Në vitet ’50, CIA amerikane dhe shërbimi sekret britanik, MI6, kishin tentuar që të rrëzonin regjimin e Enver Hoxhës në Shqipëri.

Përpjekjet e tyre përfunduan në një katastrofë.

Sipas BBC, më shumë se 300 agjentë përfunduan të vdekur pasi u kapën nga Sigurimi shqiptar.

Për vite me radhë është thënë se fajtor për këtë është Kim Filbi, agjenti britanik që spiunonte për sovjetikët.

Por historiani Steve Long, që po bën një libër për këto ngjarje, thotë për BBC se panorama është më e komplikuar se kaq.

Sipas tij, shkak i dështimit ka qenë mosbashkëpunimi efektiv mes britanikëve dhe amerikanëve.

“Është e vërtetë se Sigurimi në këtë kohë ishte shumë efektiv, duke sunduar përmes terrorit dhe besimit tek popullsia. Britanikët e nënvlerësuan këtë. Ata mësuan që ta marrin regjimin komunist më seriozisht”.

Sipas tij, “angazhimi i amerikanëve me gjysmë zemre ishte kundërproduktiv” pasi e forcoi akoma më shumë regjimin komunist.

“Këta njerëz u ekspozuan dhe u rrethuan lehtësisht nga regjimi komunist”.

I pyetur se ku bazohet për librin e tij, Long thotë: “Për fat të keq arkivat shqiptare nuk janë të hapura, ka vetëm disa dëshmi. Më shumë jam bazuar tek arkivat amerikane. Janë shumë të rëndësishme pasi dëshmojnë shumë për marrëdhëniet e CIA-s me MI6 në Londër. Ato ilustrojnë antagonizimin mes Uashingtonit dhe Londrës”.

“Amerikanët kishin dyshime ndaj britanikëve. Sipas tyre, britanikët po punonin pas shpine kundër amerikanëve, po tentonin të bënin marrëveshje sekrete me grekët, italianët, me regjimin e Titos. Amerikanët kishin disa arsye për të dyshuar”.

“Britanikët nga ana tjetër druheshin se amerikanët mund të shkonin shumë larg. Kishin frikë se amerikanët mund të provokonin një revolucion të parakohshëm në Shqipëri, duke sjellë reagimin e rusëve, çka do trazonte rajonin e Ballkanit. Amerikanët u frenuan nga britanikët”.

“Shumë nga ata që u kapën, u burgosën dhe nuk e panë kurrë më dritën e ditës”.

“I famshëm është gjyqi i Hamit Matjanit, guerilasi që ishte infiltruar disa herë. Regjimi i Hoxhës ishte i dëshpëruar për ta kapur. Dhe kur u kap, ai u vra publikisht me varje”/MAPO. /KultPlus.com