Julie Pomagalski, ish-kampione botërore nga Franca në snowboard, ka vdekur nga një ortek në Zvicër, njoftoi Komiteti Olimpik Francez.
Pomagalski u rrëmbye nga bora përderisa po skijonte jashtë pistës me një grup prej katër personave në kantonin Uri, thanë zyrtarët francezë. Nga orteku vdiq edhe një francez tjetër.
Pomagalski ishte adoleshente, kur ishte bërë kampione e botës në snowboard në vitin 1999, shkruan BBC, transmeton Gazeta Express.
Ajo e fitoi kupën e botës në këtë sport në vitin 2004. Më 2002 kishte garuar në Lojërat Olimpike Dimërore në Salt Lake City dhe katër vite më vonë në Lojërat e Torinos.
Policia tha se orteku ra të martën, kur grupi ishte duke u lëshuar nga Mali Gemsstock. Ky mal është i lartë 2.961 metra dhe është i popullarizuar për skitarët që skijojnë jashtë pistave.
Një anëtar i ekipit të shpëtuesve tha se ish-kampionia dhe një skitar tjetër ishin plotësisht të mbuluar nga bora e ortekut, ndërsa një tjetër ka pësuar lëndime të lehta. / KultPlus.com
Dy kandidatet shqiptare Arbenita Shabani Zejna dhe Anita Islami kanë fituar në zgjedhjet e 7 marsit 2021 në Zvicër.
Ato do të jenë pjesë e Këshillit Komunal të Komunës Rolle, Kantoni Vaud Zvicër. Arbenita është dizajnere e modës dhe rizgjidhet për të dytën herë në këtë pozicion. Anita është 20 vjecc dhe studion për Grafik Dizajn në Lozanë.
Të dyja këto u zgjodhën këshilltare komunale për komunën Rolle, Kantoni Vaud Zvicër.
Dy shqiptaret Arbenita dhe Anita në këto zgjedhje garuan në listën e Partisë Socialiste.
Kujtojmë se edhe dy shqiptarë të tjerë fituan në zgjedhjet e 7 marsit. Musa Kamenica, shqiptar nga Kosova që jeton në Zvicër rifitoi të drejtën për të qenë pjesë e asamblesë së komunës së Lozanës. Gjithashtu edhe Ibrahim Berisha u zgjodh deputet në parlamentin komunal të vendit ku jeton./ KultPlus.com
Afërsisht 3,000 fëmijë të gjinisë mashkullore bëhen synet në spitalet zvicerane çdo vit. Me siguri ka numër më të madh kësaj ndërhyrjeje kirurgjike në ordinancat e mjekëve të përgjithshëm, gjegjësisht numri i rasteve të pa raportuara është më i lartë.
Kjo, sidomos kur dihet se shumë syneti nuk bëhen nga mjekët – por nga “xharrahët”, (njerëz të religjionit dhe pa kualifikime mjekësore) në mënyrë private, shkruajnë gazetat e grupit medial CH Media.
Djemve në fjalë u hiqet lafsha nga penisi në një operacion kirurgjik. Një ndërhyrje e cila nga aspekti mjekësor do të ishte e nevojshme vetëm në raste shumë të rralla. Një për qind e djemve në përgjithësi, vuajnë nga i ashtuquajturi shtrëngim i lëkurës së prepucit, gjë që e bën një operacion të tillë të pashmangshëm.
Por, gjithsesi, në shumicën dërmuese të rasteve, synetia ose rrethprerja bëhet për arsye fetare. Si judaizmi ashtu edhe islami praktikojnë rrethprerjen e djemve. Për rastet e tilla, kritikët e shohin rrethprerjen e djemve si një ndërhyrje në të drejtën e tyre për të vendosur për veten.
Ndërkaq, rrethprerja e vajzave është ndaluar zyrtarisht në Zvicër që nga viti 2012. Shoqata “Pro Kinderrechte” (pro të drejtave të fëmijëve) tani kërkon ndalimin edhe për djemtë.
Paditet mjeku zviceran që bën deri në 70 syneti në vit
“Kur bëhet fjalë për dhunë ndaj meshkujve, shiko – gabimisht. Kjo fshihet dhe tabuizohet”, thotë Christoph Geissbühler, drejtor menaxhues i “Pro Kinderrechte Schweiz”, përcjell albinfo.ch. Për Geissbühler kjo gjë është e qartë: “Amputimi i pjesës gjenitale të një fëmije pa pasur urgjencë mjekësore përbën vepër penale”.
Kjo është dhe arsyeja pse Geissbühler ka paditur një mjek zviceran i cili bën syneti në mënyrë të rregullt. Fjala është për kirurgun Guido Baumgartner, i cili punon si kirurg i lartë pediatrik në St. Gallen dhe Graubünden. Sipas deklaratave të tij, ai kryen 50 deri në 70 syneti në vit – rreth 20 prej tyre për arsye fetare.
Një nga arsyet që Baumgartner ofron rrethprerjen është të parandalojë që synetia të kryhet nga njerëz pa njohuri mjekësore. Kur ai si kirurg kryen operacionin në fjalë, edhe kur një gjë e tillë nuk është e nevojshme nga ana mjekësore është prapë “më mirë sesa një “medicinman” që kap thikën dhe bën dikë synet në oborrin mbrapa shtëpisë”.
Kur mungon një pjesë e trupit Efraim Seidenbergut i është hequr lafsha si fëmijë për arsye fetare. Ai rrjedh nga një familje hebreje. 29-vjeçari thotë: “Unë vuaj nga humbja e lafshës”. Për të është e qartë se atij i mungon një pjesë e trupit si rezultat i rrethprerjes. “Unë kam organe gjenitale që nuk funksionojnë siç do të funksiononin natyrshëm. Nuk mendoj se është e drejtë që një pjesë e shëndetshme e trupit tim është prerë “.
Për Seidenberg, momenti kur kishte kuptuar se ishte bërë synet pa vendosur vetë për një gjë të tillë, ishte shoqëruar me “trishtim, zhgënjim dhe ndjenja të humbjes”. Ai do të dëshironte të shihte më shumë debat rreth temës së rrethprerjes së djemve. “Shpresoj se do të ketë një konsensus që të gjithë duhet të jenë në gjendje të vendosin vetë.”
Prokurori publik nuk është përgjegjës
Në çështjen lidhur me kirurgun Guido Baumgartner, nuk është zhvilluar ndonjë proces gjyqësor sepse: Zyra e Prokurorit Publik në St. Gallen ka hedhur poshtë çështjen kundër mjekut. “Nga një këndvështrim thjesht objektiv” rrethprerja e një djali mund të konsiderohet si “dëm i thjeshtë trupor”. Por, meqenëse shteti lejohet të marrë masa sipas detyrës zyrtare vetëm në rastet e “dëmtimit të rëndë trupor”, zyra e prokurorit publik nuk është e përfshirë, përgjigjet prokuroria.
Në rast të dëmtimit të thjeshtë trupor, personi në fjalë do të duhej ta bënte padinë vetë – gjë që nuk pritet të bëhet nga një djalë, përcjell albinfo.c. Prokurori publik i St. Gallen thotë se Shoqata Pro Kinderrechte është duke ndjekur një shqetësim legjitim. Por ky qëllim do të duhej të arrihej politikisht dhe jo juridikisht. /albinfo/ KultPlus.com
Karnavali është koha e vitit kur qytetarët e zakonshëm dalin nga rreshti.
Ndërsa Kreshma po afron, ata kanë një shans të mos iu binden rregullave shoqërore dhe të bëjnë zhurmë, të këndojnë, të hanë dhe të pinë në Zvicër.
Kur zhvillohen traditat e karnavaleve në Zvicër?
Duke filluar nga e mërkuara e Hirit dhe duke zgjatur deri në Pashkë, kalendari i krishterë kërkon një kohë të Kreshmës. Shumica e rajoneve të Zvicrës e kanë kultivuar këtë traditë.
