Dhjetë gra finaliste të KultStrofa, Kaltrinë Uka triumfuese e edicionit të shtatë

Era Berisha
Fotografitë: Nok Selmani

Mbrëmë në ambientin e KultPlus Caffe Gallery ai që sundoi vendin ishte Konkursi Mbarëkombëtar i Poezisë, i organizuar nga KultPlus, “KultStrofa”. Poezia, kjo hyjneshë ndër vite, na nderoi mbrëmë me prezencën e saj të plotë, teksa emocionet sa vinin e rriteshin për konkurrentët e njashtu edhe për pjesëmarrësit. Mbretëria e fjalëve të thurura nëpërmjet poezive diversive ka mbizotëruar vendin nga cepi në cep, për të krijuar kështu një mbrëmje plot magji e shkëlqim që jo shumë lehtë harrohet dot, shkruan KultPlus.

Ceremonia e konkursit mbarëkombëtar “KultStrofa” konsiderohet si një ndër konkurset më serioze në nivel mbarëkombëtar, andaj në natën finale të edicionit të shtatë u ndanë edhe çmimet e këtij konkursi poetik i cili çdo vit pret poezi krejtësisht të veçanta e autentike jo vetëm nga Kosova por edhe Shqipëria, Maqedonia, Mali i Zi e Lugina e Preshevës, Gjermania, Spanja, Italia, Zvicra e gjer nga SHBA.

Qe rënia e borës ajo që na zuri në befasi të gjithëve, e që bëri që të pranishmit të vinin ngadalë por në numër të lartë. Shkrimtarë, artdashës, poetë e gazetarë, mbushën vendin për të përcjellë nga afër gërshetimin e letërsisë, kulturës e artit. Ambienti në KultPlus Caffe Gallery ishte tejet i ngrohtë. Karrige në çdo hapësirë, dritat e stolisura në dritare që e bënin akoma më festive këtë mbrëmje, si dhe shoqëruesi ynë kryesor; bora që binte me një ritëm të shpejtë por tejet të bukur. Shkëndija të veçanta shiheshin në sytë e gjithsecilit, e kjo vlen të theksohet se përjetohet enkas për poezitë e brishta.

Mbrëmë, atmosfera poetike ra mbi të pranishmit si një fener në errësirë dhe mori përsipër ceremoninë e konkursit mbarëkombëtar “KultStrofa”, organizuar nga KultPlus.

Fillimisht, në hapjen zyrtare të natës finale, fjalën e mori moderatorja dhe aktorja Vlora Merovci e cila edhe bëri me dije se ne këtë edicion të “KultStrofës” kanë aplikuar mbi 180 poezi.

“Të nderuar poetë në të gjitha anët që keni aplikuar në konkursin e poezisë në nivel mbarëkombëtar KultStrofa, zonja e zotërinj, faleminderit për prezencën e juaj në KultPlus. Edicioni i shtatë na ka tubuar edhe sonte, pra është një konkurs që vazhdon të mbetet një prej konkurseve më me emocion”, thotë ajo.

Sipas saj, poetët nga e gjithë bota kanë aplikuar dhe janë mbi 180 poezi nga vendet e rajonit, Evropës dhe ShBA.

“Tash e shtatë vite, konkursi organizohet nga gazeta online për art dhe kulturë, KultPlus dhe këtë vit mbështetet nga MKRS, Hotel Nartel dhe Ujë Rugove”, thotë ajo.

Para se të niste i gjithë ky organizim, aktorja Merovci po ashtu interpretoi poezinë fituese të edicionit të kaluar, “Dhimbja është turpëruese” të Rudina Çupit.

Tutje, fjalën e mori edhe drejtoresha e gazetës KultPlus, Ardianë Pajaziti, e cila shprehet tejet e lumtur që edhe sivjet në dhjetëshen finaliste ka emra shumë të mirë që janë përzgjedhur sipas shijes së hollë të jurisë. Ajo po ashtu bëri të ditur se në edicionin e dhjetë të konkursit KultStrofa, pritet të publikohet libri me njëqind poezitë e edicioneve paraprake.

“Faleminderit të gjithëve që keni ardhur në ceremoninë e edicionit të shtatë të KultStrofa. Sikurse e potencoi edhe Vlora, ky konkurs është mbështetë nga MKRS dhe ne jemi shumë të nderuar që po vazhdon tradita e këtij konkursi ku çdo vit jemi duke i nxjerr dhjetë finalistë dhe me këtë vit po e shënojmë shtatëdhjetë poezi që janë nxjerr nga çdo edicion. Ne po synojmë që të vazhdojmë me edicione të pafundme, por kur të organizohet edicioni i dhjetë, njëqind poezitë e edicioneve të konkursit do të dalin në formatin e një libri. Mezi prita ta ndaj këtë lajm me ju”, thotë Pajaziti.

Sipas saj, ajo së bashku me stafin e KultPlus, janë të nderuar që çdo vit kanë pasur një juri prestigjioze dhe shijet e tyre e kanë obliguar Pajazitin që ta publikoj një format të librit siç e përmendi më herët.

“Unë e shfrytëzoj rastin me e falënderu jurinë profesionale që janë të pranishëm me ne sonte dhe që e kanë bërë një punë të jashtëzakonshme. Në këtë edicion kanë ardhur mbi 180 poezi, dhe ato që kanë ardhur jashtë afatit, na vjen keq mirëpo nuk janë përfshirë për arsye se dëshirojmë ta mësojmë audiencën që afati është afat dhe ora është orë. Nga fillimi kemi punuar në këtë drejtim dhe kështu do të vazhdojmë tutje. E përshëndes kryetaren e jurisë, Entela Kasi e cila na ka nderuar shumë me marrjen e kësaj përgjegjësie për përzgjedhjen e dhjetë finalistëve, njëherit është edhe kryetare e PEN-it të Shqipërisë. E falënderoj Lulzim Tafën, një poet mjaft i njohur dhe i përkthyer në disa gjuhë të botës, që na ka nderuar me pjesëmarrjen e tij dhe natyrisht e falënderoj Vlora Konushevcin, e cila natyrisht sa herë që poston poezi, e ka një fuqi të jashtëzakonshme dhe ka merita të plota për prurjet e këtyre dhjetë poezive në këtë edicion”, përfundon Pajaziti.

Ajo tutje i falënderoi edhe anëtarët e jurive të kaluara që kishin ardhur në këtë mbrëmje si shkrimtarët: Agim Vinca, Sali Bashota e Arbër Selmani, por njëkohësisht e falënderoi për prezencën edhe shkrimtarin e njohur nga Shqipëria, Sadik Bejko.

Qershia mbi tortë e kësaj mbrëmjeje ishte prezenca e këngëtarit Endrit Krasniqi, njëkohësisht fituesi i edicionit të dytë të Festivalit të Këngës në RTK, i cili përveç këngës tashmë të njohur “Flas me gjethen”, ka interpretuar këngët e veta personale, e që u shpalosën si një ëndërr brenda ëndrrës. Ndërsa, si një gjethe vjeshte që bie lehtësisht, ishte zëri i këngëtares së re, Anna Krasniqi e cila interpretoi këngën “Stay”. Timbri i saj vinte në veshët e të pranishmëve si një melodi e papërsëritshme, teksa kënga e merrte atë me vete dhe e dërgonte në piedestalin e artit, aty ku ngrihen zërat dhe gjendet e vërteta.

Tutje, kryetarja e jurisë së këtij konkursi, Entela Kasi, kryetarja e PEN-it të Shqipërisë, e konsideroi punën e KultPlus një punë që duhet të duartrokitet e vlerësohet.

“Ju përshëndes të gjithëve. Në fakt, për mua personalisht mbetet privilegj, nder dhe detyrë që të jemi në këtë anë të Prishtinës, kudo ku janë hapësirat tona. E kam pritur me shumë kënaqësi ftesën e Ardianës, për të qenë në KultPlus e në KultStrofa, për këtë aktivitet të rëndësishëm, i cili tashmë është shndërruar në një traditë të një konkursi i cili do të ketë rrugën e gjatë. Letërsia në fakt është art magjik, sublim dhe poezia është tepër e thellë e tepër shpirtërore. Në historinë e botës, dikur poezia këndohej dhe rrëfehej, por tash ne jemi në këtë kohë moderne dhe pavarësisht ndryshimeve, ajo asnjëherë nuk e humb peshën e saj”, thotë ajo.

Sipas saj, juria pati fatin që të jenë pjesë e edicionit të shtatë të KultStrofa, dhe ajo që është më e bukura për të ka qenë që mendimet e tyre janë përputhur tejet shumë, të menduara në mënyrë të njëjtë, asnjëherë duke mos i ditur emrat e askujt sepse është ruajtur anonimiteti.

Ajo tutje bëri të ditur se është ndarë një certifikatë për drejtoreshën e gazetës KultPlus, Ardianë Pajaziti, me mirënjohjen më të thellë, për promovimin e kulturës, letërsisë dhe identitetit të trashëgimisë kulturore të shqiptarëve.

