Ferdinand Samarxhi, Mjeshtër i Madh. 

Sa herë që vijnë ngjarje, kulme të tyre, historia thërret në eposin e saj, në gurrat e lashta, thellësitë e honeve, mjegullnajave të kohës, për të laureuar historinë, gjenezën e kombit, trojeve tona. Sa më tepër dhe thellë të gjurmosh historinë, të kërkosh gjenet e kombit, para syve të shfaqet një tokë e lashtë, me tempullin e saj më të parin mbi dhe, një popull hyjnor, më i hershëm sesa populli i zgjedhur në Bibël, i Zotit. Historia befason me kulmet, rrjedhën e saj.

Një tokë e lashtë sa historia, shkrimet e para të saj i mëson nga gurra mitologjike, ku dhe vështrimet e studiuesve ende nuk e kanë arrirë dot.

Historia më e lashtë e kombit tonë vërtitet dhe rrotullohet rreth Tomorrit hyjnor, rreth Malit Zot, aty ku gjenden kulmet e saj, shkëlqimi i lavdisë, shenjtërisë, madhështisë dhe krenarisë së gjenezës shqiptare. Tempulli më i lashtë, i pari mbi Dhe dhe i gjithë botës, historinë e tij mund ta shohësh larg dhe thellë, të çash mjegullnajat e kohëve, tisin e hapësirës, të fluturosh me krahët e shqiponjës Deodoninane, Zeusiane. Edhe pse kohët me largësinë e thellë të shekujve kërkojnë ta shpërfytyrojnë, ta zvenitin këtë madhështi, historia ndriçon më shumë, konturet e tempullit rriten dhe dimensionohen. Gjeneza e kombit shkëlqen dhe rrezaton pa mbarim historinë.

Historiani i vjetër grek, P. Aravantioti, në librin e tij të botuar në Janinë, në vitin 1859, pohon: “Dodona është qendër pellazge, parahelenike, shumë më e vjetër se gjuha, perënditë dhe mitologjia greke”. Si e tillë, ky truall i të parëve tanë u njoh në krejt botën dhe dheun e lashtë. Këtë realitet e kanë pranuar vetë autorët më të moçëm helenë. /gazetaexpress/ KultPlus.com