Traditat e karnavaleve në Zvicër zhvillohen gjatë një periudhe një javore. Meqenëse e mërkura e Hirit është 40 ditë para Pashkëve (pa llogaritur të Dielën) dhe data e Pashkëve ndryshon, sezoni i karnavaleve është i ndryshëm çdo vit.
Si e festojnë karnavalin zviceranët?
Gjatë karnavalit, shumica e gjithçkaje lejohet – veçanërisht ngrënia e sheqerit dhe mishit, pirja e alkoolit dhe festimi. Zonat e nxehta të karnavaleve të Zvicrës kanë parada të hollësishme që shfaqin banda marshimi të maskuara. Ndërkohë, disa qytete të vogla kanë rituale më të veçanta.
Në kundërshtim me besimin popullor, rrënjët e traditave zvicerane të karnavaleve nuk bazohen në ritualet pagane për të ndjekur dimrin. (Megjithatë, ka tradita të shumta në Zvicër për të ndjekur dimrin.) Në vend të kësaj, karnavali i ka rrënjët në Krishterimin dhe sezonin e ardhshëm të Kreshmës.
Lucerni qëndroi katolik; karnavali mbeti një traditë e përvitshme. Në Bern, ku karnavali ishte zhdukur, tradita u kthye vetëm në 1982. /albinfo/ KultPlus.com
Kush preferohet në tregun e punës? Nëse dosjet për aplikim në një vend pune janë identike, ai që preferohet është aplikanti me emër zviceran, shkruan gazeta NZZ am Sonntag në një artikull të zgjeruar.
“Përparim Avdili e di nga përvoja personale se çfarë handikapi mund të jetë emri që tingëllon si i huaj, kur kërkon punë. “Në rininë time ekzistonte një shoqëri me dy nivele: nxënësit me pasaportë zvicerane fitonin më lehtë vendin në shkollën profesionale (praktikën) – pavarësisht nga notat e tyre. Kjo ishte normale për ne, askush nuk e quante padrejtësi këtë ecuri”.
Ndërkohë, sot, në moshën 33 vjeçare, Avdili angazhohet për mundësi më të barabarta. Në fillim të vitit ai ka prezantiar një iniciativë jopartiake si këshilltar (parlamentar) bashkiak nga FDP në qytetin e Cyrihut: Në atë nismë kërkohet që administrata e qytetit, e cila punëson 28,000 njerëz, të anonimizojë të gjitha aplikimet
Kjo do të thotë: Dosjet e aplikuesve të mos përmbajnë as foto dhe asnjë informacion tjetër në lidhje me emrin, kombësinë, gjininë ose moshën e aplikuesit. Në vend të kësaj, aty do të renditeshin vetëm kualifikimet dhe përvoja. Në SHBA dhe Kanada, aplikacione të tilla anonime ka vite që janë bërë standarde.
Të huajt “bien poshtë” në fazën e parë, atë të përzgjedhjes
Edhe studimet shkencore kanë treguar se njerëzit me sfond migrimi janë ende në disavantazh kur aplikojnë për punë, shpjegon Avdili synimin e tij.
“Të huajt rrallë kanë shansin të bëjnë prezantimin personal (intervistën) për vendin e synuar të punës. Sepse ata bien poshtë më shpesh në procesin e përzgjedhjes”.
Në shumicën e rasteve, ky disavantazh ndodh në mënyrë të pavetëdijshme, thekson Avdili: “Kur vjen puna tek biseda personale (intervista për punësim), origjina është fare pak e mundur të luajë rol vendimtar”, shton ai.
Avdili e vëren këtë edhe në rastin e tij: “Edhe pse jam plotësisht i integruar këtu, herë pas here dëgjoj vërejtjen me befasi të dikujt se si e flitkam në mënyrë të përsosur gjermanisht zvicerane”, thotë Avdili. Ai ka ardhur me familjen e tij nga Maqedonia në Zvicër si foshnjë dhe tani është drejtues i ekipit në sektorin financiar.
Por, çfarë thotë shkenca rreth diskriminimit ndaj të huajve në tregun e punës?
“Disa studime kanë treguar se të qenët zviceran përmirëson ndjeshëm shanset për të gjetur punë”, shpjegon Michael Siegenthaler nga Qendra për Kërkime Ekonomike (KOF) në ETH Cyrih. Siegenthaler është një nga ekonomistët kryesorë të tregut të punës.
“Arsyeja është që në proceset e aplikimit, rekrutuesit hierarkizohen në mënyrë të vetëdijshme ose të pavetëdijshme sipas origjinës. Kështu, origjina e huaj mund të nënkuptojë që dikush nuk merret në konsideratë pavarësisht se ka kualifikime të njëjta ose madje edhe më të mira “.
Sa i përket shkallës së papunësisë, dallimet në mes të kombësive janë të mëdha dhe ato janë rritur më tej me pandeminë.
Aktualisht, 2.5% e zviceranëve janë të regjistruar si të papunë. Ndër të huajt, shkalla e papunüesisë është 6.4%. Për shtetas të disa shteve të caktuara përqindja është edhe më e lartë: Në rastin e polakëve, për shembull, papunësia është rritur nga 5.0% , sa ishte para pandemisë, në 9.6%.
Fakti që të huajt më shpesh nuk kanë punë nuk ka të bëjë gjithmonë me diskriminimin. Kjo ndodhë gjithashtu eshe për faktin se ata kanë kualifikime më të ulëta.
Disa studime janüe marrë me sqarimin e kësaj dukurie – duke bërë aplikime fiktive. Kjo duket kështu: dosjet identike janë dorëzuar për secilin vend të shpallur pune. Dosjet ndryshonin vetëm për sa i përket kombësisë së kandidatëve. Një ekip nga Universiteti i Neuchâtel-it kohët e fundit ka realizuar një eksperiment të tillë në lidhje me 800 vende të lira pune, në katër profesione.
Me emrat kosovarë, duhen 40% më shumë aplikime për t`u thirrur në intervistë!
Rezultati: Aplikuesit me emër të huaj duhej të bënin mesatarisht 30% më shumë aplikime në mënyrë që të merrnin një ftesë për intervistë. Ndërsa, në rastet kur emri tregonte origjinën kosovare të aplikuesit, duheshin madje edhe 40% më shumë përpjekje.
Megjithatë, ky lloj studimi mundëson vetëm një vlerësim të rasteve individuale të zgjedhura, shpjegon Siegenthaler. Kjo është arsyeja përse ai, së bashku me profesorin e ETH Dominik Hangartner dhe ekonomistin e KOF Daniel Kopp, ka zhvilluar një lloj të ri metode për matjen e diskriminimit. Bëhet fjalë për platformën job-room.ch e cila përmban profilet e 150,000 punëkërkuesve.
Të tre studiuesit tani kanë marrë një pasqyrë të sjelljes reale të mënyrë së kërkimit që praktikojnë specialistët e personelit që përzgjeshinn kandidatët përmes “job-room”. Në këtë mënyrë, ata ishin në gjendje të vlerësonin 450,000 aplikime për punë, në formë të anonimuar.
Në studimin, i cili është botuar javën e kaluar në revistën e njohur të specializuar “Natyra”, ata kanë ardhur në këtë përfundim: Kur profilet e aplikuesve kanë të njëjtin nivel, kandidatët me origjinë të huaj marrin 6.5% më pak kërkesa për intervistë pune.
Ndërkaq nëse personi vjen nga Ballkani, Afrika ose Azia, probabiliteti i një interviste bie deri në 19%.
“Sa më e madhe të jetë distanca kulturore midis një grupi të huaj dhe zviceranëve, aq më të vogla janë shanset në tregun e punës”, thotë Michael Siegenthaler duke përmbledhur rezultatin e studimit.
Diskriminim i të huajve edhe në varësi të orës së ditës kur bëhet shikimi i dosjeve!
