Era Berisha

Dukuria e racizmit, gjuha e urrejtjes, ofendimet, tradhtia dhe intrigat, mbrëmë ishin vendosur në brendësinë e thelbit të rëndësishëm të shfaqjes forum teatër të titulluar ‘Othello nga Kosova’, që përçonte mesazhin se shoqëria kosovare është në një nivel ndjeshmërie të pranimit dhe mbështjelljes totale diversive të përkatësive të llojllojshme, shkruan KultPlus.

Para se shfaqja të fillonte, të pranishmit zunë vendet e tyre duke mbushur komplet sallën e Teatrit Oda, pastaj qetësia kaploi tërësisht publikun, me ç’rast shumica ishin në moshë më të re dhe entuziazmi në fytyrë e reflektonte padurimin e tyre që dritat të ndizeshin e aktorët të luanin.

Papritmas, melodia e këngës ‘Kiss’ nga Prince dhe ‘The Revolution’ hapi perden e parë të aktit ku gjithçka nisi në një dhomë ku tre të rinj që luanin personazhet si: Bianka nën aktrimin e Venera Bojaj, Kasi nën aktrimin e Blendon Ahmeti dhe Jago nën aktrimin e Art Pasha, të cilët po bëheshin gati të befasonin shoqen e tyre Desidemonën (Djellza Dema), me rastin e ditëlindjes së saj. Kjo që nisi si një surprizë e menduar nga shoqëria e Desidemonës, përfundoi në një kundërveprim sepse ata nuk ishin në dijeni që surpriza e vërtetë do të ndodhte pas një çasti.

Në momentin kur Desidemona po bëhej gati të frynte qirinjtë e ditëlindjes, ajo ndaloi dhe rezultoi se në fakt ajo kishte një surprizë të veçantë për shoqërinë e saj. Kjo surprizë doli të ishte një person, i dashuri i saj Othello (Ergjan Mehmeti), i cili i përkiste komunitetit pakicë dhe nuk u mirëprit fare mirë pikërisht nga njëri personazh siç është Jago i cili tërësisht shkriu rolin e tij në një mënyrë aq arrogante e të pahijshme saqë bëri publikun që edhe ta urrejë kur ai në bisedë e sipër ofendoi Othellon me fjalën ‘magjup’, pikërisht një shpalosje totale e racizmit që vazhdonte të përmendej gjatë gjithë kohës, për të cilën Jago nuk dëshironte ta pranonte se ishte në anën e gabuar e për të cilën Othellos iu zbeh fytyra dhe u ngurtësua krejtësisht duke u distancuar nga ai vend.

Por, kësaj ngjarjeje e cila filloi në një moment jo të mirë, iu bashkua edhe intriga e fshehtë por e qëlluar, e Biankës e cila së bashku me Jagon formuan një plan që të ndanin Desidemonën nga Othello duke pretenduar se përmes një byzylyku që ishte dhuratë nga Desidemona për Othellon, e për të cilën Bianka e gjeti në banesë duke krijuar idenë e saj pikërisht që Othello të shfaqej si një tradhtar.

Derisa ngjarja po merrte vrullin e saj, një thyerje e besimit mes dy protagonistëve kishte zënë vend pasi Desidemona i besoi Biankës dhe Jagos për spekulimin se Othello e ka tradhtuar me personazhin imagjinar ‘Emiliën’. Shfaqja po vazhdonte të lartësonte barrierat mes personazheve e pikërisht edhe shoqërinë e ngushtë mes Jagos dhe Kasit, ku ky i fundit i vëri kusht se nëse nuk i kërkonte falje Othellos për ofendimin, atëherë nuk do të vazhdonte shoqëria e tyre sepse edhe vetë Kasi kishte një origjinë të fshehur, gjysmë serbe dhe gjysmë shqiptare, prandaj edhe ndjenjat e tij dhe vështirësitë personale të hasura kishin mbërritur në nivel të lartë zemërimi dhe trishtimi.

Të pranishmit vazhdimisht ishin në mesin e një kontrasti për të buzëqeshur me zë të lartë me batutat e ironizuara nga personazhi i Jagos, apo të mërziteshin me komentet e tij të lëshuara të cilat përhapnin një gjuhë të urrejtjes, në një mënyrë të lartë ofenduese dhe banale. Por, edhe pse publiku ishte ndarë në dyshe të mendimit, duartrokitjet dhe brohoritjet nuk munguan as edhe pikërisht kur publiku u bë pjesë e shfaqjes duke u munduar të ndërronte mendimin e personazheve që vazhdonin rolin e tyre.

Pyetjet dhe komentet e spikatura të publikut të cilat vinin njëra pas tjetrës, arritën që të vendosin një gjurmë reflektimi edhe pse ndoshta jo komplet të ndërronin mendimin e tyre personal, sepse personazhet nuk arrinin ta pranonin se e kishin gabim.

