Unë gjinia e dobët

Nga Vlora Konushevci

Më kujtohet që e kam pas pyet mamin cila ka qenë gjëja e parë që ke menduar kur të kanë thënë se ke lindë një vajzë, “Ah moj nanë që edhe ti këtu paske me ardhë” – me pati thënë. Natyrisht se atëherë s’ më është dukur ndonjë gjë e madhe mbase edhe nuk e kam kuptuar drejt. Përkundër faktit që lindja e vajzave nuk festohej e gazmohej, lindja ime është festuar tri javë, kështu më kanë thënë, ngaqë gjyshja ime, rahmet pastë, s’kishte pasur vajza dhe unë isha vajza e parë në familje. Por ama “pushkë nuk kanë qit” as për mua dhe dyshoj të ketë ndodhur për lindjen e ndonjë vajze tjetër, siç rëndom ka ndodhur për lindje të djemve, ngase vajzat konsideroheshin e vazhdojnë të konsiderohen gjinia e dobët.

Më kujtohet kur gjyshja mllefosej shumë, më bijtë e saj, thoshte: “Kudër u bafsh e nanë mos u bafsh”, as këtë nuk e kuptoja atëherë. Duhet të keni parasysh se nuk ka qenë gjyshe e zakonshme, por një grua me vullnet të hekurt me energji të pashtershme, një punëtore e jashtëzakonshme, një tregtare e vet formuar, pa shkollë, që kishte shëtitur siç thoshte ajo “shtatë dërzhava” për të siguruar mirëqenien e familjes e shkollimin e bijve përderisa fliste pothuajse të gjitha gjuhët e rajonit. Ajo pra, gjinia e dobët!
*******
Unë, gjinia e dobët, shkova në spital diku rreth orës pesë të mëngjesit… Gjatë natës isha bërë qull pak nga djersët pak ngaqë më kishte shpërthyer uji për të cilin unë mendoja se është urinë, ndërkaq dy tre ditët e fundit, meqë termini i lindjes afrohej, isha kujdesur, si një grua e mirë, që perdet të jenë të pastra bashkë me xhamat, dyshemeja, mobilet dhe gjithçka të shkëlqej. Në spitalin e gjinekologjisë, QKUK, mjeku im më takoi për një kontrolle të shpejtë sepse ndërrimi i tij po përfundonte duke më siguruar se gjithçka është ok, dhe se do të më fus në sallën e lindjes prej nga do të dal shumë shpejtë, pasi të më japi induksion për dhimbje, për tu hapur pra dhjetë centimetra….

Pas diku tridhjetë e më shumë orë dhimbje, tri induksioneve, i fundit me dozë të dyfishtë, pas një kolapsi fizik, mendor e shpirtëror, e pasi Malit iu ngadalësuan të rrahurat e zemrës stafi vendosi të më fuste në operacion ngaqë foshnja ishte në rrezik e kanali im i lindjes tregohej fort kryeneç, nuk po hapej pra.

Më kujtohet që më lidhën duart e këmbët, dhimbja më zinte frymën e anesteziologu duke më shpuar me gisht këmbët e duart që më ishin bërë brumë nga edema (ënjtja) thoshte: “S’guxoj unë kësaj me i jap anestezion, kjo nuk çohet ma”, ani që unë nuk kisha tension të lartë, por mungesë proteinash, askush s’ma vente veshin.

Më kujtohet që në kujdesin intensiv, një vend i ftoftë e pa pikë drite, diku gjysme ore pas lindjes, ende pa u kthjellur, një motër më dha Malin në duar dhe tha: “jepi djalit gji”. Kaq sa i përket para-përgatitjes; kaq sa i përket momentit magjik kur ti e sheh fëmijën tënd për herë të parë dhe dashurohesh që për mua është koncept i panjohur; kaq sa i përket udhëzimeve për gjidhënie; motra iku. Desha ta thërras prapa por e pash se nuk kisha zë, mbeta fillikat vetëm, ethe, temperaturë, edhe frymëmarrjen e kisha sfidë, gjakderdhja më kishte dal mbi mbuloja e shihja tek vizatoheshin lloj lloj figura mbi to, e në anën tjetër edhe lëvizjet më të vogla ishin tmerrësisht të dhimbshme.

Më kujtohet që gjatë kohë pas lindjes kam qenë në depresion pa e ditur që jam në depresion, me të qara të përditshme, ankth e frikë. Gjatë kohë pa gjumë, në një lloj gjendje paniku që nuk më ka lënë të shijoj periudhën e foshnjërisë së Malit as edhe një pikë. Më kujtohet që jetoja me frikën se Mali do të vdes nëse unë shkoj qoftë edhe në WC…dhe i detyroja njerëzit që i kisha afër t’i rrinë te goja për të parë në merr frymë deri të kthehem unë.

