Alberina Haxhijaj

Ka dy javë që kanë filluar provat për të sjellë në Teatrin Kombëtar të Kosovës, shfaqjen “Kopshti i vishnjeve” me tekst të Anton Çehov. Ky tekst i është besuar regjisorit Ilir Bokshi, i cili me një punë të madhe që po bënë, shumë shpejt do ta sjellë këtë shfaqje para audiencës shqipfolëse.

Teksti i autori Anton Çehov është shkruar në vitin 1903 dhe botuar në vitin 1904 shpërfaqë situatën politike por edhe ekonomike të Rusisë në atë kohë. Ky tekst i cili është shkruar si komedi nga Çehovi por që është trajtuar si tragjedi nga Konstantin Stanislavski, vazhdon të sjellë duel në mes të regjisorëve të ndryshëm pikërisht për shkak të mënyrës se si ata e trajtojnë atë.

Shumë shpejt do të mund të zbulohet edhe mënyra sesi regjisori kosovar Ilir Bokshi e ka trajtuar këtë vepër, pasi që “Kopshti i vishnjeve” do të ketë premierën në Teatrin Kombëtar të Kosovës.

Regjisori Ilir Bokshi në intervistën e tij për KultPlus ka treguar se kjo është hera e parë që ai punon autorin Anton Çehov, i njohur në Kosovës kryesisht për veprat e tij një akshe.

“Për mua është hera e parë që punoj një tekst të këtij autori. Një vepër e cila flet për Rusinë borgjeze ku pas borgjezisë ky vend ka një tranzicion të lehtë kapitalizmi por jo të pasur si shtetet tjera evropiane. Pas kësaj fillon revolucioni fshataresk-komunist t’i themi dhe kësisoj Rusinë në dorë e merr komunizmi. Kjo ka qenë një situatë jo e mirë ekonomike dhe politike në Rusi”, sqaroi ai fillimisht për KultPlus.

Ky tekst, i cili trajton kohën kur është dëshpërimi i madh, kur njerëzit nuk kanë zgjedhje dhe kur fshatarët marrin pushtetin, ky është një tekst i cili si temë kryesore ka ndikimet që sjellin ndryshimet sociale tek njerëzit.

“Vendin e marrin në dorë njerëzit e pacivilizuar, paarsimuar si shembulli i shumicës së politikanëve tanë të cilët pasi që janë bërë politikan i kanë kryer edhe shkollat, të cilat i dimë sesi i kanë kryer dhe kështu janë bërë intelektual. Pikërisht këtu e kemi një monolog shumë të mirë të studentit, të cilin e luan Armend Smajli e që i pasqyron shumë mirë pseudo-intelektualet. Tregon se ata nuk lexojnë nuk dinë se çfarë flasin, rijnë seriozë, për artin nuk flasin ose flasin shumë gabimisht, merren me filozofi që nuk i kuptojnë si shumica e këtyre që i kemi edhe ne parasysh”, pohoi Bokshi.

Mirëpo në këtë tekst të shkruar pikërisht për situatën e atëhershme në Rusi, Rusia nuk do të përmendet pasi që regjisori nuk ka dashur që ta përcaktojë vendin se ku ndodh ngjarja duke e lënë atë të hapur për interpretim.

“Aktorët i kanë emrat në rusisht mirëpo vendi se ku po ndodh ngjarja nuk e kemi përmend në mënyrë që me tingëllu dhe me e shiju edhe pse për të keq atë që po ndodh edhe të ne. Duke përfshirë këtu edhe ekzilin e të rinjve që kanë dëshirë më ikë prej Rusisë në atë kohë, me dal në vende të tjera, si shumica e të rinjve tanë që kanë dëshirë më ikë pasi që shumica prej tyre nuk kanë asnjë perspektivë”, tha ai.

Përmes shfaqjes publikut i jepet mendësia që ti kap këto tema dhe t’i ndjejë ato në lëkurën e vet duke u bërë pjesë e shfaqjes. Ndërsa vëmendja e publikut tërhiqet edhe përmes situatave komike që kjo shfaqje ka përfshirë në vete.

“Kopshti i Vishnjeve” sjellë në kastën e aktorëve: Shengyl Ismaili, Adrian Morina, Ernest Malazogu, Armend Smajli, Semira Latifi, Qëndresa Jashari, Shpëtim Kastrati, Ylber Bardhi, Vlera Pylla, Besfort Berberi dhe Luan Jaha.

Aktori Adrian Morina tha se është kënaqësi e veçantë me e punu Çehovin për çdo aktorë, pasi që, shkrimet e tij shumë pak vihen në skenë. Sipas tij teksti është çdo herë aktual për çdo shoqëri mirëpo rrallë herë merret guximi nga regjisorët për ta vënë në skenë.

“Kam kënaqësinë që jam pjesë e kësaj shfaqje e sidomos kur shfaqjen e punojmë me Ilirin, me të cilin kam punuar edhe më herët. Shfaqja flet për luftën midis klasave dhe për ndryshimin e madh kur njerëzit i fitojnë të drejtat, i fitojnë liritë. Korrespondon edhe me shoqërinë tonë ku vlerat njerëzore, humane shpeshherë e humbin kuptimin dhe ku kryesisht rrënohet ajo e kaluar dhe gjithçka nis prej fillimit. Të njëjtën gjë e bënë edhe personazh që unë e luaj në këtë shfaqje”, u shpreh për KultPlus aktori Morina.

Morina sjellë Llopahinin, një fshatar, familja e të cilët kanë qenë bujkrob dhe për shkak të tranzicionit ai e blen çifligun në të cilin më parë ka qenë shërbëtorë. Pikërisht ai pas fuqisë që ka marrë dëshiron që ta shkatërrojë kopshtin e vishnjave për të ndërtuat pallatin e tij.

“Fatkeqësisht edhe ne jemi trajtuar si qytetarë të klasës së dytë nën pushtimi e ish-Jugosllavisë dhe Serbisë dhe tani që e kemi marrë lirinë dikur nuk po dimë sesi të sillemi me lirën dhe sikur po fillojmë të shkatërrojmë edhe ato pak vlera njerëzore, të trashëgimisë kulturore e të tjera duke mos ditur si të sillemi ndoshta në liri”, tha ndër të tjera aktori.

Ndërsa për aktoren Shengyl Ismajli, teksti është shumë i veçantë dhe sipas saj janë duke punuar për ta sjellë atë sa më mirë pasi që është një vepër e gjatë, me katër akte.

“Lubov Andrejevna rolin e të cilës edhe e kam është e pasionuar pas kopshtit të vishnjës por gjithashtu është edhe një grua me shumë probleme e cila nuk e ka sensin e kohës, shpenzon në mënyrë racionale. Ndërsa në kopshtin e vishnjave shumë lehtë gjenë edhe lidhshmëri me Kosovën tonë”, tha ajo.

Kostumografin për këtë shfaqje e ka bërë Vesa Kraja, muzikën Art Lokaj, Ass.regjie- Butrint Pasha dhe skenografia Petrit Bakalli. Shfaqja më 20 qershor do të këtë një premierë të mbyllur, ndërsa në shtator do të jetë edhe premiera e hapur për publikun./ KultPlus.com