Në mëngjesin e 6 janarit në Horën e Arbëreshëve, kremtohet çdo vit festa e ujit të bekur, njohur ndryshe si Epifania, festa që përkujton vizitën e Magjistëve tek foshnja Jezus.

Kjo festë fetare karakterizohet gjithashtu nga simbolikat e thella të ritit Bizantin, dhe për këtë arsye nga këngët që shoqërojnë të gjithë funksionin fetar, nga parada e grave me rrobat tradicionale të qëndisura me ar, me bekimin e ujërave, me fluturimin e një pëllumbi të bardhë dhe me shpërndarjen e portokallit për besimtarët.

Festa, në fakt, zhvillohet përgjatë katër momenteve kryesore:

Peshkopi dhe priftërinjtë kremtojnë liturgjinë Eukaristike në katedrale, duke përkujtuar me këngën “Në Jordan” zbritjen e Shpirtit të Shenjtë në Jordan, ditën e pagëzimit të Krishtit.

Parada e grave me kostum tradicional. Përfaqësuesit e Eparkisë ecin në rresht të shoqëruar nga besimtarët dhe vajzat e veshura me veshje tradicionale, drejt burimit të “Tri kanolive” në sheshin kryesor të qytetit.

Hedhja e kryqit: Peshkopi hedh kryqin e gdhendur në dru tre herë në ujin e burimit, duke mbajtur shandanin me tre qirinj dhe një degëz rue me dorën tjetër, ndërsa nga çatia e Kishës së Odigitria lëshohet një pëllumb i bardhë.

Shpërndarja e portokalleve: Portokallet janë zhytur gjithashtu në të njëjtin shatërvan, të cilët më pas u shpërndahen banorëve të fshatit dhe vizitorëve.

Nëse simbologjia e pëllumbit kuptohet lehtësisht, një mjegullnaje e vërtetë e kuptimeve ekziston rreth simbolizmit të portokalleve. Në fakt, portokallët i referohen një simbolologjie komplekse dhe shumë të gjerë të kuptimeve, e cila lidhet me:

rilindjen e natyrës pas periudhës së ftohtë të dimrit, gjithashtu e nënkuptuar në ritin e pagëzimit;

pastërtine e vajzave që parakalojnë me shporta me portokall: lulet e portokallit, në fakt, konsiderohen simbol i dëlirësisë dhe përdoren si zbukurime me lule për dasma, pikërisht për të treguar pastërtinë e nuses;

pjellori dhe dashuri: sipas mitologjisë greke, në fakt, paja e Junos, e cila u martua me Jupiterin, përbëhej nga disa fidanë frutat e të cilave ishin globe të mrekullueshme të arta, domethënë portokalle, simbol i pjellorisë dhe dashurisë. Jupiteri i shqetësuar se hajdutët mund t’ia vidhnin atë dhuratë të çmuar, ai i ruajti ata me një kopsht të jashtëzakonshëm të ruajtur nga nimfat.

bollëk, pjellori dhe gjallëri: forma sferike e portokallit, në fakt, lidhet me simbolikën e rrethit, arketipin e “qendrës” nga e cila gjithçka mund të zgjerohet dhe rritet.

Ky element i fundit është sigurisht i rëndësishëm dhe i pasur me kuptim, sepse kujton idenë se Hora e Arbëreshëve (Piana degli Albanesi) është qendra e universit shoqëror, mitik dhe psikik të ish-të mërguarve shqiptarë, nga e cila gjithçka mund të lindë, në të vërtetë të rilindë, rritet dhe zgjerohet.

Nga Anna Maria Ragno. / KultPlus.com