Më kujtohet kur unë dhe Mali u mësuam të navigojmë përfundimisht fushë betejën, gjinjtë dhe gjidhënien, lehtësimin dhe shkarkimin, shija bitter-sweet – si shwepsi – që të mbetet pasi foshnja të ngopet e ti me padurim pret me e pa ngjyrën e “kakës” për të kuptuar gjendjen e brendshme;

ndjenja e përgjegjësisë…..

veç unë mundem me ia ndal vajin veç unë….

veç unë mundem me ia falë qetësinë veç unë…

veç unë mundem me e fut në gjumë veç unë….

Unë vdes për ty, jetoj për ty, jam në gjendje me vra për ty, me vjedh për ty, me rrotullu botën për ty, me u izolu, me
ikë në fund të botës për ty, unë, gjinia e dobët!

Më kujtohet ndjenja e fajit, e marrës… Çka kam që nuk jam e lumtur? Pse po qaj? Çka s’është në rregull me mua. Njerëzit vinin, shkonin, kisha përshtypjen që të gjithë gëzoheshin veç meje. Marre me qajtë, sshhht – qesh, duku normal, duku bukur e lumtur, fshihe dhimbjen, fshihe frikën… S’ka lidhje që hormonet i ke të tërbuara e nuk i kontrollon dot emocionet, s’ka lidhje që ende po gjakderdhë, që po të kullojnë gjinjtë e mban erë fermentimi, s’ka lidhje që je me varrë e penjtë ende si ke heq… shuj mos e bë të madhe, s’je as e para as e fundit, kujtoje gjyshën, mamin, shuj….

Unë gjinia e dobët!!!!

Pirdhu – që kishin me thënë vëllezërit tonë matanë Drinit.

Çka do që ti bënë, unë e bëjë duke gjakderdhë!

Konushevci: Njerëzit i zëvendësojmë aq lehtë, luajmë me veten si me pas qenë figura shahu

Duhet me pas mënyra ma t’ mira të jetesës. Tek seriali “Sex and the City” personazhi kryesor në nji moment konfuziteti e pyet veten: “Në nji botë ku mundesh me pas lidhje pa pas seks, ku mundesh me pas seks pa pas lidhje, e në fund edhe pasi seksi të përfundon me i mbajt shumicën e partnerëve seksual si shokë, çka në fakt e definon nji lidhje?”

Kanë jetu njerëzit edhe ma herët, kanë punu e janë shkollu e besa besa kanë çu dashni e kanë ba qef edhe në kohëra shumë ma t’ errëta. Mundet me qenë kjo veç nji nostalgji, përmallim për kohërat e shkuara ashtu qysh veç ato që kanë ikë dijnë me na rrëmby, veç pse s’janë ma se jo për tjetër! Mundet me qenë kjo veç nji dëshirë për pak njerëzi, fisnikëri e dashni mes njerëzve!

Kanë jetu njerëzit edhe ma herët por s’di që kanë qenë najhere të rrethum me kaq shumë hije t’ mashtrimeve, t’ iluzioneve e vet-kënaqësisë. Me çfarë lehtësie heqim dorë nga çdo gja që nuk na jep kënaqësi të atypëratyshme, aq lehtë i zëvendësojmë njerëzit aq lehtë luajmë me veten si me pas qenë figura në nji lojë shahu, por që në nji lojë të tillë e sigurt jam që ishim mendu ma shumë.
Me e pas dijtë Krishti që vijmë në këtë pikë jo që nuk ish gozhdu me i la gjynahet tona por dyshoj që edhe kish ece mesh nesh. S’ka mbet asgja e shenjtë veç dashnisë së nanës për fëmijë të saj…
Në nji kohë kur asht aq e lehtë me heq dorë prej njani tjetrit, kur asht aq e lehtë me gjet kënaqësi të atypëratyshme në diçka apo dikë tjetër, çka në fakt e definon nji marrëdhanie të shëndosh shoqërore, kolegiale, familjare e dashurie?

Përkushtimi, angazhimi e qëndrueshmëria duhet me ju kthy kësaj shoqnie. Duhet me pas mënyra ma t’ mira qysh mundemi me e torturu njani tjetrin, për shembull me ja nxan frymën njani tjetrit me përkushtim e dashni, kjo kujtoj që asht nji prej mënyrave ma t’mira të jetesës. Se jeta t’ shkel pa pardon, nji herë, e dy e tri e katër e veç njerëzit e njerëzishëm, ata për të cilët asht gozhdue Krishti, munden me t’çue prapë në kambë!/KultPlus.com

Prej cilës botë je ti?