Shumica e specialistëve të rekrutimit përpiqen të zgjedhin gjithmonë njerëzit më të aftë dhe të mos drejtohen nga paragjykimet.
“Studimi ynë sugjeron që zgjedhja ndikohet në mënyrë të pavetëdijshme edhe nga modelet ose stereotipet”, shpjegon eksperti i tregut të punës.
Ai madhe sqaron se një tregues në këtë pikë është luhatja e diskriminimit në varüesi nga rutina ditore. “Rreth orës së drekës dhe në mbrëmje, kur rekrutuesit kanë më pak kohë në dispozicion për të analizuar dosjet e kandidatëve, disavantazhi i punëkërkuesve të huaj rritet, përcjell albinfo.ch. Ne e shpjegojmë këtë model me faktin se klishetë e subkoshiencës vijnë në plan të parë sa kohë që bie përqendrimi në punë i rekrutuesve.
Duhet të kontrollohet nëse aplikacionet anonimizuese çojnë në zgjedhje më të mirë të personelit, thotë Siegenthaler. Platformat online të tilla si job-room.ch do të ishin veçanërisht të përshtatshme për ta testuar këtë. “Kjo do të ishte ekonomikisht e dobishme, përcjell albinfo.ch. Kur ka më pak diskriminim, ne mund të përdorim më mirë potencialin ekzistues të fuqisë punëtore”, shprehet ai.
Për një ndërmarrje të vogël, aplikacionet anonime janë më pak të përshtatshme, thotë Përparim Avdili. Por qyteti i Cyrihut, si një punëdhënës i madh publik, duhet të veprojë si një model.
“Në grupin e 30 deri në 39 vjeçarëve në Cyrih, më shumë se gjysma kanë prejardhje të huaj. Nëse i kufizojmë shanset e tyre në tregun e punës, ajo që vuan është shoqëria në tërësi”. /albinfo/ KultPlus.com
Në Zvicër nga 1 janari, udhëtimi në shtëpi-zyrë, qoftë me tren apo autobus, mund të konsiderohet orar pune, me kusht që të përmbushen disa detyrime të parashikuara në kontratë.
Ky revolucion siç përshkruhet nga mediat e huaja, ia njeh kështu punonjësve publik të drejtën që koha e udhëtimit të konsiderohet pjesë e orarit zyrtar të punës.
Kjo risi buron nga një ndryshim në direktivën “Puna e lëvizshme në administratën federale”, e cila thotë se “performanca e punës gjatë udhëtimit në zyrë” mund të miratohet me kusht që lloji i punës, kohëzgjatja dhe kushtet të udhëtimit ta bëjnë këtë të mundur.
Kështu pra, më në fund pranohet se është punë edhe nëse i përgjigjeni një telefonate të shefit, dërgoni dhe merrni e-mail ose mesazhe përmes rrjeteve sociale me udhëzime, kujtesa dhe sqarime mbi angazhimet e ditës.
Deri më tani, në Zvicër, puna e bërë gjatë udhëtimit nuk konsiderohej pjesë e orarit të punës, edhe në disa raste të jashtëzakonshme, ishte konsideruar si e tillë. Kërkesa u paraqit vitin që shkoi nga katër sindikata, të cilat pretendonin fleksibilitet më të madh në formën e punës.
Direktiva e re është gjithashtu pasojë e evolucionit teknologjik, i cili me telefon, apo laptop falë internetit, lejon që të kryhet edhe jashtë zyrës një pjesë e detyrimeve të punës. / KultPlus.com
Këshilli Federal në Zvicër ka vendosur që të dëbojë një fshat të tërë alpin. E gjithë popullsia e fshatit do të largohen nga vendlindja për shkak të pasigurisë.
Arsyeja e këtij vendimi është sepse Zvicra dyshon sa ka eksplozivë të mbetur në këtë zonë nga magazina e municioneve që ishte e vendosur për shumë vite.
Banorët e fshatit të quajtur Mitholz do të sigurohen me banime nga shteti në vende të tjera në Zvicër.
“Mbetjet e municioneve nga ish-dyqani i municioneve duhet të pastrohen dhe të mos lihen pas për brezat e ardhshëm. Ky koncept duhet patjetër të zbatohet. Ende do të kishte paqartësi “të konsiderueshme” në lidhje me rrezikun. Sidoqoftë, popullata duhet të jetë e përgatitur të largohet. Pronarët e shtëpive duhet të kompensohen në përputhje me rrethanat nga qeveria federale. Qëllimi është që një zgjidhje e pranueshme dhe e dakorduar”, ka thënë këshilltarja Federale, Viola Amherd./ KultPlus.com
Zvicra nuk është vetëm një vend me male mahnitëse, ujëvara të bukura, liqene të paprekura dhe lugina të gjelbra, por një bashkim i kulturave të ndryshme të vendeve të ndryshme evropiane fqinje si Gjermania, Italia, Franca dhe të tjerët. Kulturat simbolizojnë etikën dhe veshjen tradicionale të Zvicrës, transmeton albinfo.ch.
Zvicra është shtëpi e llojeve të ndryshme të kulturave, grupeve etnike, madje edhe klimave. Kjo ka sjellë ndryshime të konsiderueshme në veshjet tradicionale zvicerane, si dhe në kohët moderne.
Kostumi tradicional i njerëzve të thjeshtë në Zvicër, sidoqoftë, mbetet shumë më i dallueshëm, me variacione të bazuara në kantone, gjininë dhe profesionin e personit. Veshja tradicionale femërore është shumë e zbukuruar, me pajisje të bukura dhe tradicionale. Veshja popullore mashkullore është shumë e thjeshtë dhe e zakonshme, dhe në disa pjesë të tjera të vendit, duket mjaft aristokratike dhe me stil.
Burrat zviceranë në rajonin Alpine zakonisht veshin lederhosen, i cili në thelb është pantallona deri në gju, me pelena, shpesh të bëra prej lëkure. Lederhosen është fleksibël, i qëndrueshëm, dhe gjithashtu ndihmon në ngjitje dhe rritje në terrenin malor.
Page Pinterest.com -Photo by Veronika Bernardis – Metzger –
Kostum tradicional i Zvicrës për gratë
Veshja tradicionale e Zvicrës për gratë është krejt si “dirndl” e sotme, e cila në thelb është një skaj i plotë dhe një majë e ngushtë pa mëngë. Pjesa e sipërme zakonisht është me ngjyrë të bardhë, dhe pjesa tjetër e veshjes është e përfunduar me zbukurime shumëngjyrëshe dhe aksesorë si çorape, këpucë të zeza rrëshqitëse dhe një kokë ose kapelë. Gratë shpesh vishnin platformën rreth belit për të mbrojtur veshjen gjatë punës.
Edhe bizhuteritë janë të ndryshme për kantone të ndryshme dhe mund të jenë një përkufizim i statusit martesor. Në Obwalden, gratë e martuara veshin mbulesa të bardha dhe bizhuteri të arta, ndërsa gratë beqare veshin argjend. / KultPlus.com
Fatmire Sopa-Zenelaj ka fituar vendin e parë në konkursin në nivel zviceran, në kuadër të festivalit të letërsisë “StadtLesen” që mbahet në gjithë hapësirën gjermanisht folëse
Fatmire Sopa, punon në Departamentin e Integrimit në komunën Oberriet të kantonit St. Gallen. Në fund të shtatorit ajo ka fituar në Cyrih vendin e parë (për Zvicrën) në konkursin e parë letrar të festivalit ndërkombëtar të letërsisë “StadtLesen”.
Ky është një festival i shtrirë në gjithë hapësirën gjermanisht folëse dhe këtë vit është zhvilluar në 28 qytete të Gjermanisë, Zvicrës dhe Austrisë, shkruan albinfo.ch. Zvicrën në këtë festival masiv e ka përfaqësuar Cyrihu dhe në kuadrin e aktiviteteve të ndryshme të tij, ka qenë edhe konkursi i përmendur letrar.
