit ka prezantuar videoklipin e këngës “Loti”, këngë që shpërfaqë dhimbjen e popullit shqiptar që ka kaluar përgjatë luftës.
Kjo këngë, është kënga e tretë e realizuar me videoklip nga tetë këngët e shkruara e të komponuara nga Vlera Kastrati, e të inçizuara në Romë nga Amedeo Tommasi, pianist dhe aranzhues.
“Kjo pikë loti të cilës unë i këndoj, dua të prek çdo dhimbje që ka mbetur në mendjet e zemrat tona. Dhe janë ende aty, të paprekura e të shtypura diku thellë brenda vetes sonë. Ky lot qan për ne. I shpërfaq ndjenjat tona me çiltërsinë e një fëmije. Kjo pikë loti na kërkon t’i shohim e shërojmë dhimbjet. Për mua, mbi të gjitha kjo këngë është një lutje – mos pafshim më kurrë luftë”, ka thënë Kastrati lidhur me mesazhin e kësaj kënge. / KultPlus.com
Fitnete Tuda, një emër i dashur për muzikën shqipe, ndër vite ka sjellë disa këngë që këndohen edhe sot dhe dëgjohën me ëndje, duke reflektuar gjithmonë për jetën, dashurinë, të kaluarën.
Një prej këngëve më të dashura padyshim mbetet “Shi bie në Tiranë”.
Fitnetja këngën e solli në skenën e Festivalit të Fundvitit në Radio Televizionin Shqiptar, bashkë me Vlera Kastratin. / KultPlus.com
Në kuadër të javës së frankofonisë që po mbahet në Prishtinëë në Kino Armata, po zhvillohen një numër i madh i aktiviteteve kulturore.
Në një diksutim zhvilluar ditën e sotme për artin dhe kulturën në vendin tonë ka qenë e ftuar edhe artistja Vlera Kastrati. Kujtojmë se përvçëse në muzikë Vlera e ka dëshmuar veten edhe në shkrim.
Fjalët, mendimet dhe qëndrimet e saj Vlera i ka hedhur në librin “Anatomy of a Kosova woman’s soul”, ndaj në takimin e sotëm ajo ka vendosur që të ndaj përvojën e saj gjatë shkrimit të këtij librit si rrëfim inspirues për artdashësit në Kosovë dhe më gjerë.
Vlera përmes shkrimit të këtij libri tha se ka arritur t’i rigjej copëzat e fshehura të saj dhe të rijetoj jetën e saj si dhe të gjej sërish dëshiren e saj për muzikën.
“Për herë të parë në jetën time e ndjeva nevojën për të kuptuar se kush jam, t’i jap vetes sime një identitet dhe t’i jap vetes sime zë për t’i treguar storjet e Kosovës përms perspektivës sime”, ka theksuar Kastrati.
Të gjitha ngjarjet e këtij libri rrëfehen me anë të formës innovative të përdorimit të gjuhës dhe muzikës.
Në këtë takim artistja në fjalë ka theksuar edhe një herë rolin e kulturës dhe artit në jetën e njerëzve duke u nisur nga vetja për të përshkruar rëndësinë që kishte pasur shkrimi i librit në jetën emocionale të saj duke vënë në dukje rëndësinë e tregimit dhe përzgjedhjeve të ngjarjeve. / KultPlus.com
Në ambientet e Aleancës Franceze, Vlera Kastrati promovoi videoklipin e këngës ‘Paris’, këngë kjo që është realizuar me mbështetjen e Ambasadës Franceze në Kosovë, shkruan KultPlus.
Vlera Kastrati në vitin 2019 ka publikuar kujtimet e saj personale në librin ”Anatomia e shpirtit të një gruaje kosovare”, të cilit ia ka bashkangjitur edhe tetë këngë origjinale të kompozuara nga vetë ajo. Ndërkaq sonte ajo shpalosi më shumë rreth procesit të krijimit artistik të këtyre këngëve si dhe xhirimit të videoklipit.
Për KultPlus, Vlera tregoi se realizimi i videoklipit ka marrë ca kohë dhe se xhirimet kanë filluar në muajin shtator të vitit të kaluar. ”Insprimi im për këtë këngë ka filluar shumë kohë më parë por në të vërtetë ka lindur kur kam filluar të shkruaj librin autobiografik ku kam përshkruar një periudhë tre mujorëshe në Paris ku pata shkuar të provoj të këndoj dhe u ktheva pa pasur mundësi. Tani pas shumë vites u riktheva për të kënduar e xhiruar një këngë në frangjisht në qytetin ku edhe gjeta guximin të këndoj.”, deklaroi ajo për KultPlus.
