‘Në krahun e majtë të xhubletës, thekët janë të prerë. Thekët ia priste burri dhe kjo ishte shenja që ai e divorconte gruan, e cila për gjithë jetën e saj qe e detyruar ta mbante “Xhubletën me Thakun e prem’.

Nga Luljeta Dano

Këtë foto që duhet të jetë bërë në ekspozitën time të xhubletave, më 16 prill 2008, në Galerinë e Arteve, sapo e gjeta në Facebook dhe u gëzova, sepse gjithë këto vite kam pasur një peng. Në krahun e thekëve të prerë, xhubleta qe tërhequr me forcë dhe qe shqyer (shqepur). Më vonë, unë e qepa dhe hoqa mjaft fije floku të gruas që e kishte pasur veshur. Ishin flokë në ngjyrë të çelur, bojë gruri të artë. Po çuditesha me këtë grua që nuk i kishte ngjyer flokët të zeza, si gjithë gratë bionde që vishnin xhubletë. Kur procesi “i masakrës” time konservuese mbaroi, u kujtova se padashur kisha prishur një dëshmi të rrallë antropologjike. Ishte e pandreqshme ajo që kisha bërë, dhe nuk kisha të paktën asnjë fotografi të sajën.

Prof. Afërdita Onuzi, kur i tregova historinë time me xhubletën e thakut t’prem’ në një xhubletë të ngushtë të Dukagjinit, më tha se fenomeni ishte i shpeshtë. Natyrisht që në zemërim e sipër burri ia priste thekët, por ndodhte shpesh që të pajtoheshin dhe historia mbyllej brendapërbrenda pa e marrë vesh bota. Dhe, xhubletës i bëheshin një palë thekë të reja.

Zgjohesh në mëngjes, hap Facebookun dhe pas shumë vitesh e rigjen xhubletën e thakut të prem’, siç ishte, me shenjën e mëngës së majtë të shqyer…

Xhubletën e thakut t’prem’ e sjell si reference profesori Agim Bido, në librin e tij: Arti popullor në veshje e tekstile. Mbi këtë referencë, unë tregoj historinë time./ KultPlus.com