Në këtë konkurs, pra, në nivel të Zvicrës, ka fituar Fatmire Sopa dhe dy krijuese tjera.
E kontaktuar nga albinfo.ch, Fatmire Sopi na prezantohet shkurtimisht, kështu: Jam nga Strellci i Epërm, komuna e Deçanit. Para se të vija për të jetuar në Zvicër, kam përfunduar Fakultetin Juridik, në Kosovë. Ndërsa në Zvicër kam bërë drejtimin tregtar dhe shkollën për punë si animatore për fëmijë.
Ndërsa lidhur me krijimtarinë e saj letrare ajo shprehet “Deri më tani kam të botuar dy libra: “Ditar në Vargje“ dhe “Në Krahët e Ëndrrës“, që janë libra me poezi. Ndërsa libri i tretë është një roman i bazuar në ngjarje të vërtetë, i shkruar në gjuhën gjermane, i cili ende nuk e ka parë dritën e botimit”.
Gazeta “Tagblatt” e St. Gallenit ia kushton një artikull autores nga Kosova.
Kosovarja jeton në Oberriet prej 13 vitesh, është e martuar dhe ka dy fëmijë. 36-vjeçarja ka ardhur në Zvicër jo për shkak të luftës, por falë dashurisë. E megjithatë, në kokën e saj ka ende përvoja lufte që nuk do t’i harrojë kurrë dhe që ende e shqetësojnë atë, shkruan gazeta, tranmseton albinfo.ch.
Mijëra fëmijë kanë histori të ngjashme
Tani juriste e diplomuar, Fatmirja kishte filluar të shkruante që fëmijë. “Të gjitha tekstet më janë djegur në luftë kur shtëpia jonë qe djegur” thotë Fatmire Sopa. Por shkrimi është ende një pjesë e rëndësishme e jetës së saj. Deri më tani ajo ka shkruar tre libra, dy prej të cilëve janë botuar. Libri i saj i tretë, i cili duhet të dalë në gjermanisht, është gati të botohet.
Tema e konkursit të festivalit “Stadtlesen” ishte “Kapërcimi i kufijve – Arratisja dhe Migrimi”. Në tekstin e saj eponim “Kapërcimi i kufijve”, ajo tregon historinë e Shpresës. Gjithçka filloi më mars të vitit 1998 kur shpërtheu lufta në Kosovë, e cila ndryshoi papritmas jetën e Shpresës dhe të mijëra fëmijëve të tjerë.
“Kanë kaluar shumë vite, por kujtimet për luftën, torturat, të vdekurit dhe masakrat, ikjen dhe vuajtjet, janë ende të freskëta në mendjen time. Më duket se gjithçka ndodhi dje”, shprehet Fatmirja.
36-vjeçarja përshkruan përvojat e Shpresës në një mënyrë emocionuese, të detajuar dhe mbi të gjitha, pa zbukurime. “Dua ta harroj luftën, dua të mashtroj veten se gjithçka ishte thjesht një makth, por më kot. Sa herë që mbyll sytë, ndiej dorën e mikes time në dorë, dëgjoj zërin e mësuesit dhe të nxënësve të tjerë, dëgjoj zërat dhe britmat e vajzave të dhunuara, dëgjoj zërat e foshnjave që qajnë pandërprerë, Dëgjoj të shtënat me armë që vranë babanë tim, ndiej të ftohtin e marsit dhe shpresën se pranvera do të vijë përsëri ”.
Por pranvera nuk erdhi as për Shpresën dhe as për Fatmire Sopën.
Duhet sensibilizuar botën për dhunën dhe terrorin
“Isha shumë e kënaqur që teksti im u gjet në mesin e tre fituesve të zgjedhur”, thotë ajo. Kur kishte dëgjuar për konkursin, Fatmirja ishte e sigurt që do të merrte pjesë. Është e rëndësishme që përvoja të tilla të luftës të lexohen nga njerëz të tjerë dhe që ngjarjet e tmerrshme të mos harrohen. Ajo vetë e përjetoi luftën me gjithë dhunën dhe terrorin e saj. “Lufta nuk është një lojë, jeta e të gjithëve duhet të respektohet”, thotë Fatmire Sopa./alb/ KultPlus.com
Dy të rinj nga Kosova me banim në Zvicër, kanë udhëtuar në Horën e Arbëreshëve për ti bërë premtimin e dashurisë njëri-tjetrit. Ka qenë dëshira e madhe e tyre për tu njohur nga afër me kulturën arbëreshe çka i ka shtyrë dy të rinjtë shqiptarë të udhëtojnë shumë kilomentra larg.
Alma dhe Milazim përveç dëshirës për të njohur vendin, dëshironin përvojën e plotë arbereshe ndaj edhe kanë kërkuar të vishen me kostumet tradicionale arbëreshe.
Alma veshi fustanin të cilin e mbajnë shumë vajza arbëreshe dhe Milazimi kostumin e djemve. Ky udhëtim dhe propozimi në Horën e Arberëshëve, ishte një ëndërr e bërë realitet për vajzën shqiptare.
“Një emocion i madh për mua, falënderoj përzemërsisht arbëreshët që na ndihmuan pa hezitim. Siguruan këtë veshje të bukur, dhe serenatat e magjishme” është shprehur arbëreshi Giorgoi që ndihmoi çiftin në këtë eksperiencë.
Një përvojë e bukur e paharrueshme për një çift shqiptar që edhe pse jeton në Zvicër nuk harron origjinën dhe mban gjallë dashurinë për kulturën dhe traditat. Arbëreshët u treguan të gatshëm për tja bërë edhe më të bukur këtë ditë dy të rinjve./diasporashqiptare/ KultPlus.com
Dështon përpjekja për referendumin e heqjes së kursimit të ditës në Zvicër, transmeton albinfo.ch.
Më pak se një javë derisa Zvicra të rikthejë orët të dielën, përpjekja për të hequr kursimet e ditës është hequr nga mungesa e mbështetjes.
Duhet theksuar se të dielën, 25 tetor, Zvicra do të kthejë orët përpara dimrit që vjen.
Një përpjekje për referendumin e cila u përpoq të bënte kursimet e dritës së diellit një gjë e së kaluarës ka dështuar për shkak të mungesës së mbështetjes publike.
Aktivistët kishin shpresuar ta vendosnin çështjen në një referendum mbarëkombëtar nën ligjet e drejtpërdrejta të demokracisë në Zvicër dhe kishin nevojë për 100,000 nënshkrime para 20 Dhjetorit, 2020.
Përpjekja u anulua në 20 tetor për shkak të mungesës së mbështetjes.
Yvette Estermann, një zëdhënëse e fushatës dhe një përfaqësuese nga Partia Popullore Zvicerane e ekstremit të djathtë, tha se më pak se 50,000 nënshkrime ishin arritur.
“Qytetarët duket se kanë përparësi të tjera në këtë moment”, tha Estermann të Keystone DPA të martën.
Estermann shpresonte që përpjekjet për të hequr kursimet e ditës – përfshirë në një nivel evropian – do të vazhdonin, duke bërë presion mbi qeverinë zvicerane për të bërë një ndryshim.
Kursimi i ditës ka qenë një tipar në kalendarin zviceran që nga viti 1981. /Albinfo.ch / KultPlus.com
Poetja shqiptare, Irma Kurti është vlerësuar me çmim të parë në Konkursin Ndërkombëtar “Universum Academy” në Zvicër në seksionin e poezisë së botuar.
Ajo konkuroi me librin me poezi në gjuhën italiane: “In una stanza con i ricordi” (Në një dhomë me kujtimet), i botuar në vitin 2019 nga Pedrazzi Editore.
Lajmin e bëri të ditur vetë poetja, përmes një postimi në llogarinë e saj personale në rrjetin social Facebook, ku u shpreh mjaft e gëzuar për marrjen e këtij çmimi.