Poezi nga Željko Krznarić. Përktheu Vlora Konushevci.

Prej cilës botë je ti
emrin e cilës lule e mban,
pse nuk je sikur gratë tjera
që kalojnë sikur era
emrin e të cilave as nuk e kujton,
puthjet e të cilave i harron
me mëngjesin e parë?

Prej cilës dashuri je ti,
prej cilit libër,
prej cilit roman
kur kështu, pa asnji plan,
e pa mend
zemrën në copa ma ndanë
e netët në ditë mi kthen?

Çfarë gruaje je ti
kur gjysma e jetës në ty më rri,
që më banë me vuajt
pse e gjithë kjo shumë shpejtë po shkon,
e vjeshta po afron
e lotët po më shihen për herë të parë?

Ti veç prej qiellit ke mujt me ardhë
se udhët e tjera unë i di
e me tjerat aty kam qenë n’vetmi.

Prej cilës botë je ti,
prej cilës lule e ke marrë atë temjan
që unë me të dashtë
e kurrë mos me të lanë?

Ti që i ki duert ma t’pafajme se t’mijat

Poezi nga Vesna Praun.
Përktheu Vlora Konushevci.

Ti që i ki duert ma t’pafajme se t’mijat
e je e ditun si ngutia.
Ti që di me ja lexu vetminë n’ballë
ma mirë se unë,
e që ja tremb hijet e lodhshme
t’ngurrimeve prej ftyrës
njajt si i tremb flladi i parnverës
hijet e reve qe lundrojnë mbi kodër.

Nëse përqafimi yt e trimnon zemrën
e kofsht e tua e ndalin dhimbjen,
nëse emni yt asht strehë
e mendimeve të tij, e fyti yt
mriz i prehnajës së tij,
e nata e zanit tand pemishte
e paprekun prej stuhive.

At’herë rri
e banu ma besnikja prej tan’ atyne
që e kanë puth para teje.
Kij frigë prej rankimeve që afrohen
tek çerdhet e pafajme t’dashnisë.
Banu e butë me andrrën e tij
përfundi nji mali të tanë
buzë detit që gjëmon.

Shetit bregut të tij. Le t’takojnë
delfinët e piklluem.
Hallavitju pyllit të tij. Hardhucat miqësore
nuk kanë me t’ba zarar.
Edhe gjarpnijtë e etun që unë zbutun i kam
t’përulun para teje kan’ me ndejt

T’knofshin zogjt që unë i kam nxe
netve t’ngricave të mëdha.
T’përkdhelt djaloshi që unë e mshefa
prej shpiunave rrugëve t’shkreta.
Ju ardht era luleve
që unë me lotë i vadita.

Unë nuk e mbërriva moshën ma t’bukur
t’burrnisë së tij. Pjellorinë e tij
nuk e shtrëngova n’gjinin tem
që asht shkretu prej shikimeve
t’atyne që i rrahin bagëtinë n’pazar
e hajnave lakmitar.

Unë kurrë s’kam me i kap për dore
fëmjët e tij. E përrallat
që për ta i kam gatit dikur moti
ndoshta ua tregoj tuj vajtue
arinjëve t’vegjël e t’mjerë.
t’braktisun në pyllin e zi.

Ti që i ki duert ma t’pafajme se t’mijat,
banu e butë me andrrën e tij
që ka mbet e padjallëzueme.
Por m’lejo me ja pa ftyrën
kur e shënjojnë ngadale
vitet e panjohuna.
E m’trego ndonjiherë najgja rreth tij,
se mos t’i pyes t’huajt
që çuditen me mue, apo t’afërmit
që e mshirojnë durimin tem.

Ti që i ki duert ma t’pafajme se t’mijat,
mbështetju aty tek kryet
edhe banu e butë me andrrën e tij!

Vesna Parun, e lindur në vitin 1922, është një nga poetet më të shquara të letërsisë kroate të gjysmës së dytë të shekullit të 20-të. Përmbledhja e saj me poezi me titullin: “Bljesnula je naglo i u punom sjaju zbirkom Zore i vihori” e botuar në vitin 1947, ka shënuar datën e zhvillimit e poezisë së re të Kroacisë. Pas kësaj kanë pasuar edhe shumë përmbledhje tjera me poezi, siç janë: “Crna maslina” 1955, “Ropstvo” 1957, “Ti i nikad” 1959, “Koralj vraćen moru” 1959 e shumë të tjera.
Vargjet e saja janë përkthyer në shumë gjuhë të huaja si në gjuhën angleze, ruse, çeke, sllovake, sllovene etj.

Ajo vdiq në vitin 2010 në Stubičke Toplice në Kroaci.