“Mbas çdo lufte dikush duhet me i shty rrënojat, me kalu vagonat e mbushun me kufoma”

Wisława Szymborska

Fundi dhe fillimi

Përktheu Vlora Konushevci

Mbas çdo lufte

dikush duhet me i hjek plehnat.

Në fund të fundit

gjanat s’mundet vet me ra në vend.

Dikush duhet me i shty rrënojat

anash me lirue rrugën,

që me mujt me kalue

vagonat e mbushun me kufoma.

Dikush duhet me u zhyt

në llum e në hi

n’fundërrinën e shtratit,

në gotat e coptume

në copat e përgjakuna.

Dikush duhet me e bajt naj tra

me forcu naj mur.

Dikush duhet me lustru naj xham,

me rivendos naj derë.

Fotogjenike s’asht hiq,

kërkohen shumë vjet.

Tana kamerat kanë ikë

mbas nji lufte tjetër.

Kanë me na u dashtë urat prapë,

edhe stacionet e reja hekurudhore.

Mangët kanë me na u kputë

tu i përvjelë.

Dikush, me fshisë në dorë,

e kujton të kalumen.

Dikush tjetër e ndigjon

dhe pohon me krye hala n’vend.

Por ka të tjerë në afërsi

që nisin me blue qysh

dikujt i duket e mërzitshme

krejt kjo.

Prej kaçubeve

hala del najkush e nxjerr prej dheut

argumente të ndryshkuna

e i çon ato tek grumbulli i plehnave.

Ata që e kanë ditë

çka ka ndodh aty

duhet me hap rrugën

për ata që kanë ditë ma pak.

Edhe ma pak se pak.

Edhe përfundimisht ma pak se hiq.

Në barin që asht rritë

mbi shkaqet dhe efektet

dikush duhet me u shtri

me nji fije bari n’gojë

me i venerue retë./ KultPlus.com

Profesori i moshuar



Poezi nga Wisława Szymborska
Përktheu: Edon Qesari


E pyeta për ato kohë
kur ishim ende shumë të rinj,
të pafajshëm, nguteshim, si gomerë, pa përvojë.

Diç ka mbetur, por jo rinia.
– m’u përgjigj.

E pyeta nëse është ende i bindur
për ç’është e mirë ose e keqe për njeriun.

Ndër gjithë sajesat, është më vdekjeprurësja.
– m’u përgjigj.

E pyeta për të ardhmen,
nëse e sheh tërë rrezatim.

I kam pirë me lëng librat e historisë.
– m’u përgjigj.

E pyeta për fotografinë,
atë që mban në kornizën mbi tavolinë.

Ishin, kanë qenë. Vëlla, kushëri, kunatë,
bashkëshorte, çupëz mbi prehrin e saj,
maçok në krahët e çupëzës,
dhe lule e qershizës, dhe mbi atë qershizë
zog i padallueshëm fluturimthi.
– m’u përgjigj.

E pyeta nëse i ndodh të ndihet i lumtur.

Punoj.
– m’u përgjigj.

E pyeta për miqtë, nëse ende ka të tillë.

Disa nga ish asistëntët e mi,
zonja Ljudmilla, që kujdeset për shtëpinë,
ndonjë shumë i ngushtë, por jashtë vendit,
dy zonjat e bibliotekës, të buzëqeshura që të dyja,
i vogli Jas që banon përballë Mark Aurelit.
– m’u përgjigj.

E pyeta për oborrin dhe stolin e tij.

Kur mbrëmja është pa re, sodis qiellin.
S’rri dot pa u mrekulluar,
kaq shumë këndvështrime atje lart.
– m’u përgjigj. / KultPlus.com




‘Ne jemi fëmijët e epokës dhe epoka jonë është politike’