“Jam e gëzuar për marrjen e këtij çmimi jo vetëm pse është një vlerësim për krijimtarinë time” thotë ajo, “po edhe pse isha e pranishme në ceremoninë e shpërndarjes së çmimeve, që ndonëse me vonesë, për arsye të pandemisë, u organizua në Montesilvano, Pescara, pak ditë më parë. Këtë çmim ia dedikoj prindërve të mi, Hasan e Sherife Kurti për mbështetjen e madhe që më kanë dhënë në çdo hap të rrugëtimit të gjatë letrar, por gjithashtu të gjithë dashamirësve, që më ndjekin e më inkurajojnë në këtë udhëtim të bukur e të vështirë”, shprehet Kurti në postimin e saj në Facebook.
Irma Kurti ka botuar 20 libra në gjuhën shqipe 12 libra në italisht, ndër të cilat poezi, tregime e romane. Librat e saj janë përkthyer dhe në gjuhën angleze, spanjolle, rumune etj. / KultPlus.com
Muharrem Maloku nga fshati Stanoci i epërm i Komunës së Vushtrrisë është kandidat për deputet në Sant Galen të Zvicrës.
I lindur në Stanoc të Vushtrrisë dhe i shkolluar në Zvicër, Muharrem Malokut i duhen votat e diasporës sonë në zgjedhjet e 27 shtatorit 2020, shkruan VushtrriaPress.
Më 27 shtator 2020, dita e diele është ditë e votimeve në Zvicër. Krahas disa referendumeve në nivel federal, të kantoneve dhe komunave, janë disa kantone dhe komuna ku zhvillohen edhe zgjedhjet për parlamentet gjegjësisht asambletë e tyre. / KultPlus.com
LAPSH në Cyrih ka njoftuar të gjithë ata që ndjekin mësim plotësues në gjuhën shqipe Katonin e Cyrihut se mësimi do të rifillojë më 8 qershor.
“Njoftohen nxënësit shqiptarë që e vijojnë shkollën shqipe të mësimit plotësues në Kantonin e Cyrihut se më 8 qershor do të rifillojë mësimi në gjuhën shqipe sipas orarit të paraparë”, thuhet në njoftimin e Këshillit të Arsimtarëve të LAPSH-së “Naim Frashëri” për Kantonin e Cyrihut. /KultPlus.com
Zviceranja me prejardhje shqiptare, Antigona Kalimashi, është dekoruar me shirit pasi shpëtoi jetën e një gruaje. Për përkushtimin dhe guximin e saj ajo është nderuar nga ushtria zvicerane.
Madje, sipas njoftimit në faqen zyrtare të ushtrisë zvicerane, Antigona është personi i parë që mori shiritin CdA.
Ky çmim nga Shefi i Ushtrisë për Arritje të Jashtme iu paraqit Shërbimit të Shpëtimit në Shkollën e Shpëtimit 75 për veprim të guximshëm.
Antigona Kalimashi kishte shpëtuar një grua që kishte rënë para trenit në stacionin e trenit në Freiburg nga gjakderdhja duke përdorur rripin e saj të uniformës. / KultPlus.com
Këngëtarja Leonita Asllani, e cila u bë e njohur për publikun sidomos pas koncertit të saj të parë në Francë në vitin 2017, po vazhdon karrierën e saj kryesisht në Zvicër, shkruan KultPlus.
Këngëtare, kompozitore,
tekstshkruese dhe instrumentiste me prejardhje shqiptare, ajo si e re filloj të
këndonte në qytete të ndryshme të Kosovës. Por, pas suksesit në Francë, ajo u
vendosë në Zvicër për studime në fushën e muzikës.
Atje ajo u
njoftua edhe me grupin “Plusedion” ku punuan fort. Leonita tashmë ka edhe albumin
e saj “Night Train”, albumi i saj debutues i cili është pritur mjaft mirë edhe
nga mediat zvicerane.
Kjo ka bërë
që Leonita të ftohet edhe në emisione të ndryshme atje.
Së fundmi ajo
ishte e ftuar në emisionin “Karaoke Stube” të cilin e drejton këngëtari i famshëm
italian Pierro Esteriore.
“Pas shumë
votimeve në emisionin “Karaoke StubeTV” jam ftuar të këndoj në këtë emision
mjaft të ndjekur atje. Në këtë emision kanë kënduar këngëtarë nga vende të
ndryshme të botës dhe unë jam e vetmja shqiptare që jam prezantuar aty”, ka thënë
Leonita për KultPlus.
Në këtë
emision ajo ka kënduar këngën “Hello” të këngëtares së njohur Adele.
Interpretimi i saj është pëlqyer nga publiku dhe komplimentet nuk kanë qenë të
pakta.
Ajete Maliqi, me prejardhje nga Kamenica, është një tjetër kosovare që kandidon në zgjedhjet kantonale, në Zvicër.
Një numër i konsiderueshëm i mërgimtarëve në Zvicër po deportojnë në shumë fusha të ndryshme, së fundmi, një kosovare ka shpallur kandidaturën e saj në zgjedhjet lokale në St. Gallen.
Kosovarja Ajete Gashi-Maliqi për të parën herë është pjesë e listës së kandidatëve në garë për zgjedhjet kantonale në St. Gallen të Zvicrës, të cilat do të mbahen në zonën elektorale Rorschach më 8 mars 2020, shkruan albinfo.ch.
Ajo do të kandidojë për Partinë Socialdemokrate, me plan-programin e saj për një familje të shëndetshme, në shoqërinë tonë, në veçanti gruas, mirëqenies dhe ambientit.
Më poshtë mund ta lexoni intervistën e plotë:
Albinfo.ch: Së pari na trego rreth vendlindjes tuaj, ku keni lindur në Kosovë, hapat e parë të shkollimit ku i keni marrë, jeta juaj?
Kam lindur në Kamenicë. Në një familje gjashtë antareshe dhe me një arsimim të lartë. Babai është me profesion arsimor dhe kryesisht i punësuar në ndërmarje të atëhershme publike. Nga ana tjetër nëna me profesion ka qenë rrobaqepëse, ndërkaq si familje kemi qenë katër fëmijë.
Nga ana tjetër gjendja ekonomike në familjen time ka qenë msatarisht e mirë, përveç vështirësive familjare të cilave u është ekspozuar familja jonë për shkak rrethanave të okupimit të atëhershëm me të cilat është ballafaquar gjithë Kosova.
Vlen të theksohet se unë shkollimin tim e kam vijuar në vendlindje, pra në Kamenicë që nga niveli parashkollor e deri në përfundim të gjimnazit, pra të shkollimit të mesem.
Albinfo.ch: Cilat kanë qenë disa nga aktivitetet më të shpeshta sa ishit në Kosovë?
Duke qenë pjestare e një familje kryesisht me traditë dhe synim për avensime më të larta të edukimit dhe shkollimit, krahas shkollimit të rregullt jam angazhuar edhe në aktivitete kryesisht kulturore edhe sociale. Një nga objektivat e mia të parealizuara ka qenë përfundimi i studimeve të larta, mirëpo për shkak të rrethanave të atëhershme politike të vendit jam detyruar të emigroja në Zvicër, duke ndërtuar jetën dhe planet e mija tashmë këtu.
Albinfo.ch: Në çfarë moshe keni emigruar dhe cili ka qenë qëllimi?
Unë kam emigruar në Zvicër në moshën 21 vjeçare, me daten 24 Mars 1999. Po e theksoj datën e saktë, ngase jo vetëm për mua personalisht që ishte një fillim i ri, po për gjithë Kosovën ku filloj një moment historik kur forcat aleate të NATO-së filluan përkrahjen e popullit të Kosovës deri në fillimin e një realiteti të ri për Kosovën. Meqenëse, unë disa vite me parë isha në një lidhje dashurie, me të ardhur në Zvicër e kurorzova martesen time, për të vazhduar jetën time bashkëshortore, njëkohësisht ishin edhe ditët e para të nusrisë time.
