Të tjera zbulime arkeologjike mbresëlënëse hedhin dritë mbi vendbanimet e hershme në territoret shqiptare.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti bëri të ditur sot se pranë fshatit Buqezë në Lin, po kryhen gërmime arkeologjike për zbulimin e vendbanimit “palafit”, që sipas arkeologëve daton 7500 vjet më parë.
Sipërfaqja e vëndbanimit prehistorik, mendohet të jetë rreth 35.000 m2
Projekti shqiptaro-zviceran “LIN 3”, është një bashkëpunim i Institutit të Arkeologjisë-ASA-Akademia e Studimeve Albanologjike me Universitetin e Bernës, Zvicër dhe me mbështetjen e laboratorëve të Universitetit të Oxford-it, Angli, si dhe Ministrisë së Kulturës dhe Drejtorisë Rajonale të Trashëgimisë Kulturore, Korçë.
Sipas drejtuesit shkencor te projektit, Adrian Anastasi, janë zbuluar elemente drusore, që dëshmojnë pë mënyrën e ndërtimit dhe arketekturës.
“Gjatë gërmimeve, po dalin në dritë vegla pune prej stralli, enë të ndryshme qeramike, fragmente kocke kafshësh dhe janë marrë kampione sedimentologjike për analiza në laboratorë. Gërmimet dhe studimet e mëtejshme pritet të nxjerrin rezultate të rëndësishme për arkeologjinë dhe historinë tone”, u shptreh Margariti në rrjetet sociale./atsh/ KultPlus.com
Historia njerëzore nga vijmë dhe si evoluam mori një kapitull të ri në 2021.
Falë gjetjeve të reja fosile dhe analizës së ADN-së së lashtë të ruajtur në dhëmbë, kocka dhe papastërti të shpellave, shkencëtarët kanë zbuluar zbulime befasuese rreth paraardhësve tanë Homo sapien dhe njerëzve të tjerë që kanë ekzistuar më parë dhe në disa raste, përkrah nesh.
Këtu janë gjashtë nga zbulimet më novator të këtij viti në parahistorinë njerëzore që po i japin formë pemës familjare në mënyra magjepsëse dhe të papritura.
Amerikanët e parë
Gjurmët e bëra në tokë me baltë në buzë të një ligatine, në atë që tani është Neë Mexico, duken sikur mund të ishin bërë dje.
Por, zbulimi se gjurmët u shtypën në tokë midis 21 mijë dhe 23 mijë vjet më parë ka shtyrë në mënyrë dramatike historinë e njerëzve në Amerikë, kontinenti i fundit që u vendos nga njerëzit.
Deri kohët e fundit, mendimi i përhapur ishte se njerëzit erdhën në Amerikën e Veriut nga Azia.
Gjurmët, që mendohet se janë bërë nga fëmijët, janë bërë në një kohë kur shumë shkencëtarë mendojnë se shtresa masive mbyllën kalimin e njerëzve në Amerikën e Veriut, duke treguar se njerëzit ishin atje edhe më herët.
Njeri dragua
Njeriu i dragoit është shtesa më e fundit në pemën familjare njerëzore.
I përshkruar si zbulimi më i rëndësishëm fosil në 50 vjet, i cili ishte fshehur në fund të një pusi në Kinën verilindore për më shumë se 80 vjet, mund të përfaqësojë një lloj njeriu krejtësisht të ri.
Kafka e ruajtur mirë, e gjetur në qytetin kinez të Harbinit, sipas analizave gjeokimike është midis 138 mijë dhe 309 mijë vjet.
Ai kombinon tipare primitive, të tilla si hunda e gjerë dhe vetulla e ulët dhe truri, me ato që janë më të ngjashme me Homo sapiens, duke përfshirë mollëzat e sheshta dhe delikate.
Studiuesit e quajtën hominin e ri Homo longi, i cili rrjedh nga Heilongjiang, ose lumi i Dragoit të Zi, provinca ku u gjet kraniumi.
