Rrënojat e një qyteti 3400 vjeçar, u zbuluan pas rënies së nivelit të ujit në rezervuarin e Mosulit në Irak, për shkak të thatësirës ekstreme.

Vendi arkeologjik, besohet të jetë qyteti i epokës së bronzit Zakhiku, një qendër kryesore e Perandorisë Mittani që mbretëroi nga 1550 deri në 1350 para Krishtit.

Territori i mbretërisë shtrihej nga Deti Mesdhe në Irakun verior, sipas Ivana Puljiz, profesoreshë në departamentin e arkeologjisë në Universitetin e Freiburgut në Gjermanii.

Zakhiku u zhyt nën ujë pasi qeveria irakiane ndërtoi digën e Mosulit në vitet 1980 dhe rrallë herë ka parë dritën e diellit që atëherë. Pasi Puljiz dëgjoi se qyteti ishte rishfaqur, ekipi i saj nxitoi të gërmonte vendin sepse nuk dihej se kur do të rritej përsëri niveli i ujit.

“Për shkak të presionit të madh të kohës, ne gërmuam në temperatura të ulta, borë, breshër, shi, madje edhe stuhi, duke mos ditur se kur do të ngrihej përsëri uji dhe sa kohë do të kishim”, tha Puljiz, e cila drejtoi gërmimet në muajt janar dhe shkurt.

Qyteti antik tani është rizhytur në ujë, por studiuesit ishin në gjendje të katalogonin pjesën më të madhe të vendit në 2018. Shumica e strukturave ishin bërë me tulla balte të thara në diell, të cilat zakonisht nuk ruheshin mirë nën ujë, thanë studiuesit.  Zakhiku u godit edhe nga një tërmet rreth vitit 1350 para Krishtit, dhe një pjesë të mureve të sipërme u shembën dhe mbuluan ndërtesat.

“Jam kurioze më pas të shoh se çfarë do të zbulojë studimi i teksteve kuneiforme për fatin e qytetit dhe banorëve të tij pas tërmetit shkatërrues”, tha Puljiz.

Arkeologët gjetën pesë enë qeramike që mbanin mbi 100 pllaka argjile kuneiforme, që datojnë afër pas ngjarjes së tërmetit. Pllakat nuk janë deshifruar ende, por Puljiz supozoi se ato i përkisnin një arkivi privat. Të gjitha artefaktet që u gërmuan, duke përfshirë pllakat, janë të vendosura në Muzeun Kombëtar të Duhokit.

Përpara se qyteti të zhdukej edhe një herë nën ujë, studiuesit i mbuluan rrënojat me fletë plastike të shtrënguara të mbajtura poshtë me gurë dhe zhavorr.

Puljiz shpreson se këto masa do të mbrojnë vendin antik nga erozioni i ujit dhe do ta parandalojnë zhdukjen e plotë. / Oranews / KultPlus.com