Albinfo.ch: Sa ishte e vështirë të ambientoheni me shtetin e Zvicrës dhe çfarë hapa keni ndjekur atje?
Mërgimi në përgjthësi është një proces shumë i vështirë edhe i gjatë deri sa të ambientohesh me një shtet të ri. Fillon ta ndërtosh një jetë të re, dukei marrë parasysh barrierat e shumta si: gjuha e huaj, kultura, një sistem në përgjthësi tjetër në krahasim me vendin ku kam lindur.
Gjithshtu, përveç këtyre sfidave çdo ditë ballafaqohesha me situata ku paragjykohesh si dhe ndoshta nuk trajtohesh si e barabartë qjë që edhe për kundër vlerave dhe potencialit që ke, hasë në shumë barriera për të ofruar gjithë potencialin që mund ta kesh në shërbim të shtetit ku ke vendosë të kalosh gjthë jetën. Për mua mbështetja e ngushtë familjare ka qenë shumë e mirë, për kundër sfidave asnjëherë nuk ka munguar vullneti dhe iniciativat për t’u përfshirë në jetën sociale e kulturore si dhe aktivitete të ndryshme të shoqërisë zvicerane. Ne këtë aspekt do të theksoja rëndësinë e veçantë që kam pasur krijimin e relacioneve miqësore e familjare me familjet zvicrane të cilave u jam shumë mirënjohëse që na kanë pranuar gjithashtu si miq në familjet e tyre, gjë që ka qenë një shtytje dhe motiv shtes për t\u angazhuar me gjithë potencialitetin tim personal edhe familjar edhe në aktivitetet publike me ndikim për gjithë rrethin ku jetojmë. Fal vullnetit dhe angazhimit tim si dhe përkrahjes nga fondet e Qeverisë zvicrane unë jam angazhuar në disa projekte konkrete që për fokus kanë çështjet sociale dhe integrimin në përgjithësi, gjithnjë duke pas parasysh kulturat e ndryshme të popujve që jetojnë në Zvicër.
Albinfo-ch: Na trego rreth veprimtarisë tuaj profesionale dhe aktivitetet që keni ndjekur në Zvicër?
Në fillimet e mija në Zvicër, së pari fillova të mësoj gjuhën gjermane, pastaj fillova të punoj pjesërisht në gastronomi, pastaj trajnime të ndryshme si praktika të ndryshme nëpër institucione të fëmijëve, po gjithmonë paralelisht duke u përqëndruar me gjuhën gjermane. E kam përfunduar Ausbildung als Sielgruppeleiterin dhe trajnime ode në disa leksione për temat: “Interkulurel MIgration Zweitsprache”.
Momentalisht e udhëheqi “Angeboten” në kuadër të shkollës„ “Kinderzeit“ tash e 7 vite dhe punoj pjesërisht në shitje.
Albinfo.ch: Çfarë ju bëri që të filloni angazhimin tuaj në politikën zvicerane?
Angazhimi im në politikën zvicerane njëherësh në Partin Socialdemokrate është që 5 vite.Unë më shumë e quaj veten si aktiviste se sa politikane. Por, si gjithkund nëpër botë, vetëm përmes politikës mundesh të ndryshosh diçka. Fokusi im është që të krijojmë më shumë çerdhe fëmijësh në Zvicër që çdo nënë të ketë mundësi të shfrytezoj potencialin e saj. Një familje e organizuar mirë jep rezultate më të mira në çdo aspekte. Përvoja e fituar gjatë angazhimit në projekte të shumta të fushës sociale ku kam vërejtur nevojën e domozdoshme për të kontribuar në përfshirjen saj të madhe të komuniteteve të ndryshmne, të cilat jetojnë në Zvicër e që fare pak janë të përfshirë në institucionet publike dhe në instanca të vendimmarrjes zvicrane. Githashtu, konsideroj se një potencial i pashfrytzuar sa duhet është faktori grua, veçanarisht gratë me prapavi migracioni. Gjë që përfshirja e ksaj kategorie në të gjitha segmentet e jetës do të ndikojë pozitivisht në avansimin e mirëqenjës dhe pavarsimin e familjës në përgjithësi .
Partia Socialdemokrate është partia e cila i jep një përkushtim të veçantë familjes, mirëqenjës, gruas, ambientit, shumllojshmëris pa dallime etj.
Do të perpiqem që së bashku të pomovojmë potencialin e madh që posedon komuniteti shqiptarë siç janë kultura, tradita, rinia, e kto vlera mund të jenë faktor shumë i rëndesishëm në integrimin e komunitet shqiptarë dhe zhvillimin e shoqërisë zvicrane në përgjithësi.
Albinfo.ch: Përpara se të kandidoni, çfarë pune dhe aktivitete keni ushtruar në Zvicër, nëse ia vlen diçka të theksoni?
Do të përmendja me theks të veçantë disa nga projektet: Kam filluar me përkrahje të hershme të fëmijëve (frühförderung) si ndërmjetëse për kulturë këtu në shkollat e Rorschachut. Pastaj diku 8 vite si moderatore në ptojektin “Fammtisch“, që do të thotë “tavolina grash”. Qëllimi i projektit ka qenë që migrantët të informohen më afër se çka ofron shteti zvicran dhe shkëmbimi i përvojave të ndryshme si në edukim të fëmijeve, informacione të ndryshme dhe se si ato të integrohen ose t’i përshtaten shtetit ku ato kanë vendosur të jetojnë. Projekti i cili ka ndërtua uralidhëse dhe si shumë i suksesshem ndërmjet migrantëve dhe shtetasve zviceran këtu në Rorschach është projekti Urban i financuar nga Qeveria e Zvicrës.
Projekti urban është një projekt që në të janë krijuar shumë projekte si: “Schprachenkaffe”, të cilin projekt e kemi ndërtuar me disa gra dhe tash e 7 vite takohemi një herë në javë dhe shkëmbejnë pervoja të tyre. Pastaj ka qenë edhe projekti “Street soccer”, projekt të cilin ka pasur sukses falë bashkëpunimit tim familjar dhe shumë me bashkëshortin tim dhe shumë bashkëpuntorve të tjerë nga kulturat e ndryshme dhe me theks të veçantë nga zvicranet. Ky projekt është realizuar gjashtë herë, me një interes te madh të pjesëmarrjes së fëmiëve të të gjithë Roschacht.
Dhe së fundi dua ta ceki që përmes” Projekturban” që e ceka më herët ka qenë i financuar nga Qeveria zvicrane, është dhënë si ide e imja që të fillojmë me një aktivitet për fëmijë në kuadër të kësaj. Çdo të mërkure pasdite ku e kanë fëmijët më të lirë t’i angazhojmë me lojra të ndryshme. Tash e 7 vite e udhëheqi këtë aktivitet që ka kalu në kuadër të shkollës dhe është një projekt që ka treguar rezultate të jashtëzankonshme.dhe na vizitojnë prej 25 deri ne 35 fëmijë çdo të mërkure.
Albinfo.ch: Është hera e parë që po kandidoni në zgjedhjet kantonale në Zvicër dhe sa është i lartë potenciali i votuesve zviceranë atje dhe në përgjithësi diasporës shqiptare, dhe kush mendoni se do të jenë më shumë votuesit tuaj?
Realisht, aktive kam qenë që 4 vite në Partin Socialdenokrate, por kjo është hera e parë që kam kandiduar në këto zgjedhje kantonale.
Nërsa, sa i përket votuesve në përgjithësi janë nga të gjitha nacionalitetet. Vlen për të cekur që votuesit më besnik i kam shqiptarët dhe në veçanti shumica e votuesve që janë vendasit, pra zviceranët.