Papastërtia e shpellës
Për shekuj me radhë, arkeologët kanë kërkuar në shpella për dhëmbë, eshtra dhe mjete me shpresën për të mbledhur së bashku se si kanë jetuar paraardhësit tanë dhe si dukeshin ata.
Tani, teknikat e reja për të kapur ADN-në e ruajtur në sedimentin e shpellës po i lejojnë shkencëtarët të mësojnë për të afërmit tanë të hershëm pa pasur nevojë të gjejnë fosile, por vetëm nga papastërtitë nga shpellat ku ishin ata.
Në vitin 2021, ADN-ja bërthamore e njeriut, e cila përmban informacion më të detajuar se ADN-ja mitokondriale, u grumbullua nga papastërtitë e shpellave për herë të parë, duke zbuluar detaje rreth jetës së Neandertalëve.
Teknika të ngjashme po hedhin dritë mbi kafshët e zhdukura si mamuthët e leshtë. Revista Science e quajti atë një nga zbulimet e tyre të vitit 2021.
Moda më e hershme
Dëshmitë arkeologjike thonë se paraardhësit tanë të Epokës së Gurit mbanin të veshura rroba më të holla.
Leshi, lëkura dhe materialet e tjera organike në përgjithësi nuk ruhen, veçanërisht përtej 100 mijë viteve më parë.
Megjithatë, studiuesit thonë se 62 vegla kockash të përdorura për të përpunuar dhe lëmuar lëkurat e kafshëve të gjetura në një shpellë në Marok mund të jenë disa nga provat më të hershme përfaqësuese të veshjeve në të dhënat arkeologjike.
Mjetet janë midis 90 mijë dhe 120 mijë vjet të vjetra dhe janë përdorur për të punuar lëkurën, veçanërisht për të hequr indin lidhës.
Mjete të ngjashme kockash përdoren ende nga disa punëtorë lëkure sot.
Truri i Neandertalit
Organoidet e trurit të madhësisë së Neandertalit duken shumë ndryshe nga organoidet moderne të trurit të njeriut.
Lënda e trurit nuk ruhet mirë në të dhënat fosile, duke e bërë të pamundur të dihet se si truri i njeriut modern ndryshon nga paraardhësit tanë të zhdukur prej kohësh, Neandertalët.
Nga kafkat e fosilizuara ne e dimë se truri i tyre ishte i madh, pak më i madh se i yni, në fakt, por ata na tregojnë pak për neurologjinë dhe zhvillimin e tyre.
Shkencëtarët nga Universiteti i Kalifornisë San Diego dolën me një mënyrë emocionuese për të filluar t’i përgjigjen kësaj pyetjeje.
Ata kanë krijuar njolla të gjeneve të indit të trurit. / KultPlus.com
Dalin në dritë të tjera objekte ndërsa po dokumentohen rezultatet e gërmimeve arkeologjike në varrezën e zbuluar mesjetare të Përmetit.
Kryeministri i Shqipërise, Edi Rama solli pamje nga gërmimet arkeologjike në varrezën e zbuluar mesjetare të Përmetit.
“Specialistët e Institutit Kombëtar të Trashëgimisë Kulturore dhe DRTK Gjirokastër kanë nxjerrë në dritë të tjera objekte dhe po dokumentojnë rezultatet e gërmimeve. Sipas studimeve paraprake, vathët, unazat dhe varëset e zbukuruara i përkasin Mesjetës së hershme, prej shek. VIII-IX deri në XI”, shprehet Rama.
Po ashtu, Rama thekson se zbulimi i kësaj varreze shton informacionin për gjeografinë kulturore të tokës arbërore.
Varreza mesjetare u zbulua gjatë monitorimit të punimeve për zbatimin e projektit task 5, “Për zhvillimin e integruar urban dhe turistik Berat- Përmet”.
Punimet u pezulluan dhe specialistët realizuan inspektimin dhe vlerësimin e gjetjeve arkeologjike në terren. / KultPlus.com