“Në promovimin e vlerave të kulturës kombëtare për trashëgiminë e identitetit, për çështjet e rëndësishme të komunikimit dhe mediave, KultPlus mbetet një nga mediat apo mediumet më të rëndësishme jo vetëm në Prishtinë por edhe në Shqipëri, e po ashtu edhe në Kongresin Amerikan. PEN Qendra e Shqipërisë ka menduar t’i akordoj një certifikatë mirënjohjeje zonjës Pajaziti me mirënjohjen më të thellë, për promovimin e kulturës, letërsisë dhe identitetit të trashëgimisë kulturore të shqiptarëve”, shpalos Kasi.

Mirënjohja iu dha drejtoreshës Pajaziti nga profesori dhe bashkë-themeluesi i PEN-it të Shqipërisë, Sadik Bejko.

Pas këtyre fjalimeve, më në fund, radha që vargjet të fillojnë të jehojnë bujshëm para të pranishmëve, erdhi. Edicioni i shtatë i konkursit të poezisë “KultStrofa”, edhe kësaj here erdhi me një frymë tejet unike. Vendi gumëzhinte nga heshtja për secilën poezi të interpretuar, teksa poetët u mblodhën për të shkëlqyer në skenë. Në fytyrat e tyre rrinte një çudi që ishin zgjedhë pjesë e dhjetëshes finaliste. Ata me secilën poezi kanë hapur zemrat e tyre para botës, teksa secili varg që buronte nga ta, vinte me një brishtësi të rrallë. Me duar që dridhen, ton të qëndrueshëm, fryma e tyre erdhi krejt këndshëm. Poezi pas poezisë, ato u shpalosën si petalet e lules e sikurse dielli në perëndim. Kështu, mbrëmja u vulos me strofa që shpërthyen valë-valë e që dëshmuan se poezia ka kurorën mbi të gjitha zhanret e tjera.

Para të pranishmëve, më në fund u shpalosën poezitë e dhjetë finalistëve të përzgjedhur nga juria e përbërë nga: Kryetare në PEN të Shqipërisë, Entela Kasi (kryetare e jurisë), poetja Vlora Konushevci dhe poeti Lulzim Tafa.

Leonora Lokaj, Nagjije Kastrati, Vlora Kozhani-Tolaj, Valmira Rashiti, Flutur Mustafa, Sadete Tërnava, Hyrë Fazlija, Ardiana Thaci-Mehmeti, Alketë Spahiu, Kaltrinë Uka, ishin poetet finaliste të edicionit të shtatë të “KultStrofa”. Është hera e parë që dhjetësha finaliste përmban vetëm gra, dhe kjo është diçka shumë e veçantë dhe rastësore. Njëra pas tjetrës, ato interpretuan poezitë e tyre, ndonëse emocionet ishin të pranishme. Teksa nata po merrte formën më të mirë, fjalët e poeteve e ndriçuan hapësirën ëmbëlsisht.

Në një mënyrë krejt rastësore, nga vetë autorët e pranishëm, u interpretuan poezitë: “Nën timbrin e këtij malli”, “Qysh me e kornizu kohën”, “Guri i koshares”, “Të ringjallem nga hiri”, “Kripë e mjaltë”, “Diplomaci”, “Dashnia jem s’asht e kësaj bote”, “Harrimi është amorf”, “A m’vjen vera kah dera” dhe “Si m’shikon ashtu?!”.

Më pastaj, u ndanë mirënjohjet ndaj poeteve: Vlora Kozhani-Tolaj, Leonora Lokaj, Ardiana Thaci-Mehmeti, Flutur Mustafa, Sadete Tërnava, Hyrë Fazlija, Alketë Spahiu.

Nagjije Kastrati u radhit në vendin e tretë në këtë edicion me poezinë “Guri i koshares”, ndërsa Valmira Rashiti u radhit e dyta me poezinë “Qysh me e kornizu kohën”.

Autorja Kaltrinë Uka, fitoi vendin e parë në edicionin e shtatë të këtij konkursi me poezinë “Nën timbrin e këtij malli”, e cila pas marrjes së trofeut, u ndje shumë e emocionuar dhe nuk i dilte pothuajse asnjë fjalë, por gjë e mirë është që poezia e saj ka thënë shumë. Ajo potencoi se të gjitha poezitë e tjera e inspiruan dhe i dhanë një motiv shtesë për të shkruar.

Ndërkaq, ishin shkrepjet e fotografive që dëgjoheshin në çdo çast, gotat e verës duke kërcitur si muzikë, meloditë e ëmbla shqipe që u derdhën mbi atmosferë pas gjithë kësaj mbrëmjeje plot emocione. Buzëqeshjet e plasaritura në fytyrat e secilit kanë shënuar fundin e kësaj nate të paharrueshme.

‘KultStrofa’ organizohet nga gazeta e parë shqiptare për art dhe kulturë ‘KultPlus’, dhe është konkurs mbarëkombëtar i tëri si ide origjinale e prodhuar nga KultPlus.

Kjo ngjarje është mbështetur nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, Hotel Nartel, Ujë Rugove. /  KultPlus.com

Kjo është juria profesionale e edicionit të shtatë të konkursit poetik “KultStrofa”

KultPlus këto ditë ka hapur thirrjen për edicionin e shtatë të konkursit mbarëkombëtar të poezisë “KultStrofa”, dhe ky konkurs është i hapur për të gjithë poetët.

Ky konkurs ka një histori të pasur me kontributet e jashtëzakonshme të poetëve, të cilët janë nderuar me një ceremoni të veçantë, organizuar nga gazeta online për art dhe kulturë “KultPlus”.

Por këtë vit, premtohet një edicion i veçantë, i mbushur me një atmosferë poetike që do të ndriçojë mbi të pranishmit.

Sot është bërë publike edhe juria profesionale e këtij edicioni dhe përbëhet nga: Kryetare në PEN të Shqipërisë, Entela Kasi (kryetare e jurisë), poetja Vlora Konushevci dhe poeti Lulzim Tafa.

Organizatorja e këtij konkursi, Ardianë Pajaziti, ka bërë të ditur se konkursi është i hapur për të gjithë poetët, duke përfshirë edhe talentët e rijnë. Pajaziti gjithashtu ka treguar se kandidatët mund të aplikojnë me një poezi të pabotuar, duke e dërguar në adresën [email protected], duke përdorur subjektin “Për konkursin e poezisë ‘KultStrofa’. Afati i fundit për aplikim është data 14 nëntor 2024, ora 23:59.

Asnjë aplikim nuk pranohet nëpërmjet formave të tjera. Juria profesionale do të përzgjedhë dhjetë poezi-finalistë, të cilët edhe do të jenë të ftuar në ceremoninë kryesore, dhe më pas juria profesionale do të shpall edhe tre çmimet kryesore të konkursit, çmimin e parë, të dytë dhe të tretë.

Kujtojmë që fituesi i konkursit të parë ishte poeti i njohur Ragip Sylaj. Pas tij, vazhduam rrugën me krijimtarinë e poetëve të tjerë si: Arjola Zadrima, Merita Berdica, Gentiana Bajrami-Atashi, Zhaneta Barxhaj dhe Rudina Çupi. / KultPlus.com

Nën thundrën e kohës

Vlora Konushevci

Dikur isha bota jote.
Atëherë kur mrekulloheshe
pas buburrecave e karcyllave
por unë s’kisha kohë
me qenë botë.
“Ecë ma shpejtë”…
Duhej me mësu, me punu, me gjallnu
me ja ble ilaqet babës
me çu n’terapi nanën.


Ti u rrite tinëzisht,
si lule jasemini që çel natën,
me rrajë të palëkunduna n’truallin e kohës tande.
Shpatullat t’u zgjanuen si fushë luledielli,
kambët si rremba që përqafojnë dheun,
e kalove pragun e fëminisë pa zhurmë,
derisa akrepat e jetës tem nguteshin.


“Ec ma kadale”… t’them tash,
por ti fluturon n’kërkim të qiellit tand.
“S’kam kohë, kam punë,
po m’presin shokët, kam me mësu.”


Bota jote përnjiherë u ba e madhe,
aq sa m’çoi mue përpjetë
e më lëshoi poshtë n’qoshen e shtëpisë
ku pres me ndëgju tingullin ma t’ambël,
kur futet çelësi në vrimë dhe hapet dera,
e ti krejt shpërfillshëm m’buzëqesh kur hyn brenda!
Unë t’vështroj prej qoshes
dhe e kuptoj
që asht radha jote me qenë botë
dhe lutem
që asnji rrebesh mos me ta ndal hovin
që asnji tufan mos me ta pre udhën
e dashnija me u rritë çdo ditë n’ty!/ KultPlus.com

Mbahet Dita Evropiane e Shkrimtarëve, pjesëmarrës pesë autorë shqiptarë

Më 25 mars do të mbahet Dita Evropiane e Autorëve, që është një iniciativë e nisur në vitin 2023 nga Komisioni Evropian, ku do të marrin pjesë 120 autorë në shkolla të ndryshme dhe përkthyes nga 40 vende të ndryshme të Evropës, në mesin e të cilëve janë pesë shqiptarë.