Siç dihet edhe nga titulli, kënga i kushtohet pikërisht qytetit të bukur të Parisit, këngë kjo që është krijim i vetë Kastratit, e cila gjendet para këtij projekti në një rol të dyfishtë, të kantautores dhe performueses. Ndërsa, aranzhimi ishtë i bërë nga mjeshtri i shquar italian i Jazz-it, Amadeo Tommasi.
Pasioni i madh që këngëtarja ka për udhëtimin dhe njohjen e kulturave të ndryshme, ka bërë që ky videoklip dhe kjo këngë të jetë mjaft e veçantë.
‘Paris’ jo rastësisht është xhiruar në rrugët e ‘Montmartre’. Kastrati tregon se pikërisht në këto rrugë ka ecur kur ka mednuar se nuk do të ketë mundësi asnjëherë të realizoj ëndërrën dhe dashurinë e madhe që ka për muzikën. ”Kur do e nuk dorëzohesh gjithmonë hapen rrugët edhe kur ato nuk duken fare”, shprehet Kastrati.
Kastrati poashtu deklaron se këtë këngë ua ka kushtuar ëndërrimtarëve të guzimshëm.
Ndër të tjera, këngëtarja tregonte për publikun se ekipi me të cilin ka punuar janë angazhuar shumë në gjetjen e rrugës më të përshtatshme për realizimin e videoklipit të saj , duke i dërguar asaj fotografi të shumta të rrugës në të cilën do të xhironte videoklipin e saj.
Kastrati poashtu potencoi se ka në plan të realizoj edhe videoklipin e një këngë që trajton temën e luftës së fundit në Kosovë, mirëpo nuk dha ndonjë datë të caktuar se kur pritet të lansohet ky videoklip.
Pas përfundimit të promovimit, të pranishmit uruan Vlera Kastratin për videoklipin e saj, për të vazhduar më pas me një koktej rasti. / KultPlus.com
Në hapësirën letrare shqiptare, e së shpejti përtej saj, vjen libri “Anatomy of a Kosova Woman’s Soul” i shkruar me një stil krejt unik, aq më tepër në anglisht, nga Vlera Kastrati, që krahas spikatjes në muzikën e epërme Jazz, tashmë nis edhe rrugëtimin e saj padyshim gjithaq të suksesshëm në letërsi, me këtë libër që do lexuar për të kuptuar shumëçka për Kosovën e disa dhjetëvjeçarëve të fundit, por njëkohësisht dhe universin femëror, në një formë tejet origjinale, të çiltër e mjeshtërore.
Kur një ditë, do të nisja leximin e këtij libri, do të më
kujtoheshin vitet e shkuara, pikërisht në agun e studimeve të mia të hershme në
spanjisht, kur do të lexoja për kryearkitektin e historisë së Spanjës dhe
Katalonjës, Antoni Gaudi, mendje gjeniale gjurmëlënëse në tërë infrastrukturën
futuristike e përrallore të Barcelonës së shekullit të fundit, që përmendet
edhe nga autorja në faqet e këtij libri.
Pse gjithë kjo preambul pra?
Sepse ky libër është pak a shumë një Sagrada Familla e
autores, që shton kate, strukturë e vlera në çdo rishikim e ripërpunim të tij
me kalimin e kohës, ashtu si edhe kisha qiell-mëtuese barcelonase vazhdon të
ndërtohet e lartësohet drejt qiellit gjatë jetës e pas vdekjes së beftë të
arkitektit të saj gjenial, edhe sot e kësaj dite.
Ashtu si Gaudi, autorja synon të papërfytyrueshmen përmes
faqeve të librit të saj; nëse Gaudi rrekej të kapte qiellin me shpirtin e tij
të skajshëm dhe imagjinatën pafre, autorja derdh në këtë libër çdo ndjenjë që
ia përshkon qenien e saj, duke sendërtuar një ndërthurje krejt njësore nuancash
të larmishme emocionale që e joshin lexuesin menjëherë dhe nuk i ndahen
kërshërisë së tij gjer në rreshtin e fundit.
Për një lexues të gjinisë mashkullore veçanërisht, ky libër
do të shërbente edhe si një manual për të depërtuar (aq sa i kemi kapacitetet
fundja, si meshkuj!) së paku në paradhomën e shpirtit, logjikës dhe, pa
pretenduar shumë, ndoshta, pse jo, edhe në zemrën e një femre.