Por, çka është specifike se në bazë të raporteve të mira që kam edhe me partit të tjera, përveç Partisë-Socialdemokrate, kam përkrahje të shumtë edhe të partive të tjera.
Albinfo.ch: Pse Partinë Socialdemokrate?
SP është partia që në program të saj ka fokus të veçantë rregullimin e politikave familjare, barazisë gjinore dhe me një përkushtim të madh për migracionin.
PS i sheh migrantët në përgjithësi si një potencial që i duhet kësaj shoqërie.
E në veçanti, SP është partia që e prononcon gjithmonë se ne jem pjesë e barabartë e kësaj shoqërie.
Albinfo.ch: Sa jeni e lidhur me vendin e lindjes dhe sa herë në vit e vizitoni Kosovën?
Me Kosovën jam e lidhur shprtnisht e emocionalisht. Aty e kam kaluar pjesën më të bukur të rinisë. Aty ka filluar gjithçka për mua. Ështeë diçka shumë e bukur të kesh dy adresa, një në Kosovë dhe tjetrën këtu në Zvicër. Shumë herë zviceranët na kanë lakmi për këtë gjë. Një mikesh shume e mirë e familjes shpeshherë më thotë: “Ne mund të shkojmë gjithkund ndoshta, po gjithherë jemi të huaj perveç këtu në Zvicër.
Albinfo.ch: Si do ta përshkruanit gjendjen politike aktuale në Kosovë?
Duke pasur parasysh të kaluarën historike dhe sfidat me të cilat po ballafaqohet Kosova si shtet i ri, mund të them se është shënuar progres dhe zhvillim i konsiderushëm në aspektin e demokratizimit të vendit dhe mundësive të barabarta për gjithë qytetarët e vendit.
Natyrisht si gjitha shtetet në ndërtim edhe Kosova duket se nevojë për një zhvillim më të madh ekonomik, hapje të vendeve të punës dhe kriimin e mundësive të reja për gjeneratat e reja, si potencial i madh i Republikës së Kosovës. /KultPlus.com
Pas suksesit që pati në kinematë në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoni, komedia “I love Tropoja” vjen edhe në kinematë e Zvicrës. Premiera e filmit organizohet me praninë e aktorëve më 13 dhe 14 shkurt, në Bernë dhe Cyrih. Platforma albinfo.ch online dhe print është partner medial në Zvicër.
Nga 13 shkurti 2020 në të gjitha kinematë e Zvicrës do të shfaqet komedia “I loveTropoja”, me protagonistë nga Shqipëria, film ky që producenti dhe komediani Ermal Mamaqi e solli jo shumë kohë pas suksesit të jashtëzakonshëm me filmin paraprak “2 Gisht Mjaltë”, shkruan albinfo.ch.
Protagonistët Ermal Mamaqi me kastën e aktorëve Enca Haxhia – Enca, Arjola Demiri dhe Irgen Cela – Xhoda do të marrin pjesë në dy premierat që do të organizohen në Bernë dhe Cyrih.
Premiera në Bernë me praninë e aktorëve nga Shqipëria organizohet më 13 shkurt, nga ora 19, ndërsa pikërisht në ditën e të dashuruarve, më 14 shkurt, mbahet në Cyrih. /KultPlus.com
Në Uster të Zvicrës, Shoqata Kulturore Shqiptare organizon një manifestim kulturor me rastin e Pavarësisë së Kosovës, pjesë e të cilit do të jetë edhe Ansambli Folklorik Autokton Rugova, i njohur për interpretimin mbresëlënës të valleve tradicionale.
Me një program të larmishëm artistik dhe në bashkëpunim me Ansambli Folklorik Autokton Rugova, pretendohet t’u ofrohet publikut atmosferë me rastin e festës së Pavarsisë së Kosovës.
Në kuadër të Festës së Pavarësisë së Kosovës më 15 shkurt (e shtunë) 2020, nga ora 18:00, do të zhvillohet mbrëmja solemne e organizuar nga kjo shoqatë me anëtarët e saj me një program të larmishëm.
Vlen të theksohet se hyrja do të jetë falas. /Albinfo.ch. / KultPlus.com
Një sallë e vogël, por mbase e mjaftueshme për këtë zhanër të kulturës në mërgatë, në natën finale ishte përmbushur deri në karrigen e fundit.
Moderatorja e mbrëmjes së tretë, Yllka Zuzaku, ndjehej më e privilegjuar, sepse në mbrëmjen e saj kishte më shumë shikues në krahasim me dy mbrëmjet e para. Me gjasë edhe filmat ishin mjaft atraktivë, por edhe prania e shefit të misionit të Konsullatës së Kosovës, Sami Kastrati, me përgjegjësen për kulturë pranë konsullatës, Shukrije Ramadanin, bashkë me Shyhrete Kastratin e Besnik Deskun në emër të Ministrisë së Diasporës dhe Investimeve Strategjike të Republikës së Kosovës që e bënë këtë mbrëmje të jetë edhe më e realizuar.
Organizatorët nga studio „Aktrimi“, për hir të pranisë së madhe të shikuesve, shtuan repertorin e mbrëmjes, nga katër, në pesë filma të shkurtër. Publiku, vërtet ishte sikur i përzgjedhur për mbrëmje të këtilla; qetësia maksimale, por dhe interesimi para e pas shfaqjes e dokumentoi këtë.
Natyrisht, pesë filma brenda një orë e disa minuta, pa asnjë pushim ndërmjet tyre, ishin më shumë se një ngarkesë për përpunimin e temave të këtyre filmave, përmbajtja e të cilëve, kryesisht, lidhej me situatën e rëndë para dhe gjatë luftës së fundit në Kosovë, por edhe nga e kaluara e hidhur e shqiptarëve përgjithësisht.
Pos filmit “Darka” të Suela Bakos, që ishte më i relaksuar, të katër filmat tjerë: “Klithma”- Korab Lecaj, “A long way home”- Iber Deari, “Me fal”- Besim Ugzmajli, “The Baby”- Ben Apolloni, ishin me tematikë sfiduese nga periudha e hidhur e luftës së fundit. Dosido, që të katër filmat, të realizuar mirë, për ç’gjë dhe u komplimentuan regjisorët, artistët e producentët, duhet të ishin pjesë e një analize të historisë së dhembshme të përjetuar nga populli shqiptar në trojet e veta.
Meqë salla e improvizuar e filmit ishte e vogël, pjesa debatuese, bashkë me aperon e mbrëmjes, vazhdoi në sallën e restorantit „Lindenhof“ me pronar Drilon Pulën.
Nëse do të futeshin këta filma në garë të publikut, kisha përshtypjen se filmi „Klithma“ zgjoi „mornicat“ më së shumti, ku trajtohej tema e bërjes ose jo publike të grave të përdhunuara në luftën e fundit. Shtjellimi i filmit nxirrte në sipërfaqe realitetin e hidhur me të cilin, edhe sot e kësaj dite, përballet populli shqiptar, përkatësisht burrat e Kosovës. Autori i filmit, sikur kishte lënë hapur mundësinë e vendimit të burrave që të vendosnin t’i ndihmonin gratë e përdhunuara për ta bërë publike këtë realitet të shekullit të 21-të, si armë kundër heqjes së maskës prej „fqinji të mirë“ të okupatorit serb në Kosovë. Megjithatë poshtërimi ishte i papërballueshëm për kryepersonazhin e filmit (Dinin) që ta përdorte këtë realitet si armë bumerangu kundër dhunuesve.
Kujtoj që këto mbrëmje, që pretendohej të ishin pjesë e „Ditëve të Kulturës Shqiptare në Diasporë“, duhet ta kishin shikueshmërinë edhe të komunitetit zviceran, jo vetëm për shkak të bashkëpunimit të ndërsjellë kulturor, por edhe për shkak të prezantimit të realitetit kosovar edhe përmes artit të shtatë.