Turneu i shkrimtarëve dhe përkthyesve evropianë, është organizuar bashkë me Komisionin Evropian dhe organizatat anëtare, bashkë me EUPL, në mënyrë që brezat e rinj të lidhen më shumë me leximin.

Sipas njoftimit në faqen zyrtare të Këshillit të Shkrimtarëve Evropianë, në mesin e shkrimtarëve pjesëmarrës do të jenë pesë shqiptarë, tre prej të cilëve janë nga Kosova dhe dy të tjerë nga Shqipëria.

Shkrimtari Ag Apolloni do të mbajë prezantimin e tij në gjimnazin “Xhevdet Doda” në Prishtinë, me librin e tij “Kësulëkuqja, përrallë për të rritur”.

Autorja tjetër, Vlora Konushevci, do të jetë e pranishme në gjimnazin “Aleksandër Xhuvani” në Podujevë, me librin e saj “Lavdi Vetës”.

Kurse, autori Shpëtim Selmani, do të jetë në shkollën “Ali Asllani” në Doganaj të Kosovës, me librin e tij me poezi “Në kohën e gjakut dhe zhgënjimit”.

Ndërkaq, autori nga Shqipëria, Arian Leka, do të marrë pjesë në gjimnazin “Sami Frashëri” në Tiranë me librin “Hartë Memece për të mbyturit”, dhe Entela Kasi do të paraqitet në bibliotekën “Thimi Mitko” në Korçë me veprën e saj “Rikthimi”./ KultPlus.com

10 poetë shqiptarë botohen në revistën e njohur letrare “The AutoEthongrapher”

Poetja nga Kosova, Vlora Konushevci, ka njoftuar së fundmi se 10 poetë dhe 10 poezi të përkthyera nga ajo janë botuar në revistën letrare, “The AutoEthnographer“, shkruan KultPlus.

Konushevci, njoftoi për këtë lajm përmes një postimi në “Facebook”.

“Përpjekjet për promovimin e poetëve tanë në botën anglishtfolëse nuk shkojnë huq. 10 poetë dhe 10 poezi të përkthyme prej meje botohen në revistën letrare “The AutoEthongrapher”! Poetët: Halil Matoshi, Dije Demiri Frangu, Ilire Zajmi, Blerina Rogova Gaxha, Ardita Jatru, Enkeleida Ristani, Manjola Brahaj, Nora Prekazi, Ardiana Prishtina & Vlora Ademi. Urime poetëve!”, shkroi ajo mes tjerash.

“The AutoEthnographer”, është revistë letrare dhe artistike amerikane e vlerësuar me shumë çmime letrare, e cila i kushtohet paraqitjes së anës krijuese të autoetnografisë, një metodë e kërkimit cilësor që bashkon autobiografinë dhe etnografinë duke përdorur përvojën e jetuar si dëshmi për t`i eksploruar dukuritë kulturore.

Është anëtare e shumë shoqatave ndër tjera edhe e CLUMP (Komuniteti i revistave letrare dhe shtypit letrar), komunitet i qindra botuesve letrar, dhe krijimet e saj janë nominuar ndër të tjera për “Pen America” dhe “Pushcart Prize”. /KultPlus.com

Malli

Nga Vlora Konushevci

U çova prej gjumit me njifarë ndjesie të çuditshme, nji diçka që asht problem me emnu, që e sfidon përkufizimin e thjeshtë. Nji mall i pakapshëm, nji dëshirë e pangopun për ve dhe speca. Kjo asht e pazakontë se unë rralë çohem untë, s’jam prej atyne që besojnë se mëngjesi asht vakti kryesor i ditës. Megjithatë nuk ishte ushqimi si nevoj bazike që më kishte kaplu por ndoshta thelbi i specave, njifarë nevoje urgjente për aromën e specave të pjekun. Jo jo s’jam shtatzane.

Teksa u çova më randoi edhe njifarë dhimte e lehtë e kresë, asi dhimte që e pason natën plotë dëfrim. Por nata ime ishte e zakonshme, pa dehje apo arratisje prej realitetit.

Tue qëndru para furrës, me kafen e dytë në dorë vendosa me ju dorëzu këtij malli të veçantë. E lëshova furrën i qita specat e gjallë në tepsi dhe i lash me fërgëllu e këndu prej nxehtësisë. Aroma e specave të pjekun mi pushtoi pothujse tana shqisat, e përjetova njifarë dehje shqisore.

Dhe pastaj, sikur më pëshpëriti tymi dhe avulli i specave, më kthjelli, nuk ishte ky mall për speca të pjekun e as për ushqim. Ishte nji mall që e kapërcente të prekshmen dhe të zakonshmen, ishtë nji mall që e prekte temelin e shpirtit tem. Ishte malli për nanën! / KultPlus.com

“Oppenheimer”, shpikja e tij – tmerri i të gjitha kohëve

Vlora Konushevci

Shfaqja e filmit “Oppenheimer”, në kinematë e Kosovës krahas me kinematë në tërë botën, përveç Japonisë, krijon ndjesinë e të qenit i barabartë me qytetarët e globit, të paktën në këtë segment. Kjo ndjesi është tejet e rëndësishme kur dihet fare mirë se në vendet si Kosova qytetari ballafaqohet me shumë sfida dhe pabarazi. Prandaj, për mua, fakti se edhe ne tash kemi mundësi ta shohim këtë film paralelisht me qytetarët e botës është jo vetëm lajm i mirë por edhe përparim.

Entuziazmi për ta parë filmin “Oppenheimer”, është i lartë, duke marr parasysh se është projekt ambicioz i regjisorit Christopher Nolan dhe njëherësh, një prej filmave më të pritur të këtij viti.

Filmi paraqet një vështrim biografik të një prej personazheve më të diskutueshme dhe më interesantë në historinë amerikane. I bazuar në biografinë e vitit 2004 “Prometheu Amerikan: Triumfi dhe Tragjedia e J. Robert Oppenheimer” të fizikanit teorik J. Robert Oppenheimer, udhëheqësit të Projektit Manhattan që prodhoi armët e para bërthamore, shkruar nga Kai Bird dhe Martin J. Sherwin për një periudhë njëzet e pesë vjetësh. Këtu, Nolan trajton një nga trashëgimitë më të kontestuara të shekullit të 20-të – atë të J Robert Oppenheimer, “babai i bombës atomike” si një enigmë matematikore që duhet zgjidhur.

Filmi nis me mitin e Prometheut, me fjalët: “Prometheu e vodhi zjarrin prej perëndive dhe ia fali njeriut, për këtë ai u lidh në një shkëmb dhe u torturua përjetësisht.” Ndryshe nga Prometheu shprehet Oppenheimer pas testit të parë të bombës atomike Trinity duke cituar një rresht nga një shkrim i shenjtë hindu “Tani unë jam bërë Vdekja, shkatërruesi i botëve”, i vetëdijshëm për fuqinë e jashtëzakonshme dhe të tmerrshme të bombës atomike që ai kishte krijuar.

Rrëfimi nuk është linear, ngjarjet shfaqen paralelisht duke kapërcyer nga fundi në mes dhe fillimi në fund. Pra historia nuk ndërtohet gradualisht; përkundrazi, Nolan të hedh papritur në vorbullën e jetës së Oppenheimer me skena të gjalla të tij gjatë periudhave të ndryshme dhe sfidave të cilat e përcjellin. Në Oppenheimer, jeta private, e brendshme dhe politike e njeriut është një, secila komponent e këtij ekuacioni të madh e përcakton shpirtin e një njeriu. Duket se motivi për t’iu përveshur punës në krijimin e bombës atomike, gjatë luftës së dytë botërore ishte që Amerika ta ketë një armë të tillë e para Gjermanisë, duke pas parasysh përparimin e nazizmit dhe siç shprehet Oppenheimer “t’i jepet fund të gjitha luftërave” por siç duket ai ishte tepër naiv për të kuptuar se krijimi i bombës atomike edhe mund të ndihmoj në përfundimin e luftës por me çfarë çmimi për njerëzimin!

Periudha të ndryshme të jetës së tij shfaqen në film, duke nisur nga koha e tij në Gjermani si doktorant, deri në pozitën e profesorit në UC Berkeley ku edhe bënë emër si studiues i fizikës kuantike. Por në thelb ai është më shumë se kaq, aty e shohim se ai u dërgon para antifashistëve që luftojnë në Luftën Civile në Spanjë, se nxit sindikalizimin e punëtorëve dhe profesorëve të laboratorit dhe mbështet komunistët vendas por asnjëherë nuk bëhet anëtarë i partisë komuniste megjithëse inkurajohet nga vëllai i tij. Në një grupim komunistësh ai e takon gruan e tij të ardhshme e cila po ashtu ishte komuniste.

Fillimi i filmit nis me seancën dëgjimore të vitit 1954 të Komisionit të Energjisë Atomike të SHBA-së e cila rezulton me akuzën se Oppenheimer (ndër të tjera) kishte fshehur lidhjet e tij me komunizmin. Kjo si duket ishte mënyra e qeverisë për ta heshtur atë, pasi që në periudhën e pasluftës qëndrimet e tij për çështjen e armëve bërthamore ndërrojnë dhe nuk përputhen me qëndrimet e Amerikës në Luftën e Ftohtë. Seanca dëgjimore ishte kapitulli më i errët i jetës së Oppenheimer.