E këtu, pashmangshëm na rivjen në mendje titulli i këtij
libri “Anatomy of a Kosova Woman’s soul”.
Një anatomi femërore do të mjaftonte për ta shndërruar
sipërmarrjen e shkruarjes së një libri të tillë, qoftë edhe nga një femër me
një botë të pasur shpirtërore, kulturore, mendësore e praktike, siç është autorja
e tij, në një ushtrim të denjë për “Mundimet herkuliane” të mitologjisë.
E sakaq, kur kjo anatomi letrare, sociale, sa edhe
shpirtërore, ndijore e emocionale, ku ngërthehen pazgjidhshëm ndjenja,
pritshmëri, shtysa, shpresa, ndjeshmëri e mungesa jetësore, fokusohet në një
grua kosovare, gjithçka koklavitet edhe më tepër, duke marrë njëkohësisht
trajta të reja krejt specifike.
Është një rrugëtim i gjatë, disa dhjetëvjeçarësh nëpër
labirintet e jetës, synimeve, prirjeve më intime, shtysave më të papërmbajtshme,
sa edhe të strukura thellë në nënndërgjejgje, të autores, një anatomi e çiltër,
pa sofizma, pa metafora të paqena, e prekshme njëlloj si brishtësia e
karakterit të vendosur të autores (nuk është kundërthënie kjo!), realiste, e
mirëqenë dhe e përthithshme qoftë edhe nga lexuesi më profan në këto tematika
kaq delikate.
Një rrugëtim nëpër universin femëror të autores, në dyzimet
e saj qenësore, në dritëhijet e dashurueshmërisë së saj, në qëmtimin e saj të
botës mashkullore, në daljen e saj të përhershme jashtë stereotipeve për
gjininë e saj në mjedisin e saj jetësor maskilist e tradicional.
Gjithçka ndërkaq, e kundruar plot finesë përmes prizmit të
ngjarjeve, tragjedive, shtypjes, dhunës, privimeve dhe vështirësive pafund ku
do të zhytej vendlindja e autores paralelisht me përçapjet e saj emocionale,
shtegtimet e saj frymëzuese, mësymjet e saj nëpër skajet e pashkelura të
horizonteve të veta mendësore, e gjithçka tjetër që hasim në këtë libër.
Autorja pranon të dalë ballazi kundruall lexuesit, por ajo
zgjedh të shpërfaqë gjënë e saj më të shenjtë e të paarritshme qoftë nga
njerëzit, qoftë nga ngjarjet, situatat apo rrethanat që atë e shoqërojnë gjatë
jetës dhe lexuesit gjatë përparimit nëpër kapitujt e këtij libri.
Ajo pranon kaq guximshëm ta shpërfaqë tërësisht shpirtin e
saj, duke nxjerrë në pah, në këtë “Agora” letrare e shpirtërore që kaq vetvetiu
mishërohet në këtë libër, krejt shtresat përbërëse të botës së saj shpirtërore,
duke i analizuar ato një më një, duke gjetur shkakun, cytjen, nxitjen, arsyen apo
komën emocionale të çdo ngjyrimi të ndjenjave të saj kundrejt dashurisë,
mjedisit jetësor, qytetit të vet, shoqërisë, kulturës, prapambetjes,
pushtuesit, pranisë ndërkombëtare, botës së qytetëruar ku ajo ndjen se përket e
në veçanti, MUZIKËS.
Sepse ky është një “Libro in musica” siç do të thoshin miqtë
tanë italianë.
Një libër i përshkuar nga muzika pra. Një libër i shkruar me
muzikë, i krijuar me muzikë, i mbështetur te muzika dhe i mbyllur me muzikë nga
një njeri që muzikën, artin, krijueshmërinë, i ka për sinonim të vetvetes në
kuptimin më parësor të mundshëm.
Letërsia pra, shkrimi, ky libër, përbën veç një grykëderdhje
tjetër për frymëzimin e autores që vërtitet brenda qenies së saj pandalshëm në
kërkim të gurgullimeve të reja, i formësuar herë me shkronja alfabeti, herë me
tekste nota muzikore, herë përmes tingujve të zërit të saj grishës ndër këngë.