Krejt në fund, ashtu si edhe në fillim, drejtoresha ekzekutive e Qendrës për Art dhe Komunitet-Artpolis, Zana Hoxha, e cila njëkohësisht po drejtonte pyetjet e publikut dhe po bëhej pjesë e shfaqjes, falënderoi të gjithë të pranishmit për pjesëmarrjen dhe të gjithë stafin për punën e tyre të mrekullueshme.

Ndërsa, për të na folur më shumë se si erdhi kjo shfaqje e llojit forum teatër dhe gjithë procesin e prapaskenave, në një prononcim për KultPlus ka folur Venera Ismaili, nga organizata Artpolis.

“Shfaqja ka ardhur si rezultat i një trajnimi 4 ditor që është mbajtur disa javë më parë me disa të rinj nga të gjitha komunitetet që jetojnë në Kosovë dhe si rezultat i trajnimit ‘edukimi bazuar në teatër’, të rinjtë marrin informatat bazike rreth teatrit se si krijohet një shfaqje, si krijohen personazhet dhe si krijohet skenari, por mbi të gjitha ajo çka është më e rëndësishme është se ky trajnim përmes performancave trajton edhe temat sociale siç është racizmi në shfaqjen e sotshme”, tregon Ismaili.

Sipas saj, aktorët në fakt janë studentë të vitit të dytë të aktrimit dhe e kanë zhvilluar ngjarjen në formë shekspiriane, e kanë marrë si të Othellos sepse është përshtatur më së miri, dhe kështu ka rrjedhë edhe titulli sëbashku me personazhet, por me disa ndryshime të vogla për t’iu përshtatur vendit dhe kohës ku ata jetojnë.

Tutje, ajo ka folur edhe për vështirësitë e hasura përgjatë këtij procesi për të cilën është nevojitur një kujdes shumë i madh për shkak të vendit ku janë mbajtur provat, pra në Fakultetin e Arteve.

Për Ismailin, kjo shfaqje me të vërtetë ka lënë shumë mesazhe dhe është trajtuar një dukuri negative që është shumë evidente në shoqërinë tonë por që nuk shprehet dhe mundohet të mbulohet, prandaj shoqëria në Kosovë duhet të punojë shumë me shoqëri tjera, duke u fuqizuar në forma të ndryshme

“Duhet që edhe institucionet, mediat, shoqëria civile e të gjitha ato institucione që kanë sadopak fuqi dhe mundësi, duhet ti fuqizojnë grupet e margjinalizuara që ata ta ngritin zërin dhe të kenë mundësi ti shprehin shqetësimet e tyre sepse ka shumë prej tyre që nuk e dinë që gjuha e urrejtjes është e gabuar por edhe mund të dënohet, të paditet, e të pësohet nga ligji”, përfundon Ismaili.

Po ashtu, ai që njëkohësisht edhe është pjesë e komunitetit ashkali dhe ka hasur në po të njëjtat vështirësi që u portretizuan në shfaqje, aktori i cili njëkohësisht është edhe student, Ergjan Mehmeti në një prononcim për KultPlus, ka shprehur ndjenjat e tij për një rol të tillë.

“Për mua ka qenë privilegj për të pranuar një rol të tillë pasi që përmes këtij roli është dhënë një mesazh dhe në të njëjtën kohë e kam shfaqur realitetin e të rinjve të komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptianë, se çfarë ju ndodh  dhe si ata diskriminohen. Por, ka qenë i vështirë për të pranuar një rol të tillë për arsye se natyrisht që ndikon në emocione, por duke pasur parasysh që kolegët e shfaqjes janë njëkohësisht kolegë të klasës, më kanë ndihmuar shumë duke më bërë të ndjehem i pranuar”, thotë Mehmeti.

Tutje ai tregon se sa e vështirë është që të bëhesh një aktor për shkak të komunitetit nga ai vjen.

“Është e vështirë që të hysh në fushën e aktrimit sepse paragjykimet, ofendimet, për një student që dëgjon fjalën ‘magjup’, normalisht që reagon ose distancohet sepse ka pasur raste që të rinjtë e komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptiane, kur i kam pyetur se pse nuk po studion, ata janë përgjigjur se ka mundësi që ka shumë shqiptarë të cilët ofendojnë me fjalën ‘magjup’. Shumica nuk e dinë që gjuha e urrejtjes mbrohet me ligj të Republikës së Kosovës por që shumë pak zbatohet’’, përfundon Mehmeti.

Kjo shfaqje e të rinjve është organizuar nga Qendra për Art dhe Komunitet – Artpolis në kuadër të Koalicionit të Kosovës për Pajtim. Ndërsa, është bërë e ditur se një shfaqje e ngjashme do të jepet edhe në Mitrovicën e Veriut po me këto tema të njëjta.

Forum teatri e ka këtë formë ku gjithmonë trajtohet një temë të caktuar dhe nuk përfundon sikurse shfaqjet tjera, që do të thotë se tema nuk përfundon dhe nuk ka zgjidhje por që problemi ekziston dhe përmes diskutimit në publik arrihet ndonjë zgjidhje ose thjesht një reflektim. Në këtë mënyrë edhe publiku bëhet pjesë e shfaqjes. / KultPlus.com