Në fund të filmit, Oppenheimer më në fund kupton atë që shumë nga kolegët e tij e kanë thënë që në fillim. Asgjë nuk do të jetë e njëjtë për shkak të tij. Nuk ka paqe tani, ka vetëm frikë nga asgjësimi bërthamor.

Përfundimisht filmi e bënë atë që edhe duhet ta bëjë, e dramatizon jetën e Oppenheimer dhe njerëzve të tjerë historikisht të rëndësishëm në orbitën e tij në mënyrë estetikisht të guximshme.  Pothuajse të gjitha personazhet dhe të gjitha ngjarjet përdoren në mënyrë metaforike dhe simbolike, duke plotësuar mozaikun e misterit të ndikimit të këtij shkencëtari që sajoi shpikjen më të tmerrshme të të gjitha kohërave. / KultPlus.com

Vargje nga 15 poetë jehuan mbrëmë në Festivalin e Poezisë “Republika” për nder të 15-të vjetorit të Pavarësisë

Në nderim të pesëmbëdhjetë vjetorit të Pavarësisë së Republikës së Kosovës, dje u mbajt Festivali i Poezisë “Republika”, i cili bëri bashkë 15 poetë nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut, Gjermania, Zvicra, Maroku dhe ShBA. Në këtë edicion të pestë me radhë, në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës frymuan vargje, zëra, tinguj e kërcime, të cilat u jetësuan në gjuhë të ndryshme, shkruan KultPlus.

Me pjesëmarrjen e poetëve si Curtis Bauer nga SHBA, Anna Hoffmann nga Gjermania, Dalila Hiaoui nga Maroku, Luccila Trapazzo nga Zvicra, Adem Gashi, Primo Shllaku nga Shqipëria, Nerimane Kamberi, Timo Flloko nga Shqipëria, Vlora Konushevci, Ahmet Selmani nga Maqedonia e Veriut, Blerina Rogova Gaxha, Halil Matoshi, Emin Z. Emini, Ndue Ukaj dhe Xhevat Latifi, “Republika” hyri në secilin shpirt të pranishëm.

Ky edicion ka sjell pranë vetes edhe gërshetimin e poezisë me interpretimin e aktores Melihate Qena dhe Avni Dalipit, të cilët dhuruan emocione të jashtëzakonshme që u përcollën nën tingujt e instrumentistit Astrit Stafai. Në anën tjetër, mbrëmja gjeti nisjen fillimisht nga kënga e Vlora Ademit nën interpretimin e Qenës, dhe pjesëmarrjen e balerinës Altina Basha me një kërcim tejet të veçantë nën koreografinë e Robert Nuhës, që i dha hijeshi unike këtij edicioni.

Me fillim nga ora 19:00, BKK u shndërrua në shtëpinë e dytë të poetëve e jo vetëm. Ishin fotografitë abstrakte nga fotografi Fahredin Spahija, ato që këndshëm në prapavijë zunë vend. Gjithsej 45 fotografitë nëpërmjet ekspozitës virtuale së quajtur “odin 45”, e bënë atmosferën akoma më të ngrohtë.

Organizatorja, Vlora Ademi fillimisht falënderoi të pranishmit për pjesëmarrjen e tyre, duke ia lënë hapësirën poezisë që të jehojë.

“Faleminderit shumë që keni ardhur dhe po e nderoni edicionin e pestë të Republikës. Sonte si zakonisht, vetë Republika do të flasë nëpërmjet poezisë, andaj unë po ia jap fjalën poezisë. Uroj që ta shijoni këtë mbrëmje”, tha Ademi.

Ndërkaq, moderatorja Fitore Rexhepi në nderim të figurës së njohur Edi Shkuriu, tregoi se do të interpretohet poezia “Në qiell”, në shenjë respekti.

“Këtë vit e kemi humbur një figurë të rëndësishme të kulturës, Edi Shukriun e cila jo vetëm që ka dhënë kontributin e saj në fushën e arkeologjisë por ajo ka kontribuar shumë edhe në çështje kombëtare, andaj në shenjë respekti dhe nderimi për të, ju ftoj ta dëgjojmë poezinë e saj “Në qiell”, nën interpretimin e aktores Melihate Qena.”

Tutje, poezitë si: “Putini gri”, “Dita e parë dhe e fundit” nga Adem Gashi, “Shën Valentini”, “Fleta e bardhë” nga Primo Shllaku, “Duhet kërkuar dashurinë”, “Ne vajzat, bijat, motrat” nga Nerimane Kamberi, ““Nekrologji”, “Lutja e mbrëmjes” nga Curtis Bauer, “Shën Valentini”, “Kushtetuta” nga Dalila Hiaoui, “Xhelozi e detit”, “Rob i manive” nga Timo Flloko, “Amulli”, “Veprimtare e pabesë” nga Vlora Konushevci, , “Rrno vetëm për me tregue (Pëshpëritja e At Zef Pllumit) nga Ahmet Selmani, “Bota rrotullohet”, “Kasandra në shërbimin tuaj” nga Anna Hoffmann, “Gruaja e dëshmorit”, “Ende harku” nga Emin Z. Emini, “Rekuiem 20/22”, “Në rrethin e hënës” nga Luccila Trapazzo, “Ikja e kalorësit të fundit”, “Pikë tamël në sy” nga Xhevat Latifi, “Listë personale” nga Blerina Rogova Gaxha, “Biletat”, “Ne jemi duke u dënuar për mëkatet tona” nga Ndue Ukaj, “Njeriu mes mjegulle” nga Halil Matoshi, rrumbullakuan këtë natë përgjatë dy orëve, me ç’rast u dëshmua se poezia është e pakrahasueshme në artin e saj, andaj jo rastësisht cilësohet si “mbretëresha e arteve”.

Edicioni i pestë i Festivalit të Poezisë “Republika”, këtë vit u mbështet nga Komuna e Prishtinës dhe Instituti Goethe në Prishtinë. Ndërsa sponsor medial është gazeta online për art dhe kulturë, KultPlus.

Fotografitë: Ferdi Limani/ KultPlus.com

‘Ku shpirti tkurret si fëmija pa nanë, mshefet sikur dreqi n’thyesa’

Poezi nga Vlora Konushevci

Mos i beso zanit tem
S’di gja për rolin që luej
Kjo shfaqje prova s’pati
Skenari ndërron orë e çast
Jam veç nji rrëfimtare
Që besë s’duhet me i zanë
Nisi me i mbledh fjalët nëpër tokë
Nji “durim” këtu, nji “veç edhe pak” aty
Si çorapet e ndyta që mshefen skutave
Ku shpirti tkurret si fëmija pa nanë
Mshefet sikur dreqi n’thyesa
E fati shtegëton tue kërku njerëz
Ma t’ngrohtë e mendje ma t’shëndosha
Se jam publik i fjetun
Për kujtesën e çakërdisun
Në salla t’kirurgjisë
Edhe andrrat janë nemit
Veç ndoj i dekun kalimthi ndalet
Se nxitojnë edhe ata
Pa e ditë se janë personazhe
Të shpikuna të nji imagjinate
T’bujshme që asht tu e lyp
Nji dalje, dalje n’dritë
Dritën e madhe t’mashtrimit. / KultPlus.com

Përkthimet e Vlora Konushevcit publikohen në revistën prestigjioze amerikane “The Common”

Përkthimet e Vlora Konushevcit të tri poezive nga gjuha shqipe në gjuhën angleze, të poeteve shqiptare, janë botuar  në revistën prestigjioze amerikane “The Common”. Poezia e Donika Dabishevcit “Dashnisë së nji nate”, Blerina Rogova Gaxhas “Thasë” dhe Vlora Konushevcit “Produktet Ballkanike” flet anglisht në këtë numër të revistës. 

“The Common”, është revistë letrare, e cila botohet në formën e shtypur dhe në versionin digjital dy herë në vit. Publikimet e revistës janë e vlerësuar me shumë çmime prestigjioze siç janë: The Pushcart Prize; O. Henry Prize 2022; PEN/AmericaRobert J. Dau; PEN Translation Prize 2017 dhe të tjera. Revista ”The Common”, boton tregime të shkurtra, ese, poezi dhe imazhe që mishërojnë ndjenjën e fuqishme të përkatësisë ndaj një vendi. Common Online publikon përmbajtje origjinale katër herë në javë, duke përfshirë vlerësime librash, intervista, ese personale, tregime të shkurtra, poezi, podkaste, regjistrime të kontribuuesve dhe prodhime të veçanta multimediale. 

“The Common”, ka një histori të pasur letrare dhe mbështet një larmi të bollshme krijuesish. Me bazë në kolegjin Amherst, i cili sipas revistës Forbes zë vendin e 24 në renditjen e top 500 kolegjeve kryesore në SHBA, “The Common”, nxit frymën krijuese rajonale duke bashkuar komunitetin kombëtar dhe ndërkombëtar përmes botimit të letërsisë dhe artit nga e gjithë bota, duke i sjellë kështu lexuesit në një hapësirë të përbashkët. 