Një libër që të pushton e të bën pjesë të çdo mendimi,
ngjarje, historie, mëdyshje ekzistenciale, trazimi jetësor apo emocional,
dridhme, dënese, ligështimi, shprese, kënge apo ndjenje të shprehur në secilën
faqe të tij.
Një rrugëtim, jo më kot. Një udhë drejt tunelit dhe dritës
në fund të tij. Dritëz aspak utopike, që në krye të disa dekadave na shpie
larg, atje ku letërsia bëhet këngë, ku ndjenjat bëhen mendime, ku shtysat bëhen
akte të pakthyeshme, ku Sagrada Familla e këtij libri tanimë resht së qeni një
objekt kulti në ndërtim, dhe befas e shohim të shndërruar në një faltore të
shenjtëruar, me fjalë të tjera, në një libër të plotë e të përfunduar.
Një libër femëror që çdo mashkull do të donte ta lexonte. Një libër i shkruar në gjuhë të huaj për t’u shkëputur ndoshta sa më shumë emocionalisht nga uni shqiptar, por një libër që do ta bënte çdo të huaj ta kuptonte shqiptaren dhe universin e saj krejt qartësisht, një libër i mbrujtur në muzikë, ndjenja e “Vlera”. /KultPlus.com
Vlera
Kastrati është duke u bërë emër i njohur në skenën e xhazit shqiptar. Në këtë
intervistë për KultPlus, ajo tregon përvojat e saj dhe lindjen e idesë për t’i
përmbledhur ato në një vepër letrare – më saktë, në romanin Anatomia e shpirtit të një kosovareje, që
është autobiografik dhe i pari krijim letrar për të.
“Muzika
më ka tërhequr qysh në fëmijëri”, nis bisedën ajo. “Por ishin kohëra shumë të vështira
vitet 70’ e tutje, sepse situata socio-politike kishte rënduar jetët tona dhe
arti, kultura, s’ishin as në plan të dytë. Të jesh vajzë atëkohë ishte dyfish më
vështirë, sidomos të përpiqeshe të shkolloheshe më gjatë apo të vësh në pah
talentin tënd. Ëndrrat e realizuara ishin të largëta, diku shumë larg nga
Kosova e atëhershme”.
Megjithatë,
Vlera me vendosmërinë e saj të paluhatur vazhdoi të kërkonte ëndrrën. Ajo nisi
të shkruajë dhe kompozojë këngë, paralelisht dëgjonte artistët që kishin
arritur t’i lënë gjurmët e tyre në skenën e madhe botërore. Ajo u inspirua nga
ta. “Sidomos kur kam jetuar në New York, por aq sa u inspirova edhe u frikësova
sepse mendoja që ëndrra për muzikën ishte vrarë tashmë në Kosovë”.
Më
pas, Vlera, ndoqi orë të ndryshme në teknikë të vokalit në New York, Romë e
Prishtinë, gjersa bënte karrierë në politika të arsimit, derisa arriti të
ekspozohej me artistë të ndryshëm kur qëndronte jashtë Kosovës, sidomos kur qe
në New York dhe Paris.
“Fillova,
me gjithë vështirësitë e shumta, t’i jepja jetë ëndrrës sime. Gjatë jetës kam bërë
ecejake të shpeshta, kam shëtitur e jetuar në metropole si New York-u, Roma,
Budapesti, ku çdoherë gjeja inspirim dhe krahasoja jetën që zhvillohej në
vendin tim me këto vende. Vërtet, dallim i madh!
Gjatë
kohës sa ishte në Paris, në këtë qytet të artit dhe kulturës, asaj i lindi
ideja për shkrimin e një romani. “Shihja se si jetohej e punohej, e mbi të
gjitha si ëndërrohej e i jepej kuptim jetës”, thotë ajo.
“Në Montmartre duke ecur rrugëve me kalldrëm, e rrethuar nga piktorë e turistë të impresionuar, kafene, bare të muzikës, ndjeva dëshirën për ta shkruar një roman dhe për ta bërë një CD. Tek më vonë, në një moment dëshpërimi të thellë në Kosovë, fillova shkrimin e tij.
Vlera Kastrati
Prej asaj kohe jam rritur me këtë libër. Unë dhe libri jemi shembur e ngritur, ndërtuar e rindërtuar, zhvilluar dhe pjekur, përmes rrëfimit dhe muzikës të cilat janë të ndërlidhura në pjesët e librit.
