Vitin e kaluar Qendra për Art dhe Komunitet – Artpolis ka lansuar Muzeun e Parë Virtual të Grave Aktiviste. Ky muze virtual, paraqitet si një entitet dixhital që i merr karaktersitikat e një muzeu, por me një rol më të veçantë; Promovimin e vlerave të aktivizmit paqësor të grave të cilat mbrojnë të drejat e njeriut. Ky muze ngërthen në vete një platformë interaktive, duke sjellur rrëfime frymëzuese dhe jetësore, fotografi apo edhe video të grave aktiviste.

GiliHoxhaj

Ideja e këtij muzeu virtual ka ardhur nga domosdoshmëria për të pasur informacione për aktivizmin e grave në Kosovë pasi që ka pasur mungesë të informacioneve për gratë aktiviste, të cilat kanë sfiduar mentalitetin dhe sistemin patriarkal. Sot ato erdhën me rrëfimet e tyre në kuadër të Festivalit “FemArt” .
Krejt ky diskutim u mbajt pranë Lapidrariumit të Muzeut të Kosovës ndërsa u moderua nga drejtoresha e Artpolisit dhe e festivalit “FemArt”, Zana Hoxha Krasniqi. Ajo tha se është tejet e lumtur që po e bëjnë promovimin e artistëve e aktivisteve të reja nga Kosova dhe Serbia.

“Jam shumë e lumtur që për herë të dytë po e bëjmë promovimin e Muzeut Virtual të Grave Aktiviste dhe kësaj radhe në hapësirën e Muzeut të Kosovës, duke shpresuar dhe uruar kështu që ndonjë ditë do të kemi një hapësirë permanente dhe një muze edhe të prekshëm të aktivisteve. Le të jetë kjo një ëndërr që ndoshta edhe do të realizohet”, u shpreh Hoxha Krasniqi.

Igballe Rogova, Lepa Mlađenović, Safete Rogova, Tatjana Nikolić, Fjolla Vukshinaj, More Raça dhe Manushaqe Nura, ishin penalistët që u përgjigjën në pyetjen se si e kanë filluar rrugëtimin e aktivizmit dhe cfarë do të ndryshonin nga krejt ky vizion që e kanë ndjekur ndër vite.
Lepa Mlađenović, aktivistja nga Serbia tha se ndihet tejet e lumtur dhe e emocionuar që është në Prishtinë në mesin e feministëve fantastike. Ajo një rëndësi të vecantë i kushtoi kontributit shumëvjecar të Sevdije Ahmetit.

“Unë kam qenë këtu në ceremoninë përkujtimore të Sevdije Ahmetit dhe ajo ishte feministja e parë që e kam takuar në vitin 1993 në një konferencë dhe kurrë nuk do ta harroj”, u shpreh Mlađenović.
Aktivistja Luljeta Aliu u shpreh se aktivizmi i ka shërbyer edhe si shërim ndaj krizave të jetës derisa vet është përballur me dhunë në familje. Ndër të tjera ajo shtoi se cfarë do ta bënte ndryshe, është se do të lidhej shumë më herët me gra të tjera në mënyrë që t’i bënin gjërat në mënyrë të organizuar dhe kështu edhe grave më të reja duhet ndihmuar në rrjetëzim.

“Ne e kemi filluar këtë shumë më herët edhe në rrethin tonë familjar dhe shumë na kanë etiketuar që jemi dalë jashtë normave, por si aktiviste në kuptimin individualist në rrethin ku jemi, e jo me projekte, ato fillojnë shumë më herët. Nisma e fundit lidhet me saktësimin e ligjit për pronën dhe pasurinë e përbashkët në raste divorci, dhe këtë e kisha bërë më ndryshe po të kisha pas kohë, por në anën tjetër isha duke u përballur edhe vet me dhunë në familje e me që e kisha kaluar një periudhë shumë të vështirë edhe e përjtojsha një krizë e kisha dhe më problem të dalë jashtë që të kërkoj ndihmë dhe bashkëpunim”, tregoi Aliu.

Igballe Rugova tha se nuk ka qenë as nuk është e lehtë as sot aktivizmi por solidariteti mes grave
“Urime FemArtit, bravo, po vazhdoni me shumë aktivitete me njerëz nga gjithë bota”, e filloi fjalën e saj atktivistja Igballe Rogova, ajo tutje tha se nuk do të ndryshonte asgjë pasi që mënyrë se si kanë punuar edhe atëherë edhe tash është e njejtë.