Vlora Konushevci në Shënimin e përkthyesit thotë se   qëllimi i përkthimit letrar, përveç ruajtjes së misterit poetik dhe pasurisë figurative, është që të funksionojë në gjuhën e synuar, të tingëllojë natyrshëm dhe ta ruajë tonin dhe ndjesinë. 

“Është shumë më e lehtë nëse përkthyesi është i dashuruar me të dyja gjuhët – me fjalë të tjera logofil, pasi akti i përkthimit letrar është thjesht një akt dashurie. Dhe është fat kur përkthyesja letrare është edhe vet poete”, shprehet Konushevci. Poetja dhe përkthyesja Konushevci thotë se është përpjekur t’i ofroj lexuesit atë që gjermanët e quajnë zeitgeist(shpirt). 

“Ky përkthim tenton t’i kapërcejë boshllëqet gjuhësore dhe kulturore, duke qenë e vetëdijshme se fryma e poezisë qëndron në përdorimin e gjuhës figurative, në një hapësirë metaforike që i kapërcen kufizimet tradicionale të gjuhës”, ka theksuar Konushevci. /KultPlus.com

Poezia e Vlora Konushevcit botohet në Amerikë: Po e vendosim historinë tonë në harta ndërkombëtare

Poetja Vlora Konushevci ka bërë të ditur se ka dalur në shtyp antologjia me titull “Alternative War” nga shtëpia botuese “B Cubed Press” në Shtetet e Bshkuara të Amerikës, ku prezantohet ajo dhe poezia e saj për luftën në Kosovë, shkruan KultPlus.

Konushevci ka bërë të ditur lajmin përmes një postimi në llogarinë zyrtare “Facebook”, ku edhe ka treguar emocionet që i ndjeu në publikimin e poezisë së saj.

“Ndoshta s`mund të bëjmë shumë, por mund të bëjmë çdo ditë ngapak që shtetin dhe historinë tonë ta vendosim në harta ndërkombëtare për të mirë”, shkroi ajo.

Kosova përmendet edhe në njoftimin e botuesit ku ndër tjera thuhet: “Alternative War” është një përzierje e fantashkencës dhe ngjarjeve aktuale. Lufta dhe pasojat e saj i lidhin fort këto histori në një vëllim të përpiluar me shumë kujdes. Autorët që janë luftëtarë, diplomatë, politikanë, mësues e shumë çka tjetër, këtu rrëfejnë copëza të historisë së tyre.

Linkun në Amazon për blerje të librit është në vijim si dhe poezia e autores në anglisht mund ta shihni duke klikuar KËTU. /KultPlus.com

May be an image of text that says 'Cubed Press Presents Alternative War Debora Godfrey Bob Brown'
Libri në të cilin përmendet lufta në Kosovë

Unë, bija jote Kosovë

Poezi nga Vlora Konushevci

Unë, bija jote Kosovë t’i njoh tokat djerrë,
t’i njoh shtëpitë e zbrazuna, shpresat shtjerrë,
t’i njoh britmat e krimbat që dheun kalb ta kanë,
t’i njoh gratë që shpirtin gjallë ta mbajnë;
ta di lemerinë e nanave që errësu e ka diellin,
dhimtat që rrafshu e kanë bregun,
varret ku lulëkuqet çelin
ma mirë se kushdo tjetër të njoh, Kosovë.
Unë bija jote. / KultPlus.com

Arbër Selmani dhe Vlora Konushevci botohen në revistën e njohur amerikane “Songs of Eretz Poetry Review”

Poezitë e dy autorëve të njohur nga Kosova, Arbër Selmanit dhe Vlora Konushevcit, janë botuar në revistën e njohur amerikane “Songs of Eretz Poetry Review”, misioni i të cilës është të sjellin pak më shumë poezi dhe art të mirë në botë, shkruan KultPlus.

Vlora Konushevci është bërë pjesë e revistës përmes tri poezive të saj në gjuhën angleze: “Fllanzat”, “Kokrra rrushi” dhe “Letër nga karantina”, ndërsa Arbër Selmani me poezinë “Kur vdiq baba”, një poezi e cila po pëlqehet jashtëzakonisht shumë nga lexuesit.

Ajo që i bën poezitë e kësaj reviste unike është se e paraqesin poetin po aq sa poezinë. Secila poezi paraqitet me mendime, çiftëzohet me vepra arti (me përjashtime të rralla si për poezitë konkrete), dhe shoqërohet me bio të poetit, shënime të poetit (nëse poeti dëshiron), nganjëherë edhe një shënim të një redaktuesi.

Revista Letrare “Songs of Eretz Poetry Review”, është krijuar në vitin 2014 në SHBA. Ajo ka publikuar poetë dhe autorë me letra kredenciale mbresëlënëse, duke përfshirë: Poetin Laureat aktual të Shtetit, tre ish-poetë laureat të shtetit, dy ish- poetë laureat lokal, fitues të Çmimit Brams Stoker, fitues të Çmimit Emerson, fitues të Çmimit Pushcart, fitues të Çmimit të Poezisë William Stafford etj.

Shumica e poetëve të botuar në këtë revistë letrare kanë publikuar botime në revista të tjera prestigjioze. Shumë prej tyre gjithashtu janë poetë tashmë me një bagazh të pasur letrar. Ndërkaq të tjerët janë poetë dhe shkrimtarë të ardhshëm, zëri i të cilëve sapo ka filluar të dëgjohet. Kjo revistë letrare përfshinë poetë dhe shkrimtarë nga të gjitha shtetet e ShBA-ve, ndërkaq nga arena ndërkombëtare poetë që kanë kontribuar në “Songs of Eretz Poetry Review”, janë nga: Australia, Kanada, Kina, Anglia, Franca, Greqia, India, Irlanda, Izraeli, Italia, Holanda, Zelanda e Re, Pakistani, Filipinet, Rusia, Skocia, Spanja, Turqia, Vietnami dhe tashmë edhe Kosova. / KultPlus.com

‘Kam mësue prej nanës se secilës shpi që ja kaloni pragun duhet me i ofru shërim’

Nga: Julia Kasdorf
Në shqip: Vlora Konushevci

Kam mësue prej nanës qysh me i dashtë
të gjallët, me pasë gjithnji vazo afër
nëse duhet nxitue për n’spital
me lule bozhuri t’freskëta prej lendine
milingonat të ngjituna ende për sythe. Kam mësue
me i ruejt qypat e thellë që mbajnë sallata frutash
për nji shpi të tanë në zi, me i coptue dardhat e pjeshkat
e reçelit, me hjek lëkurën e rrushit e
me teh thike farat e çiftimit me i nxjerr.

Kam mësue me shku në të pame edhe kur
të ndjerin njoftë se kam, me i shtrëngue duert e djersituna
të gjallëve, me i shikue në sy e me ofru ngushëllim,
sikur atëherë me e pasë kuptue dhimtën.

Kam mësue se çkado që flasim s’ka randësi,
njerëzit mbajnë mend se jemi kanë aty.
Mësova me besu se e kam fuqinë me lehtësu
dhimtë të trishta fizikisht si nji engjull.
Si nji mjek, mësova me kriju dobi prej vuejtjes
së tjetrit, e kur t’ arrini njiherë me e ba këtë punë
kurrë ma me refuzu s’keni me mujt.

Secilës shpi që ja kaloni pragun duhet
me i ofru shërim; nji ambëlsinë çokollate që e gatuni vet,
bekimin e zanit tuej, prekjen tuej të çiltër./ KultPlus.com

Vlora Konushevci boton ‘Lavdi vetes’: Ia dedikoj sakrificës e punës shekullore të grave

Xhemile Hysenaj

‘Lavdi vetes’, një vëllim poetik i ndarë në katër cikle e që për herë të parë vjen nga Vlora Konushevci si një thirrje e përkrahje për të gjitha gratë, në shenjë mirënjohjeje ndaj sakrificës e punës shekullore të tyre, të cilat rrallë kush i duartroket. Një vëllim poetik që qysh në poezinë e parë të merr pas vetes e nuk të lëshon për asnjë moment. Konushevci për KultPlus ka shpalosur më detajisht raportin e saj me poezinë e me letërsinë në përgjithësi.

KultPlus: Ky është libri juaj i parë, na flisni më shumë rreth temës që trajtohet në, pse pikërisht ndahet në katër cikle dhe sa kohë ju ka marrur realizimi i tij?

Libri ndahet në katër cikle: Lavdi Vetes, Lavdi Dashnisë, Lavdi Mësimeve dhe Lavdi Jetës, ngase kujtoj që këto janë katër shtyllat kryesore të cilat përthekojnë gjithçka që jeta merr dhe jep për këto katër dekada të jetës sime.

Realizimi teknik ka marr pak më shumë kohë se sa që unë kisha dashur, por janë gjëra që eventualisht marrin një epilog dhe e rëndësishme është që përfundimisht e pa dritën ky libër dhe tani do ta bëjë rrugëtimin e vet.

KultPlus: Sa e konsideroni të rëndësishëm botimin e këtij vëllimi poetik?

Unë me krijimtari dhe me përkthim merrem prej dy dekadash. Përkthimin letrar e bëjë me dashurinë më të madhe.