“Romani
është autobiografik dhe rrëfimi e shpie lexuesin te fëmijëria jonë e vështirë
mes zhurmës së helikopterëve serb, mes gazit lotsjellës e orëve mësimore të
humbura nga regjimi i asaj kohe e në të gjitha kohët më pas, secila më e rëndë
dhe më e pakuptimtë se tjetra. Emocionet e fshehta të shpirtit dalin në sipërfaqe,
të sinqerta, lakuriq, ashtu siç janë, të mira e të këqija, me dhimbje e gëzim,
me një fjalë njerëzore”. Ajo tregon se përmes këtyre emocioneve në shkrim dhe
muzikë, arriti ta rikrijoi veten duke kaluar nëpër momente të vështira, të cilat
i tejkaloi duke gjetur forcën e të qenurit grua dhe të bërit njeri.
E
pyetur se si e mendonte në fillim, krijimin e këtij romani, ajo përgjigjet:
“Lexoja
autorët e mëdhenj që ta kuptoja jetën më mirë. Më inspiruan Ralph Waldo
Emerson, Jean-Jacques Rousseau, Carl Jung, Erich Fromm, Herman Hesse e të tjerë,
tek të cilët gjeja dritën e ndjekjes së ëndrrës që buronte nga çiltërsia e
shpirtit. Nga romanet autobiografike që më frymëzoj më së shumti është The Man’s Search for Meaning, i autorit
Viktor E. Frankl.
Dhe
kështu fjalë mbas fjale, faqe mbas faqeje, libri mori formën e duhur, muzika u
realizua dhe unë kalova në një fazë tjetër të rritjes, nga një jetë plot
dhimbje e viktimizim në një jetë të mbushur me guxim, dashuri e ëndërr, që i
dhanë jetës sime kuptimin që e kishte humbur”.
Për
lexuesit e KultPlusit, ajo tregon përmbajtjen e romanit si dhe ndërlidhjen e
tij me muzikën.
“Jam
përpjekur të sjell diçka të sinqertë, me shumë emocion e çiltërsi, për të cilën
kam punuar mjaft. Vendosa për romanin sepse mundëson shpalosjen e përvojave më
gjerësisht përmes prozës. Nuk mendoja për zhanrin, vetëm se vura në letër një
rrëfim timin e të Kosovës, kompleks, të çiltër, e njerëzor.
Vlera
premton se do ta sjell këtë roman edhe në gjuhën shqipe në të ardhmen, derisa
lidhjen e muzikës me romanin e sheh si të pashmangshme.
“Këngët
i kam vendosur në mënyrë që t’i shpreh emocionet e thella e të fshehura nëpër
kohët dhe përvojat e jetës sime. Me fjalë rrëfeja veten e realitetin, me këngë
e shëroja dhe zbukuroja atë. Ato janë të shkruara dhe kompozuara nga unë, ndërsa
janë realizuar në Romë me pianistin e njohur Amedeo Tommasi që njihet për muzikë
xhaz dhe film. Libri fillimisht do të dalë në gjuhën angleze, por e kam në plan
ta rishkruaj ose t’ia besoj këtë ndonjë përkthyesi të dëshmuar”.
Për
fund, Vlera thekson mesazhin kryesor që mëton ta transmetojë te lexuesit e
krijimit të saj.
“Romani mund t’i motivojë sidomos gratë për rëndësinë e realizimit të vetes dhe jetës së tyre. Ato shpesh jetojnë për të tjerët, e më së paku për veten. Neglizhohen nga të tjerët, e po aq edhe nga vetja e tyre. Vlerësohen më së shumti për sakrificën që bëjnë për të tjerët, jo për veten. Rrallë mendojnë për ëndrrat dhe lumturinë e tyre. Për mua, ashtu si për çdo grua që e do jetën, gruaja duhet ecur përpara pa u ndalur asnjëherë, as nga vështirësitë e jetës, as nga paragjykimet patriarkale, as nga rregullat e ngurta të shoqërisë, e as kur gjithçka duket e pamundur dhe errësira duket sikur ua ka mbyllur zemrën. S’duhet ndaluar asnjëherë për t’i dhënë jetës kuptim e lumturi përmes ëndrrave të realizuara. Prandaj kënga ime që e kam publikuar I’ve Sinned (Kam mëkatuar), tregon në mënyrë simbolike që nëse ka mëkat, ai është mosrealizimi i ëndrrës tënde që të bën njeri më të plotësuar dhe të lumtur”.
Romani Anatomia e shpirtit të një kosovareje, pritet që së shpejti të dalë në treg. /KultPlus.com