Fëmijët e Epokës

Poezi e shkruar nga Wisława Szymborska.
Përkthyer nga Alket Çani

Ne jemi fëmijët e epokës,
dhe epoka jonë është politike.
Të gjitha të tuat, tonat, tuajat,
aktivitetet e përditshme a të përnatshme,
janë aktivitete politike.
Do apo s’do,
genet e tua kanë një të kaluar politike,
lëkura jote ka një ngjyrë politike,
dhe sytë e tu kanë një aspekt politik.
Fjalët e tua kanë një jehonë,
dhe heshtjet e tua
kanë domethënie politike.
Edhe nëpër fusha dhe pyje,
ti bën hapa politikë,
mbi një bazë politike.
Dhe politike janë edhe poezitë apolitike,
teksa atje lart ndriçon hëna,
që nuk është më një objekt i pastër hënor.
Të jesh apo të mos jesh është çështja.
Domethënë, çfarë çështje, përgjigjmu mik i dashur,
një çështje sidoqoftë politike.
Ti madje s’ke nevojë të jesh as njeri
për të fituar rëndësi politike.
Mjafton të jesh prodhim i ushqyeshëm,
apo lëndë e riciklueshme.
Mjafton të jesh naftë,
qoftë edhe në një tryezë negociatash,
për formën e së cilës kanë debatuar me muaj,
në ç’tryezë do ta bëjmë bisedën,
në tryezë rrumbullake apo katrore!
Dhe në këtë tryezë diskutohet,
për jetën dhe për vdekjen
ndërkohë njerëzit vdesin
kafshët ngordhin
shtëpitë digjen
dhe fushat mbushen me driza,
si në epokat e qëmotshme,
edhe më pak politike.

Ca pëlqejnë poezinë

Wisława Szymborska

Ca –
që domethënë jo të gjithë.
Madje as shumica e atyre të gjithëve, veç pakica.
Pa përfshirë këtu shkollat, se aty duhet,
si dhe poetët dora vetë,
në tërësi mbeten nja dy në njëmijë vetë.

Pëlqejnë –
por dikujt i pëlqen makar dhe supa e pulës,
dikujt i pëlqejnë përgëzimet dhe ngjyra blu,
dikujt i pëlqen një shall i vjetër,
dikujt i pëlqen të ketë në dorë dikë tjetër,
dikujt i pëlqen të kujdeset për një qen.

Poezinë –
ore, po ç’na është vallë kjo poezia?
Më tepër se një përgjigje tërthorazi
ka marrë një pyetje e tillë.
Por s’e di që s’e di dhe mbahem fort pas saj
si pas një parmaku.

(shqip – e.q.)

Kurrgjë s’përsëritet

Poezi nga Wislawa Szymborska, përktheu Edon Qesari.

Kurrgjë s’përsëritet,
as ka për t’u përsëritur.
Ja pse lindim pa përvojë,
vdesim pa varësì.

Qoftë dhe nxënësit më të trashë
të shkollës më të largët
s’i vënë të përsërisin
stinët e së kaluarës.

S’ka ditë që kthehet pas,
kurrë dy net të njëjta, s’ka,
as dy puthje s’përngjajnë,
as dy vështrime krejt njësoj.

Dje, kur emrin tënd
dikush shqiptoi,
m’u bë sikur një trëndafil
çeli mbi kalldrëm.

Sot, që jemi bashkë,
tjetërkund hodha sytë.
Trëndafil? Ç’të jetë vallë?
Mbase gurë, a mbase lule?

Ngaqë ti, orë e ligë,
ngre veç pyetje, ke dhe frikë.
Je – ndaj lypet të shkosh.
Do shkosh – ja bukuria.

Do ta gjejmë një mes të artë,
buzëqeshur, të përqafuar,
dhe pse jemi të ndryshëm
si dy pika uji./KultPlus.com

Gardërobë

Wislawa Szymborska, përkthyer nga Elida Buçpapaj

Zhvesh, zhveshim, zhvishni
kapotat, xhaketat, zhiletë, këmishat
e leshta, të pambukta, terital,
fundet, çorapet, mestet, nënveshjet,

duke pozuar, duke i varur, duke i hedhur
mbi mbështetëset e karrikeve, cepat e kanateve;
tash për tash, thotë mjeku, asgjë serioze,
rivishesh, pushon, bën një udhëtim,
sipas rastit, pas drekës, në mbrëmje,

kthehesh pas tre muajsh, gjashtë, një viti,
e shikon, e ti mendoje, e ne druheshim,
e ju hamendësonit, e ai dyshonte;
është tani ora të lidhësh me duar të dridhura
toja, kopsa, mbërthecka, katrama,
rripa, butone, kravata, jakë
dhe nga kuleta, çanta, xhepat të nxjerrësh
– zhubravitur, palosur, me vija, me lule, me katrore – shallin
e ripërdorshëm në afat të zgjatur.