Për secilin krijues, botimi i një libri është rëndësishëm, sepse paraqet rezultatin e një tundimi artistik që merr formë me poezinë. Gjithsesi, rëndësinë e përcakton edhe më shumë lexuesi. Libri duhet ta bëj rrugën e vetë në komunikim me lexuesin, të cilit unë së paku nga ana ime jam përpjekur t’i dalë hakut. Këto poezi nuk janë vetëm përjetim i imi, gjithsesi që ka universalizëm në to, ndaj lexuesit në mos krejt, mund ta gjejnë një copë vete aty.

KultPlus: Si e shihni zhvillimin e letërsisë dhe artit në përgjithësi në Kosovë, a ka shkrimtarë që premtojnë, cilët janë ata sipas jush?

Si një vend në i dalë nga lufta e në tranzicion maratonik, si një vend qe sapo ka hyrë në adoleshencë, mendoj se janë: muzika, filmi, letërsia e sporti, ato të cilat ia kanë përmirësu dhr afirmu imazhin vendit tonë në arenën ndërkombëtare. Sa i përket artit letrar në veçanti besoj se Kosova ka shumë krijues nga brezi i vjetër, e sidomos nga brezi i ri që janë në nivel me krijuesit e vendeve që kanë një traditë letrare. Një mangësi që duhet përmendur me këtë rast është fakti se Kosovës i mungon Fondi i Përkthimit Letrar, i cili kishte ndihmuar përkthimin e shkrimtarëve e poetëve tanë në mënyra që bota të njihet me shpirtin e madh krijues të këtij vendi.

KultPlus: Na flisni për dallimin në mes grave dhe burrave që bëjnë letërsi, nëse konsideroni se ekziston një dallim i tillë?

Letërsia, cilado gjini e saj është më mirë të shijohet, duke e abstahuar autorin apo autoren e në veçanti gjininë. Nga ana tjetër do të thoja se ndjeshmëria e narracionit, bota shpirtërore dhe stili i komunikimit i grave krijuese për mua si lexuese grua është më i bukur në kuptim të bashkëndjesisë dhe empatisë me të ngjashmen

KultPlus: Secili shkrimtar/e ka muzën e vet, në momente bllokimi ku e gjeni ju inspirimin, në çështje sociale, apo personale?

Arti i krijimit letrar është akt vetmitar dhe nuk bëhet dhunshëm. Poezia të vjen vet dhe natyrshëm ndoshta në momentet më të papërshtatshme p.sh. teksa pret te dentisti, ose në radhë për të paguar faturat. Mbase, krijuesit janë më të vëmendshëm ndaj fenomeneve që i rrethojnë, qoftë ngjarjet e ditës, qoftë një aromë e njohur apo nje bërthame molle në tokë të cilat pastaj ta ndezin një shkëndijë që shpesh herë lidhet edhe me ndonjë përvojë personale.

KultPlus: Cili është mesazhi që tentoni të përçoni përmes ‘Lavdi vetes’ dhe sa mendoni se do të arrini të përçoni këtë mesazh?

Këtu dua ta sqaroj pak veç titullin i cili është ngucakeq me qëllim. Fjala “lavdi”, përdoret kur shpreh mirënjohje ndaj ndonjë akti të lartë. Tek ne kryesisht përdoret për të nderuar heronjtë, por në këtë rast me “vetes”, lavdinë ia dedikoj jo Vlorës, por gjinisë sime në shenjë mirënjohjeje ndaj sakrificës e punës shekullore të grave, të cilës rrallë kush i duartroket. Në libër është edhe poezia me të njëjtin titull që i referohet verzioneve të vetvetes, të cilat nuk ekzistojnë më tutje, pra lavdi edhe për to. E poezinë secili e shijon, e përjeton dhe e interpreton në mënyrën e vet, këtë ua lë lexuesve pa dashur t’ua imponoj një mendim të caktuar e specifik.

KultPlus: Çfarë konsideroni ju të jetë roli i letërsisë në Kosovë dhe cili mendoni se do të duhej të ishte roli i një shkrimtari/e?

Roli i letërsisë dhe lëvruesve të saj është i madh në kultivimin e vlerave letrare, kulturore dhe atyre historike. Një shkrimtar/e reflekton mbi shoqërinë dhe botën e tij/saj, por në të njëjtën kohë frymëzon dhe udhëzon lexuesin. Ndikimi i letërsisë në shoqëri është i pamohueshëm sepse paraqet një lloj pasqyre për atë shoqëri dhe i mundëson lexuesit ta njoh më mirë botën. Në anën tjetër i mundëson lexuesit të shoh se si funksionon shoqëria në një periudhë të caktuar apo vend të caktuar, konstruktet shoqërore, politike etj. E në fund të ditës letërsia është ajo që e ruan gjuhën e çdo civilizimi.

Lavdi vetes

Arkitektura e vetes asht plot
hije e maska që i lamë mbas,
simbas Jungut. Për të rilind në prill
si perëndeshë e pranverës me Pashkët.

Hijen e parë e kam lanë
në albumin e fotografive të shkollës
së mesme, bashkë me dashninë
e zhgënjimin e nji çike të përhumbun.

Lavdi!

Hija e dytë më ka ra shpejt, kohë
sakrilegjesh kur çdo gja e shejtë u kthy
përmbys, shkollat u banë shtëpi
e shtëpia nën tytën
e automatikëve mbeti shkret.

Lavdi!

Hija e tretë ishte ma kambëngulëse
e fortë guaskë me sy fantazme të nji lufte civile.
E provoi shijen e mashtrimit të Trojës
e kuptoi që dashnia asht ma e fortë se deka
shpërtheu si flutur krahëhapun
.

Lavdi!

Nuk lindim tabula rasa, trashëgojmë
instikte e modele të paraardhësve tanë,
simbas Jungut. Vargu i gjatë i grave të fisit
më buzëqesh n’secilin hap!

Tana paraardhëseve,
tana hijeve të vetes
rilindjeve, rilidhjeve,
shtëpisë së tanësisë së qenies
lavdi!

KultPlus: Cila është vepra apo periudha letrare tek e cila e gjeni veten më shumë, apo që ka pasur më shumë ndikim në formimin tuaj si shkrimtare?

Veten e gjej në periudhën aktuale, ngase i përkas këtij brezi por frymëzimin më të madh e kam pasur në vazhdimësi nga Rilindasit tanë dhe nga periudha e romantizmit në Britani të madhe. Si e bija e një shkrimtari, padyshim që ka diçka në poezitë e mija nga babi. Mbase, delli krijues edhe mund të bartet!

KultPlus: Na flisni për rolin që gruaja ka apo do të duhej të kishte në artin apo më saktësisht në letërsinë që zhvillohet në Kosovë?

Viteve të fundit kur fillova të interesohem për shtëpitë botuese shpejt e kuptova që shumica e tyre preferojnë të botojnë autorë të mëdhenj, kryesisht burra, ndërkaq për një poete të re që aspiron të zhvillohet tutje, ambienti është mjaft dekurajues. Prandaj e krijova platformën “Poetetshqiptare”, si përgjigje ndaj kësaj qasje tradicionale në kontekstin e kulturës kosovare.

Unë besoj se është thelbësore për shoqërinë tonë që të ripërcaktojë rolet gjinore, ngase duke e njohur anën shpirtërore dhe krijuese të grave, duke i parë ato si subjekte thelbësore që kontribuojnë në këtë shoqëri do ta krijojmë shoqëri më humane. Vargjet e poeteve shqiptare janë thirrje e fuqishme për ndryshime shoqërore, duke pasur gratë në qendër, në të gjitha dimensionet e saj. Ato mishërojnë guximin dhe dëshirën për ndryshime në mënyrë që ta forcojnë shoqërinë. Prandaj, besoj që sa më shumë t’i njohim vlerat e grave dhe vajzave, aq më shumë shoqëri konkurruese do të kemi. Thjesht, ngase barazia gjinore përbën kodin kulturor të shoqërisë bashkëkohore.

KultPlus; A do të presim libra të tjerë nga ju, nëse po, a mendoni të debutoni edhe në prozë apo vetëm në poezi?

Poezia është shtëpia ime, pas kësaj edhe përkthimi letrar. Këtë vit besoj se do të publikohet edhe një antologji me poetët e Ballkanit, përfshirë Kosovën të cilat i kam përkthyer, e pastaj siç thoshte babi jem i ndjerë: “Tu pa tu ba”.

KultPlus: Cili është mesazhi juaj për ata që pretendojnë të krijojnë letërsi?

Ata që pretendojnë të krijojnë letërsi dua të besoj që nuk ka forcë që i ndal, sepse është një thirrje e brendshme, e cila s’mund të heshtet. Në anën tjetër “fati është perëndi e egër”, prandaj uroj që të mos ndalen as para pengesave të vogla e as atyre të mëdha, sepse letërsia ka vend për të gjithë e kurrë nuk bëhet tepër! / KultPlus.com

E përhitura

Poezi nga Vlora Konushevci

Sa dëshira të heshtuna i ke? Sa të shtypuna a të shkëmbyeme si salvetat dikur në kuti bonbonjerash!  Sa prej tyne as vetes s’guxon me ja tregu,
ato që i sheh në andërr e çohesh tue u përfalë, zotin lutë me t’ruejt!