Natyrisht, pjesa debatuese nuk kaloi pa komplimentet për organizatorët e këtij „filmfesti“, por edhe kritikat dhe dëshirat për prani më të shpeshtë të krijimtarisë artistike e kulturore nga vendi i origjinës.
Aktori dhe moderatori Ramadan Morina për pak çaste la mikrofonin e hapur për diskutuesit respektivë ndër të cilët folën Ridvan Murati, Nevzad Musliu, Isuf Sherifi, Ida Jashari, Xhevdet Kallaba etj.
Pjesa tjetër e aperos u përcoll me këngë të përcjella me kitarë nga Bexhet Sallahu dhe Skender Kelmendi. / KultPlus.com
Edicioni i sivjetmë i Lausanne Méditerranées në Llozanë të Zvicrës i dedikohet eksplorimit të botës shqiptare. Qyteti i Llozanës i cili është organizatori kryesor i këtij festivali, sivjet ka bashkuar forcat me institucione të ndryshme teatrore dhe kinematografike për të sjellë vepra të ndryshme artistike shqiptare për audiencën e Llozanës, përcjellë KultPlus.
Në kuadër të këtij bashkëpunimi, shfaqjet “një shfaqje teatri me katër aktorë me disa derra me disa lopë me disa kuaj me një kryeministër me një milka e me disa inspektorë vendës e ndërkombëtarë” dhe “Peer Gynti nga Kosova”, dy produksione teatrore të Qendrës Multimedia do të shfaqen më 3, 4 dhe 5 tetor në Théâtre Vidy-Lausanne. Të dy këto shfaqje, gjatë këtyre ditëve, do të jepen nga 3 herë, në termine të ndryshme (https://vidy.ch) .
Théâtre Vidy-Lausanne është prej teatrove më të rëndësishëm në botën frankofone.
“një shfaqje teatri me 4 aktorë me disa derra me disa lopë me disa kuaj me një kryeministër me një milka e me disa inspektorë vendës e ndërkombëtarë”, wshtw e shkruar nga një cinik vendas, kjo shfaqje teatri është një panoramë tragjikomike e realitetit të tanishëm kosovar dhe atij evropian. Aspirata e sinqertë e kosovarëve për në BE konfrontohet, në njërën anë, me rregullat e kërkesat e koklavitura dhe qesharake evropiane dhe, në anën tjetër, me hilen e burokratëve për t’i bërë gjërat ‘të duken ok vetëm në letër’.
Regjia: Blerta Neziraj; Aktorë:
Shengyl Ismaili, Adrian Morina, Ernest Malazogu, Shpetim Selami; Muzikantë: Art
Lokaj, Drin Tashi; Muzika: Gabriele Marangoni; Koreografia: Adrienne Hart;
Skenografia: Petra Veber; Kostumet: Vesa Kraja; Dizajni i dritave: Radomir
Stamenkovic.
Ass. regjisore: Enkeleda Arifi; Menaxhere skene: Lendita Idrizi;
Ass. e produksionit: Sophia Sinani; Udhëheqës teknik: Denis Berisha; Dritat:
Mursel Bekteshi, Denis Berisha; Teksti: Jeton Neziraj.
Ndwrsa shfaqja “Peer Gynti nga Kosova” është rrëfim për një ëndërr
të dështuar. I udhëhequr nga një shpresë e thjeshtë për jetë më të mirë dhe për
të gjetur lumturinë, Peeri i ri, para luftës në Kosovë, niset për të kërkuar të
ardhmen në ‘parajsën’ e quajtur Evropë.
Ajo çka ndodhë me këtë të ri
gjatë këtij udhëtimi reflekton eskperiencat e shumë desperadove të rinjë të
cilët çdo vjet, të mbushur me shpresë, lëshojnë atdheun e tyre. Shpesh, në
atdheun e tyre të ri, të keqtrajtuar nga autoritetet, të izoluar dhe larg nga
shtëpia, me mungesë perspektive dhe të mospërfshirë në shoqëri, atyre ëndrra u
bëhet një makth i madh.
Lidhja e Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptarë “Naim Frashëri” në Zvicër ka hapur konkursin për mësues të gjuhës shqipe në disa komuna.
Ministri i Shtetit për Diasporën, Pandeli Majko bëri të
ditur se konkursi është çelur për punësimin e mësuesve në komunat e
Rorschach, Degersheim, Uzwill, Flawil, Oberriet, Buchs, Sevelen, Bad Ragaz,
Sargans, Schmerikon dhe Uznach.
“Shpallet konkursi për mësues të gjuhës shqipe në Zvicër për
vitin shkollor 2019-2020.
Lidhja e Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptarë “Naim Frashëri” në Zvicër ka hapur
konkursin për mësues të gjuhës shqipe në komunat e Rorschach, Degersheim,
Uzwill, Flawil, Oberriet, Buchs, Sevelen, Bad Ragaz, Sargans, Schmerikon dhe
Uznach”, -thotë Majko.
Afati për dorëzimin e dokumenteve do të zgjatë 14 ditë. Në
disa nga kantonet në Zvicër tashmë ka filluar mësimi i gjuhës shqipe, këtë të
hënë do të fillojë edhe në Zyrih.
Zvicra është vendi, ku fëmijët shqiptarë mësojnë gjuhën shqipe më mirë se në të gjitha shtetet e tjera, ku ka emigrantë shqiptarë. Shkollat shqipe në Zvicër funksionojnë në kuadër të shkollave kantonale. / atsh / KultPlus.com
Në Zvicër për herë të parë është mbajtur festivali i muzikës shqiptare, “Alba Festival”. Ky festival për dy ditë rresht mblodhi afro 25 mijë vizitorë në Hardturm të Cyrihut, derisa dhuruan spektakël artistët shqiptarë.
Në këtë koncert madhështor performuan më tepër se 16 artistë, në mesin e të cilëve ishte edhe ylli Rita Ora, Ledri Vula, Ermal Fejzullahu, Kida, Dafina Zeqiri, Dhurata Dora, Rina Balaj, Fero e shumë të tjerë.
Para performancës, reperi Ledri Vula në rrjetet sociale ka publikuar një fotografi me Ritën, teksa ka marrë një numër të madh të komenteve nga fansat e tij.
“Alba Festival”, është përmbyllur me këngëtaren Ora, e cila nuk ka dyshim se mahniti publikun me performancën e saj të veçantë.
Krahas Ritës, njëra nga artistet që tërhoqi vëmendje ishte edhe Dhurata Dora me veshjen që zgjodhi “Kuq e Zi”. Ajo performoi hitin e fundit “Zemër” në bashkëpunim me Soolking, dhe në videot e mëposhtme mund të shikoni atmosferën që krijoi.
Synimi i këtij festivali ishte pikëtakimi për një miks të muzikës moderne nga trojet shqiptare si dhe shkëmbimi ndërkulturor.
Ndryshe, përpos muzikës në këtë festival kishte stenda me ushqime nga Ballkani si dhe ishin të vendosura disa “Shisha – bare”. /Telegrafi/KultPlus.com
Rita Ora dhe Ledri Vula u bënë bashkë në AlbaFestival në Zvicër.
Me këtë rast, dy artistët nuk e kaluan mundësinë pa shkrepur një foto të përbashkët krah njëri-tjetrit, të cilën e ndanë me ndjekësit në rrjete sociale.Gati 100.000 pëlqime ka arritur Ledri t’i mbledhë për vetëm dy orë në foton me Ritën e cila është pasuar më shumë komente.
Megjithatë, janë dy që kanë marrë më së shumti vëmendje.
Vetë Rita i ka dërguar zemra Ledrit teksa nëna e artistes me origjinë shqiptare ka pasur një pyetje.
‘Ani zemra? Awwww’ – shkruan Vera Ora teksa nuk dihet saktë se çfarë konfirmimi ka dashur të marrë nga dyshja që pozonte bashkë përpara aparatit. / Insajderi/ KultPlus.com