“Bashkë me Safeten kemi punuar në shoqatën “Motrat Qiriazi” në vitet 90-ta dhe nga fillimi kemi involvuar burra, djem e gra pasi që nga fillimi nuk kemi besuar që do ta ndryshojmë rajonin e Hasit nëse punojmë vetëm me gra dhe duhet bashkarit që ta ndryshojmë këtë shoqëri dhe që nga atëherë e tash vazhdojmë të punojmë me njerëz të rinj”, tregoi Rogova.
Sipas Rogoves as atëherë e as sot nuk ka qenë e lehtë të jesh aktiviste por që u ka ndihmuar aq shumë solidariteti edhe mes grave që nuk kanë qenë pjesë e rrjetit.
“Unë kam pasur fatin ta kem afër Safeten, unë isha ajo eksplozivja që më shumë eksplozicitet reagoja, kurse Safetja me atë qetësinë e vet më ka ndihmuar”, u shpreh Igballe Rogova.
Kurse aktorja dhe aktivistja e njohur Safete Rugova tha se të flasesh për aktivizëm dhe feminizëm nuk bën të mos përmendet Sevdije Ahmeti.

“Me Igon kemi filluar para viteve 90’ në zonen e Hasit për shkollimin e vajzave dhe mënyra se si kanë vepruar Sevdija, Lepa më vonë, Igo ka qenë pak më ndryshe , kanë qenë edhe rebele i kanë goditur edhe tavolinat me grushta, kurse unë e kam pasur një qetësi pasi që jam aktore dhe kam kufin, ndërsa dhe aktrimi me ka ndihmuar të kem shumë edhe në rolet e dramat e mija në të cilat kam pasur deshire ti luaj, perosnazhet e grave të fuqishme dhe të guximshme”, tregoi Safete Rogova, e cila shtoi se gjithmonë e lidh bashkë aktivizmin dhe feminizmin, pasi që gjithmonë janë munduar t’i ngrisim dhe ndihmojmë gratë dhe mirëpo më vonë thotë se ka mësuar shumë gjëra të reja nga Igo edhe shumë mënyra të reja të feminizmit.

“Tani kemi shumë ma tepër të reja që janë më energjike dhe po e shoh se këto kanë më shumë me thënë dhe më shumë që të veprojnë dhe i falënderoj të gjitha këto të reja”, përfundoi Safete Rogova.
Fjolla Vukshinaj, rrugën e aktivizmit e kishte trasuar nga nëna e saj e ndjerë. Pikërisht me të e kishte nisur këtë rrugëtim, madje në një moshë shumë të re.Mes emocionesh e lotësh ajo tregoi për këtë rrugëtim të përbashkët.

“Mami gjithnjë ka qenë aktiviste për lirinë e Kosovës, për gratë dhe për njerëzit me aftësi të veçanta. Ajo gjatë gjithë kohës rrinte në kompjuter duke punuar dhe nuk arrija ta kuptoja as inspirimin e pasionin e saj”, tregoi Vukshinaj e cila më tutje tregoi edhe takimin e parë me gratë aktiviste në një punëtori që kur ishte 15 vjeçare e thotë se ishte fascionuar nga mënyra se ato punonin shumë dhe në mbrëmje vallëzonin.

Në mesin e panelisteve ishte edhe Manushaqe Nura, togere në Forcën e Sigurisë së Kosovës(FSK). Nura që sonte erdhi e veshur me këtë uniformë tha se në feminizëm e ka gjetur vetën krejt rastësisht.Ajo thotë se ballafaqimi me faktin që është grua në profesionin që ka zgjedhur e ka ndjekur për shumë kohë.
“Siç po e shihni unë shërbej në FSK, një profesion që në krejt botën është i dominuar nga burrat. Feminizmi nuk ka qenë koncept i panjohur për mua dhe pse gjithnjë e kam pasur një karakter më kundërshtues, mirëpo në ushtri qasja e të tjerëve ndaj teje të shtyjnë qe të jesh feministë për shkak se shumë njerëz të shohin me mendimin se “hajt se kjo është femër” dhe në një farë formë kam hy në konkurrencë me kolegët burra për t’iu treguar që edhe ne mundemi”, tregoi Nura.
Kurse regjisorja More Raça mundohet që aktivizmin ta shprehi përmes artit të saj. Ajo thotë se e rritur në botën e kinematografisë e cila favorizon burrat, ajo që nga fillimi i studimit të regjisë, kishte vendosur që të jetë zëri i grave shqiptare në kinematografi.

“Qysh prej feminisë filmi ka qenë pasion i imi dhe zakonisht në filma heroi i një filmi është një burrë kurse gratë janë aty t’i plotësojnë boshllëqet apo historitë e burrave që gjithmonë janë historia kryesore e filmit. Duke u rritur me këtë lloj të filmave, unë kam vendosur ta studioj regjinë, kam vendosur që unë të jem zëri i grave shqiptare në kinematografi duke e parë që tematikat e tyre nuk trajtohen sa duhet në kinematografinë tonë”, u shpreh Raça.

FemArti është ndarë në pika të ndryshme ndërsa po sjellë mjaft shumë aktivitete artistike e diskutime që lidhen me barazinë gjinore./ KultPlus.com