Sa herë e ke sabotu lumturinë tande, je rrudhë si livore lisi
e ke mashtru fëmijën se ajo lodër s’asht në shitje
burrin se je e dërmume për seks
veten se dëshirat tua presin si deka!

Në zanin tand ndigjoj dyert që mbyllen e dashtun, peshimin milimetrik
të dëshirave por ashtu peshohen veç shpenzimet në fund të janarit.
Dinjiteti copëtohet edhe tue ja ndal zanin lumturisë*.

Nuk je perëndi, je veç njeri prej mishi e gjaku
Olimpi asht i rezervuem për legjenda
të çmenduna edhe ato, veç mite kot.

Nuk çohet jeta teheve, e dashtun, asht ditë e bukur me u çmend sot!
Me i vu cak qiellit e me çjerrë në dysh currik përpjetë
prej gazit, jo prej vajit,
atdheu jonë asht gjuha e dashtun, idenë e pritjes me nda 
n’midis si bukën, e të përhiturën sundimtare
me ba! 

*Mos qesh shumë se të del idhnim, urtësi popullore , në mjekësi 
nihet si fobi prej lumturisë, tregues i çrregullimit mendor – ankthit. / KultPlus.com

“Mbas çdo lufte dikush duhet me i shty rrënojat, me kalu vagonat e mbushun me kufoma”

Wisława Szymborska

Fundi dhe fillimi

Përktheu Vlora Konushevci

Mbas çdo lufte

dikush duhet me i hjek plehnat.

Në fund të fundit

gjanat s’mundet vet me ra në vend.

Dikush duhet me i shty rrënojat

anash me lirue rrugën,

që me mujt me kalue

vagonat e mbushun me kufoma.

Dikush duhet me u zhyt

në llum e në hi

n’fundërrinën e shtratit,

në gotat e coptume

në copat e përgjakuna.

Dikush duhet me e bajt naj tra

me forcu naj mur.

Dikush duhet me lustru naj xham,

me rivendos naj derë.

Fotogjenike s’asht hiq,

kërkohen shumë vjet.

Tana kamerat kanë ikë

mbas nji lufte tjetër.

Kanë me na u dashtë urat prapë,

edhe stacionet e reja hekurudhore.

Mangët kanë me na u kputë

tu i përvjelë.

Dikush, me fshisë në dorë,

e kujton të kalumen.

Dikush tjetër e ndigjon

dhe pohon me krye hala n’vend.

Por ka të tjerë në afërsi

që nisin me blue qysh

dikujt i duket e mërzitshme

krejt kjo.

Prej kaçubeve

hala del najkush e nxjerr prej dheut

argumente të ndryshkuna

e i çon ato tek grumbulli i plehnave.

Ata që e kanë ditë

çka ka ndodh aty

duhet me hap rrugën

për ata që kanë ditë ma pak.

Edhe ma pak se pak.

Edhe përfundimisht ma pak se hiq.

Në barin që asht rritë

mbi shkaqet dhe efektet

dikush duhet me u shtri

me nji fije bari n’gojë

me i venerue retë./ KultPlus.com

Muzeu i dhimtës

Poezi nga Vlora Konushevci

Në tavolinën e bukës
dreka shtru
pesë karrika thatë
nji për mungesën
nji për dhimtën
nji për vuejtjen
nji për heshtjen
nji për t’voglin e nanës
Ferdonije
e ajo fillikall
në shtëpinë muze.

Dhimta nuk asht koncept abstrakt
në shtëpinë e nanës ajo
i ka sytë, gojën edhe trupin
por kambë nuk ka, me ikë s’mundet
çdo ditë rritet me të reshunat
e pikëllimit si det pa breg,
mbështjellë në celofan
i ka përpi krejt rrezet e diellit
tu e lanë shtëpinë e mbytun
n’shkreti e plagë.

Aty s’ka as edhe nji tingull
veç gjamës së nanës
në ditë t’ Bajramit
kur lutet e lutet
veç për nji trohë drejtësi,
strehë dhimtës i ka ba
për nji mijë vjet
e ata që dhimtën ia ngjitën
jetojnë lirshëm
kanë edhe adresë.
.
Photo: Artan Korenica / KultPlus.com

Letër nga karantina

Shkruan: Vlora Konushevci

Letër nga karantina

S’po muj me i duru ma teshat e ngushta
nanë, as mendjet e ngushta,
e kam kalu mëngjesin tu i heq pluhnat
me nji leckë që binte
erë mjalte. T’kish qenë e dielë kisha dalë
n’Gërmi, e kisha kry edhe pazarin
por asht ditë pune, n’muzeun e andrrave
t’ngrime.
Qyteti po lahet n’klithmat e plogështa
të qeverisë për mos me u përpjekë me njani-tjetrin,
me nejt përskunroj e me dalë jo pa nevojë.
Sot pranvera ka ardhë,
dita ma e gjatë e vitit asht.
Bota po përballet me murtajë,
tragjedi taman në kuptimin Grek.

Tezja Emine ish dekë
s’kam mujt as me shku me pa.
Po të ikin copat nanë
plotë shkëlqim si me kanë
t’filigranume. Asht veç nji ditë pune
sot, e enjte mas nji përvjetori të zymtë.
Breza të tanë që i mbijetuen luftës,
kampeve, urisë, gjenocidit shpëtuen
për t’u përball sot jo veç me pandeminë
por edhe me veten, me monstruozitetin
e prodhuem përmes lirisë së zgjedhjes.
Asnji të mirë tokësore
s’ja falëm botës! I falëm veç vaj, heshtje dhe ikje
si fund i terruem prej hinit t’flakëve
që ja vumë vetes.

Platforma “Poetet shqiptare” një dritare e hapur për krijimtarinë letrare të grave

Jeta Zymberi

Me një angazhim vullnetar, poetja Vlora Konushevci për t’i dalë në krahë poeteve shqiptare, zgjodhi datën 8 Mars për të lansuar platformë online të poeteve shqiptare, shkruan KultPlus.

“Poetet shqiptare” është platformë online kushtuar krijimtarisë letrare të grave si rrjedhojë e mungesës së diversitetit në peizazhin letrar të hapësirës shqiptare.

Pabarazia gjinore është e theksuar edhe në fushën e botimeve, ndaj kjo platformë do të shërbejë për publikim online të krijimtarisë letrare të grave shqiptare.

Platforma përbëhet nga disa rubrika si: Muzat, Bulëzat dhe Yllëzat. Sipas bagazhit që ka poetja ashtu edhe ndahen në rubrika.

Në këtë platformë, aktualisht janë të përfshira 55 poete. Natyrisht, kjo në vazhdimësi do të plotësohet me autore të reja. Secila nga to janë të prezantuarave nga 4 poezi dhe nga një biografi të shkurtër.

Poetet  që janë përfshirë në këtë platformë, po ndihen të nderuara që tashmë ju është krijuar kjo hapësirë e munguar deri më tani.

Ndërsa themeluesja e kësaj platforme, Vlora Konushevci ka treguar për KultPlus se platforma është konceptuar si një përgjigje ndaj qasjes tradicionale në kontekstin kulturor kosovar, sipas të cilës hapësira e botimeve në njëfarë mënyrë i favorizon burrat.

“Ky raport duhet ndryshuar. Shoqërisë kosovare i duhet një ridefinim i marrëdhënieve ndërgjinore. Ajo duhet ta njohë më shumë anën shpirtërore të grave, duke mos i konceptuar ato si objekt, por si subjekt përmbajtësor. Gratë kanë çfarë t`i ofrojnë kontekstit kulturor tonit, ndaj e vetmja që duhet është ta kenë hapësirën për veprim. Kjo platformë është në këtë frymë. Është një dritare e hapur ku secila nga krijueset, pavarësisht moshës e ka mundësinë të prezantohet me krijimtarinë e vet. Puna e secilës i nënshtrohet vlerësimit të publikut, i cili ka mundësi pastaj të lexojë poezitë e grave e vajzave krijuese”, ka thënë Konushevci për KultPlus duke treguar tutje se kjo do të ndihmojë edhe në njohjen më esenciale të botës së grave e vajzave kosovare.

“Sa më shumë që i njohim vlerat e grave e vajzave do ta kemi një shoqëri më konkurrente ku barazia gjinore nënkupton edhe përpjekjen për rritjen e nivelit kulturor.”

Krijimtaria e poeteve shqiptare, tashmë mund të gjendet online (www.poetetshqiptare.com) , e qasshme për të gjithë, përmbledhur në një vend, në një adresë. 

Platforma për poetet shqiptare mirëpret paraqitjet nga gratë krijuese, qofshin ato me përvojë apo në fillet e karrierës. Kjo platformë ka për qëllim të shërbej si strehë e vargjeve të tyre. / KultPlus.com

Vlora Konushevci

‘Copa paqeje’, poezia fituese e konkursit ‘Poezi për paqe’

Poezia fituese e konkursit ‘Poezi për Paqe’ organizuar nga KultPlus dhe UNWomen. Poezia është shkruar nga Vlora Konushevci, e cila mbrëmë e pranoi çmimin nga juria në natën finale të konkursit e cila u mbajt në KultPlus Caffe Gallery.

Në pranverën e vitit ’99 behari
pat harru me çel, tjerat mjegullueshëm i kujtoj
veç territ, shiut, ftohtit e autobombave që
natën shpërthenin n’ Tophane,
podrumin e Rakovicëve në fund të sokaxhikut,
sytë e nanës hamall për lugatët dhe
tankun matanë rrugës.

Në nji çantë shpine pata tregëtu
copa paqeje në fotografitë që i pata mbledh
si guacat në bregdet, me ma kujtu veten se lufta thojshin
të banë me harru kush je.
Bluzës që e mbaja vesh nana ja pat qepë dy jastëk të vegjël
brenda tyne numrat e telefonit
të lirisë, me u gjetë se lufta thojshin
t’i humbë gjurmët.

Çanta jem, mbretnesha e paqes, e kunorëzume
me buzqëshjet në albumin e fotografive,
shtypej, tërhiqej e shtrydhej vagonëve të trenit
për Bllacë, buklore si nji lule e egër plotë jetë,
dimnake e ngulitun pas meje, sfidonte
ngufatjen në vagona si mburojë beteje,
si streha e Rakovicëve, si dielli flakërues
në ledinën fëtyrënamët
t’kufinit.

Si lahuria që u këndon trimave
gjallshëm mbretnesha jem u hap
pasi e pritëm paqen n’kufi
copat e saj i shpuplova
tek ata që
copat e paqes jau kishin djeg,
i ndava
siç i ndan nana kuleçtë e bukës
për t’vegjlit e vet.

Fotografitë nga UNWomen

“Vjosa nuk ka dalë prej zarfit”

Nga Vlora Konushevci

Rruga e shkurtë prej parkingut deri tek zyra ime është e shtruar me kalldrëm siç ka qenë prej se mbaj mend. Muzeu etnologjik ende e ka një tabelë informuese përpara pa ndonjë joshje nga jashtë. Eci rrugës teksa dëgjoj pazarxhinjtë t’i rrëfejnë njëri tjetrit për natën e kaluar siç bëjmë rëndom edhe ne me të njohurit tanë. Bie erë e rëndë vende- vende, nga pemët e perimet e kalbura. Rrugica tjetër e ngushtë e po ashtu me kalldrëm është po ajo e njëjta. Objekti i RTK-së është në anën e djathtë ndërkaq në të majtë janë “dyqanet e nuseve”. Para se të filloj vargu prej hiq më pak se katërmbëdhjetë dyqaneve të nuseve është një kafene e vogël ku kryesisht pinë kafen e mëngjesit shoferët e taksive bashkë me pazarxhinjtë.

Diskutimet e tyre që mi zë veshi janë nga më të ndryshmet por sot ishte ndryshe. Sot ata diskutonin mbi kandidimin e Vjosa Osmanit por me vetëpërmbajtje e një entuziazëm tjetër, çuditërisht, nga ai që e shpërfaqin kur flasin për gratë. Më kujtohet kur javën e kaluar kështu kalimthi i dëgjoja po të njëjtit duke diskutuar për çmendurinë e grave në një dasmë diku në Suharekë, apo para dy javësh për rastin tragjik në Gjermani kur një kosovar kishte vrarë ish gruan dhe të dashurin e saj. Ky i fundit përcillej me një entuziazëm shtazor e miratim se ende paska burra “trima” që ua tregojnë grave vendin. Por, sot ishte ndryshe! 

Nominimi i Vjosa Osmani tregon demokratizim të LDK-së dhe plotësim të një ideali bashkëkohor për çka duhet të përgëzohet. Kosova ka disa Vjosa edhe në partitë tjera, por LDK është partia e parë në historinë e Kosovës që nominon një grua për kryeministre dhe ky është një hap i madh, në sytë e mi, për Kosovën ku nën-përfaqësimi i grave, nën-përfaqësimi i gjysmës së popullatës së saj është evident në të gjitha strukturat vendimmarrëse. Duke qenë se ne nuk kemi ndonjë histori të bujshme të grave në pozitat udhëheqëse na mungojnë edhe studimet për të bërë krahasime. Por, studimet dhe hulumtimet në Evropë dhe më tej kanë treguar se pjesëmarrja më e madhe e grave në politike sjell rezultate të dobishme dhe politika më të favorshme për vet gratë dhe shoqërinë. Veç kësaj studimet kanë treguar se fuqizimi i grave në arenën politike dhe vendimmarrëse çon në përfitime edhe më të gjera shoqërore siç është ulja e mortalitetit të foshnjave, arsimim më cilësor dhe gjithëpërfshirës dhe shkallë të ulët të korrupsionit, kancerit që e ka kapluar këtë vend. 

Ish presidentja, edhe pse e dalë nga zarfi ka shërbyer larg më mirë se të gjithë presidentët e pasluftës në Kosovë. Por, Vjosa nuk ka dalë nga zarfi dhe nuk i ka dajtë e fortë, pra është një tjetër model i gruas prej asaj që kryesisht (me disa përjashtime) i është servuar elektoratit nga partitë për të përmbushur kuotën gjinore. Vjosa e ka barrën dhe përgjegjësinë si gruaja më e votuar në zgjedhjet e kaluara të Kosovës edhe të besimit dhe shpresës së elektoratit që e ka votuar. Ka dëshmuar se i qëndron besnike parimeve të saj pavarësisht fiskulturave politike ditore. 

Efekti “Vjosë” po arrin t’i ulë paragjykimet gjinore edhe në kafenetë e vogla të pazarit të madh të shtruar me kalldrëm. Nëse Vjosa arrin ta mobilizoj elektoratin dhe të qeverisë vendin ajo do ta ketë barrën jo vetëm të udhëheqë si model, por edhe përgjegjësinë ta modifikoj dhe rikrijoj rolin e gruas në politikë rrjedhimisht edhe të rrisë pritshmërinë e popullit dhe të vet grave për gratë që duan të jenë pjesë e qeverisjes së vendit. / KultPlus.com

Tue vra atdheun

Poezi nga Vlora Konushevci

Atdheun kemi vendos me e vra, 
tue hangër për s’gjalli. 
Me ikë, me ikë, s’ka jetë këtu 
kori gazmor refreni i shekullit.
Liria ma pelim se robnia 
Me ikë, me ikë, s’ka jetë këtu 
Liria s’hahet, e zaptume 
bijon armatë lypsarësh. 
Atdheu vrahet
tu ja përzanë andrrat, 
tu ja vu lakun n`valvula të zemrës, 
shtrëngue fort, astmën trashëgu e ka. 
Tue ba pacient kronik e të përgjumun, 
zbehun, shpresën amulli e ka. 
Tu i ba bashkë sarhosha, katila, kusarë e rezila
përditë 
përnatë 
gjakun e bajrakut me pambuk tu ja pi. 
Kqyreni shqiponjën qysh e ka ulë kryet, 
krahët vetes ja ka shkulë 
tu e nxjerr gjakun me e ly flamurin si Nositi që ushqen t`voglit e vet. 
Shqiponja ka me jau hangër kryet 
sa t’forcohet edhe najditë, 
zullumi veç prej s’trashit kputet!

Lutje për mbijetesë

Poezi nga Audre Lorde.

Përktheu: Vlora Konushevci

Për neve që jetojmë brigjeve
që luhatemi  n’teh  të vendimeve
të vendosun e të vetmuem
për neve që s’mundemi me u qefleis
mas andrrave kalimtare të lirisë
që dashunojmë korridoreve ku vijnë dhe shkojnë
në orët ndërmjet agimeve
tue shiku brenda dhe jashtë
përnjiherë përpara e përmbas
tue kërku nji të tashme që mbarështon
nji të ardhme
si buka në gojën e fëmijëve
njajt andrrat e tyne nuk do t’reflektojnë
vdekjen tonë;

Për neve
që na asht shtypë frika brenda
si nji vijë e zbehtë në tepe të ballit
tue u mësu me pas frikë edhe prej gjinit t’nanës
sepse me këtë armë
këtë iluzion të njifarë sigurije të gjetun
t’fortit kanë shpresu me na e mshel gojën
Për të gjithë neve
këtë dakik e këtë triumf
Nuk o kanë e shkrume me mbijetu.

Edhe dielli kur lindë tutemi
Se nuk ka me mbet aty
kur dielli perëndon tutemi
se s’ka me lindë në mëngjes
kur barkun e kemi plotë tutemi
që s’ka me u tretë
kur barkun e kemi thatë tutemi
që kurrë ma s’kemi me hangër
kur t’na dashunojnë tutemi
që dashnija ka me u shu
kur jemi vet tutemi
që dashnija s’ka me u kthy ma kurrë
edhe kur flasim tutemi
që fjalët tona s’kanë me u ndigju
as me u mirëpritë
edhe kur jemi të heshtun
ne vazhdojmë më u tutë

Pra, asht ma mirë me fol
tue kujtu
që nuk o kanë e shkrume me mbijetu.